امتداد رسالت: اثبات امامت و خلافت امیرالمومنین علیه السلام از قرآن و سنت طبق منابع معتبر اهل سنت صفحه 30

راویان از طبقه ی تابعین

جا دارد به تعدادی دیگر از روایات اشاره کنیم که مرسل هستند، اما از آنجایی که از تابعین بزرگ نقل شده اند، به عقیده ی تعدادی از علمای اهل سنت، این روایات نیز حجت هستند؛ به خصوص که علمای اهل سنت تصریح کرده اند که روایات تفسیری که از تابعین نقل می شود، حکم مرفوع (روایت نبوی) دارند.

جلال الدین سیوطی می نویسد:

«روایات سبب نزول آیات اگر از تابعی نقل شود، حکم مرفوع را دارد و پذیرفته می شود ؛ البته اگر سند تا تابعی صحیح باشد و شخص تابعی از ائمه ی تفسیری باشد که تفسیر را از صحابه اخذ کردند؛ مانند مجاهد ، عکرمه و سعید بن جبیر یا اینکه روایت مرسلش به کمک روایت مرسل دیگری کمک داده شود و از این قبیل .»(1)

دکتر احمد عمر هاشم، از اساتید علوم حدیث الازهر می گوید :

«از جمله احادیث مقطوعی که حکم مرفوع دارند، سخن تابعی در سبب نزول [آیات قرآن] است.»(2)

یکم: سلمه بن کهیل

«از سلمه بن کهیل روایت شده است که گفت: علی علیه السلام انگشترش را در حالی که در رکوع بود، صدقه داد؛ پس آیه ی ولایت نازل شد.»(3)

این روایت را ابن ابی حاتم با سند معتبر نقل کرده است.(4)

1- الإتقان فی علوم القرآن ج 1 ص 94 و لباب النقول ج 1 ص 15 ما تقدم أنه من قبیل المسند من الصحابی إذا وقع من تابعی فهو مرفوع أیضا لکنه مرسل فقد یقبل إذا صح السند إلیه وکان من أئمه التفسیر الآخذین عن الصحابه کمجاهد وعکرمه وسعید بن جبیر أو اعتضد بمرسل آخر ونحو ذلک
2- قواعد اصول الحدیث ، ص 140 پی دی اف / ومن المقطوع الذی به حکم المرفوع قول التابعی فی سبب النزول
3- [[3] ]حدثنا أبو سعید الاشج ثنا الفضل بن دکین أبو نعیم الاحوال ، ثنا موسی بن قیس الحضرمی عن سلمه بن کهیل قال : تصدق علی بخاتمه وهو راکع فنزلت انما ولیکم الله ورسوله والذین امنوا الذین یقیمون الصلاه ویؤتون الزکاه وهم راکعون
4- تفسیر ابن أبی حاتم ج 4 ص 1162 ح 6551 بررسی سند روایت طبق برنامه ی جوامع الکلم: عبد الله بن سعید الکندی : ثقه / الفضل بن دکین الملائی : ثقه موسی بن قیس الحضرمی : ثقه (در برنامه جوامع الکلم بی انصافی شده و به او رتبه ی مقبول داده اند) شمس الدین ذهبی از او به عنوان «ثقه» یاد کرده است: الکاشف ج 2 ص 307 «موسی بن قیس الحضرمی عصفور الجنه عن سلمه بن کهیل وعطیه العوفی وعنه أبو نعیم وخلاد بن یحیی ثقه شیعی د.» ابن حجر عسقلانی هم او را «صدوق» دانسته است: تقریب التهذیب ج 1 ص 553 رقم 7003 «موسی بن قیس الحضرمی أبو محمد الفراء الکوفی یلقب عصفور الجنه صدوق رمی بالتشیع من السادسه د س .» سلمه بن کهیل الحضرمی : ثقه شمس الدین ذهبی از او به عنوان «الإمام الثبت الحافظ» یاد کرده است. سلمه بن کهیل ابن حصین الإمام الثبت الحافظ أبو یحیی الحضرمی سیر أعلام النبلاء ج 5 ص 298