حکومت امام علی علیه السلام صفحه 5

پیشگفتار

اشاره

هیچ تجربه ای در حکومت نتوانسته است ره آوردی از اندیشه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، چون تجربه حکومت [امام] علی بن ابی طالب علیه السلام از آن لحظه که زمام خلافت را به دست گرفت تا آن هنگام که ضربه کشنده ابن ملجم متوجه او گردید، داشته باشد. او به زندگی کسی پایان داد که اندیشه اسلامی را تا حد یک اسطوره با همه نمادهای نو، فراگیر و ماندگارش، پربار ساخت.

حیاتی آکنده از غنایی فقهی در عرصه قانون گذاری که تا لحظه فرود آن ضربه هولناک ادامه یافت که پایه آن برابری در برابر قانون، و در عرصه قابلیت اجرا با رویارویی های بسیاری پابرجا بود که با دشواریها و حضور سایه جانکاه مرگ همراهی داشت و در آن هنگامه نیز ناروا بودن کشتن ابن ملجم را تا زنده بودنِ خویش به عنوان فتوایی فقهی ابراز داشت.

به راستی چرا این آزمون تفاوتی چشمگیر از دیگر آزمون ها یافت و نتوانست همه هدف های کوتاه مدّت خود را محقق سازد امّا به هدف های دراز مدّت و مهمتر خویش دست یافت؟ این بزرگترین پرسشی است که خواهیم کوشید بدان پاسخ گوییم و عوامل این پدیده منحصر به فرد را که صحنه های بسیاری از تاریخ اسلام را رقم زده، بررسیم.

دستاوردهایی که تا روزگار ما نیز در اعماق این تاریخ به چشم خورده، رخدادهایی را موجب گردیده و با آن زیسته است.

حکومت اسلامی در مسیر تغییر به نظامی متفاوت، منفعل از انحرافات رخ