حکومت امام علی علیه السلام صفحه 70

اجرای آن باز می گشته است. خاستگاه چالش هایی که امام با آن ها رو به رو بود همین ناسازگاری ها با احکام شرع است.

همه این شرایط، روی نمودن خطری را هشدار می داد که پیامبر صلی الله علیه و آله از آن خبر داده بود؛ خطری که همه امت را تهدید می کرد، و گویی شرایط فتنه ای که نشانه هایی از آن قابل مشاهده و احساس بود، پس از کشته شدن عثمان و چه بسا پیش از آن به وجود آمده بود. در حدیثی که بدان اشاره شد، آمده است: «بیمی از هیچ مؤمن یا مشرکی بر امّت خود نمی برم که مؤمن را خدا به ایمانش بازدارد و مشرک را خدا به شرکش سر کوبد، بلکه بر شما از آن که سینه ای نفاق آلود و زبانی آگاه دارد بیمناکم. او آنچه می پسندید، می گوید و به آنچه ناخشنودش دارید، عمل کند.»(1)

این بار، پیامبر صلی الله علیه و آله به کشته شدن ناگهانی تهدید نشده بود تا علی علیه السلام بر بستر او آرمیده، خویشتن را فدای او کند. که چنین کرد. [بلکه] تهدیدِ قتل متوجه تمامیّت

نظام بود؛ تهدیدی در لباس بازگشت به گذشته که دیری مقدمات آن فراهم آمده بود!! و علی بن ابی طالب احساس آن نموده بود که می فرمود: «به هوش باشید! شیطان، حزب خود را فرا خوانده سواره و پیاده اش را به یاری طلبیده است. من می بینم و به خود آگاهم و امری بر من پوشیده نیست. به خدا سوگند، حوضی برای شان پر آب کنم که خود از عهده تهی کردنش برآیم. نه از آن گریز توانند و نه بدان بازگردند»(2)و در بیانِ کِبر و سختیِ چالش هایی که امام علیه السلام از عهده مقابله با آن

برآمد، سخنی از این رساتر نیست.

رویارویی های برخاسته از مواضع امام و نتایج آن

دشمنان اسلام توانسته بودند به مراکز قدرت در حکومت دست یابند. بلکه علی رغم تمام شدن کار بیعت با علی بن ابی طالب هنوز این مراکز را در اختیار