مثالهای زیبای قرآن: (امثال القرآن) صفحه 205

زمینها استعداد پرورش گیاه را ندارند و محصول آنها خار است. به همین گونه، قلب بعضی از انسانها استعداد هدایت شدن را ندارند و خود را بی‌نیاز از وحی می‌پندارند.

این مثل برای چه کسانی است؟

در این مورد بین مفسّران گفتگوست؛ بسیاری از مفسّران بر این عقیده‌اند که این آیه درباره مؤمنان و کفّار است؛ یعنی وحی الهی در این آیه به باران تشبیه شده است و دلهای بنی آدم به زمینهایی که باران بر آن می‌بارد. بنابراین، باران وحی الهی بر زمین هر دلی می‌بارد؛ لکن آن کسانی از باران وحی الهی بهره‌مند می‌شوند و مصداق «بلد طیب» می‌گردند که دارای دلی پاک و پاکیزه باشند. آن گاه میوه این سرزمینهای پاک، اخلاق خوب، ایمان بالا، شوق به اولیاء اللّه، اخلاص در عمل، عمل به وظیفه و ... می‌باشد؛ ولی در مقابل، دل و قلب کفّار- که بسان زمین آلوده و کثیفی است- از این باران وحی بی‌بهره است.

پیام‌های آیه‌

1- فاعلیّت فاعل و قابلیّت هر دو لازم است!

آیه شریفه و دیگر آیات به این مطلب مهم اشاره دارند که: برای رسیدن به کمال دو چیز لازم است:

الف- فاعلیّت فاعل؛ ب- قابلیّت قابل.

یعنی برای رسیدن به کمال هم عوامل و اسباب ترقّی لازم است و هم زمینه‌های ترقّی. بنابراین، تنها فاعلیّت فاعل (باران) کفایت نمی‌کند، بلکه قابلیّت قابل (آمادگی و لیاقت زمین) نیز لازم است؛ چه این که اگر صدها سال باران بر زمین