در توحيد الهى

خطبه 86: در توحيد الهى

قَدْ عَلِمَ السَّرَائِرَ

خدا به تمام اسرار نهان آگاه

و من خطبة له (عليه السلام) و فيها بيان صفات الحق جل جلاله، ثم عظة الناس بالتقوى و المشورة

از خطبه‏هاى آن حضرت است در توحيد الهى و سفارش به تقوا و مشورت‏

وَ خَبَرَ الضَّمَائِرَ

و از باطن همه با خبر است،

لَهُ الْإِحَاطَةُ بِكُلِّ شَيْءٍ

به همه چيز احاطه دارد،

وَ الْغَلَبَةُ لِكُلِّ شَيْءٍ

و بر همه چيز غالب و پيروز،

وَ الْقُوَّةُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ

و بر همه چيز تواناست.

عظة الناس

موعظه مردم

فَلْيَعْمَلِ الْعَامِلُ مِنْكُمْ فِي أَيَّامِ مَهَلِهِ

هر كس از شما در روزگارانى كه مهلت دارد به اعمال نيكو بپردازد

قَبْلَ إِرْهَاقِ أَجَلِهِ

پيش از آن كه مرگ فرا رسد،

وَ فِي فَرَاغِهِ قَبْلَ أَوَانِ شُغُلِهِ

و در ايّام فراغت پاك باشد، پيش از آن كه گرفتار شود،

وَ فِي مُتَنَفَّسِهِ قَبْلَ أَنْ يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ

و در ايّام رهايى نيكوكار باشد، پيش از آن كه مرگ گلوگاه او را بفشارد،

وَ لْيُمَهِّدْ لِنَفْسِهِ وَ قَدَمِهِ

پس براى خود و جايى كه مى رود آماده باشد،

وَ لْيَتَزَوَّدْ مِنْ دَارِ ظَعْنِهِ لِدَارِ إِقَامَتِهِ

و در اين دنيا كه محل كوچ كردن است براى منزلگاه ابدى، توشه اى بردارد.

فَاللَّهَ اللَّهَ أَيُّهَا النَّاسُ فِيمَا اسْتَحْفَظَكُمْ مِنْ كِتَابِهِ

پس اى مردم خدا را پروا كنيد، براى حفظ قرآن، كه از شما خواسته،

وَ اسْتَوْدَعَكُمْ مِنْ حُقُوقِهِ

و حقوقى كه نزد شما سپرده است،

فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَخْلُقْكُمْ عَبَثاً

پس همانا خداى سبحان شما را بيهوده نيافريد،

وَ لَمْ يَتْرُكْكُمْ سُدًى

و به حال خود وا نگذاشت،

وَ لَمْ يَدَعْكُمْ فِي جَهَالَةٍ وَ لَا عَمًى

و در گمراهى و كورى رها نساخته است،

قَدْ سَمَّى آثَارَكُمْ

كردارتان را بيان فرموده،

وَ عَلِمَ أَعْمَالَكُمْ

و از اعمال شما با خبر است

وَ كَتَبَ آجَالَكُمْ

و سر آمد زندگى شما را مشخّص كرد

وَ الشَّقِيُّ مَنِ انْخَدَعَ لِهَوَاهُ وَ غُرُورِهِ

و شقاوتمند كسى است كه فريب هوا و هوس ها را بخورد.

وَ اعْلَمُوا أَنَّ يَسِيرَ الرِّيَاءِ شِرْكٌ

آگاه باشيد رياكارى و تظاهر، و هر چند اندك باشد شرك است،

وَ أَنْزَلَ عَلَيْكُمُ الْكِتَابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْءٍ

و «كتابى بر شما نازل كرد كه روشنگر همه چيز است»

وَ عَمَّرَ فِيكُمْ نَبِيَّهُ أَزْمَاناً

پيامبرش را مدّتى در ميان شما قرار داد

حَتَّى أَكْمَلَ لَهُ وَ لَكُمْ فِيمَا أَنْزَلَ مِنْ كِتَابِهِ دِينَهُ الَّذِي رَضِيَ لِنَفْسِهِ

تا براى او و شما، دين را به اكمال رساند، و آنچه در قرآن نازل شد و مايه رضاى الهى است تحقّق بخشد.

وَ أَنْهَى إِلَيْكُمْ عَلَى لِسَانِهِ مَحَابَّهُ مِنَ الْأَعْمَالِ وَ مَكَارِهَهُ

و با زبان پيامبرش، كارهاى خوشايند و ناخوشايند، بايدها و نبايدها را ابلاغ كرد،

وَ نَوَاهِيَهُ وَ أَوَامِرَهُ

و اوامر و نواهى را آموزش داد،

وَ أَلْقَى إِلَيْكُمُ الْمَعْذِرَةَ

و راه عذر را بر شما بست

وَ اتَّخَذَ عَلَيْكُمُ الْحُجَّةَ

و حجّت را تمام كرد.

وَ قَدَّمَ إِلَيْكُمْ بِالْوَعِيدِ

پيش از كيفر، شما را تهديد كرد،

وَ أَنْذَرَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذابٍ شَدِيدٍ

و از عذاب هاى سختى كه در پيش روى داريد ترساند.

فَاسْتَدْرِكُوا بَقِيَّةَ أَيَّامِكُمْ

پس باز مانده ايّام خويش را دريابيد،

وَ اصْبِرُوا لَهَا أَنْفُسَكُمْ

و صبر و بردبارى در برابر ناروايى ها پيشه كنيد،

فَإِنَّهَا قَلِيلٌ فِي كَثِيرِ الْأَيَّامِ الَّتِي تَكُونُ مِنْكُمْ فِيهَا الْغَفْلَةُ وَ التَّشَاغُلُ عَنِ الْمَوْعِظَةِ

چرا كه عمر باقى مانده برابر روزهاى زيادى كه به غفلت گذرانديد و روى گردان از پندها بوديد، بسيار كم است.

وَ لَا تُرَخِّصُوا لِأَنْفُسِكُمْ

به خودش بيش از اندازه آزادى ندهيد،

فَتَذْهَبَ بِكُمُ الرُّخَصُ مَذَاهِبَ الظَّلَمَةِ

كه شما را به ستمگرى مى كشاند،

وَ لَا تُدَاهِنُوا

و با نفس سازشكارى و سستى روا مداريد

فَيَهْجُمَ بِكُمُ الْإِدْهَانُ عَلَى الْمَعْصِيَةِ

كه ناگهان در درون گناه سقوط مى كنيد.

عِبَادَ اللَّهِ

اى بندگان خدا

وَ الْمَغْبُونُ مَنْ غَبَنَ نَفْسَهُ

زيانكار واقعى كسى است كه خود را بفريبد.

وَ الْمَغْبُوطُ مَنْ سَلِمَ لَهُ دِينُهُ

و آن كس مورد غبطه است و بر او رشك مى برند كه دين او سالم باشد.

وَ السَّعِيدُ مَنْ وُعِظَ بِغَيْرِهِ

سعادتمند كسى است كه از زندگى ديگران عبرت آموزد،

إِنَّ أَنْصَحَ النَّاسِ لِنَفْسِهِ أَطْوَعُهُمْ لِرَبِّهِ

آن كس كه نسبت به خود خير خواهى او بيشتر است، در برابر خدا، از همه كس فرمانبردارتر است،

وَ إِنَّ أَغَشَّهُمْ لِنَفْسِهِ أَعْصَاهُمْ لِرَبِّهِ

و آن كس كه خويشتن را بيشتر مى فريبد، نزد خدا گناه كارترين انسان ها است،

وَ مُجَالَسَةَ أَهْلِ الْهَوَى مَنْسَاةٌ لِلْإِيمَانِ

و همنشينى با هوا پرستان ايمان را به دست فراموشى مى سپارد،

وَ مَحْضَرَةٌ لِلشَّيْطَانِ

و شيطان را حاضر مى كند.

جَانِبُوا الْكَذِبَ فَإِنَّهُ مُجَانِبٌ لِلْإِيمَانِ

از دروغ بر كنار باشيد كه با ايمان فاصله دارد.

الصَّادِقُ عَلَى شَفَا مَنْجَاةٍ وَ كَرَامَةٍ

راستگو در راه نجات و بزرگوارى است،

وَ الْكَاذِبُ عَلَى شَرَفِ مَهْوَاةٍ وَ مَهَانَةٍ

اما دروغگو بر لب پرتگاه هلاك و خوارى است،

وَ لَا تَحَاسَدُوا

حسد نورزيد

فَإِنَّ الْحَسَدَ يَأْكُلُ الْإِيمَانَ كَمَا تَأْكُلُ النَّارُ الْحَطَبَ

كه حسد ايمان را چونان آتشى كه هيزم را خاكستر كند، نابود مى سازد.

وَ لَا تَبَاغَضُوا فَإِنَّهَا الْحَالِقَةُ

با يكديگر دشمنى و كينه توزى نداشته باشيد كه نابود كننده هر چيزى است.

وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْأَمَلَ يُسْهِي الْعَقْلَ وَ يُنْسِي الذِّكْرَ

بدانيد كه آرزوهاى دور و دراز عقل را غافل و ياد خدا را به فراموشى مى سپارد.

فَأَكْذِبُوا الْأَمَلَ فَإِنَّهُ غُرُورٌ

آرزوهاى ناروا را دروغ انگاريد كه آرزوها فريبنده اند

وَ صَاحِبُهُ مَغْرُورٌ

و صاحبش فريب خورده.