- مقدّمه مصحّح 1
- شرح حال مؤلّف 1
- آثار مؤلّف 2
- درباره رساله حاضر 3
- شیوه تصحیح 5
- نسخه مورد استفاده 5
- اشاره 6
- [متن] 6
- فصل 14
- اشاره 17
- باب در ذکر آنچه جمیع مصاحف متّفقند یا بعضی بر هیأت کتابت آن از اوّل قرآن تا آخر 17
- فصل 25
- باب در ذکر کلماتی که الف را در آن اثبات کرده اند در خط از برای معنی 26
- اشاره 26
- فصل 27
- باب در بیان کلماتی که به سبب تعدّد و اختلاف انسان تعدّد مصاحف واجب بود و آنکه هر کلمه به کدام مصحف مخصوص است 28
- باب در ذکر آنچه حذف کرده اند از وی یکی از دو «یاء» بر سبیل اختصار 30
- اشاره 32
- فصل 32
- باب در ذکر کلماتی که حذف الف از ایشان در همه مصاحف مطّرد است 34
- فصل در ذکر زیادت واو از برای فرق یا بیان همزه 34
- فصل 34
- باب در ذکر الفاتی که مرسومند به واو و بر لفظ تفخیم الفات را به واو نوشته اند در چهار اصل مطّرد و چهار حرف متفرّق 34
- اشاره 34
- فصل 42
- فصل 43
- باب در بیان آنچه یاء از آن حذف کرده اند و اکتفا به کسره که پیش از وی است کرده در غیر معنی ندا 45
- فصل 50
- اشاره 50
- فصل 51
- باب در ذکر یائاتی که مرسومند بر اصل خود و در مشاکل ایشان حذف واقع شده 51
- باب در بیان همزاتی که واقعند در رسم بر غیر قیاس 53
- فصل 60
- باب در ذکر ذوات الیاء 61
- باب المقطوع و الموصول 82
- فصل در ذکر هائات تأنیث که به تاء مرسومند و در مصاحف [این] روزگار نیز رعایت آن واجب است خاصّه از برای قرائت عاصم که وقف او بر همه به تاء است. 89
- اشاره 91
- فصل در ذکر کلماتی دیگر که آن را در مصاحف به تاء نوشته اند و در جمع و افراد آن اختلاف است 91
- خاتمه 91
- فصل اوّل در ذکر چیزی چند که کاتب مصاحف را سزاوار است رعایت آن کردن 91
- فصل دوّم [در معنی لحن] 99
مقدّمه مصحّح
شرح حال مؤلّف
طاهر بن عرب بن ابراهیم بن احمد اصفهانی در هفتم محرّم سال 786 ه. ق به دنیا آمد. برخی نام پدرش را عربشاه گفته اند. طاهر در ده سالگی قرآن را حفظ کرد و از پانزده سالگی به تعلیم علوم به ویژه علوم عربیّت پرداخت. وی به این منظور به شهرها و کشورهای مختلف سفر کرد. اصفهانی در شیراز نزد ابن الجزری (متوفّی 833 ه. ق) به تعلیم قرائات مختلف پرداخت و در زمره بارزترین شاگردان او درآمد. سلمی دختر ابن الجزری از حافظ اصفهانی با عناوینی چون استاذ القرّاء، صفوه العلماء، عمده المحقّقین و عمده المقرئین یاد کرده است. همو گوید:
«و کان من أخصّ النّاس و أعزّهم عند الوالد و اعتنی به أشدّ عنایه» «1».
وی در جای دیگر می گوید:
«و قرّره الوالد أن یجلس مکانه بدار القرآن الّتی أنشأها داخل مدینه شیراز، و أن یکون خلیفته بها قائما مقامه غاب الوالد أو حضر، فاجتمع علیه النّاس و رحل إلیه من البلاد» «2».
هرچند فهرست نویس بزرگ جهان اسلام، شیخ آغا بزرگ (ره) او را در زمره عالمان شیعه ذکر کرده «3»، ولی قطعا طاهر اصفهانی از قاریان و عالمان اهل سنّت و احتمالا شافعی مذهب بوده است.
______________________________
(1). غایه النّهایه، ج 1، ص 340.
(2). همان، ج 1، صص 341- 340.
(3). طبقات أعلام الشیعه، ج 4، ص 71؛ الذریعه، ج 3، ص 368؛ و ج 8، ص 68؛ و ج 23، ص 201.