وصف اصحاب پيامبر ص

وَ مَرَّةً لِعَدُوِّنَا مِنَّا

و زمانى دشمن بر ما غلبه مى كرد.

وَ أَنْزَلَ عَلَيْنَا النَّصْرَ

و پيروزى را به ما عنايت فرمود،

حَتَّى اسْتَقَرَّ الْإِسْلَامُ مُلْقِياً جِرَانَهُ

تا آنجا كه اسلام استحكام يافته فراگير شد

خطبه 56: وصف اصحاب پيامبر ص

و من كلام له (عليه السلام) يصف أصحاب رسول الله و ذلك يوم صفين حين أمر الناس بالصلح

از سخنان آن حضرت است در مقايسه ياران پيامبر با ياران خود (برخى اين خطبه را به آغاز سال 37 هجرى نسبت به تحرّكات معاويه در بصره، و برخى در يكى از روزهاى جنگ صفّين نسبت مى دهند)

وَ لَقَدْ كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلى الله عليه وآله)

در ركاب پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بوديم

نَقْتُلُ آبَاءَنَا وَ أَبْنَاءَنَا وَ إِخْوَانَنَا وَ أَعْمَامَنَا

و با پدران و فرزندان و برادران و عموهاى خود جنگ مى كرديم،

مَا يَزِيدُنَا ذَلِكَ إِلَّا إِيمَاناً وَ تَسْلِيماً

كه اين مبارزه بر ايمان و تسليم ما مى افزود،

يَتَصَاوَلَانِ تَصَاوُلَ الْفَحْلَيْنِ

مانند دو پهلوان نبرد مى كردند،

فَمَرَّةً لَنَا مِنْ عَدُوِّنَا

گاهى ما بر دشمن پيروز مى شديم

وَ مُضِيّاً عَلَى اللَّقَمِ وَ صَبْراً عَلَى مَضَضِ الْأَلَمِ وَ جِدّاً فِي جِهَادِ الْعَدُوِّ

و ما را در جادّه وسيع حقّ و صبر و برد بارى برابر ناگواريها و جهاد و كوشش برابر دشمن، ثابت قدم مى ساخت.

وَ لَقَدْ كَانَ الرَّجُلُ مِنَّا وَ الْآخَرُ مِنْ عَدُوِّنَا

گاهى يك نفر از ما و ديگرى از دشمنان ما،

يَتَخَالَسَانِ أَنْفُسَهُمَا أَيُّهُمَا يَسْقِي صَاحِبَهُ كَأْسَ الْمَنُونِ

و هر كدام مى خواست كار ديگرى را بسازد و جام مرگ را به ديگرى بنوشاند،

فَلَمَّا رَأَى اللَّهُ صِدْقَنَا أَنْزَلَ بِعَدُوِّنَا الْكَبْتَ

پس آنگاه كه خدا، راستى و اخلاص ما را ديد، خوارى و ذلّت را بر دشمنان ما نازل

وَ مُتَبَوِّئاً أَوْطَانَهُ

و در سرزمين هاى پهناورى نفوذ كرد.

وَ لَعَمْرِي لَوْ كُنَّا نَأْتِي مَا أَتَيْتُمْ

به جانم سوگند اگر ما در مبارزه مثل شما بوديم

مَا قَامَ لِلدِّينِ عَمُودٌ

هرگز پايه اى براى دين استوار نمى ماند،

وَ لَا اخْضَرَّ لِلْإِيمَانِ عُودٌ

و شاخه اى از درخت ايمان سبز نمى گرديد.

وَ ايْمُ اللَّهِ لَتَحْتَلِبُنَّهَا دَماً

به خدا سوگند، شما هم اكنون از سينه شتر خون مى دوشيد

وَ لَتُتْبِعُنَّهَا نَدَماً

و سرانجامى جز پشيمانى نداريد.