منهل العطشان فی رسم احرف القرآن صفحه 32

السّیّئ «1» به دو یاء و ثانیه صورت همزه است. و در کتاب غازی بن قیس این کلمات مرسومند به یاء و الف یعنی الف صورت همزه باشد و این خلاف اجماع است چنانچه حافظ ابو عمرو فرموده. بعضی بر وی اعتراض کرده اند که حافظ ابو عمرو این را به غلبه ظن گفته نه از سر وقوف و اطّلاع. و من مواضع سه گانه را در مصاحف شام به نهجی دیدم که غازی ذکر کرده و حق آن است که این اعتراض بر ابو عمرو وارد نیست از برای آنکه وی تکذیب غازی نکرده بلکه تصویر همزه کلمات سه گانه را بر این کیفیّت خلاف اجماع دانسته «2» چه اجماع بر آن است که همزه چنین را تصویر به یاء کنند. و اللّه أعلم.

و در مصاحف اهل عراق المنشئت «3» به یاء نوشته بی الف و این بر قرائت کاسر شین است «4» و در بعضی از مصاحف عراق بآیت و بآیتنا همه جا هرگاه که در اوّل او باء جارّه باشد به دو یاء نوشته اند چنانچه بر اصل است قبل از اعلال و در بعضی به یک یاء و این اولی و اکثر است

و عمل بر این است.

فصل

اشاره

در هر کلمه که در صدر او دو الف یا سه الف مجتمع شوند در رسم آن را به یکی نوشته اند از جهت کراهت «5» اجتماع مثلین. و امثال دو الف ءأنذرتهم «6» و ءأقررتم «7» و ءأنتم «8» و ءأشفقتم «9» و ء إذا متنا «10» و ءإله «11» و ءأنزل «12» و ءألقی «13» از آنها که همزه استفهام داخل بر همزه شده باشد. و همچنین بر همزه مفتوحه که داخل شده باشد بر الفی خواه که آن الف مبدل باشد از همزه یا زائد مانند آمنوا و آمن و آدم

______________________________
(1). همان.
(2). س:+ و همچنین.
(3). الرحمن/ 24.
(4). حمزه و شعبه.
(5). س: کراهت.
(6). بقره/ 6؛ یس/ 10.
(7). آل عمران/ 81.
(8). بقره/ 140؛ فرقان/ 17؛ واقعه/ 59 و 64 و 69 و 72؛ نازعات/ 27.
(9). مجادله/ 13.

(10). مؤمنون/ 82؛ صافّات/ 16 و 53؛ ق/ 3؛ واقعه/ 47.

(11). نمل/ 60 و 61 و 62 و 63 و 64.

(12). ص/ 8.

(13). قمر/ 25.