مثالهای زیبای قرآن: (امثال القرآن) صفحه 20

سلب می‌کند، بنابراین؛ گمراهی به معنای سلب توفیق است. «1»

علّت اختلاف مفسّران در تفسیر «هدایت و ضلالت» در قرآن مجید ظاهراً بدین جهت است که معنای این دو کلمه برای آنها پیچیده و دشوار است. بنابراین؛ با توضیحی درباره این دو واژه، باید مشکل حلّ شود.

معنای هدایت و ضلالت‌

به این مثال توجّه کنید: دانه‌های شفّاف، سالم و حیات‌بخش باران از آسمان نازل می‌شود و بر سراسر کره زمین می‌بارد، خورشید عالم‌گیر نیز با نور پاک و نیروبخش خود بر همه زمینها می‌تابد. اینها هر دو رحمت الهی است؛ ولی محصول زمین‌هایی که از این دو رحمت الهی بهره‌مند شده‌اند، یکسان نیست.

در زمین‌های شوره‌زار، خار می‌روید و در زمینهای دیگر، گل و گیاه سبز می‌شود! آیا سبب این اختلاف باران و خورشیدند یا شوره‌زاری زمین؟

شکّی نیست که اشکال از زمین است. اگر به جای تخم خار در آن زمین، تخم گل نهاده یا پاشیده می‌شد، این خارستان، گلستان می‌شد؛ پس اگر گفته شود: باران در این زمین خار رویانده است؛ معنایش این نیست که باران خارآفرین بوده است، بلکه ایراد از خود زمین است.

مسأله هدایت و ضلالت هم درست به همین شکل است. باران رحمت الهی به وسیله پیامبر صلی الله علیه و آله بر همه قلبها باریدن گرفت و همه به آوای ملکوتی قرآن گوش فرا دادند. کسانی که قبلًا زمین دلشان را آماده کرده بودند، هدایت شدند و کسانی که شوره‌زار دل را به زلال ایمان نشسته بودند و مستعد نشده بودند، گمراه شدند.

خود آیات قرآن نیز این مدّعاً را تأیید می‌کند؛ مثلًا در آیه دوّم سوره بقره