إِنَّمَا ٱلسَّبِيلُ عَلَى ٱلَّذِينَ يَسۡتَ‍ٔۡذِنُونَكَ وَ هُمۡ أَغۡنِيَآءُ رَضُواْ بِأَن يَكُونُواْ مَعَ ٱلۡخَوَالِفِ وَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

راه مؤاخذه و سرزنش فقط بر ضد كسانى باز است كه با آنكه توانگرند [باز هم براى ترك نبرد] از تو اجازه مى‌خواهند؛ آنان راضى شدند كه با زنان خانه‌نشين باشند، خدا بر دل‌هايشان مهر تيره‌بختى زد به همين سبب [حقايق را] نمى‌دانند.

يَعۡتَذِرُونَ إِلَيۡكُمۡ إِذَا رَجَعۡتُمۡ إِلَيۡهِمۡ قُل لَّا تَعۡتَذِرُواْ لَن نُّؤۡمِنَ لَكُمۡ قَدۡ نَبَّأَنَا ٱللَّهُ مِنۡ أَخۡبَارِكُمۡ وَ سَيَرَى ٱللَّهُ عَمَلَكُمۡ وَ رَسُولُهُۥ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَ ٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

هنگامى كه به سوى آنان بازگرديد، از شما [به سبب شركت نكردن در جنگ‌] عذرخواهى مى‌كنند، بگو: عذرخواهى نكنيد، ما هرگز شما را باور نخواهيم كرد، خدا ما را از خيانت‌هاى شما آگاه كرد، و [ديگر بار هم‌] به زودى خدا و پيامبرش اعمال شما را خواهند ديد، [كه باز هم خيانت مى‌ورزيد] سپس به سوى داناى نهان و آشكار بازگردانده مى‌شويد و شما را به خيانت‌هايى كه همواره مرتكب مى‌شديد، آگاه خواهد كرد.

سَيَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ لَكُمۡ إِذَا ٱنقَلَبۡتُمۡ إِلَيۡهِمۡ لِتُعۡرِضُواْ عَنۡهُمۡ فَأَعۡرِضُواْ عَنۡهُمۡ إِنَّهُمۡ رِجۡسٞ وَ مَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُ جَزَآءَۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ

هنگامى كه به سوى آنان بازگرديد، براى شما [در جهت معذور بودن خود] سوگند مى‌خورند تا از آنان صرف نظر كنيد؛ پس از آنان روى برگردانيد؛ زيرا پليدند و جايگاهشان به كيفر خيانت‌هايى كه همواره مرتكب مى‌شدند، دوزخ است.

يَحۡلِفُونَ لَكُمۡ لِتَرۡضَوۡاْ عَنۡهُمۡ فَإِن تَرۡضَوۡاْ عَنۡهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَرۡضَىٰ عَنِ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ

براى شما [در جهت معذور بودن خود] سوگند مى‌خورند تا از آنان راضى شويد، اگر شما هم از آنان راضى شويد، يقينا خدا از گروه فاسقان راضى نخواهد شد.

ٱلۡأَعۡرَابُ أَشَدُّ كُفۡرٗا وَ نِفَاقٗا وَ أَجۡدَرُ أَلَّا يَعۡلَمُواْ حُدُودَ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَ ٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

باديه نشينان [جزيرة العرب به سبب دورى از علم، دانش، فرهنگ و بينش‌] در كفر و نفاق [از ديگران‌] سخت‌تر و به جاهل بودن به احكام و حدود آنچه را خدا بر پيامبرش نازل كرده سزاوارترند، و خدا دانا و حكيم است.

وَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مَن يَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ مَغۡرَمٗا وَ يَتَرَبَّصُ بِكُمُ ٱلدَّوَآئِرَ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِ وَ ٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٞ

و گروهى از باديه نشينان كسانى هستند كه آنچه را انفاق مى‌كنند غرامت و تاوان مى‌شمارند، و پيش‌آمدهاى بدى را براى شما انتظار مى‌برند، پيش‌آمدهاى بد بر خودشان باد؛ و خدا شنوا و داناست.

وَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مَن يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَ ٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَ يَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ قُرُبَٰتٍ عِندَ ٱللَّهِ وَ صَلَوَٰتِ ٱلرَّسُولِ أَلَآ إِنَّهَا قُرۡبَةٞ لَّهُمۡ سَيُدۡخِلُهُمُ ٱللَّهُ فِي رَحۡمَتِهِۦٓ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

و گروهى از باديه نشينان [جزيرة العرب‌] كسانى هستند كه به خدا و روز قيامت ايمان دارند و آنچه را انفاق مى‌كنند، مايه قرب به خدا و دعاهاى پيامبر مى‌دانند؛ آگاه باشيد! انفاقشان وسيله تقرب براى آنان است، به زودى خدا آنان را در رحمتش در آورد؛ زيرا خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.

وَ ٱلسَّٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَ ٱلۡأَنصَارِ وَ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَ رَضُواْ عَنۡهُ وَ أَعَدَّ لَهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي تَحۡتَهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗا ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

پيشگامان نخستين از مهاجران و انصار و كسانى كه به نيكى و درستى از آنان پيروى كردند، خدا از ايشان خشنود است و آنان هم از خدا راضى هستند؛ برايشان بهشت‌هايى آماده كرده كه از زير [درختان‌] آن نهرها جارى است، در آنجا براى ابد جاودانه‌اند؛ اين است كاميابى بزرگ.

وَ مِمَّنۡ حَوۡلَكُم مِّنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مُنَٰفِقُونَ وَ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡمَدِينَةِ مَرَدُواْ عَلَى ٱلنِّفَاقِ لَا تَعۡلَمُهُمۡ نَحۡنُ نَعۡلَمُهُمۡ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّتَيۡنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَىٰ عَذَابٍ عَظِيمٖ

و گروهى از باديه نشينانى كه پيرامونتان هستند منافق‌اند؛ و نيز گروهى از اهل مدينه بر نفاق خو گرفته‌اند، تو آنان را نمى‌شناسى ما آنان را مى‌شناسيم، به زودى آنان را دوبار عذاب مى‌كنيم [عذابى در دنيا و عذابى در برزخ‌] سپس به سوى عذابى بزرگ بازگردانده مى‌شوند.

وَ ءَاخَرُونَ ٱعۡتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمۡ خَلَطُواْ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَ ءَاخَرَ سَيِّئًا عَسَى ٱللَّهُ أَن يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ

و ديگرانى هستند كه به گناهانشان اعتراف كردند، [و] اعمال شايسته را با اعمال بد درآميختند، اميد است خدا توبه آنان را بپذيرد زيرا خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.

خُذۡ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡ صَدَقَةٗ تُطَهِّرُهُمۡ وَ تُزَكِّيهِم بِهَا وَ صَلِّ عَلَيۡهِمۡ إِنَّ صَلَوٰتَكَ سَكَنٞ لَّهُمۡ وَ ٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

از اموالشان زكاتى دريافت كن كه به سبب آن [نفوس و اموالشان را] پاك مى‌كنى، و آنان را رشد و تكامل مى‌دهى؛ و [به هنگام دريافت زكات‌] بر آنان دعا كن؛ زيرا دعاى تو مايه آرامشى براى آنان است؛ و خدا شنوا و داناست.

أَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ هُوَ يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَ يَأۡخُذُ ٱلصَّدَقَٰتِ وَ أَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ

آيا نداسته‌اند كه فقط خداست كه از بندگانش توبه را مى‌پذيرد و صدقات را دريافت مى‌كند؟ و يقينا خداست كه بسيار توبه‌پذير و مهربان است.

وَ قُلِ ٱعۡمَلُواْ فَسَيَرَى ٱللَّهُ عَمَلَكُمۡ وَ رَسُولُهُۥ وَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَ ٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

و بگو: عمل كنيد به زودى خدا و پيامبرش و مؤمنان اعمال شما را خواهند ديد، و به زودى به سوى داناى نهان و آشكار بازگردانده مى‌شويد، پس شما را به آنچه همواره انجام مى‌داديد، آگاه مى‌كند.

وَ ءَاخَرُونَ مُرۡجَوۡنَ لِأَمۡرِ ٱللَّهِ إِمَّا يُعَذِّبُهُمۡ وَ إِمَّا يَتُوبُ عَلَيۡهِمۡ وَ ٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

و گروهى ديگر كارشان موقوف به مشيت خداست، يا آنان را عذاب مى‌كند يا توبه آنان را مى‌پذيرد؛ و خدا دانا و حكيم است.

وَ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مَسۡجِدٗا ضِرَارٗا وَ كُفۡرٗا وَ تَفۡرِيقَۢا بَيۡنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَ إِرۡصَادٗا لِّمَنۡ حَارَبَ ٱللَّهَ وَ رَسُولَهُۥ مِن قَبۡلُ وَ لَيَحۡلِفُنَّ إِنۡ أَرَدۡنَآ إِلَّا ٱلۡحُسۡنَىٰ وَ ٱللَّهُ يَشۡهَدُ إِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ

و [از منافقان‌] كسانى هستند كه بر پايه دورويى و نفاق، مسجدى ساختند براى آسيب رساندن و ترويج كفر و تفرقه‌افكنى ميان مؤمنان و كمين‌گاهى براى [گردآمدن‌] كسانى كه پيش از اين با خدا و پيامبرش جنگيده بودند، سوگند سخت مى‌خورند كه ما با ساختن اين مسجد جز خوبى [و خدمت‌] قصدى نداشتيم، ولى خدا گواهى مى‌دهد كه بى‌ترديد آنان دروغگويند.

لَا تَقُمۡ فِيهِ أَبَدٗا لَّمَسۡجِدٌ أُسِّسَ عَلَى ٱلتَّقۡوَىٰ مِنۡ أَوَّلِ يَوۡمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ رِجَالٞ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْ وَ ٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُطَّهِّرِينَ

هرگز [براى عبادت و نماز] در آن مسجد نايست، قطعا مسجدى كه از نخستين روز بر پايه تقوا بنا شده شايسته‌تر است كه در آن [به نماز و عبادت‌] بايستى، در آن مردانى هستند كه خواهان پاكيزگى [و طهارت جسم و جان‌] هستند؛ و خدا پاكيزگان را دوست دارد.

أَفَمَنۡ أَسَّسَ بُنۡيَٰنَهُۥ عَلَىٰ تَقۡوَىٰ مِنَ ٱللَّهِ وَ رِضۡوَٰنٍ خَيۡرٌ أَم مَّنۡ أَسَّسَ بُنۡيَٰنَهُۥ عَلَىٰ شَفَا جُرُفٍ هَارٖ فَٱنۡهَارَ بِهِۦ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَ ٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ

آيا كسى كه بنياد [امورش‌] را بر پايه تقواى الهى و رضاى او نهاده بهتر است يا كسى كه بنياد [امورش‌] را بر لب پرتگاهى سست و فروريختنى نهاده؟! و آن بنا با بناكننده‌اش در جهنم سقوط مى‌كند؛ و خدا گروه ستمكاران را هدايت نمى‌كند.

لَا يَزَالُ بُنۡيَٰنُهُمُ ٱلَّذِي بَنَوۡاْ رِيبَةٗ فِي قُلُوبِهِمۡ إِلَّآ أَن تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمۡ وَ ٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

همواره آن ساختمانى كه بنا نهاده‌اند در دل‌هايشان مايه شك و ترديد است تا دل‌هايشان [به سبب مرگ‌] پاره‌پاره شود، و خدا دانا و حكيم است.

إِنَّ ٱللَّهَ ٱشۡتَرَىٰ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَنفُسَهُمۡ وَ أَمۡوَٰلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ ٱلۡجَنَّةَ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيَقۡتُلُونَ وَ يُقۡتَلُونَ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَ ٱلۡإِنجِيلِ وَ ٱلۡقُرۡءَانِ وَ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ مِنَ ٱللَّهِ فَٱسۡتَبۡشِرُواْ بِبَيۡعِكُمُ ٱلَّذِي بَايَعۡتُم بِهِۦ وَ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

يقينا خدا از مؤمنان جان‌ها و اموالشان را به بهاى آنكه بهشت براى آنان باشد خريده؛ همان كسانى كه در راه خدا پيكار مى‌كنند، پس [دشمن را] مى‌كشند و [خود در راه خدا] كشته مى‌شوند [خدا آنان را] بر عهده خود در تورات و انجيل و قرآن [وعده بهشت داده است‌] وعده‌اى حق؛ و چه كسى به عهد و پيمانش از خدا وفادارتر است؟ پس [اى مؤمنان!] به اين داد و ستدى كه انجام داده‌ايد، خوشحال و شاد باشيد؛ و اين است كاميابى بزرگ.

ٱلتَّٰٓئِبُونَ ٱلۡعَٰبِدُونَ ٱلۡحَٰمِدُونَ ٱلسَّٰٓئِحُونَ ٱلرَّٰكِعُونَ ٱلسَّٰجِدُونَ ٱلۡأٓمِرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَ ٱلنَّاهُونَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَ ٱلۡحَٰفِظُونَ لِحُدُودِ ٱللَّهِ وَ بَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

[آن مؤمنان، همان‌] توبه‌كنندگان، عبادت كنندگان، سپاس‌گزاران، روزه‌داران، ركوع كنندگان، سجده‌كنندگان، فرمان‌دهندگان به معروف و بازدارندگان از منكر و پاسداران حدود و مقررات خدايند؛ و مؤمنان را [به رحمت و رضوان خدا] مژده ده.

مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَن يَسۡتَغۡفِرُواْ لِلۡمُشۡرِكِينَ وَ لَوۡ كَانُوٓاْ أُوْلِي قُرۡبَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمۡ أَنَّهُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ

پيامبر و اهل ايمان را نسزد كه براى مشركان پس از آنكه روشن شد كه آنان اهل دوزخند، درخواست آمرزش كنند، هر چند از خويشان باشند.

وَ مَا كَانَ ٱسۡتِغۡفَارُ إِبۡرَٰهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَن مَّوۡعِدَةٖ وَعَدَهَآ إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُۥٓ أَنَّهُۥ عَدُوّٞ لِّلَّهِ تَبَرَّأَ مِنۡهُ إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ لَأَوَّٰهٌ حَلِيمٞ

و آمرزش‌خواهى ابراهيم براى پدرش جز به سبب وعده‌اى كه به او داده بود، نبود [كه اگر از بت‌پرستى خوددارى كند، براى او آمرزش بخواهد] چون براى او روشن شد كه وى دشمن خداست از او بيزارى جست؛ يقينا ابراهيم بسيار مهربان و بردبار بود.

وَ مَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُضِلَّ قَوۡمَۢا بَعۡدَ إِذۡ هَدَىٰهُمۡ حَتَّىٰ يُبَيِّنَ لَهُم مَّا يَتَّقُونَ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٌ

و خدا بر آن نيست كه قومى را پس از آنكه هدايت كرد، گمراه سازد، مگر آنكه امورى را كه بايد از آن بپرهيزند براى آنان بيان كند [و آنان مخالفت ورزند]؛ مسلما خدا به همه چيز داناست.

إِنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ يُحۡيِۦ وَ يُمِيتُ وَ مَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَ لَا نَصِيرٖ

يقينا خداست كه مالكيت و فرمانروايى آسمان‌ها و زمين در سيطره اوست؛ زنده مى‌كند و مى‌ميراند؛ و شما را هيچ سرپرست و يارى جز خدا نيست.

لَّقَد تَّابَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلنَّبِيِّ وَ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَ ٱلۡأَنصَارِ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ ٱلۡعُسۡرَةِ مِنۢ بَعۡدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٖ مِّنۡهُمۡ ثُمَّ تَابَ عَلَيۡهِمۡ إِنَّهُۥ بِهِمۡ رَءُوفٞ رَّحِيمٞ

مسلما خدا رحمت ويژه‌اش را بر پيامبر و مهاجران و انصار كه در آن ساعت دشوار [جنگ تبوك‌] از او پيروى كردند، ارزانى داشت، پس از آنكه نزديك بود دل‌هاى گروهى از آنان [به سبب سختى مسير جنگ از حق‌] منحرف شود [و از ادامه مسير بازايستند و به مدينه برگردند] سپس خدا توبه آنان را پذيرفت زيرا خدا نسبت به آنان بسيار رئوف و مهربان است.

وَ عَلَى ٱلثَّلَٰثَةِ ٱلَّذِينَ خُلِّفُواْ حَتَّىٰٓ إِذَا ضَاقَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَرۡضُ بِمَا رَحُبَتۡ وَ ضَاقَتۡ عَلَيۡهِمۡ أَنفُسُهُمۡ وَ ظَنُّوٓاْ أَن لَّا مَلۡجَأَ مِنَ ٱللَّهِ إِلَّآ إِلَيۡهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيۡهِمۡ لِيَتُوبُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ

و [نيز رحمتش‌] شامل حال آن سه نفرى [بود] كه [با بهانه تراشى واهى از شركت در جنگ‌] بازمانده بودند [و همه مسلمانان به دستور پيامبر با آنان قطع رابطه كردند] تا جايى كه زمين با همه وسعت و فراخى‌اش بر آنان تنگ شد و [از شدت غصه، اندوه و عذاب وجدان‌] دل‌هايشان هم در تنگى و مضيقه قرار گرفت، و دانستند كه هيچ پناهگاهى از خدا جز به سوى او نيست؛ پس خدا به رحمتش بر آنان توجه كرد تا توبه كنند؛ زيرا خدا بسيار توبه‌پذير و مهربان است.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَ كُونُواْ مَعَ ٱلصَّٰدِقِينَ

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از خدا پروا كنيد و با صادقان باشيد [صادقانى كه كامل‌ترينشان پيامبران و اهل بيت رسول بزرگوار اسلام هستند.]

مَا كَانَ لِأَهۡلِ ٱلۡمَدِينَةِ وَ مَنۡ حَوۡلَهُم مِّنَ ٱلۡأَعۡرَابِ أَن يَتَخَلَّفُواْ عَن رَّسُولِ ٱللَّهِ وَ لَا يَرۡغَبُواْ بِأَنفُسِهِمۡ عَن نَّفۡسِهِۦ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ لَا يُصِيبُهُمۡ ظَمَأٞ وَ لَا نَصَبٞ وَ لَا مَخۡمَصَةٞ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَ لَا يَطَ‍ُٔونَ مَوۡطِئٗا يَغِيظُ ٱلۡكُفَّارَ وَ لَا يَنَالُونَ مِنۡ عَدُوّٖ نَّيۡلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُم بِهِۦ عَمَلٞ صَٰلِحٌ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

شايسته نيست كه اهل مدينه و باديه‌نشينانى كه پيرامون آنانند، از رسول خدا تخلف كنند؛ و آنان را نسزد كه به سبب پرداختن به خويش از حفظ جان او [در شدايد و سختى‌ها] دريغ ورزند؛ زيرا هيچ تشنگى و رنج و گرسنگى در راه خدا به آنان نمى‌رسد، و در هيچ مكانى كه كافران را به خشم مى‌آورد، قدم نمى‌گذارند، و از هيچ دشمنى انتقام نمى‌گيرند [و با نبرد با او به كام دل نمى‌رسند] مگر آنكه به پاداش هر يك از آنان عمل شايسته‌اى در پرونده آنان ثبت مى‌شود؛ چرا كه خدا پاداش نيكوكاران را تباه نمى‌كند.

وَ لَا يُنفِقُونَ نَفَقَةٗ صَغِيرَةٗ وَ لَا كَبِيرَةٗ وَ لَا يَقۡطَعُونَ وَادِيًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمۡ لِيَجۡزِيَهُمُ ٱللَّهُ أَحۡسَنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

و هيچ مال كوچك و بزرگى را هزينه نمى‌كنند و هيچ سرزمينى را [براى نبرد با دشمن يا انجام كار خيرى‌] نمى‌پيمايند مگر آنكه در پرونده اعمالشان ثبت مى‌شود، تا خدا آنان را به بهتر عملى كه همواره انجام مى‌دادند، پاداش دهد.

وَ مَا كَانَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ لِيَنفِرُواْ كَآفَّةٗ فَلَوۡلَا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرۡقَةٖ مِّنۡهُمۡ طَآئِفَةٞ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي ٱلدِّينِ وَ لِيُنذِرُواْ قَوۡمَهُمۡ إِذَا رَجَعُوٓاْ إِلَيۡهِمۡ لَعَلَّهُمۡ يَحۡذَرُونَ

و مؤمنان را نسزد كه همگى [به سوى جهاد] بيرون روند؛ چرا از هر جميعتى گروهى [به سوى پيامبر] كوچ نمى‌كنند تا در دين آگاهى يابند و قوم خود را هنگامى كه به سوى آنان بازگشتند، بيم دهند باشد كه [از مخالفت با خدا و عذاب او] بپرهيزند.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ قَٰتِلُواْ ٱلَّذِينَ يَلُونَكُم مِّنَ ٱلۡكُفَّارِ وَ لۡيَجِدُواْ فِيكُمۡ غِلۡظَةٗ وَ ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ

اى اهل ايمان! با كافرانى كه هم‌جوار شما هستند، نبرد كنيد؛ و آنان بايد در شما سرسختى و شدت يابند؛ و بدانيد كه خدا با پرهيزكاران است.

وَ إِذَا مَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ فَمِنۡهُم مَّن يَقُولُ أَيُّكُمۡ زَادَتۡهُ هَٰذِهِۦٓ إِيمَٰنٗا فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَزَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَ هُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ

و هنگامى كه سوره‌اى نازل شود، برخى از منافقان به اهل ايمان گويند: اين سوره، ايمان كدام يك از شما را افزود؟ ولى كسانى كه ايمان آورده‌اند اين سوره بر ايمانشان افزود، و آنان [از نزول اين سوره‌] شادمان مى‌شوند.

وَ أَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ فَزَادَتۡهُمۡ رِجۡسًا إِلَىٰ رِجۡسِهِمۡ وَ مَاتُواْ وَ هُمۡ كَٰفِرُونَ

اما كسانى كه در دل‌هايشان بيمارى [نفاق‌] است، پس پليدى بر پليديشان افزود و در حالى كه كافر بودند از دنيا رفتند.

أَ وَ لَا يَرَوۡنَ أَنَّهُمۡ يُفۡتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٖ مَّرَّةً أَوۡ مَرَّتَيۡنِ ثُمَّ لَا يَتُوبُونَ وَ لَا هُمۡ يَذَّكَّرُونَ

آيا نمى‌بينند كه در هر سال يك بار يا دو بار [به وسيله جهاد يا پيش‌آمدهاى ديگر] آزمايش مى‌شوند، ولى نه توبه مى‌كنند ونه پند مى‌گيرند.

وَ إِذَا مَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ نَّظَرَ بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٍ هَلۡ يَرَىٰكُم مِّنۡ أَحَدٖ ثُمَّ ٱنصَرَفُواْ صَرَفَ ٱللَّهُ قُلُوبَهُم بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَفۡقَهُونَ

و هنگامى كه سوره‌اى نازل شود برخى از منافقان به برخى ديگر، نگاه [مرموزانه‌] مى‌كنند [و به سبب نگرانى از برملا شدن نفاقشان مى‌گويند:] آيا كسى شما را مى‌بيند؟ سپس [به صورت مخفيانه از محضر پيامبر خدا] بازمى‌گردند، خدا دل‌هايشان را [از حق‌] گردانيده است؛ زيرا آنان گروهى هستند كه [حقايق را] نمى‌فهمند.

لَقَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولٞ مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ عَزِيزٌ عَلَيۡهِ مَا عَنِتُّمۡ حَرِيصٌ عَلَيۡكُم بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ رَءُوفٞ رَّحِيمٞ

يقينا پيامبرى از جنس خودتان به سويتان آمد كه به رنج و مشقت افتادنتان بر او دشوار است، اشتياق شديدى به [هدايت‌] شما دارد، و نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است.

فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقُلۡ حَسۡبِيَ ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُ وَ هُوَ رَبُّ ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡعَظِيمِ

پس اگر [منافقان‌] از حق روى گرداندند، بگو: خدا مرا بس است، هيچ معبودى جز او نيست، فقط بر او توكل كردم، و او پروردگار عرش بزرگ است.

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ الٓر تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡحَكِيمِ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ الر- اين است آيات كتاب استوار و خلل‌ناپذير.

أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنۡ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ رَجُلٖ مِّنۡهُمۡ أَنۡ أَنذِرِ ٱلنَّاسَ وَ بَشِّرِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنَّ لَهُمۡ قَدَمَ صِدۡقٍ عِندَ رَبِّهِمۡ قَالَ ٱلۡكَٰفِرُونَ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٞ مُّبِينٌ

آيا براى مردم شگفت‌آور است كه بر مردى از خودشان وحى فرستاديم كه: مردم را [از عاقبت كفر، ناسپاسى، گناه و تجاوز] بيم ده، و به كسانى كه ايمان آورده‌اند مژده ده كه آنان را نزد پروردگارشان سابقه‌اى نيك [و مقام، مرتبه‌اى بلند و پاداشى شايسته‌] است. كافران [لجوج و بى‌منطق‌] گفتند: همانا اين مرد، جادوگرى آشكار است!!

إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَ مَا مِن شَفِيعٍ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ إِذۡنِهِۦ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ

يقينا پروردگارتان خداى يكتاست كه آسمان‌ها و زمين را در شش روز پديد آورد، آن گاه بر تخت فرمانروايى و حكومت بر آفرينش چيره شد، همواره كار جهان را [با قوانينى استوار و منظم‌] تدبير مى‌كند و [كار] هيچ واسطه‌اى [در همه جهان هستى براى جابجايى عناصر وتركيب اجزا وبه جريان انداختن امور] جز پس از اذن او نيست. اين است خدا، پروردگار شما، پس او را بپرستيد؛ آيا متذكر [حقايق‌] نمى‌شويد؟

إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقًّا إِنَّهُۥ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ بِٱلۡقِسۡطِ وَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَ عَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ

بازگشت همه شما فقط به سوى اوست. [خدا شما را وعده داد] وعده‌اى حق وثابت؛ بى‌ترديد اوست كه جهان آفرينش را مى‌آفريند، سپس آن را [به قيامت‌] بازمى‌گرداند تا كسانى را كه ايمان آورده‌اند و كارهاى شايسته انجام داده‌اند، به عدالت و انصاف پاداش دهد، و براى كسانى كه كافر شدند به كيفر كفرى كه همواره مى‌ورزيدند، شربتى از آب بسيار جوشان و عذابى دردناك است.

هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَ ٱلۡقَمَرَ نُورٗا وَ قَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَ ٱلۡحِسَابَ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ

اوست كه خورشيد را فروزان و ماه را تابان قرار داد، و براى ماه منازلى [چون هلال، تربيع، بدر و محاق‌] مقدر ساخت تا شمار سال و حساب [ماه، هفته، اوقات امور زندگى و تنظيم برنامه‌هاى معيشت‌] را بدانيد. خدا آنها را جز به درستى و راستى نيافريده؛ او نشانه‌ها را براى گروهى كه دانايند [بدون هر گونه ابهام‌] بيان مى‌كند.

إِنَّ فِي ٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَ ٱلنَّهَارِ وَ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَّقُونَ

به يقين در رفت و آمد شب و روز و آنچه را خدا در آسمان‌ها و زمين پديد آورد، براى گروهى كه همواره تقوا پيشه‌اند، نشانه‌هايى [بر توحيد، ربوبيت و قدرت خدا] ست.

إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا وَ رَضُواْ بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَ ٱطۡمَأَنُّواْ بِهَا وَ ٱلَّذِينَ هُمۡ عَنۡ ءَايَٰتِنَا غَٰفِلُونَ

مسلما كسانى كه ديدار [قيامت‌] ما [و محاسبه شدن اعمالشان‌] را اميد ندارند و به زندگى دنيا خشنود شده‌اند و به آن آرام يافته‌اند و آنانكه از آيات ما بى‌خبرند.

أُوْلَٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ

آنانند كه به كيفر گناهانى كه همواره مرتكب مى‌شدند، جايگاهشان آتش است.

إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ يَهۡدِيهِمۡ رَبُّهُم بِإِيمَٰنِهِمۡ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ

بى‌ترديد كسانى كه ايمان آورده‌اند و كارهاى شايسته انجام داده‌اند، پروردگارشان آنان را به سبب ايمانشان به بهشت‌هاى پر نعمت كه نهرها از زير [قصرهاى‌] آنها جارى است، راهنمايى مى‌كند.

دَعۡوَىٰهُمۡ فِيهَا سُبۡحَٰنَكَ ٱللَّهُمَّ وَ تَحِيَّتُهُمۡ فِيهَا سَلَٰمٞ وَ ءَاخِرُ دَعۡوَىٰهُمۡ أَنِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

[آغاز] نيايششان در آنجا [اين است كه‌]: خدايا! از هر عيب و نقصى منزهى، و درود خدا در آنجا به آنان عطا كردن سلامتى كامل است، و پايان‌بخش نيايششان اين است كه: همه ستايش‌ها ويژه خداست كه پروردگار جهانيان است.

وَ لَوۡ يُعَجِّلُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ ٱلشَّرَّ ٱسۡتِعۡجَالَهُم بِٱلۡخَيۡرِ لَقُضِيَ إِلَيۡهِمۡ أَجَلُهُمۡ فَنَذَرُ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ

و اگر خدا براى مردم در عذاب و مجازات همان گونه كه آنان در طلب خير و خوشى شتاب دارند، شتاب مى‌ورزيد، قطعا مدت عمرشان [با نزول عذاب و مجازات‌] پايان مى‌يافت؛ پس كسانى را كه ديدار [قيامت‌] ما [و محاسبه شدن اعمالشان را] اميد ندارند، وا مى‌گذاريم تا در طغيانشان سرگردان بمانند.

وَ إِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ٱلضُّرُّ دَعَانَا لِجَنۢبِهِۦٓ أَوۡ قَاعِدًا أَوۡ قَآئِمٗا فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُ ضُرَّهُۥ مَرَّ كَأَن لَّمۡ يَدۡعُنَآ إِلَىٰ ضُرّٖ مَّسَّهُۥ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلۡمُسۡرِفِينَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

و چون انسان را گزند و آسيبى رسد، ما را [در همه حالات‌] به پهلو خوابيده يا نشسته يا ايستاده [به يارى‌] مى‌خواند، پس زمانى كه گزند و آسيبش را برطرف كنيم، آن چنان به راه ناسپاسى و گناه مى‌رود كه گويى هرگز ما را براى برطرف كردن گزند و آسيبى كه به او رسيده [به يارى‌] نخوانده است!! اين‌گونه براى اسراف كاران اعمالى كه همواره انجام مى‌دادند، آراسته شده [تا جايى كه زشتى اعمالشان را نمى‌فهمند.]

وَ لَقَدۡ أَهۡلَكۡنَا ٱلۡقُرُونَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَمَّا ظَلَمُواْ وَ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَ مَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

يقينا اقوام پيش از شما را هنگامى كه ستم ورزيدند، هلاك كرديم، و پيامبرانشان براى آنان دلايل روشن آوردند، ولى آنان بر آن نبودند كه ايمان بياورند؛ اين‌گونه گروه گناهكار را كيفر مى‌دهيم.

ثُمَّ جَعَلۡنَٰكُمۡ خَلَٰٓئِفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لِنَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ

سپس شما را بعد از آنان در زمين جانشين قرار داديم تا [بر پايه سنت آزمايش‌] بنگريم، چگونه عمل مى‌كنيد؟

وَ إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَاتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا ٱئۡتِ بِقُرۡءَانٍ غَيۡرِ هَٰذَآ أَوۡ بَدِّلۡهُ قُلۡ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أُبَدِّلَهُۥ مِن تِلۡقَآيِٕ نَفۡسِيٓ إِنۡ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّ إِنِّيٓ أَخَافُ إِنۡ عَصَيۡتُ رَبِّي عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ

و هنگامى كه آيات روشن ما بر آنان خوانده شود، كسانى كه ديدار [قيامت‌] ما [و محاسبه شدن اعمالشان‌] را اميد ندارند، مى‌گويند: قرآنى غير اين بياور يا آن را [به آياتى ديگر كه خوش‌آيند طبع ما باشد] تغيير ده!! بگو: مرا نرسد كه آن را از نزد خود تغيير دهم؛ جز آنچه را به من وحى مى‌شود، پيروى نمى‌كنم؛ من اگر پروردگارم را نافرمانى كنم، از عذاب روزى بزرگ مى‌ترسم.

قُل لَّوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا تَلَوۡتُهُۥ عَلَيۡكُمۡ وَ لَآ أَدۡرَىٰكُم بِهِۦ فَقَدۡ لَبِثۡتُ فِيكُمۡ عُمُرٗا مِّن قَبۡلِهِۦٓ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ

بگو: اگر خدا مى‌خواست آن را بر شما نمى‌خواندم، و او هم شما را به آن آگاه نمى‌كرد؛ همانا مدت‌ها پيش از نزول قرآن در ميان شما بودم، [و ادعاى پيامبرى نداشتم، اكنون صدق پيامبرى خود را با اين قرآن اثبات مى‌كنم‌] آيا نمى‌انديشيد؟

فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِ‍َٔايَٰتِهِۦٓ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ

پس ستمكارتر از كسى كه بر خدا دروغ بندد يا آياتش را تكذيب كند، كيست؟ يقينا گنهكاران، رستگار نخواهند شد.

وَ يَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمۡ وَ لَا يَنفَعُهُمۡ وَ يَقُولُونَ هَٰٓؤُلَآءِ شُفَعَٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِ قُلۡ أَتُنَبِّ‍ُٔونَ ٱللَّهَ بِمَا لَا يَعۡلَمُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ لَا فِي ٱلۡأَرۡضِ سُبۡحَٰنَهُۥ وَ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

و آنان به جاى خدا چيزهايى را مى‌پرستند كه نه زيانى به آنان مى‌رسانند و نه سودى به آنان مى‌دهند؛ و مى‌گويند: اينان شفيعان ما نزد خدايند. بگو: آيا خدا را به شفيعانى خبر مى‌دهيد كه آنها را در آسمان‌ها و زمين [به عنوان شفيع‌] نمى‌شناسد؟ او از آنچه كه شريك او قرار مى‌دهند، منزه و برتر است.

وَ مَا كَانَ ٱلنَّاسُ إِلَّآ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ فَٱخۡتَلَفُواْ وَ لَوۡلَا كَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيۡنَهُمۡ فِيمَا فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ

و مردم [بر محور يكتاپرستى‌] جز امت واحدى نبودند؛ پس [چيزى نگذشت كه درباره دين‌] دچار اختلاف شدند؛ و اگر از سوى پروردگارت، فرمانى مقرر نشده بود [كه عذاب اختلاف كنندگان تا قيامت به تأخير افتد] يقينا ميان آنان در آنچه اختلاف مى‌كنند، داورى مى‌شد [و نتيجه داورى نابودى آنان و انقراض نسلشان بود.]

وَ يَقُولُونَ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦ فَقُلۡ إِنَّمَا ٱلۡغَيۡبُ لِلَّهِ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ

و مى‌گويند: چرا از سوى پروردگارش معجزه‌اى [چون عصاى موسى وناقه صالح وغير آن‌] بر او نازل نشده؟ بگو: [آمدن و نيامدن معجزه از امور غيبى است و] غيب ويژه خداست؛ پس [به خاطر لجاجت و مخالفت با حق‌] به انتظار [عذاب‌] باشيد كه من هم با شما از منتظرانم.

وَ إِذَآ أَذَقۡنَا ٱلنَّاسَ رَحۡمَةٗ مِّنۢ بَعۡدِ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُمۡ إِذَا لَهُم مَّكۡرٞ فِيٓ ءَايَاتِنَا قُلِ ٱللَّهُ أَسۡرَعُ مَكۡرًا إِنَّ رُسُلَنَا يَكۡتُبُونَ مَا تَمۡكُرُونَ

و چون مردم را پس از رنج و آسيبى كه به آنان رسيده، رفاه و آسايشى بچشانيم [به جاى سپاس و ستايش‌] ناگاه در آيات ما به نيرنگ و بدانديشى برخيزند [و براى نپذيرفتن آن به بهانه‌ها و توجيهات بى‌پايه متوسل شوند] بگو: خدا در كيفر و مجازات، سريع‌تر و كارآمدتر است. مسلما فرستادگان ما [كه فرشتگان و نويسندگان اعمالند] آنچه نيرنگ و بدانديشى مى‌كنيد [در نامه عمل شما] ثبت مى‌كنند.

هُوَ ٱلَّذِي يُسَيِّرُكُمۡ فِي ٱلۡبَرِّ وَ ٱلۡبَحۡرِ حَتَّىٰٓ إِذَا كُنتُمۡ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَ جَرَيۡنَ بِهِم بِرِيحٖ طَيِّبَةٖ وَ فَرِحُواْ بِهَا جَآءَتۡهَا رِيحٌ عَاصِفٞ وَ جَآءَهُمُ ٱلۡمَوۡجُ مِن كُلِّ مَكَانٖ وَ ظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ أُحِيطَ بِهِمۡ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ لَئِنۡ أَنجَيۡتَنَا مِنۡ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ

او كسى است كه شما را در خشكى و دريا گردش مى‌دهد، تا آن گاه كه در كشتى‌ها باشيد و كشتى‌ها مسافرانش را با بادى ملايم و آرام حركت دهند، و كشتى‌نشينان به آن باد ملايم و آرام شادمان شوند، ناگاه بادى تند و سخت بر آن كشتى وزد و از هر طرف موجى سهمگين بر آنان تازد، و يقين كنند كه در محاصره [امواج خطرناك‌] افتاده‌اند [و راهى براى نجات ندارند]، [در آن هنگامه هلاكت بار] خدا را در حالى كه ايمان و عبادت را از هر گونه شركى براى او خالص مى‌كنند، مى‌خوانند كه: اگر ما را از اين [عرصه هلاكت بار] نجات دهى، مسلما و قطعا از سپاس گزاران خواهيم شد.

فَلَمَّآ أَنجَىٰهُمۡ إِذَا هُمۡ يَبۡغُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّمَا بَغۡيُكُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُم مَّتَٰعَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا ثُمَّ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُكُمۡ فَنُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

پس هنگامى كه آنان را نجات بخشد، ناگهان در زمين به ناحق تجاوز و سركشى مى‌كنند. اى مردم! تجاوز و سركشى شما فقط به زيان خود شماست؛ [چند روزى محدود از] كالاى زندگى دنيا [بهره مى‌بريد]؛ آن گاه بازگشتتان به سوى ماست؛ پس شما را به اعمالى كه همواره انجام مى‌داديد، آگاه مى‌كنيم.

إِنَّمَا مَثَلُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ مِمَّا يَأۡكُلُ ٱلنَّاسُ وَ ٱلۡأَنۡعَٰمُ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذَتِ ٱلۡأَرۡضُ زُخۡرُفَهَا وَ ٱزَّيَّنَتۡ وَ ظَنَّ أَهۡلُهَآ أَنَّهُمۡ قَٰدِرُونَ عَلَيۡهَآ أَتَىٰهَآ أَمۡرُنَا لَيۡلًا أَوۡ نَهَارٗا فَجَعَلۡنَٰهَا حَصِيدٗا كَأَن لَّمۡ تَغۡنَ بِٱلۡأَمۡسِ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ

در حقيقت، داستان زندگى دنيا [در به سرعت از دست رفتنش‌] مانند آبى است كه از آسمان نازل كرديم، پس گياهان و روييدنى‌هاى زمين از آنچه مردم و چهارپايان از آن مى‌خورند، با آن آب در آميخت [و رشد و نمو يافت‌] تا آن گاه كه زمين [سرسبزى و نهايت زيبايى و] زينتش را [از آن همه روييدنى‌هاى رنگارنگ هم چون عروس‌] بر خود گرفت، و اهل آن گمان كردند كه قدرت [هر نوع بهره‌بردارى را] از آن [چهره زيبا و آراسته‌] دارند، [كه ناگهان‌] فرمان ما در شبى يا روزى [به صورت سرمايى سخت يا صاعقه‌اى آتش‌زا يا توفانى بنيان كن‌] به زمين رسيد، پس همه گياهان را به صورت گياهان خشك درو شده درآورديم كه گويى ديروز [چنين زراعتى‌] وجود نداشته. اين‌گونه نشانه‌ها [ى قدرت خود] را براى گروهى كه مى‌انديشند، بيان مى‌كنيم.

وَ ٱللَّهُ يَدۡعُوٓاْ إِلَىٰ دَارِ ٱلسَّلَٰمِ وَ يَهۡدِي مَن يَشَآءُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

و خدا [مردم را] به سراى سلامت و امنيت [كه بهشت عنبر سرشت است‌] دعوت مى‌كند و هر كه را بخواهد به راهى راست هدايت مى‌نمايد.

لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ ٱلۡحُسۡنَىٰ وَ زِيَادَةٞ وَ لَا يَرۡهَقُ وُجُوهَهُمۡ قَتَرٞ وَ لَا ذِلَّةٌ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ

براى كسانى كه نيكى كردند، [بهترين‌] پاداش و افزون [بر آن‌] است؛ و چهره آنان را سياهى و خوارى نمى‌پوشاند؛ آنان اهل بهشت‌اند [و] در آن جاودانه‌اند.

وَ ٱلَّذِينَ كَسَبُواْ ٱلسَّيِّ‍َٔاتِ جَزَآءُ سَيِّئَةِۢ بِمِثۡلِهَا وَ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞ مَّا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِنۡ عَاصِمٖ كَأَنَّمَآ أُغۡشِيَتۡ وُجُوهُهُمۡ قِطَعٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مُظۡلِمًا أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ

و كسانى كه مرتكب بدى‌ها شدند، كيفر هر بدى مانند همان بدى است و خوارى آنان را فرامى‌گيرد، براى آنان از [خشم و عذاب‌] خدا هيچ حافظ و نگه دارنده‌اى نخواهد بود؛ گويى چهره‌هايشان با پاره‌هايى از شب تاريك پوشيده شده؛ آنان اهل آتش‌اند و در آن جاودانه‌اند.

وَ يَوۡمَ نَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ مَكَانَكُمۡ أَنتُمۡ وَ شُرَكَآؤُكُمۡ فَزَيَّلۡنَا بَيۡنَهُمۡ وَ قَالَ شُرَكَآؤُهُم مَّا كُنتُمۡ إِيَّانَا تَعۡبُدُونَ

و [ياد كن‌] روزى را كه همه آنان را [در قيامت‌] جمع مى‌كنيم، آن گاه به مشركان مى‌گوييم: شما و معبودانتان در جايگاه خود بايستيد؛ پس ميان آنان و معبودشان جدايى مى‌اندازيم، و معبودانشان به آنان خطاب مى‌كنند: شما در دنيا ما را نمى‌پرستيديد [بلكه شيطان و هواى نفس خود را مى‌پرستيديد.]

فَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدَۢا بَيۡنَنَا وَ بَيۡنَكُمۡ إِن كُنَّا عَنۡ عِبَادَتِكُمۡ لَغَٰفِلِينَ

پس خدا ميان ما و شما از جهت شهادت كافى است كه ما يقينا از پرستش شما نسبت به خود بى‌خبر بوديم.

هُنَالِكَ تَبۡلُواْ كُلُّ نَفۡسٖ مَّآ أَسۡلَفَتۡ وَ رُدُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ مَوۡلَىٰهُمُ ٱلۡحَقِّ وَ ضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ

آنجاست كه هر كسى [به پاداش‌] هر عملى كه از پيش فرستاده گرفتار آيد، همه به سوى خدا- سرپرست حقيقى خود- بازگردانده مى‌شوند، و آنچه را همواره به دروغ شريك خدا انگاشته بودند [گم و نابود مى‌شود و] از دستشان مى‌رود.

قُلۡ مَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَ ٱلۡأَرۡضِ أَمَّن يَمۡلِكُ ٱلسَّمۡعَ وَ ٱلۡأَبۡصَٰرَ وَ مَن يُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَ يُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّ وَ مَن يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَ فَسَيَقُولُونَ ٱللَّهُ فَقُلۡ أَفَلَا تَتَّقُونَ

بگو: كيست كه شما را از آسمان و زمين روزى مى‌دهد؟ يا كيست كه بر گوش‌ها و چشم‌ها مالكيت و حكومت دارد؟ و كيست كه زنده را از مرده، و مرده را از زنده بيرون مى‌آورد؟ و كيست كه همواره امور [جهان هستى‌] را تدبير مى‌كند؟ به زودى خواهند گفت: خدا! پس بگو: آيا [از پرستش غير او] نمى‌پرهيزيد؟!

فَذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمُ ٱلۡحَقُّ فَمَاذَا بَعۡدَ ٱلۡحَقِّ إِلَّا ٱلضَّلَٰلُ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ

اين است خدا، پروردگار حقيقى شما، بنابراين بعد از حق چيزى جز گمراهى و ضلالت وجود دارد؟ پس چگونه شما را از حق بازمى‌گردانند؟

كَذَٰلِكَ حَقَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى ٱلَّذِينَ فَسَقُوٓاْ أَنَّهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ

اين‌گونه فرمان قاطعانه پروردگارت درباره فاسقان محقق و ثابت شد كه اينان [به سبب گناه و لجاجت‌] ايمان نمى‌آورند.

قُلۡ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ قُلِ ٱللَّهُ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ فَأَنَّىٰ تُؤۡفَكُونَ

بگو: آيا از معبودهاى شما كسى هست كه جهان آفرينش را ايجاد نمايد و سپس آن را [پس ازفانى شدن، به قيامت‌] بازگرداند؟ بگو: فقط خداست كه جهان آفرينش را مى‌آفريند آن گاه آن را [پس از فنا] بازمى‌گرداند، پس چگونه [از حق‌] منصرفتان مى‌كنند؟

قُلۡ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّ قُلِ ٱللَّهُ يَهۡدِي لِلۡحَقِّ أَفَمَن يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لَّا يَهِدِّيٓ إِلَّآ أَن يُهۡدَىٰ فَمَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ

بگو: آيا از معبودان شما كسى هست كه به سوى حق هدايت كند؟ بگو: فقط خداست كه به سوى حق هدايت مى‌كند؛ پس آيا كسى كه به سوى حق هدايت مى‌كند، براى پيروى شدن شايسته‌تر است يا كسى كه هدايت نمى‌يابد مگر آنكه هدايتش كنند؟ شما را چه شده؟ چگونه [بدون بصيرت و دانش‌] داورى مى‌كنيد؟

وَ مَا يَتَّبِعُ أَكۡثَرُهُمۡ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡ‍ًٔا إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا يَفۡعَلُونَ

و بيشتر آنان [در عقايد و آرايشان‌] جز از گمان و ظن پيروى نمى‌كنند، يقينا گمان و ظن به هيچ‌وجه انسان را از حق بى‌نياز نمى‌كند، [و جاى معرفت و دانش را نمى‌گيرد] مسلما خدا به آنچه انجام مى‌دهند، داناست.

وَ مَا كَانَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ أَن يُفۡتَرَىٰ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَ لَٰكِن تَصۡدِيقَ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَ تَفۡصِيلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا رَيۡبَ فِيهِ مِن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

و اين قرآن را نسزد كه دروغى ساختگى از سوى غير خدا باشد، بلكه [با آيات محكم و استوارش‌] تصديق كننده كتاب‌هاى پيش از خود و شرح و توضيحى بر هر كتاب [آسمانى‌] است، در آن هيچ ترديدى نيست كه از سوى پروردگار جهانيان است.

أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُ قُلۡ فَأۡتُواْ بِسُورَةٖ مِّثۡلِهِۦ وَ ٱدۡعُواْ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

ولى [اين سبك مغزان بى‌منطق، در عين روشن بودن حقيقت‌] مى‌گويند: [پيامبر] آن را به دروغ بافته است. بگو: پس اگر [در ادعاى خود] راستگو هستيد، سوره‌اى مانند آن بياوريد، و هر كه را جز خدا مى‌توانيد [براى اين كار] به يارى خود دعوت كنيد.

بَلۡ كَذَّبُواْ بِمَا لَمۡ يُحِيطُواْ بِعِلۡمِهِۦ وَ لَمَّا يَأۡتِهِمۡ تَأۡوِيلُهُۥ كَذَٰلِكَ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلظَّٰلِمِينَ

آرى، [عجولانه‌] حقيقتى را تكذيب كردند كه به معارف و مفاهيمش احاطه نداشتند و هنوز تفسير عينى و تحقق و ظهور آياتش [كه در قيامت انجام مى‌گيرد] براى آنان نيامده است، كسانى كه پيش از آنان بودند [نيز آيات الهى و پيامبران را] اين‌گونه تكذيب كردند؛ پس با تأمل بنگر كه سرانجام ستمكاران چگونه بود؟

وَ مِنۡهُم مَّن يُؤۡمِنُ بِهِۦ وَ مِنۡهُم مَّن لَّا يُؤۡمِنُ بِهِۦ وَ رَبُّكَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُفۡسِدِينَ

و گروهى از مردم به قرآن ايمان مى‌آوردند و گروهى ايمان نمى‌آورند؛ و پروردگارت به مفسدان، داناتر است.

وَ إِن كَذَّبُوكَ فَقُل لِّي عَمَلِي وَ لَكُمۡ عَمَلُكُمۡ أَنتُم بَرِيٓ‍ُٔونَ مِمَّآ أَعۡمَلُ وَ أَنَا۠ بَرِيٓءٞ مِّمَّا تَعۡمَلُونَ

و اگر تو را تكذيب كردند [تا آنجا كه از ايمان آوردنشان نااميد شدى‌] بگو: عمل من براى من وعمل شما براى شماست، شما از آنچه من انجام مى‌دهم، بيزاريد، ومن از آنچه شما انجام مى‌دهيد، بيزارم.

وَ مِنۡهُم مَّن يَسۡتَمِعُونَ إِلَيۡكَ أَفَأَنتَ تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ وَ لَوۡ كَانُواْ لَا يَعۡقِلُونَ

و برخى از آنان به تو گوش مى‌دهند [ولى گويا نمى‌شنوند] آيا تو مى‌توانى كران را گرچه انديشه نمى‌كنند، بشنوانى؟

وَ مِنۡهُم مَّن يَنظُرُ إِلَيۡكَ أَفَأَنتَ تَهۡدِي ٱلۡعُمۡيَ وَ لَوۡ كَانُواْ لَا يُبۡصِرُونَ

و گروهى از آنان تو را مى‌نگرند [ولى گويا از درك معجزاتت، از فهم آيات قرآن، سلامت اخلاق و كردارت با چشم دل ناتوانند]. آيا تو مى‌توانى نابينايان را گرچه از روى بصيرت و بينش نبينند، هدايت كنى؟

إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظۡلِمُ ٱلنَّاسَ شَيۡ‍ٔٗا وَ لَٰكِنَّ ٱلنَّاسَ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ

يقينا خدا هيچ ستمى به مردم روا نمى‌دارد، ولى مردم [با روى‌گردانى از حق‌] بر خود ستم مى‌ورزند.

وَ يَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ كَأَن لَّمۡ يَلۡبَثُوٓاْ إِلَّا سَاعَةٗ مِّنَ ٱلنَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيۡنَهُمۡ قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِ وَ مَا كَانُواْ مُهۡتَدِينَ

و ياد كن روزى را كه خدا آنان را [در قيامت‌] گرد مى‌آورد، در حالى كه گويا [در دنيا] جز ساعتى از روز درنگ نكرده‌اند، آنان ميان خودشان يكديگر را [به گونه‌اى كه در دنيا مى‌شناختند] مى‌شناسند؛ يقينا كسانى كه ديدار [قيامت‌] خدا [و محاسبه شدن اعمالشان‌] را تكذيب كردند، سرمايه وجودشان را تباه نمودند و از راه يافتگان نبودند.

وَ إِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعۡضَ ٱلَّذِي نَعِدُهُمۡ أَوۡ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ ثُمَّ ٱللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا يَفۡعَلُونَ

اگر پاره‌اى از عذاب‌هايى را كه [به سبب كفرشان‌] به آنان وعده مى‌دهيم، به تو نشان دهيم [مى‌بينى كه عذابى سخت و دردناك است‌] يا اگر [پيش از آنكه عذاب آنان را به تو نشان دهيم‌] تو را قبض روح كنيم [اندوه مخور كه در قيامت، عذابشان را خواهى ديد] پس بازگشتشان به سوى ماست؛ آن گاه خدا بر آنچه انجام مى‌دهند، گواه است.

وَ لِكُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولٞ فَإِذَا جَآءَ رَسُولُهُمۡ قُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِ وَ هُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ

و براى هر امتى پيامبرى است؛ پس هنگامى كه پيامبرشان [در قيامت‌] به سويشان آيد، در ميانشان به عدالت وانصاف داورى شود و مورد ستم قرار نخواهند گرفت.

وَ يَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

و [به صورتى مسخره‌آميز] مى‌گويند: اين وعده [آمدن قيامت و محاسبه اعمال‌] چه زمانى است، اگر راستگوييد؟

قُل لَّآ أَمۡلِكُ لِنَفۡسِي ضَرّٗا وَ لَا نَفۡعًا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ إِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ فَلَا يَسۡتَ‍ٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَ لَا يَسۡتَقۡدِمُونَ

بگو: من براى خود قدرت دفع زيان و جلب سود ندارم، مگر آنچه را كه خدا بخواهد؛ [وظيفه من فقط ابلاغ پيام خداست‌] براى هر امتى سرآمدى معين و اجلى محدود است، هنگامى كه اجلشان سرآيد، نه ساعتى پس مى‌مانند و نه ساعتى پيش مى‌افتند.

قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُهُۥ بَيَٰتًا أَوۡ نَهَارٗا مَّاذَا يَسۡتَعۡجِلُ مِنۡهُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ

بگو: به من خبر دهيد كه اگر عذاب خدا شما را در شب يا در روز فرا رسد [چه قدرتى بر دفع آن داريد؟] گنهكاران چه چيزى از عذاب را به شتاب مى‌خواهند؟

أَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ ءَامَنتُم بِهِۦٓ ءَآلۡـَٰٔنَ وَ قَدۡ كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ

سپس آيا هنگامى كه عذاب فرا مى‌رسد به درستى و حق بودنش ايمان مى‌آوريد؟ [در لحظه فرا رسيدن عذاب به شما گفته مى‌شود:] حالا و ايمان؟! [اين همان عذابى است‌] كه همواره به رسيدن آن شتاب ورزيديد!

ثُمَّ قِيلَ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡخُلۡدِ هَلۡ تُجۡزَوۡنَ إِلَّا بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ

آن گاه به كسانى كه ستم كرده‌اند، گفته مى‌شود: عذاب جاودانه را بچشيد، آيا جز به كيفر آنچه همواره مرتكب مى‌شديد، جزا داده مى‌شويد؟

وَ يَسۡتَنۢبِ‍ُٔونَكَ أَحَقٌّ هُوَ قُلۡ إِي وَ رَبِّيٓ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ وَ مَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ

و از تو خبر مى‌گيرند: آيا [عذاب جاودانه‌اى كه به آن تهديد مى‌شويم‌] حق است؟ بگو: آرى، سوگند به پروردگارم يقينا حق است، و شما عاجز كننده [خدا] نيستيد [تا بتوانيد از دسترس قدرت او بيرون رويد.]

وَ لَوۡ أَنَّ لِكُلِّ نَفۡسٖ ظَلَمَتۡ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لَٱفۡتَدَتۡ بِهِۦ وَ أَسَرُّواْ ٱلنَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَ وَ قُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِ وَ هُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ

اگر [در قيامت‌] براى هر كسى كه ستم كرده همه ثروتى كه در زمين است فراهم باشد، يقينا آن را براى بازخريد خود [از عذاب جاودانه‌] مى‌پردازد؛ و زمانى كه عذاب را ببينند [از شدت شرمسارى‌] پشيمانى و اندوه خود را پنهان مى‌كنند، وميان آنان به عدالت و انصاف داورى مى‌شود و مورد ستم قرار نخواهند گرفت.

أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ أَلَآ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَ لَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

آگاه باشيد! مسلما آنچه در آسمان‌ها وزمين است، فقط در سيطره مالكيت و فرمانروايى خداست. بدانيد كه بى‌ترديد وعده خدا حق است، ولى بيشترشان [اين حقايق را] نمى‌دانند.

هُوَ يُحۡيِۦ وَ يُمِيتُ وَ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ

او زنده مى‌كند ومى‌ميراند وبه سوى او بازگردانده مى‌شويد.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَتۡكُم مَّوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَ شِفَآءٞ لِّمَا فِي ٱلصُّدُورِ وَ هُدٗى وَ رَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ

اى مردم! يقينا از سوى پروردگارتان براى شما پند وموعظه‌اى آمده، و شفا است براى آنچه [ازبيمارى‌هاى اعتقادى و اخلاقى‌] در سينه‌هاست، و سراسر هدايت و رحمتى است براى مؤمنان.

قُلۡ بِفَضۡلِ ٱللَّهِ وَ بِرَحۡمَتِهِۦ فَبِذَٰلِكَ فَلۡيَفۡرَحُواْ هُوَ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ

بگو: [اين موعظه، دارو، هدايت و رحمت‌] به فضل و رحمت خداست، پس بايد مؤمنان به آن شاد شوند كه آن از همه ثروتى كه جمع مى‌كنند، بهتر است.

قُلۡ أَرَءَيۡتُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ لَكُم مِّن رِّزۡقٖ فَجَعَلۡتُم مِّنۡهُ حَرَامٗا وَ حَلَٰلٗا قُلۡ ءَآللَّهُ أَذِنَ لَكُمۡ أَمۡ عَلَى ٱللَّهِ تَفۡتَرُونَ

بگو: به من خبر دهيد كه آنچه خدا از رزق و روزى براى شما نازل كرده و شما بخشى از آن را حرام و بخشى را حلال كرديد. بگو: آيا خدا اين حرام و حلال كردن را به شما اجازه داده يا بر خدا دروغ مى‌بنديد؟!

وَ مَا ظَنُّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَ لَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَشۡكُرُونَ

و كسانى كه بر خدا دروغ مى‌بندند، گمانشان به روز قيامت چيست؟ بى‌ترديد خدا نسبت به همه مردم، صاحب فضل و احسان است، ولى بيشترشان سپاس نمى‌گزارند.

وَ مَا تَكُونُ فِي شَأۡنٖ وَ مَا تَتۡلُواْ مِنۡهُ مِن قُرۡءَانٖ وَ لَا تَعۡمَلُونَ مِنۡ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيۡكُمۡ شُهُودًا إِذۡ تُفِيضُونَ فِيهِ وَ مَا يَعۡزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثۡقَالِ ذَرَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ لَا فِي ٱلسَّمَآءِ وَ لَآ أَصۡغَرَ مِن ذَٰلِكَ وَ لَآ أَكۡبَرَ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٍ

[اى پيامبر!] در هيچ شغلى و كارى نمى‌باشى، و هيچ بخشى از قرآن را كه از سوى خداست، تلاوت نمى‌كنى، و [شما اى مردم!] هيچ كارى انجام نمى‌دهيد، مگر آنكه وقتى سرگرم به آن كار هستيد، گواه و شاهد شماييم. و به اندازه وزن ذره‌اى در زمين و آسمان از پروردگارت پوشيده نيست و نه كوچك‌تر از آن ذره و نه بزرگ‌تر از آن نيست، مگر آنكه در كتابى روشن ثبت است.

أَلَآ إِنَّ أَوۡلِيَآءَ ٱللَّهِ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَ لَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ

آگاه باشيد! يقينا دوستان خدا نه بيمى بر آنان است و نه اندوهگين مى‌شوند.

ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ كَانُواْ يَتَّقُونَ

همانان كه ايمان آورده‌اند و همواره پرهيزكارى دارند.

لَهُمُ ٱلۡبُشۡرَىٰ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَا تَبۡدِيلَ لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

آنان را در زندگى دنيا وآخرت مژده و بشارت است [در دنيا به وسيله وحى و در آخرت به خطاب خدا و گفتار فرشتگان‌] در كلمات خدا [كه وعده‌ها و بشارت‌هاى اوست‌] هيچ دگرگونى نيست؛ اين است كاميابى بزرگ.

وَ لَا يَحۡزُنكَ قَوۡلُهُمۡۘ إِنَّ ٱلۡعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ

و گفتار [بى‌اساس و تبليغات نارواى‌] مخالفان، تو را غمگين نكند؛ زيرا همه عزت و توانمندى براى خداست؛ او شنوا و داناست.

أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَن فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ مَا يَتَّبِعُ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُرَكَآءَ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَ إِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ

آگاه باشيد! يقينا هر كه در آسمان‌ها و هر كه در زمين است در سيطره مالكيت و فرمانروايى خداست؛ و كسانى كه به جاى خدا معبودانى را مى‌پرستند، از حق پيروى نمى‌كنند؛ آنان [در اين پرستش‌] فقط از گمان و ظن پيروى مى‌كنند و آنان فقط دروغ مى‌بافند.

هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ لِتَسۡكُنُواْ فِيهِ وَ ٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًا إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ

اوست كسى كه شب [تاريك‌] را براى شما پديد آورد تا در آن بياراميد، و روز را نور افشان [قرار داد تا در آن به كار و كوشش بپردازيد]؛ يقينا در اين امور براى گروهى كه حقايق را بشنوند، نشانه‌هايى [از توحيد و قدرت و ربوبيت خدا] است.

قَالُواْ ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ وَلَدٗا سُبۡحَٰنَهُۥ هُوَ ٱلۡغَنِيُّ لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ إِنۡ عِندَكُم مِّن سُلۡطَٰنِۢ بِهَٰذَآ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ

[مشركان بر پايه گمان واهى خود] گفتند: خدا براى خود فرزندى گرفته است!! او منزه از هر عيب و نقصى است، او از هر چيزى بى‌نياز است، آنچه در آسمان‌ها و زمين است، در سيطره مالكيت و فرمانروايى اوست؛ نزد شما بر اين ادعا [ى پوچ‌] هيچ دليل و برهانى نيست، آيا چيزى را از روى جهل و نادانى به خدا نسبت مى‌دهيد؟!

قُلۡ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ

بگو: كسانى كه بر خدا دروغ مى‌بندند، يقينا رستگار نمى‌شوند.

مَتَٰعٞ فِي ٱلدُّنۡيَا ثُمَّ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ ثُمَّ نُذِيقُهُمُ ٱلۡعَذَابَ ٱلشَّدِيدَ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ

در دنيا [بهره آنان از دروغ بستن‌] بهره‌اى [اندك‌] است؛ آن گاه بازگشتشان به سوى ماست؛ سپس به آنان به كيفر آنكه كفر مى‌ورزيدند، عذاب سخت مى‌چشانيم.

وَ ٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ نُوحٍ إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ إِن كَانَ كَبُرَ عَلَيۡكُم مَّقَامِي وَ تَذۡكِيرِي بِ‍َٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَعَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡتُ فَأَجۡمِعُوٓاْ أَمۡرَكُمۡ وَ شُرَكَآءَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُنۡ أَمۡرُكُمۡ عَلَيۡكُمۡ غُمَّةٗ ثُمَّ ٱقۡضُوٓاْ إِلَيَّ وَ لَا تُنظِرُونِ

و سرگذشت [پر فايده و عبرت‌آموز] نوح را براى آنان بگو، آن گاه كه به قوم خود گفت: اى قوم من! اگر اقامت طولانى من ميان شما و پند واندرزم به وسيله آيات خدا، بر شما گران و دشوار است [از هيچ كارى بر ضد من كوتاهى نكنيد] من بر خدا توكل كردم، پس شما عزم و تصميم خود و قدرت معبودانتان را [كه گمان مى‌كنيد شما را يارى مى‌دهند] روى هم بگذاريد تا تلاشتان [بر ضد من‌] بر شما مبهم و پوشيده نباشد، آن گاه به زندگى من خاتمه دهيد و مرا [چشم به هم زدنى‌] مهلت ندهيد.

فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَمَا سَأَلۡتُكُم مِّنۡ أَجۡرٍ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِ وَ أُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ

اگر [از پذيرش دعوتم‌] روى بگردانيد [خود زيان كرده‌ايد] من از شما [در برابر ابلاغ رسالتم‌] پاداشى نمى‌خواهم؛ پاداش من فقط بر عهده خداست و مأمورم كه از تسليم شدگان [در برابر فرمان‌هاى حق‌] باشم.

فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيۡنَٰهُ وَ مَن مَّعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَ جَعَلۡنَٰهُمۡ خَلَٰٓئِفَ وَ أَغۡرَقۡنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِ‍َٔايَٰتِنَا فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِينَ

پس او را تكذيب كردند؛ ما هم او و كسانى را كه در كشتى همراه او بودند [از آن توفان مهلك‌] نجات داديم، و آنان را جانشينان [غرق شدگان‌] نموديم، و كسانى كه آيات ما را تكذيب كردند، غرق كرديم؛ پس [با تأمل‌] بنگر كه سرانجام كسانى كه بيم داده شدند، چگونه بود؟!

ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ رُسُلًا إِلَىٰ قَوۡمِهِمۡ فَجَآءُوهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ بِهِۦ مِن قَبۡلُ كَذَٰلِكَ نَطۡبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلۡمُعۡتَدِينَ

سپس بعد از نوح، پيامبرانى را به سوى قومشان فرستاديم، پس براى آنان دلايل آشكار آوردند، ولى قومشان بر آن نبودند كه به آنچه پيش از آن تكذيب كرده بودند ايمان آورند؛ اين‌گونه دل‌هاى متجاوزان را مهر [بدبختى‌] مى‌زنيم.

ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِم مُّوسَىٰ وَ هَٰرُونَ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَ مَلَإِيْهِۦ بِ‍َٔايَٰتِنَا فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَ كَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ

آن گاه پس از آنان موسى و هارون را با آيات خود به سوى فرعون و اشراف و سران قومش فرستاديم، پس آنان تكبر ورزيدند و آنان گروهى گنهكار بودند.

فَلَمَّا جَآءَهُمُ ٱلۡحَقُّ مِنۡ عِندِنَا قَالُوٓاْ إِنَّ هَٰذَا لَسِحۡرٞ مُّبِينٞ

پس هنگامى كه حق از نزد ما به سويشان آمد، گفتند: مسلما اين جادويى است آشكار.

قَالَ مُوسَىٰٓ أَتَقُولُونَ لِلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَكُمۡ أَسِحۡرٌ هَٰذَا وَ لَا يُفۡلِحُ ٱلسَّٰحِرُونَ

موسى گفت: آيا درباره حق هنگامى كه به سويتان آمد، مى‌گوييد: آيا اين جادوست؟ [نه، اين جادو نيست، اگر جادو بود پيروزى نداشت‌] زيرا جادوگران پيروز نمى‌شوند.

قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِتَلۡفِتَنَا عَمَّا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَا وَ تَكُونَ لَكُمَا ٱلۡكِبۡرِيَآءُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ مَا نَحۡنُ لَكُمَا بِمُؤۡمِنِينَ

گفتند: آيا به سوى ما آمده‌اى تا ما را از آئينى كه پدرانمان را بر آن يافته‌ايم، برگردانى و [با نابود كردن ما] قدرت و حكومت در اين سرزمين براى شما دو نفر باشد؟ و ما به شما دو نفر ايمان نمى‌آوريم!

وَ قَالَ فِرۡعَوۡنُ ٱئۡتُونِي بِكُلِّ سَٰحِرٍ عَلِيمٖ

و فرعون گفت: [براى درهم كوبيدن اين دو نفر] هر جادوگر دانا و زبردستى را نزد من آوريد.

فَلَمَّا جَآءَ ٱلسَّحَرَةُ قَالَ لَهُم مُّوسَىٰٓ أَلۡقُواْ مَآ أَنتُم مُّلۡقُونَ

چون جادوگران آمدند، موسى به آنان گفت: آنچه را بر افكندن آن مصمم هستيد، بيفكنيد.

فَلَمَّآ أَلۡقَوۡاْ قَالَ مُوسَىٰ مَا جِئۡتُم بِهِ ٱلسِّحۡرُ إِنَّ ٱللَّهَ سَيُبۡطِلُهُۥٓ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُصۡلِحُ عَمَلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ

پس هنگامى كه افكندند، موسى گفت: آنچه را در اين صحنه آورديد، جادوست؛ مسلما خدا آن را به زودى باطل مى‌كند، قطعا خدا، كار مفسدان را [كه براى تقويت طاغيان انجام مى‌دهند] به سامان نمى‌آورد.

وَ يُحِقُّ ٱللَّهُ ٱلۡحَقَّ بِكَلِمَٰتِهِۦ وَ لَوۡ كَرِهَ ٱلۡمُجۡرِمُونَ

و خدا حق را با دلايل و معجزاتش ثابت و پابرجا مى‌كند، گرچه گنهكاران خوش نداشته باشند.

فَمَآ ءَامَنَ لِمُوسَىٰٓ إِلَّا ذُرِّيَّةٞ مِّن قَوۡمِهِۦ عَلَىٰ خَوۡفٖ مِّن فِرۡعَوۡنَ وَ مَلَإِيْهِمۡ أَن يَفۡتِنَهُمۡ وَ إِنَّ فِرۡعَوۡنَ لَعَالٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ إِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلۡمُسۡرِفِينَ

پس [در ابتداى كار] كسى به موسى ايمان نياورد، مگر فرزندانى [انگشت شمار] از قومش آن هم با ترسى [شديد] از فرعون و اشراف و سران قوم خودشان كه مبادا فرعونيان آنان را شكنجه و عذاب دهند؛ و مسلما فرعون در سرزمين مصر برترى‌خواه، و [در گناه، معصيت و ستم‌] از اسراف‌كاران بود.

وَ قَالَ مُوسَىٰ يَٰقَوۡمِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ فَعَلَيۡهِ تَوَكَّلُوٓاْ إِن كُنتُم مُّسۡلِمِينَ

و موسى گفت: اى قوم من! اگر به خدا ايمان آورده‌ايد، پس بر او توكل كنيد اگر از تسليم شدگان [در برابر فرمان‌هاى حق‌] هستيد.

فَقَالُواْ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡنَا رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا فِتۡنَةٗ لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ

پس گفتند: ما فقط بر خدا توكل كرديم. پروردگارا! ما را دستخوش شكنجه و عذاب ستمكاران قرار مده.

وَ نَجِّنَا بِرَحۡمَتِكَ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ

و ما را به رحمتت از گروه كافران رهايى ده.

وَ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰ وَ أَخِيهِ أَن تَبَوَّءَا لِقَوۡمِكُمَا بِمِصۡرَ بُيُوتٗا وَ ٱجۡعَلُواْ بُيُوتَكُمۡ قِبۡلَةٗ وَ أَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَ بَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

و به موسى و برادرش وحى كرديم كه: خانه‌هايى در سرزمين مصر براى قوم خود فراهم آوريد، و خانه‌هايتان را روبروى هم قرار دهيد، و نماز را برپا داريد، و مؤمنان را [به رهايى از چنگال فرعونيان‌] مژده ده.

وَ قَالَ مُوسَىٰ رَبَّنَآ إِنَّكَ ءَاتَيۡتَ فِرۡعَوۡنَ وَ مَلَأَهُۥ زِينَةٗ وَ أَمۡوَٰلٗا فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا رَبَّنَا لِيُضِلُّواْ عَن سَبِيلِكَ رَبَّنَا ٱطۡمِسۡ عَلَىٰٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ وَ ٱشۡدُدۡ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَلَا يُؤۡمِنُواْ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ

و موسى گفت: پروردگارا! فرعون و اشراف و سرانش را در زندگى دنيا زيور و زينت [بسيار] و اموال [فراوان‌] داده‌اى كه [نهايتا مردم را] از راه تو گمراه كنند، پروردگارا! اموالشان را نابود كن و دل‌هايشان را سخت گردان كه ايمان نياورند تا آنكه عذاب دردناك را ببينند.

قَالَ قَدۡ أُجِيبَت دَّعۡوَتُكُمَا فَٱسۡتَقِيمَا وَ لَا تَتَّبِعَآنِّ سَبِيلَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ

[خدا] فرمود: دعاى شما دو نفر پذيرفته شد؛ بنابراين [در ابلاغ پيام خدا] پابرجا واستوار باشيد واز روش كسانى كه جاهل و نادانند، پيروى نكنيد.

وَ جَٰوَزۡنَا بِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡبَحۡرَ فَأَتۡبَعَهُمۡ فِرۡعَوۡنُ وَ جُنُودُهُۥ بَغۡيٗا وَ عَدۡوًا حَتَّىٰٓ إِذَآ أَدۡرَكَهُ ٱلۡغَرَقُ قَالَ ءَامَنتُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱلَّذِيٓ ءَامَنَتۡ بِهِۦ بَنُوٓاْ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ

وبنى‌اسرائيل را از دريا گذرانديم، پس فرعون و لشكريانش آنان را از روى ستم وتجاوز دنبال كردندتا هنگامى كه بلاى غرق شدن، او را فروگرفت، گفت: ايمان آوردم كه هيچ معبودى جز همان كه بنى‌اسرائيل به او ايمان آوردند، نيست و من از تسليم‌شدگان [در برابر فرمان‌هاى حق‌] هستم.

ءَآلۡـَٰٔنَ وَ قَدۡ عَصَيۡتَ قَبۡلُ وَ كُنتَ مِنَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ

[به اوگفته شد:] اكنون [كه به نابودى خود يقين دارى و زمان بازگشت به خدا سپرى شده ايمان مى‌آورى؟!] در حالى كه پيش از اين عصيان مى‌ورزيدى و از تبهكاران بودى؟

فَٱلۡيَوۡمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنۡ خَلۡفَكَ ءَايَةٗ وَ إِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ عَنۡ ءَايَٰتِنَا لَغَٰفِلُونَ

پس امروز تو را با بدن بى‌جانت نجات مى‌دهم [وبر بلندايى از ساحل دريا مى‌گذارم‌] تا براى آيندگانت نشانه‌اى [از قدرت ما و زبونى و خوارى گردنكشان‌] باشى؛ و يقينا بسيارى از مردم از نشانه‌هاى ما بى‌خبرند.

وَ لَقَدۡ بَوَّأۡنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ مُبَوَّأَ صِدۡقٖ وَ رَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ فَمَا ٱخۡتَلَفُواْ حَتَّىٰ جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ

به راستى ما بنى‌اسرائيل را در جايگاهى [خوش آب و هوا و منطقه‌اى سرشار از نعمت ها] جاى داديم و به آنان از انواع روزى‌هاى پاكيزه روزى بخشيديم [ولى آنان در نبوت موسى و در دين خدا روى به اختلاف آوردند]؛ و اختلاف نكردند مگر پس از آنكه دانش [به حقايق و معارف‌] براى آنان آمد؛ يقينا پروردگارت روز قيامت ميان آنان درباره آنچه در آن اختلاف مى‌كردند، داورى خواهد كرد.

فَإِن كُنتَ فِي شَكّٖ مِّمَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ فَسۡ‍َٔلِ ٱلَّذِينَ يَقۡرَءُونَ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكَ لَقَدۡ جَآءَكَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ

و [به فرض محال‌] اگر از آنچه بر تو نازل كرديم، در شك و ترديدى از آنان كه پيش از تو كتاب [آسمانى‌] مى‌خواندند بپرس [كتابى كه نزول قرآن را از سوى خدا خبر داده‌] تا روشن شود كه حق از سوى پروردگارت به سوى تو آمده؛ بنابراين از ترديدكنندگان مباش.

وَ لَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِ‍َٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ

و هرگز از كسانى مباش كه آيات ما را تكذيب كردند كه از زيانكاران خواهى شد.

إِنَّ ٱلَّذِينَ حَقَّتۡ عَلَيۡهِمۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ

مسلما كسانى كه عذاب پروردگارت بر آنان محقق و ثابت شده ايمان نمى‌آورند.

وَ لَوۡ جَآءَتۡهُمۡ كُلُّ ءَايَةٍ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ

گرچه همه نشانه‌ها و معجزه‌ها براى آنان بيايد تا آن زمان كه عذاب دردناك را ببينند [كه آن هنگام ايمان آوردنشان هيچ سودى نخواهد داشت.]

فَلَوۡلَا كَانَتۡ قَرۡيَةٌ ءَامَنَتۡ فَنَفَعَهَآ إِيمَٰنُهَآ إِلَّا قَوۡمَ يُونُسَ لَمَّآ ءَامَنُواْ كَشَفۡنَا عَنۡهُمۡ عَذَابَ ٱلۡخِزۡيِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَ مَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ

پس چرا هيچ شهرى نبوده است كه [اهلش‌] ايمان بياورد تا ايمانشان به آنان سود دهد؟ مگر قوم يونس كه وقتى ايمان آوردند، عذاب رسوايى را در زندگى دنيا از آنان برطرف كرديم و آنان را تا پايان عمرشان [از الطاف و نعمت هاى خود] برخوردار نموديم.

وَ لَوۡ شَآءَ رَبُّكَ لَأٓمَنَ مَن فِي ٱلۡأَرۡضِ كُلُّهُمۡ جَمِيعًا أَفَأَنتَ تُكۡرِهُ ٱلنَّاسَ حَتَّىٰ يَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ

اگر پروردگارت مى‌خواست يقينا همه كسانى كه روى زمين‌اند [اجبارا] ايمان مى‌آوردند؛ [اى پيامبر! در حالى كه خدا از بندگانش ايمان اجبارى نخواسته‌] پس آيا تو مردم را وادار مى‌كنى تا به اجبار مؤمن شوند؟!

وَ مَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تُؤۡمِنَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَ يَجۡعَلُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ

هيچ كس را نسزد [و قدرت نباشد] كه ايمان بياورد مگر به اذن و توفيق خدا، و خدا پليدى [ضلالت‌] را [پس از بيان حقايق‌] بر كسانى قرار مى‌دهد كه [در حقايق‌] نمى‌انديشند.

قُلِ ٱنظُرُواْ مَاذَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ مَا تُغۡنِي ٱلۡأٓيَٰتُ وَ ٱلنُّذُرُ عَن قَوۡمٖ لَّا يُؤۡمِنُونَ

بگو: با تأمل بنگريد كه در آسمان‌ها و زمين [از شگفتى‌هاى آفرينش و عجايب خلقت‌] چه چيزها هست؟ ولى نشانه‌ها و هشدارها به حال گروهى كه ايمان نمى‌آورند، سودى نمى‌دهد.

فَهَلۡ يَنتَظِرُونَ إِلَّا مِثۡلَ أَيَّامِ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِهِمۡ قُلۡ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ

پس آيا جز مانند روزهاى [سخت و شكننده‌] كسانى را كه پيش از آنان درگذشتند، انتظار مى‌برند؟ بگو: پس منتظر بمانيد كه من [هم‌] با شما از منتظرانم.

ثُمَّ نُنَجِّي رُسُلَنَا وَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كَذَٰلِكَ حَقًّا عَلَيۡنَا نُنجِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

آن گاه پيامبران خود و كسانى را كه ايمان آورده‌اند [روز نزول عذاب‌] مى‌رهانيم، همين‌گونه بر ما فريضه و لازم است كه مؤمنان را نجات دهيم.

قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِن كُنتُمۡ فِي شَكّٖ مِّن دِينِي فَلَآ أَعۡبُدُ ٱلَّذِينَ تَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَ لَٰكِنۡ أَعۡبُدُ ٱللَّهَ ٱلَّذِي يَتَوَفَّىٰكُمۡ وَ أُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

بگو: اى مردم! اگر شما در [حقانيت‌] دين من ترديد داريد [من در حقانيت دينم و بطلان آيين شما هيچ ترديدى ندارم‌] من آنهايى را كه شما به جاى خدا مى‌پرستيد، نمى‌پرستم، بلكه خدايى را مى‌پرستم كه جان همه شما را مى‌ستاند، و من مأمورم كه از مؤمنان باشم.

وَ أَنۡ أَقِمۡ وَجۡهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفٗا وَ لَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

و [دستور يافته‌ام‌] كه: [حق گرايانه و بدون انحراف با همه وجودت‌] به سوى [اين‌] دين درست واستوار روى آور، و از مشركان مباش.

وَ لَا تَدۡعُ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَنفَعُكَ وَ لَا يَضُرُّكَ فَإِن فَعَلۡتَ فَإِنَّكَ إِذٗا مِّنَ ٱلظَّٰلِمِينَ

و به جاى خدا چيزى را كه سودى به تو نمى‌رساند و زيانى نمى‌زند، مپرست؛ كه اگر بپرستى قطعا از زيانكاران خواهى بود.

وَ إِن يَمۡسَسۡكَ ٱللَّهُ بِضُرّٖ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَ وَ إِن يُرِدۡكَ بِخَيۡرٖ فَلَا رَآدَّ لِفَضۡلِهِۦ يُصِيبُ بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ

و اگر خدا گزند و آسيبى به تو رساند، آن را جز او برطرف كننده‌اى نيست، و اگر براى تو خيرى خواهد فضل و احسانش را دفع كننده‌اى نيست؛ خيرش را به هر كس از بندگانش بخواهد مى‌رساند و او بسيار آمرزنده و مهربان است.

قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَكُمُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦ وَ مَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَا وَ مَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِوَكِيلٖ

بگو: اى مردم! يقينا حق از سوى پروردگارتان براى شما آمد؛ پس هر كه هدايت يابد، فقط به سود خود هدايت مى‌يابد و هر كه گمراه گردد، فقط به زيان خود گمراه مى‌شود، و من نگهبان شما نيستم.

وَ ٱتَّبِعۡ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيۡكَ وَ ٱصۡبِرۡ حَتَّىٰ يَحۡكُمَ ٱللَّهُ وَ هُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ

و از آنچه به سويت وحى مى‌شود، پيروى كن و [در برابر پيش‌آمدها و تكذيب منكران‌] شكيبا باش تا خدا [ميان تو و مخالفانت‌] داورى كند؛ و او بهترين داوران است.

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ الٓر كِتَٰبٌ أُحۡكِمَتۡ ءَايَٰتُهُۥ ثُمَّ فُصِّلَتۡ مِن لَّدُنۡ حَكِيمٍ خَبِيرٍ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ الر- [اين‌] كتابى [با عظمت‌] است كه آياتش [به صورت حقيقتى واحد] استوارى واستحكام يافته، سپس از سوى حكيمى آگاه [در قالب سوره‌ها، آيه‌ها، حقايق اعتقادى، اخلاقى و عملى‌] تفصيل داده شده است.

أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّا ٱللَّهَ إِنَّنِي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ وَ بَشِيرٞ

كه جز خدا را نپرستيد، يقينا من از سوى او براى شما بيم‌دهنده [از عذاب‌] و مژده دهنده [به بهشت و رضوان‌] هستم.

وَ أَنِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُمَتِّعۡكُم مَّتَٰعًا حَسَنًا إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَ يُؤۡتِ كُلَّ ذِي فَضۡلٖ فَضۡلَهُۥ وَ إِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٖ كَبِيرٍ

ينكه از پروردگارتان آمرزش بخواهيد، سپس به سوى او بازگرديد تا آنكه شما را تا پايان زندگى از بهره نيك و خوشى برخوردار كند، و هر كه را صفات پسنديده و اعمال شايسته افزون‌تر از ديگران است، پاداش زيادترى عطا كند، و اگر روى از حق برگردانيد، من از عذاب روزى بزرگ بر شما بيمناكم.

إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ وَ هُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ

بازگشت شما فقط به سوى خداست و او بر هر كارى تواناست.

أَلَآ إِنَّهُمۡ يَثۡنُونَ صُدُورَهُمۡ لِيَسۡتَخۡفُواْ مِنۡهُ أَلَا حِينَ يَسۡتَغۡشُونَ ثِيَابَهُمۡ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَ مَا يُعۡلِنُونَ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ

آگاه باشيد كه مشركان سر در گريبان فرو مى‌برند تا [خود را] از شنيدن قرآن [به هنگام تلاوتش به وسيله پيامبر و مؤمنان‌] پنهان بدارند؛ آگاه باشيد! چون جامه‌هايشان را بر سر و روى خود مى‌پوشانند [تا ديده نشوند، اين پنهانكارى سودى به حال آنان ندارد] خدا آنچه را پنهان مى‌كنند وآنچه را آشكار مى‌نمايند، مى‌داند؛ يقينا او به آنچه در سينه‌هاست، داناست.