حکومت امام علی علیه السلام صفحه 57

می توانست همه رهاوردهای آن را از میان ببرد تاب آورده و هنگام کشته شدن خلیفه سوم هدف های خود را در سیاست، اجتماع و اقتصاد جامه عمل پوشاند.

شرایط رسیدن به حکومت ؛ عوامل و پی آمدها

در هنگامه رسیدن علی بن ابی طالب علیه السلام به مسند حکومت، انقلابی نو در پی قیام علیه حکومت گذشته شکل می گرفت که بار سنگین اصلاح مسیر و راست نمودن کژیِ به وجود آمده در روزگار عثمان را بر دوش داشت. مسیری که اگر درست تعبیر شود، راه خود به سوی تقسیم امپراتوری اسلامی یا تغییر نظام را می پیمود.

بیم از فتنه، علی بن ابی طالب علیه السلام را از همان هنگام رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله به خود مشغول داشته بود. حضرتش علیه السلام بر آن بود که تنها خطر علیه تمامیت نظام اسلامی،

همان فتنه است و از همین رو دوری و نزدیکی اش به مرکز خلافت همراهِ بیم از فتنه ای بود که فرجام آن گسست و از میان رفتن دستاوردهای دین و نظام اسلامی شمرده می شد.

هرگاه که او خود را به مرکز حکومت نزدیک می نمود، به خاطر ویژگیها و دانشی که از آن برخوردار بوده و گذشته تابناکش در خدمت به پیامبر صلی الله علیه و آله، همه دیده ها را متوجه خود می ساخت، امّا این امتیازها نتوانست برای او اجماعی را فراهم آورده، با ایجاد همبستگی و سازگاری از فتنه دورشان دارد؛ فتنه ای که جامعه جدید در قدمهای نخستین خود تاب آن نمی آورد.

او در کناره گیری از مطالبه حق خود در خلافت، همان مقصودی را دنبال می کرد که در بیعت و قبول حکومت در پی آن بود. او صلاح این دعوت جدید و نظام برپا شده را مورد نظر داشت و کوشش های او بود که بیشترین اثر را بر پایداری و تثبیت نظام و کوتاه کردن دست دشمنان آن گذاشت.

ابوسفیان و عموی حضرتش، عباس، می خواستند بلافاصله پس از رحلت