حکومت امام علی علیه السلام صفحه 248

سفارش می کرد: «به خانه ای در نیایید» یا می فرمود: «هر که درِ خانه اش را بَست، ایمن است.»

شیوه حکومت امام در دادگری و مساوات

علی بن ابی طالب از آغاز خلافتِ خویش برای مردم، شیوه ای را عرضه داشت که پیامبر علیه السلام آن را ترسیم نموده و دین بی هیچ تبعیضی، در پرتو اصل مساوات، برای خلیفه همان حقوقی را می شناخت که برای دیگران پذیرفته بود: «ای مردم، من

تنها یکی از شمایم، همانی دارم که شما دارید و بر من همان است که بر شما است شما را به شیوه پیامبرتان می خوانم و مجری آنی هستم که بدان فرمان یافته ام.»(1)

این، حاکمیت قانون است و قانون، همان شریعتی است که بر محمد پسر عبداللّه صلی الله علیه و آله نازل شده و از گذرِ آن، علی علیه السلام، مساواتی فراگیر را می بیند. حمایت از حقوق، تکلیفِ حاکم است و کسی بر دیگری در این حقوق برتری ندارد. پاداش مصاحبت با رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز در آخرت و در نزد خدا است و در بیت المالِ مسلمانان نیست. حضرتش با این سخن، اشاره به کسانی از اصحاب دارد که خواهان تبعیض و بهره مندی بیشتر از بیت المال و ادامه وضع حاکم در زمان عثمان بودند. می فرمود: «ای مردم... مباد فردا، کسی از شما، از آنان که فریبِ دنیا خورده و زمینها و ثروت ها صاحب شده و نهرها گشوده و اسبها سوار شده و غلامان و کنیزان داشته، در برابر منعِ آنچه از آن برخوردار بوده بگوید: پسر ابوطالب ما را از حقوقمان محروم کرد. بدانید هر یک از مهاجران و انصار، از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله که بر آن است که به خاطر مصاحبتش با پیامبر، برتری ای بر دیگری دارد، [بداند] که آن برتری (حق / سهم)، نزدِ خدا و ثواب و پاداشش بر خدا است. بدانید هر که خدا و رسول او را پاسخ گفته، آیینِ ما را راست شمرده، به دینِ ما

درآمده و رو به قبله ما دارد، سزاوار برخورداری از حقوق و حدود اسلام است.»(2)