- مقدّمه مصحّح 1
- شرح حال مؤلّف 1
- آثار مؤلّف 2
- درباره رساله حاضر 3
- شیوه تصحیح 5
- نسخه مورد استفاده 5
- اشاره 6
- [متن] 6
- فصل 14
- اشاره 17
- باب در ذکر آنچه جمیع مصاحف متّفقند یا بعضی بر هیأت کتابت آن از اوّل قرآن تا آخر 17
- فصل 25
- باب در ذکر کلماتی که الف را در آن اثبات کرده اند در خط از برای معنی 26
- اشاره 26
- فصل 27
- باب در بیان کلماتی که به سبب تعدّد و اختلاف انسان تعدّد مصاحف واجب بود و آنکه هر کلمه به کدام مصحف مخصوص است 28
- باب در ذکر آنچه حذف کرده اند از وی یکی از دو «یاء» بر سبیل اختصار 30
- اشاره 32
- فصل 32
- باب در ذکر کلماتی که حذف الف از ایشان در همه مصاحف مطّرد است 34
- باب در ذکر الفاتی که مرسومند به واو و بر لفظ تفخیم الفات را به واو نوشته اند در چهار اصل مطّرد و چهار حرف متفرّق 34
- اشاره 34
- فصل در ذکر زیادت واو از برای فرق یا بیان همزه 34
- فصل 34
- فصل 42
- فصل 43
- باب در بیان آنچه یاء از آن حذف کرده اند و اکتفا به کسره که پیش از وی است کرده در غیر معنی ندا 45
- فصل 50
- اشاره 50
- باب در ذکر یائاتی که مرسومند بر اصل خود و در مشاکل ایشان حذف واقع شده 51
- فصل 51
- باب در بیان همزاتی که واقعند در رسم بر غیر قیاس 53
- فصل 60
- باب در ذکر ذوات الیاء 61
- باب المقطوع و الموصول 82
- فصل در ذکر هائات تأنیث که به تاء مرسومند و در مصاحف [این] روزگار نیز رعایت آن واجب است خاصّه از برای قرائت عاصم که وقف او بر همه به تاء است. 89
- خاتمه 91
- اشاره 91
- فصل در ذکر کلماتی دیگر که آن را در مصاحف به تاء نوشته اند و در جمع و افراد آن اختلاف است 91
- فصل اوّل در ذکر چیزی چند که کاتب مصاحف را سزاوار است رعایت آن کردن 91
- فصل دوّم [در معنی لحن] 99
منهم «1» به کاف «2» و هاء، و أو أن یظهر «3» به
همز قبل از واو و بی همز «4»، و در شوری بما کسبت «5» و فبما بی فاء و با فاء، و در زخرف یا عباد لا خوف «6» بی یاء اضافه و با یاء، و ما تشتهیه الأنفس «7» با هاء ضمیر و بی هاء، و در احقاف بوالدیه حسنا و إحسانا «8»، و در الرّحمن ذا العصف و ذو العصف «9»، و ذی الجلال «10» آخر به یاء و به واو، و در حدید و کلّ وعد اللّه «11» به رفع «12» و نصب، و فإنّ اللّه الغنیّ «13» به حذف هو «14» و اثبات آن، و در «و الشّمس» فلا یخاف «15» به فاء «16» و به واو.
پس ناچار بود از تعدّد مصاحف تا در هر مصحفی نوعی از اختلاف ثبت رود.
و منقول است از امیر المؤمنین علی- علیه السّلام- که: «اگر من والی شدمی امر مصاحف را همان کردمی که عثمان کرد.» «17»
و از امام مالک سؤال کردند که شاید که مصحف بر این طرز بنویسند که در میان است؟- یعنی نه در رسم صحابه- گفت: نه بلکه بر کتبته اولی که صحابه- رضی اللّه عنهم- نوشته اند. و مخالفی نیست این قول را از علماء امّت، و مراد به این، امّهات است نه الواح صبیان.
باب در ذکر آنچه جمیع مصاحف متّفقند یا بعضی بر هیأت کتابت آن از اوّل قرآن تا آخر
اشاره
التزام رفت در این مختصر تتبّع امام ولی اللّه ابو القاسم شاطبی به نهجی که در عقیله
______________________________
(1). غافر/ 21.
(2). قرائت ابن عامر.
(3). غافر/ 26.
(4). «و أن». قرائت نافع و ابن کثیر و ابو عمرو.
(5). آیه 30.
(6). آیه 68.
(7). آیه 71.
(8). آیه 15.
(9). آیه 12.
(10). آیه 78.
(11). آیه 10.
(12). قرائت ابن عامر.
(13). آیه 24.
(14). قرائت نافع و ابن عامر و
ابو جعفر.
(15). آیه 15.
(16). قرائت نافع و ابن عامر و ابو جعفر.
(17). النشر فی القراءات العشر، ج 1، ص 8؛ المصاحف، ص 23.