حکومت امام علی علیه السلام صفحه 220

آنچه به حقوق انسان این عصر مربوط شده را در آن دوران طلایی یافته، اشکال هایی را که متوجه جوامع اسلامی می کنند، پاسخ گوییم؛ هر اندازه که نمودهای زشتی و ستم تغییر یافته و عوامل آن دگرگون شود!

نقش حکومت نهادها در پیشگیری از مرزشکنی حکومت

ایستادن در برابر مرزشکنی حکومت یکی از برجسته ترین هدف های دوران نهضت در اروپا است. همچنین از هدف های انقلاب فرانسه که از جهاتی در میان دیگر نمونه ها ممتاز تلقی می شود. موضوع حق شهروندان در قیام علیه حاکمان نیز جایگاه ویژه ای در گفتگوهای فکری و قانونی در بیش از یک قرن داشته، موجب شده پیشرفت هایی در آن پدید آید.(1) امّا هنوز این پیشرفت ها به هدف های خود در رسیدن به حدّ موضوع که گفتگوهای فکری گذشته به آن اشاره نموده، نرسیده است.

معاهده های ژنو و احکام نورنبرگ که رهبران آلمان نازی پس از شکست در جنگ جهانی اول تسلیم آن بودند، نمونه هایی روشن را برای حدود موفقیت و شکست در قیام علیه ستمکاری و مرزشکنی، در معنی فراگیر آن سراغ می دهد. این نمونه ها عدالت و انصاف دشمنِ سلاح به دست و بی خطر را از جنبه موضوعی با یک نگاه، مورد قضاوت قرار می دهند.

از این منظر و با تقدیر از همه آنچه انسانیت در راه عدالت و مساوات کسب نموده، ناگزیریم با توقفی کوتاه به گذشته ای با پیشینه بیش از هزار سال از عمر زمان

برگردیم تا موضع امام علی علیه السلام را نسبت به دشمنِ سلاح به دست و اهمیتِ این موضع در پایه گذاری نهادی جاودان را به ارزیابی بنشینیم.

اصل این موضوع (قانون گرایی) به عنوان یک بیان یا تعبیر، گاه تا مرز اعجاز پیش می رود و ابعاد و چشم اندازی های واقعی آن را می توان از این سخن حضرت