منهل العطشان فی رسم احرف القرآن صفحه 98

سعی

کند که فتحات را مشبع نهد تا کالعوضی باشد از محذوف چنانچه در امثله نموده شد. و همچنین در الفات منقلب از یاء هدینا اللّه «1» و بعد إذ نجّینا اللّه «2» تا فرق باشد میان وی و هدیناکم «3» و نجّیناه «4». و اللّه أعلم.

دیگر بعضی از مستحسنات مؤکّده آن است که در رئوس فاصله ای بگذارد تا آیات از یکدیگر ممتاز شوند خصوصا در الفاظی که آیات باشد و به آیات ماننده نباشند مثل ألّا تعولوا در سوره نساء «5»، و ما غشیهم «6» و ضلّوا «7» در طه. و در الفاظی که به آیات می مانند و فی نفس الامر آیه نیستند فاصله نگذارد تا این وهم مرتفع شود مثل أذلّه علی المؤمنین أعزّه علی الکافرین «8» و فلا تبغوا علیهنّ سبیلا «9» و إنّما یستجیب الّذین. «10»

و در سر سورتها احتیاط کند تا خبط واقع نشود در عدد آیات، خاصّه در سوری که در عدد آیات ایشان اختلاف باشد.

و سعی کند که عدد آیات هر سورتی مناسب مذهب آن کس باشد که مصحف را به قرائت آن کس نوشته پس اگر مصحفی به قرائت نافع نویسد عدد آیات مدنیّ اخیر رعایت کند و اگر به قرائت ابن کثیر نویسد عدد آیات مکّی اعتبار کند و اگر به قرائت ابو عمرو نویسد عدد بصری اعتبار کند و اگر به قرائت ابن عامر نویسد عدد شامی و اگر به قرائت عاصم یا حمزه یا کسائی نویسد عدد کوفی. و همچنین اخماس را و اعشار.

و این امر را رعایت کردن به غایت صعب است خاصّه بر کتّاب اهل این زمانه که بر این اعداد اصلا وقوف ندارند. و

بحث بر بسیاری از استادان نیز متردّد. و در سی و نه سوره که اصلا اختلاف میان اهل عدد واقع نشده این ضبط آسان تر باشد. و ضبط آن را مستوفی

______________________________
(1). انعام/ 71؛ اعراف/ 43؛ ابراهیم/ 21.
(2). اعراف/ 89.
(3). ابراهیم/ 21.
(4). یونس/ 73؛ انبیاء/ 71 و 74 و 76 و 88؛ شعراء/ 170؛ صافّات/ 76 و 134.
(5). آیه 3.
(6). طه/ 78.
(7). طه/ 92.
(8). مائده/ 54.
(9). نساء/ 34.

(10). انعام/ 36.