حکومت امام علی علیه السلام صفحه 144

قریش یا بنی امیه نبود و رسیدن شخصی عادی امّا آزموده همچون زیاد بن ابیه(1) و به انتخاب امام علیه السلام به امارت، امری به دور از عصبیت های قومی و قبیله ای بلکه در تضاد آن بود و بسا که نصب او هدف بیان چنین مقوله ای را دنبال می نموده است.

ایستادگی در برابر مرزشکنی حکومت

ایستادگی قدرتمندانه در برابر مرز شکنی های حکومت، بُعدی دیگر در اندیشه دموکراسی پس از تعریف آزادی ها و حقوق است. موضوع ایستادن در برابر سرکشی و استبداد، دغدغه اندیشه سیاسی از زمان انقلاب فرانسه و تصویب منشور حقوق بشر بوده ره آوردی نو از فرآورده های اندیشه سیاسی در آن روزگار به حساب می آید.

تعریف و تعیین محدوده های حاکمان یا ابعاد حاکمیت تنها وسیله مؤثر برای حمایت از حقوق (جدید) و به دنبال آن آزادی هایی است که در معرض آسیب حکومتها قرار دارد، زیرا این خطر (خطر حکومتها) مهم ترین خطر تهدیدکننده برای آن است. این مقوله، بررسی و پژوهش شیوه های بسیاری را به دنبال داشته، که بارزترینِ آن، پیاده نمودن نظریه ای با عنوان «حق شهروندان در قیام علیه حاکم» از آن یاد می شود. این حق یکی از حقوق سیاسی هر شهروندی است و تا دهه ها پس از انقلاب فرانسه گفتگو درباره آن جریان داشت. چنان که موضوع محدود کردن حاکمیت نیز از آغاز و به عنوان اصلی اساسی در حقوق شهروندی و آزادی های وی دستخوش تحولات بسیاری شده است. چه این که برخی حقوق و آزادی ها همچون اقتصادی نیازمند دخالت سالم دولت برای حمایت از آن است.

[سؤال:] ره آورد حکومت امام علیه السلام در این عرصه و به بیانی روشن تر، موضع حکومت حضرت نسبت به مسأله حمایت از حقوق و آزادی های انسان در برابر مرزشکنی حکومتها و به دنبال آن، تحولی که دخالت حاکمیت را برای حمایت از