- پیشگفتار 1
- فصل اوّل تحلیلی پیرامون مثالهای قرآن 5
- رابطه ماه مبارک رمضان با قرآن 6
- چرا قرآن «مثال» زده است؟ 7
- مثلهای عملی و لسانی 8
- هدف از مثَلَها، از زبان قرآن 10
- اهمّیّت پیام مثل 11
- شرح و تفسیر آیه 12
- اشتباه منافقان 14
- جاذبه قرآن و نجات مسلمانان 15
- نمونه دیگری از تأثیر قرآن 16
- پیامهای آیه 17
- 2- دو حجاب بزرگ: کثرت نعمت و عادت به آن 18
- 3- هدایت و ضلالت در قرآن 19
- معنای هدایت و ضلالت 20
- فصل دوّم اوّلین مثال: مثال منافقان 23
- شرح و تفسیر آیه شریفه 24
- پیامهای آیه 26
- 2- صورتهای نفاق 26
- 4- تاریخچه منافقان 27
- 3- نشانههای نفاق 27
- چهره منافقان در قرآن 28
- خطر منافقان از دیدگاه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله 29
- 6- «نور» و «ظلمات» 30
- 5- تعبیر به «نار» در قرآن 30
- 7- تفسیر آیه 18 «صُمٌ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَرْجِعُونَ» 31
- 8- منشأ «نفاق» 34
- فصل سوّم: دوّمین مثال: تشبیهی دیگر برای منافقین 38
- تنوّع مثالهای قرآن 38
- شرح و تفسیر آیات 41
- پیامهای آیه 43
- 2- تفاوت این دو مَثَل 44
- 3- جهان منافق یا نفاق جهانی 45
- 4- پیدایش منافقان در اسلام 46
- اوّل- استهزا و شوخی گرفتن دین 47
- اشاره 47
- مراحل مبارزات دشمنان اسلام با اسلام 47
- سوّم- محاصره اقتصادی و قطع ارتباطات 48
- دوّم- نسبت «سحر» و «شعر» 48
- چهارم- نفشه سوء قصد به جان پیامبر صلی الله علیه و آله 49
- پنجم- جنگهای متوالی با مسلمانان 50
- ششم- توسّل به خطرناکترین سلاح: «نفاق» 53
- نتایج مَثَلها 54
- سعید بن جبیر به هنگام مرگ 56
- فصل چهارم سوّمین مثال: قساوت قلب 58
- داستان گاو بنی اسرائیل 59
- شرح و تفسیر آیه شریفه 60
- قلب مصنوعی آینهای برای عظمت قلب انسان 62
- تعبیر قرآن از دلهای بنی اسرائیل: «سختتر از سنگ» 65
- تسبیح تمام موجودات جهان 66
- قساوت 67
- دنیای بی عاطفهها 69
- علم و عاطفه وجه تمایز انسان از حیوان 69
- دین و مذهب، تقویت کننده عواطف 70
- عوامل قساوت در قرآن 71
- قساوت در روایات اسلامی 73
- فصل پنجم چهارمین مثال: مثال کفّار 78
- مانع بزرگ در دعوت پیامبران: «تقلید کورکورانه» 78
- شرح و تفسیر آیه شریفه 171 سوره بقره 80
- پیامهای آیه 81
- اقسام تقلید 83
- تقلید در قرآن 83
- اشاره 83
- فصل ششم: پنجمین مثال: انفاق 86
- راههای درمان فقر 87
- راه حلّ اسلام 88
- «انفاق» راهی برای فقرزدایی 89
- پیامهای آیه 91
- 2- منظور از «حبّه» در آیه شریفه 93
- 3- منظور از «یُضاعفُ» در آیه شریفه 94
- عالیترین نمونه انفاق در قرآن 95
- 4- بررسی «مشبّه» در آیه انفاق 99
- پرورش مال انفاق شده در کلام پیامبر صلی الله علیه و آله 102
- «انفاق» در تعبیرات زیبای قرآن 104
- فصل هفتم: ششمین مثال: انفاقهای همراه با اذیّت و آزار 108
- شرح و تفسیر آیه 109
- پیامهای آیه 111
- سیره امامان در انفاق و بخشش 114
- صدقه بازدارنده مرگهای بد 116
- فصل هشتم: هفتمین مثال: «انفاق» های شایسته 118
- شرح و تفسیر آیه 118
- پیامهای آیه 120
- راههای انفاق و کمک به دیگران 123
- زهی سعادت که نصیب انسان شده است! 126
- آداب انفاق 128
- فصل نهم: هشتمین مثال: عاقبت امور 134
- مفسّران در تفسیر آیه مثل اقوالی دارند: 135
- عاقبت این شخص ختم به شر شد! 139
- پیام آیه مَثَل: «احباط و تکفیر» 140
- استدلالی بر وجود احباط و تکفیر 141
- فصل دهم: نهمین مثال: رباخواران 143
- رابطه این آیه با آیات قبل 144
- شرح و تفسیر 145
- پیامهای آیه 147
- 2- تناسب جرمها و مجازاتها 148
- فلسفه تحریم ربا 149
- رابطه «اخلاق» و «اقتصاد» در اسلام 149
- اسوه اخلاق در ارزشهای اخلاقی 152
- علی علیه السلام و هدیه شبانه 154
- مباحث تکمیلی آیه 156
- 2- آیا فعّالیّت بانکها بدون رباخواری ممکن است؟ 157
- 3- حکم سپردهها و وامها 158
- 4- آیاتی دیگر درباره ربا 160
- شرح و تفسیر 163
- فصل یازدهم دهمین مثال: خلقت شگرف حضرت عیسی بن مریم علیهما السلام 163
- قدرت خداوند در کلام امیر المؤمنین علیه السلام 164
- داستان پیدایش انسان 166
- نظر قرآن درباره پیدایش انسان 167
- شرح و تفسیر 169
- فصل دوازدهم یازدهمین مثال: انفاقهای کفّار 169
- پیامهای آیه 171
- عبرت بگیرید 176
- شأن نزول آیه 178
- فصل سیزدهم دوازدهمین مثال: مثال کفر و ایمان 178
- «حیات و زندگی» چیست؟ 180
- اقسام حیات و زندگی 182
- منظور از حیات در آیه مثل 182
- چرا عرب جاهلی را مرده میپندارند؟ 183
- آثار و برکات نور 184
- اشاره 184
- نور فرقان 185
- تقوا ثمره روزه و فرقان میوه تقوا 186
- زیبا جلوه کردن اعمال زشت در نظر کفّار 186
- فصل چهاردهم: سیزدهمین مثال: شرح صدر 187
- پیامهای آیه 188
- شرح و تفسیر 188
- 2- اعجاز علمی قرآن در آیه مَثَل 190
- 3- شرح صدر 191
- پیامبر صلی الله علیه و آله و همسایه یهودی 192
- فصل پانزدهم: چهاردهمین مثال: مبدأ و معاد 194
- جسمانی و روحانی بودن معاد 196
- شرح و تفسیر آیه 198
- میوههای مختلف از آب و هوا و زمین واحد! 199
- آثار معاد 200
- فصل شانزدهم: پانزدهمین مثال: بلد طیّب 202
- شرح و تفسیر مثال پانزدهم 204
- پیامهای آیه 205
- این مثل برای چه کسانی است؟ 205
- 2- قرآن و وحی برای کفّار نتیجه معکوس میدهد! 206
- مردم سه دستهاند 207
- قابلیّت، اکتسابی یا جبری؟ 209
- فصل هفدهم: شانزدهمین مثال: عالم منحرف 212
- شأن نزول آیه 213
- شرح و تفسیر 214
- پیام آیه خطر دانشمندان منحرف 217
- عالم و دانشمند دینی از دیدگاه امام حسن عسگری علیه السلام 218
- فصل هجدهم: هفدهمین مثال: مسجد ضرار 221
- شرح و تفسیر 223
- ابو عامر نصرانی، دشمن کینه توز اسلام 224
- فرمان تخریب مسجد ضرار 226
- پیامهای آیه 227
- فصل نوزدهم: هجدهمین مثال: زندگی زودگذر دنیا 229
- شرح و تفسیر 230
- فلسفه مثل 233
- پیامهای آیه 236
- فصل بیستم: نوزدهمین مثال: مَثَل کافر و مؤمن 239
- شرح حال مؤمنان 240
- شرح حال کافران 240
- شرح و تفسیر آیه مثل 242
- اشاره 242
- چشم، یکی از بزرگترین آیات الهی 243
- گوش آیتِ دیگر خداوند 244
- کفّار فاقد ابزار شناخت هستند 245
- چگونه حجابها را از خود برهانیم؟ 247
- علامتهای مؤمن 247
- فصل بیست و یکم: بیستمین مثال: توسّل به ما سوی اللَّه 249
- برق آسمانی و ابرهای بارانزا 250
- «رعد آسمانی» نشانهای از عظمت خدا 251
- چگونه «برقِ» آسمان سبب نزول باران میشود؟ 251
- شرح و تفسیر آیه مثل 254
- پیامهای آیه 256
- 2- أشکال مختلف بتپرستی. 258
- دعا از دیدگاه قرآن و روایات 260
- دعا برترین عبادت 261
- دعا در آئینه روایات 263
- راز اهمیّت دعا در اسلام 264
- رابطه «دعا» و «تربیت» 265
- موانع و شرایط استجابت دعا 268
- اجابت برخی از دعاها به مصلحت انسان نیست! 275
- دو سؤال مهم درباره دعا 276
- فصل بیست و دوم: بیست و یکمین مثال: مثال حقّ و باطل 279
- شرح و تفسیر 280
- اشاره 281
- 1- تعریف حق و باطل 281
- پیامهای آیه 281
- 3- وسعت حق و باطل 283
- 2- نشانههای حق و باطل 283
- 4- سرانجام مبارزه حق و باطل 284
- 5- مبارزه حق و باطل همیشگی است 284
- 6- چگونگی پیدایش باطل 285
- حق و باطل از نگاه آیات و روایات 286
- مصادیق حق چیست و کیست؟ 286
- عمر کوتاه «باطل» و دولت پایدار «حق» 288
- حق تلخ و باطل شیرین است! 289
- باطل همواره در لباس حق جلوه میکند 290
- علی علیه السلام محور حق 291
- شرح و تفسیر آیه 293
- فصل بیست و سوم: بیست و دومین مثال: تقوا برات بهشت 293
- مراحل چهارگانه قبل از ولادت 294
- عجایبی از عالم جنین 295
- مراحل چهارگانه کمال انسان 296
- شرح و تفسیر آیه مثل 299
- پیام مهم آیه 299
- فصل بیست و چهارم: بیست و سومین مثال: اعمال کافران 301
- ارتباط آیه مَثَل با آیات قبل 301
- شرح و تفسیر: 302
- فواید خاکستر 303
- پیامهای آیه 305
- چرا ایمان و ولایت شرط صحّت اعمال است؟ 307
- 2- دومین پیام این است که آدمهای بیایمان، انگیزههای معنوی ندارند؛ 309
- إحباط در قرآن 310
- حبط در جهان طبیعت 312
- فصل بیست و پنجم: بیست و چهارمین و بیست و پنجمین مثال: کلمه «طیّبه» و «خبیثه» 315
- ارتباط آیات مَثَل با آیات پیشین 316
- شرح و تفسیر 317
- نکته مهم خداشناسی 319
- «کلمه طیّبه» چیست؟ 321
- کلمه طیّبهای از امام حسن مجتبی علیه السلام 322
- فصل بیست و ششم: بیست و ششمین مثال: مثال والایی برای خداوند 324
- چرا عرب جاهلیّت دختران خود را میکشت؟ 328
- ارتباط آیه مَثَل با آیات قبل 328
- دختر دسته گل است 330
- ارتباط آیه مثل با آیات قبل 333
- فصل بیست و هفتم: بیست و هفتمین مثال: بتپرستان و خداپرستان 333
- انگیزه پرستش 334
- پیامهای آیه 336
- 2- بردگیهای مدرن 339
- حضرت یوسف علیه السلام انسانی آزاده 340
- علی علیه السلام آزادمردی دیگر 341
- شرح و تفسیر 344
- فصل بیست و هشتم: بیست و هشتمین مثال: مشرک و مؤمن 344
- پیام آیه: شرک و بتپرستی در قرن بیستم. 347
- فصل بیست و نهم: بیست و نهمین مثال: تازهمسلمانان سست ایمان 353
- شرح و تفسیر 354
- پیامهای آیه شریفه 355
- اهمیّت وفای به عهد و پیمان 357
- فصل سی ام: سیامین مثال: کفران نعمت 360
- شرح و تفسیر 361
- پیامهای آیه 365
- 2- آیا «قریه» در مَثَل وجود خارجی داشته است؟ 367
- 2 منظور از «ریح» در آیه، شیطان سرکش است. 368
- 4 مشرک از خود ارادهای ندارد. 368
- پیامهای آیه 368
- 3 این همه روایات در مذمّت دنیا چرا؟ 368
- دورنمای بحث 368
- شرح و تفسیر 368
- 2 هدف از آفرینش 368
- دورنمای بحث 368
- پیامهای آیه 368
- 2 منظور از «یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ» چیست؟ 368
- دورنمای بحث 368
- مثال پنجاه و ششم: استقامت همسر فرعون 368
- دور نمای بحث 368
- 3 دقّت در انتخاب دوست 368
- ب: کار شکنی منافقین در حدیبیّه 368
- اراده، عامل اصلی افعال و کردار! 368
- توصیف اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله در تورات 368
- روشهای مبارزه با بت پرستی 368
- معرّفی اجمالی سوره حجرات 368
- مثال سی و ششم: بت پرستی 368
- مثال پنجاه و نهم: افراد بخیل 368
- 2 بی اعتباری دنیا 368
- شرح و تفسیر 368
- چرا حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله را شاعر میخواندند؟ 368
- دورنمای بحث 368
- اشاره 368
- مثال چهلم: پستترین انسانها 368
- 2 اتّحاد رمز پیروزی 368
- 1 از کمی نفرات نترسید 368
- مثال چهل و نهم: مثالی دیگر برای زندگی دنیا 368
- دور نمای بحث 368
- پیامهای آیات هیجده گانه 368
- مباحث تکمیلی 368
- علی علیه السلام مصداق کامل آیه مثل 368
- شرح و تفسیر 368
- 3 نکته تعبیر به «اسفار» نه «کتاب» 368
- مثال پنجاه و دوم: جاذبه فوق العاده قرآن 368
- شرح و تفسیر 368
- منظور از نور خدا چیست؟ 368
- دور نمای بحث 368
- پیامهای آیه: 368
- الف: داستان إفک! 368
- بررسی اجمالی سوره تحریم 368
- مثل اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله در انجیل 368
- شرح و تفسیر 368
- 3 برنامهریزی در کارهای تبلیغی 368
- دور نمای بحث 368
- شرح و تفسیر 368
- پیامهای آیه 368
- شرح و تفسیر 368
- دور نمای بحث 368
- مؤمن کیست؟ 368
- شرح و تفسیر 368
- تاریخ یهود در مدینه 368
- مثال سی و هشتم: سراب زندگی 368
- آثار ایمان به نزدیکی خداوند 368
- مراتب ایمان! 368
- برده داری از دیدگاه اسلام 368
- نگاهی به آیات قبل از آیه مثل 368
- 2 «ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ» اشاره به چیست؟ 368
- سیری در آیات قبل از آیه مثل 368
- اشاره 368
- بحث تکمیلی 368
- پیامهای آیه: 368
- دور نمای بحث 368
- مثال پنجاهم و پنجاه و یکم: یهود 368
- 4 توحید حاکمیّت 368
- دور نمای بحث 368
- شأن نزول آیات فوق 368
- مثال سی و سوم: زندگی دنیا 368
- پیام آیه 368
- 3 رابطه «گناه» و «قطع روزی» 368
- پیامهای آیه 368
- قصّه ایمان آوردن آسیه 368
- پیامهای آیات فوق 368
- 2 نشانه ایمان 368
- 2 خطرات منافقین 368
- از تاریخ عبرت بگیریم 368
- شرح و تفسیر 368
- پیام تربیتی آیات مذکور 368
- زندگی دنیا به چه چیز تشبیه شده است؟ 368
- ارتباط آیات مثل با آیات پیشین 368
- تحلیل روایات 368
- اشاره 368
- شرح و تفسیر آیه مثل 368
- 3 غیبت در لباس تقدّس! 368
- دور نمای بحث 368
- دور نمای بحث 368
- شرح و تفسیر 368
- شرح و تفسیر 368
- اشاره 368
- مباحث تکمیلی 368
- پلی به سوی توحید در ماه توحید 368
- ج: ترور نافرجام پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله توسّط منافقان! 368
- 2 چرا «حمار»؟ 368
- 4 هدایت، قابلیّت لازم دارد. 368
- آیا مثال زدن برای ذات خداوند جایز است؟ 368
- شرح و تفسیر 368
- اوصاف منافقین 368
- اشاره 368
- معنای «مثال» در استعمالات قرآن 368
- شرح و تفسیر 368
- 3- ایجاد قدرت و حرکت 368
- مباحث تکمیلی 368
- اسلحه منکران خدا 368
- شأن نزول آیه مثل 368
- پیامهای آیه 368
- مثال سی و پنجم: توحید و شرک 368
- مثال سی و یکم: مثالهای کافران 368
- 2 خود مان را فریب ندهیم! 368
- الف- تفسیر فلسفی آیه نور 368
- شرح و تفسیر 368
- 4- رفع موانع حیات 368
- 4 ارزش علم و دانش 368
- قبح و زشتی فوق العاده غیبت 368
- 2- آیا مگس موجود کوچکی است؟ 368
- 4 ولیّ مؤمنان کیست؟ 368
- تفاوت این آیه و آیه 24 سوره یونس 368
- عاقبت انسان مغرور 368
- 5 آیه مثل شامل هر عالم بی عملی میگردد! 368
- شرح و تفسیر آیه مثل 368
- پیامهای آیه 368
- 4 تاریخ گذشتگان چراغ راه آیندگان 368
- جاذبه شگفتانگیز قرآن 368
- 3 تکیه بر منافقان خطاست! 368
- مثال پنجاه و سوم: عالمان بی عمل 368
- اهمّیّت توحید 368
- شرح و تفسیر 368
- آیا تکیه بر غیر خدا، تکیه بر تار عنکبوت نیست؟ 368
- مثال چهل و پنجم: عیسای مسیح علیه السلام 368
- مباحث تکمیلی: 368
- 2 توحید صفات 368
- پیامهای آیه 368
- 4 لجاجت یا باز گشت؟ 368
- پیام آیه 368
- دورنمای بحث 368
- پیام آیه 368
- دور نمای بحث 368
- پیام آیه 368
- دور نمای بحث 368
- پیامهای آیه 368
- هیبت و عظمت قرآن 368
- چراغ در طول تاریخ 368
- ترسیم چهره عالمان بی عمل در روایات 368
- 3- تقوی و پرهیز کاری 368
- مرض غرور را از دو راه میتوان درمان کرد: 368
- 2 «باقیات صالحات» چیست؟ 368
- پیام آیه 368
- 2 ممنوعیّت جدال 368
- ب- تفسیر روایی آیه نور 368
- علی علیه السلام نمونه کامل ویژگیهای پنجگانه 368
- شکستن ارزشهای کاذب از اهداف انبیاست 368
- مثال چهل و هفتم: غیبت 368
- مثال چهل و ششم: اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 368
- د: اجتماع منافقان در سقیفه! 368
- 2 مثال مذکور شامل همه اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله نمیشود! 368
- پیامهای آیه 368
- دورنمای بحث 368
- اهمّیّت توحید 368
- توحید خمیرمایه اصول و فروع دین 368
- پیام آیه 368
- مثال چهل و هشتم: نزدیکی خدا به انسان 368
- 3 فلسفه مثال به حیوانی ضعیف 368
- 3 اسباب تذکّر 368
- اشاره 368
- حجاب مستور چیست؟ 368
- مثال چهل و سوم: پیروزی اقلّیّت و شکست اکثریّت 368
- اشاره 368
- 2- اثر تربیت 368
- پیامهای آیه: 368
- چگونه ایمان خود را تقویت کنیم؟ 368
- شرح و تفسیر 368
- 2 هدف از بلاها و عذابها 368
- شرح و تفسیر 368
- شرح و تفسیر 368
- 2 سخنی از امام کاظم علیه السلام 368
- پیام آیه 368
- شرح و تفسیر 368
- دورنمای بحث 368
- 3 جبر یا اختیار؟ 368
- دورنمای بحث 368
- مثال چهل و چهارم: شرک و توحید 368
- دور نمای بحث 368
- داستان تحریم 368
- پیامهای آیه 368
- مباحث تکمیلی 368
- مثال پنجاه و پنجم: میزان، ضابطه است نه رابطه! 368
- اشاره 368
- 2- دقّت در اسرار آفرینش 368
- ایمان سرچشمه همه خوبیها 368
- شرح و تفسیر 368
- دور نمای بحث 368
- پیامهای آیه 368
- 2 ندای حق را باید گوش داد! 368
- دور نمای بحث 368
- مثال چهل و یکم: تکیه بر غیر خدا 368
- شرح و تفسیر 368
- شأن نزول 368
- 5 توحید مالکیّت 368
- مثال پنجاه و هشتم: تصویری از مؤمنان و کافران 368
- دور نمای بحث 368
- مثال پنجاه و هفتم: مریم بنت عمران 368
- پیامهای آیه 368
- مباحث تکمیلی 368
- مثال چهل و دوم: توحید مالکیّت 368
- 2 تار عنکبوت یکی از آیات بزرگ الهی 368
- 2 سرچشمه اختلاف جهل و نادانی است. 368
- شرح و تفسیر 368
- اشاره 368
- مسحور یعنی چه؟ 368
- 1- آشنایی با قرآن 368
- مثال سی و نهم: اعمال مشرکان 368
- پیامهای آیه 368
- عزّت در سایه ایمان 368
- دور نمای بحث 368
- دور نمای بحث 368
- چیزهایی که به نور تشبیه شده است 368
- پیشگفتار 368
- مباحث تکمیلی 368
- مثال سی و هفتم: ذات بیمانند خدا 368
- آیا آیه فوق از امثال القرآن است؟ 368
- ماهیّت بت پرستی 368
- معیار سنجش نفاق 368
- 3 شکنجه عامل تکامل یا وسیله شکست! 368
- پیامهای آیه: 368
- دورنمای بحث 368
- مثال شصتم: موضعگیری در مقابل سخن حق 368
- عبرت بگیرید! 368
- واقعیّتهای نهفته در برچسبها 368
- 2 دنیا از دیدگاه روایات 368
- آیا آیه مورد بحث جزء امثال القرآن است؟ 368
- مثال سی و چهارم: تنوّع مثالهای قرآن 368
- چرا آسیه تقیّه نکرد؟ 368
- 5 شیطان و منافقین در یک مسیر حرکت میکنند! 368
- 4- توسّلات و دعا 368
- شرح و تفسیر 368
- 1 توحید ذات 368
- مثال پنجاه و چهارم: ویژگیهای منافقان 368
- پیام آیه 368
- شرح و تفسیر آیه مثل 368
- شرح و تفسیر 368
- مثال سی و دوم: مستکبران و مستضعفان 368
- شاخههای توحید 368
- 3 توحید افعالی 368
- 1- آیا در آیه مثل تشبیهی وجود دارد؟ 368
- 3 مشرک آرامش ندارد. 368
- دورنمای بحث 368
- این آیه مشتمل بر دو مثال است 368
- تفاوت این مثال با مثالهای قبل 368
- 2 اسلام، دین کیفیّت است نه کمّیّت 368
- رابطه «تسبیح» و «توبه» 368
- غوغاسالاری نشانه جاهلیّت 368
- شرح و تفسیر 368
- دور نمای بحث 368
- 1- اثر هدایت 368
- مشکلات و معایب حرکت خزندگان 368
- دور نمای بحث 368
بنابراین، یکی از فلسفههای اشتراط ایمان و ولایت این است که اعمال انسانها از مسیر صحیح هدایت گردد و همانند مریضی باشد که زیر نظر طبیب آگاه معالجه میشود.
2- دومین پیام این است که آدمهای بیایمان، انگیزههای معنوی ندارند؛
بلکه غالباً انگیزه آنان مادّی است. به عنوان نمونه، یکی از کارهای مهم این انسانها، خدمات انسانی و بشردوستانه است که از طریق سازمانهای بینالمللی به کشورهای ضعیف انجام میگردد از یک سو خدمت، یک خدمت انسانی است و از سوی دیگر کسانی که از آن بهرهمند میشوند محتاج هستند؛ ولی همین خدمتها پوششی است برای جاسوسی؛ زیرا بسیاری از اوقات سرویسهای جاسوسی در همین پوشش کارهای خود را انجام میدهند.
و گاهی هدف از این کمکها زنده نگه داشتن آن مستضعفان و بهرهگیری هرچه بیشتر از آنان است. همان گونه که بردهداران نیز برای بهرهبرداری بیشتر از بردگان خود، لقمه نانی به آنها میدادند. بنابراین، گاهی خدمات به ظاهر انسانی، اهداف مادّی و غیر انسانی به همراه دارد.
آیه 54 سوره توبه- که شرح آن گذشت- نیز به این مطلب اشاره دارد.
خداوند در آن آیه فرمود: «انسانهای بی ایمان و منافق چون انگیزه الهی ندارند و از طرفی میخواهند ظاهر خود را حفظ کنند تا از امتیازات مسلمانان برخوردار باشند، نماز و عبادات خود را با حالت کسالت و بیحالی انجام میدهند و بدترین وقت را برای نماز انتخاب میکنند».
از این رو، حضرت علی علیه السلام در عهدنامه مالک اشتر، خطاب به مالک میفرماید: «بهترین وقت را برای نماز انتخاب کن»؛ «1» زیرا اگر پیوند خود را با
______________________________
(1)- نهج البلاغه، نامه 53.