زهد در دنيا

خطبه 52 : زهد در دنيا

و من خطبة له (عليه السلام) و هي في التزهيد في الدنيا و ثواب الله للزاهد و نعم الله على الخالق

(در يكى از روزهاى عيد قربان اين خطبه را ايراد فرمود كه اكثر شارحان، خطبه 52 و 53 را يكى مى دانند كه در خطبه هاى قبل برگزيده مطالب آن آمده است)

التزهيد في الدنيا

زهد در دنيا

أَلَا وَ إِنَّ الدُّنْيَا قَدْ تَصَرَّمَتْ

آگاه باشيد، گويا دنيا پايان يافته،

وَ آذَنَتْ بِانْقِضَاءٍ

و وداع خويش را اعلام داشته است،

وَ تَنَكَّرَ مَعْرُوفُهَا

خوبى هايش ناشناخته مانده

وَ أَدْبَرَتْ حَذَّاءَ

به سرعت پشت كرده مى گذرد،

فَهِيَ تَحْفِزُ بِالْفَنَاءِ سُكَّانَهَا

ساكنان خود را به سوى نابود شدن مى كشاند،

وَ تَحْدُو بِالْمَوْتِ جِيرَانَهَا

و همسايگانش را به سوى مرگ مى راند.

وَ قَدْ أَمَرَّ فِيهَا مَا كَانَ حُلْواً

آنچه از دنيا شيرين بود تلخ شده،

وَ كَدِرَ مِنْهَا مَا كَانَ صَفْواً

و آنچه صاف و زلال بود تيرگى پذيرفت،

فَلَمْ يَبْقَ مِنْهَا إِلَّا سَمَلَةٌ كَسَمَلَةِ الْإِدَاوَةِ

و بيش از ته مانده ظرف آب ريخته شده از آن باقى نمانده است،

أَوْ جُرْعَةٌ كَجُرْعَةِ الْمَقْلَةِ لَوْ تَمَزَّزَهَا الصَّدْيَانُ لَمْ يَنْقَعْ

يا جرعه اى آب كه با آن عطش تشنگان دنيا فرو نخواهد نشست.

فَأَزْمِعُوا عِبَادَ اللَّهِ الرَّحِيلَ عَنْ هَذِهِ الدَّارِ

اى بندگان خدا از سرايى كوچ كنيد

الْمَقْدُورِ عَلَى أَهْلِهَا الزَّوَالُ

كه سرانجام آن نابودى است،

وَ لَا يَغْلِبَنَّكُمْ فِيهَا الْأَمَلُ

مبادا آرزوها بر شما چيره گردد،

وَ لَا يَطُولَنَّ عَلَيْكُمْ فِيهَا الْأَمَدُ

مپنداريد كه عمر طولانى خواهيد داشت

ثواب الزهاد

پاداش زاهدان

فَوَاللَّهِ لَوْ حَنَنْتُمْ حَنِينَ الْوُلَّهِ الْعِجَالِ

به خدا سوگند اگر مانند شتران بچه مرده ناله سر دهيد،

وَ دَعَوْتُمْ بِهَدِيلِ الْحَمَامِ

و چونان كبوتران نوحه سرايى كنيد،

وَ جَأَرْتُمْ جُؤَارَ مُتَبَتِّلِي الرُّهْبَانِ

و مانند راهبان زارى نماييد،

وَ خَرَجْتُمْ إِلَى اللَّهِ مِنَ الْأَمْوَالِ وَ الْأَوْلَادِ الْتِمَاسَ الْقُرْبَةِ إِلَيْهِ فِي ارْتِفَاعِ دَرَجَةٍ عِنْدَهُ أَوْ غُفْرَانِ سَيِّئَةٍ أَحْصَتْهَا كُتُبُهُ وَ حَفِظَتْهَا رُسُلُهُ

و براى نزديك شدن به حق، و دسترسى به درجات معنوى، و آمرزش گناهانى كه ثبت شده و مأموران حق آن را نگه مى دارند، دست از اموال و فرزندان بكشيد سزاوار است

لَكَانَ قَلِيلًا فِيمَا أَرْجُو لَكُمْ مِنْ ثَوَابِهِ

زيرا: برابر پاداشى كه برايتان انتظار دارم،

وَ أَخَافُ عَلَيْكُمْ مِنْ عِقَابِهِ

و عذابى كه از آن بر شما مى ترسم، اندك است.

نعم الله

نعمتهاي الهي

وَ تَاللَّهِ لَوِ انْمَاثَتْ قُلُوبُكُمُ انْمِيَاثاً

بخدا سوگند، اگر دل هاى شما از ترس آب شود،

وَ سَالَتْ عُيُونُكُمْ مِنْ رَغْبَةٍ إِلَيْهِ

و از چشم هايتان با شدّت شوق به خدا،

أَوْ رَهْبَةٍ مِنْهُ دَماً

يا ترس از او، خون جارى گردد،

ثُمَّ عُمِّرْتُمْ فِي الدُّنْيَا

و اگر تا پايان دنيا زنده باشيد

مَا الدُّنْيَا بَاقِيَةٌ

در حالي که دنيا باقي نيست

مَا جَزَتْ أَعْمَالُكُمْ عَنْكُمْ وَ لَوْ لَمْ تُبْقُوا شَيْئاً مِنْ جُهْدِكُمْ أَنْعُمَهُ عَلَيْكُمُ الْعِظَامَ وَ هُدَاهُ إِيَّاكُمْ لِلْإِيمَانِ

و تا آنجا كه مى توانيد در اطاعت از فرمان حق بكوشيد، در برابر نعمت هاى بزرگ پروردگار، بخصوص نعمت ايمان، ناچيز است.