بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ الٓر تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ وَ قُرۡءَانٖ مُّبِينٖ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ لر- اين [آيات بلندمرتبه‌] آيات كتاب الهى و آيات قرآن روشنگر [با عظمت‌] است.

رُّبَمَا يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ كَانُواْ مُسۡلِمِينَ

كافران [هنگام روبرو شدن با عذاب‌] چه بسا آرزو مى‌كنند كه كاش تسليم [فرمان‌هاى خدا] بودند.

ذَرۡهُمۡ يَأۡكُلُواْ وَ يَتَمَتَّعُواْ وَ يُلۡهِهِمُ ٱلۡأَمَلُ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ

بگذارشان تا بخورند و [با لذايذ مادى و زودگذر] كامرانى كنند، و آرزوها سرگرمشان نمايد؛ پس به همين زودى [حقانيت اسلام و فرجام شوم خود را] خواهند فهميد.

وَ مَآ أَهۡلَكۡنَا مِن قَرۡيَةٍ إِلَّا وَ لَهَا كِتَابٞ مَّعۡلُومٞ

و هيچ شهرى را [به خاطر فساد فراگيرش‌] نابود نكرديم مگر اينكه براى آن سرنوشتى معين [وروزگار ودوره‌اى تغييرناپذير] بود.

مَّا تَسۡبِقُ مِنۡ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَ مَا يَسۡتَ‍ٔۡخِرُونَ

هيچ ملتى از اجل معين خود نه پيش مى‌افتد و نه پس مى‌ماند.

وَ قَالُواْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِي نُزِّلَ عَلَيۡهِ ٱلذِّكۡرُ إِنَّكَ لَمَجۡنُونٞ

و گفتند: اى كسى كه قرآن بر او نازل شده! قطعا تو ديوانه‌اى!

لَّوۡمَا تَأۡتِينَا بِٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ

اگر [درباره پيامبرى‌ات‌] راست مى‌گويى، چرا فرشتگان را نزد ما نمى‌آورى؟!

مَا نُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَ مَا كَانُوٓاْ إِذٗا مُّنظَرِينَ

[اينان بدانند كه‌] ما فرشتگان را جز به درستى و راستى نازل نمى‌كنيم، و در آن هنگام [كه نازل شوند، اين منكران لجوج از دچار شدن به عذاب‌] مهلت نمى‌يابند.

إِنَّا نَحۡنُ نَزَّلۡنَا ٱلذِّكۡرَ وَ إِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ

همانا ما قرآن را نازل كرديم، و يقينا ما نگهبان آن [از تحريف و زوال‌] هستيم.

وَ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ فِي شِيَعِ ٱلۡأَوَّلِينَ

و بى‌ترديد ما پيش از تو هم پيامبرانى را در امت‌هاى پيشين فرستاديم.

وَ مَا يَأۡتِيهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

و هيچ پيامبرى به سوى آنان نمى‌آمد مگر آنكه او را مسخره مى‌كردند.

كَذَٰلِكَ نَسۡلُكُهُۥ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

ما اين گونه [كه قابل فهميدن باشد] قرآن را وارد قلوب بدكاران مى‌كنيم.

لَا يُؤۡمِنُونَ بِهِۦ وَ قَدۡ خَلَتۡ سُنَّةُ ٱلۡأَوَّلِينَ

[با اين همه‌] به آن ايمان نمى‌آورند، و البته روش پيشينيان هم [در مسخره كردن آيات خدا و استهزاى پيامبران‌] به همين صورت بوده است.

وَ لَوۡ فَتَحۡنَا عَلَيۡهِم بَابٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ فَظَلُّواْ فِيهِ يَعۡرُجُونَ

و اگر [براى دريافت حقايق ومعارف‌] درى از آسمان به روى آنان بگشاييم، كه همواره از آن بالا روند.

لَقَالُوٓاْ إِنَّمَا سُكِّرَتۡ أَبۡصَٰرُنَا بَلۡ نَحۡنُ قَوۡمٞ مَّسۡحُورُونَ

باز خواهند گفت: يقينا ما چشم‌بندى شده‌ايم، بلكه گروهى جادو شده هستيم.

وَ لَقَدۡ جَعَلۡنَا فِي ٱلسَّمَآءِ بُرُوجٗا وَ زَيَّنَّٰهَا لِلنَّٰظِرِينَ

به راستى كه ما در آسمان، برج‌هايى قرار داديم و آن را براى بينندگان [به شكل صورت‌هاى فلكى‌] آراستيم.

وَ حَفِظۡنَٰهَا مِن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ رَّجِيمٍ

و آن را از هر شيطان رانده شده‌اى حفظ كرديم.

إِلَّا مَنِ ٱسۡتَرَقَ ٱلسَّمۡعَ فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ مُّبِينٞ

مگر آنكه دزدانه [خبرهاى عالم بالا را] بشنود، كه شهابى روشن او را دنبال مى‌كند.

وَ ٱلۡأَرۡضَ مَدَدۡنَٰهَا وَ أَلۡقَيۡنَا فِيهَا رَوَٰسِيَ وَ أَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ شَيۡءٖ مَّوۡزُونٖ

و زمين را گسترانديم و در آن كوه‌هاى استوار افكنديم، واز هر گياه موزون وسنجيده‌اى در آن رويانديم.

وَ جَعَلۡنَا لَكُمۡ فِيهَا مَعَٰيِشَ وَ مَن لَّسۡتُمۡ لَهُۥ بِرَٰزِقِينَ

و در آن براى شما و كسانى كه روزى‌دهنده آنان نيستيد، انواع وسايل و ابزار معيشت قرار داديم.

وَ إِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا عِندَنَا خَزَآئِنُهُۥ وَ مَا نُنَزِّلُهُۥٓ إِلَّا بِقَدَرٖ مَّعۡلُومٖ

و هيچ چيزى نيست مگر آنكه خزانه‌هايش نزد ماست، و آن را جز به اندازه معين نازل نمى‌كنيم.

وَ أَرۡسَلۡنَا ٱلرِّيَٰحَ لَوَٰقِحَ فَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَسۡقَيۡنَٰكُمُوهُ وَ مَآ أَنتُمۡ لَهُۥ بِخَٰزِنِينَ

و بادها را باردار كننده فرستاديم، و از آسمان آبى نازل كرديم و شما را با آن سيراب ساختيم و شما ذخيره كننده آن نيستيد.

وَ إِنَّا لَنَحۡنُ نُحۡيِۦ وَ نُمِيتُ وَ نَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثُونَ

و يقينا ماييم كه حيات مى‌دهيم، و مى‌ميرانيم و ما وارث [جهان و جهانيان‌] هستيم.

وَ لَقَدۡ عَلِمۡنَا ٱلۡمُسۡتَقۡدِمِينَ مِنكُمۡ وَ لَقَدۡ عَلِمۡنَا ٱلۡمُسۡتَ‍ٔۡخِرِينَ

و بى‌ترديد [حالات، اعمال و شمار] پيشينيان شما و آيندگانتان را مى‌دانيم.

وَ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحۡشُرُهُمۡ إِنَّهُۥ حَكِيمٌ عَلِيمٞ

و مسلما پروردگار توست كه محشورشان مى‌كند؛ زيرا او حكيم و داناست.

وَ لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ

و ما انسان را از گلى خشك كه برگرفته از لجنى متعفن و تيره‌رنگ است، آفريديم.

وَ ٱلۡجَآنَّ خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ مِن نَّارِ ٱلسَّمُومِ

و جن را پيش از آن از آتشى سوزان و بى‌دود پديد آورديم.

وَ إِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرٗا مِّن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ

و [ياد كن‌] هنگامى را كه پروردگارت به فرشتگان گفت: من بشرى از گل خشك كه برگرفته از لجنى متعفن و تيره رنگ است، مى‌آفرينم.

فَإِذَا سَوَّيۡتُهُۥ وَ نَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ

پس چون او را درست و نيكو گردانم و از روح خود در او بدمم، براى او سجده كنان بيفتيد.

فَسَجَدَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ كُلُّهُمۡ أَجۡمَعُونَ

پس همه فرشتگان بدون استثناء سجده كردند.

إِلَّآ إِبۡلِيسَ أَبَىٰٓ أَن يَكُونَ مَعَ ٱلسَّٰجِدِينَ

مگر ابليس كه از اينكه با سجده‌كنان باشد، امتناع كرد.

قَالَ يَٰٓإِبۡلِيسُ مَا لَكَ أَلَّا تَكُونَ مَعَ ٱلسَّٰجِدِينَ

[خدا] گفت: اى ابليس! تو را چه شده كه با سجده كنان نيستى؟

قَالَ لَمۡ أَكُن لِّأَسۡجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقۡتَهُۥ مِن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ

گفت: من آن نيستم كه براى بشرى كه او را از گلى خشك و برگرفته از لجنى متعفن و تيره‌رنگ آفريدى، سجده كنم!!

قَالَ فَٱخۡرُجۡ مِنۡهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٞ

[خدا] گفت: از اين [جايگاه والا كه مقام مقربان است‌] بيرون رو كه رانده شده‌اى،

وَ إِنَّ عَلَيۡكَ ٱللَّعۡنَةَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلدِّينِ

و بى‌ترديد تا روز قيامت لعنت بر تو خواهد بود.

قَالَ رَبِّ فَأَنظِرۡنِيٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ

گفت: پروردگارا! پس مرا تا روزى كه [همگان‌] برانگيخته مى‌شوند، مهلت ده.

قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ ٱلۡمُنظَرِينَ

[خدا] گفت: تو از مهلت يافتگانى،

إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡوَقۡتِ ٱلۡمَعۡلُومِ

تا روز [آن‌] وقت معين.

قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغۡوَيۡتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ لَأُغۡوِيَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ

گفت: پروردگارا! به سبب اينكه مرا گمراه نمودى، من هم يقينا [همه كارهاى زشت را] در زمين براى آنان مى‌آرايم [تا ارتكاب زشتى‌ها براى آنان آسان شود] و مسلما همه را گمراه مى‌كنم.

إِلَّا عِبَادَكَ مِنۡهُمُ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

مگر [آن‌] بندگانت را كه خالص شدگان [از هر نوع آلودگى ظاهرى و باطنى‌] اند.

قَالَ هَٰذَا صِرَٰطٌ عَلَيَّ مُسۡتَقِيمٌ

خدا فرمود: اين [پيراسته شدن از هر ناخالصى‌] راهى است مستقيم [كه تحققش در وجود بندگان مخلصم‌] برعهده من [است.]

إِنَّ عِبَادِي لَيۡسَ لَكَ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٌ إِلَّا مَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡغَاوِينَ

قطعا تو را بر بندگانم تسلطى نيست، مگر بر گمراهانى كه از تو پيروى مى‌كنند.

وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوۡعِدُهُمۡ أَجۡمَعِينَ

و مسلما دوزخ، وعده‌گاه همگى آنان است.

لَهَا سَبۡعَةُ أَبۡوَٰبٖ لِّكُلِّ بَابٖ مِّنۡهُمۡ جُزۡءٞ مَّقۡسُومٌ

براى آن هفت در است، براى هر درى گروهى از پيروان شيطان تقسيم شده‌اند.

إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَ عُيُونٍ

به يقين، پرهيزكاران در بهشت‌ها و چشمه‌سارها هستند.

ٱدۡخُلُوهَا بِسَلَٰمٍ ءَامِنِينَ

[به آنان گويند:] با سلامت و امنيت وارد آنجا شويد.

وَ نَزَعۡنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنۡ غِلٍّ إِخۡوَٰنًا عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ

و آنچه از دشمنى و كينه در سينه‌هايشان بوده بركنده‌ايم كه برادروار بر تخت‌هايى روبروى يكديگرند.

لَا يَمَسُّهُمۡ فِيهَا نَصَبٞ وَ مَا هُم مِّنۡهَا بِمُخۡرَجِينَ

در آنجا خستگى و رنجى به آنان نمى‌رسد و هيچ‌گاه از آنجا اخراج نمى‌شوند.

نَبِّئۡ عِبَادِيٓ أَنِّيٓ أَنَا ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ

به بندگانم خبر ده كه: يقينا من [نسبت به مؤمنان‌] بسيار آمرزنده و مهربانم.

وَ أَنَّ عَذَابِي هُوَ ٱلۡعَذَابُ ٱلۡأَلِيمُ

و اينكه عذابم [براى مجرمان‌] همان عذاب دردناك است.

وَ نَبِّئۡهُمۡ عَن ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ

و نيز آنان را از مهمانان ابراهيم خبر ده.

إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗا قَالَ إِنَّا مِنكُمۡ وَجِلُونَ

هنگامى كه بر او وارد شدند، پس سلام گفتند. [ابراهيم‌] گفت: ما از شما ترسانيم.

قَالُواْ لَا تَوۡجَلۡ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ

گفتند: نترس كه ما تو را به پسرى دانا مژده مى‌دهيم.

قَالَ أَبَشَّرۡتُمُونِي عَلَىٰٓ أَن مَّسَّنِيَ ٱلۡكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ

گفت: آيا با آنكه پيرى به من رسيد، مژده‌ام مى‌دهيد؟ به چه مژده مى‌دهيد؟

قَالُواْ بَشَّرۡنَٰكَ بِٱلۡحَقِّ فَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡقَٰنِطِينَ

گفتند: تو را به بشارتى درست و به حق [كه واقع‌شدنى است‌] مژده داديم؛ بنابراين از نااميدان مباش.

قَالَ وَ مَن يَقۡنَطُ مِن رَّحۡمَةِ رَبِّهِۦٓ إِلَّا ٱلضَّآلُّونَ

گفت: چه كسى جز گمراهان از رحمت پروردگارش نااميد مى‌شود؟!

قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ

[سپس‌] گفت: اى فرستادگان! كار مهم شما چيست؟

قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمٖ مُّجۡرِمِينَ

گفتند: ما به سوى قومى گنهكار فرستاده شده‌ايم [تا نابودشان كنيم.]

إِلَّآ ءَالَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمۡ أَجۡمَعِينَ

مگر خاندان لوط را كه قطعا همه آنان را نجات مى‌دهيم،

إِلَّا ٱمۡرَأَتَهُۥ قَدَّرۡنَآ إِنَّهَا لَمِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ

مگر همسرش را كه [به سبب روى‌گردانى‌اش از حق‌] مقدر كرده‌ايم از بازماندگان [در شهر و نابودشوندگان‌] باشد.

فَلَمَّا جَآءَ ءَالَ لُوطٍ ٱلۡمُرۡسَلُونَ

پس هنگامى كه فرستادگان خدا نزد خاندان لوط آمدند،

قَالَ إِنَّكُمۡ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ

لوط گفت: بى‌ترديد شما گروهى ناشناخته‌ايد.

قَالُواْ بَلۡ جِئۡنَٰكَ بِمَا كَانُواْ فِيهِ يَمۡتَرُونَ

گفتند: [نه، ما آشنا هستيم‌] با چيزى نزد تو آمده‌ايم كه قومت همواره در آن ترديد داشتند.

وَ أَتَيۡنَٰكَ بِٱلۡحَقِّ وَ إِنَّا لَصَٰدِقُونَ

و ما واقعيتى قطعى و مسلم را [كه همان عذاب الهى است، جهت نابودى مردم‌] براى تو آورده‌ايم و يقينا راستگوييم.

فَأَسۡرِ بِأَهۡلِكَ بِقِطۡعٖ مِّنَ ٱلَّيۡلِ وَ ٱتَّبِعۡ أَدۡبَٰرَهُمۡ وَ لَا يَلۡتَفِتۡ مِنكُمۡ أَحَدٞ وَ ٱمۡضُواْ حَيۡثُ تُؤۡمَرُونَ

پس [چون‌] پاره‌اى از شب [گذشت‌] خاندانت را كوچ ده و خودت دنبال آنان برو و هيچ يك از شما [به شهر] بازنگردد، و آنجا كه مأمور هستيد، برويد.

وَ قَضَيۡنَآ إِلَيۡهِ ذَٰلِكَ ٱلۡأَمۡرَ أَنَّ دَابِرَ هَٰٓؤُلَآءِ مَقۡطُوعٞ مُّصۡبِحِينَ

ما [كيفيت‌] اين حادثه [بزرگ‌] را به او وحى كرديم كه: هنگامى كه مجرمان وارد صبح شوند، بنيادشان بركنده خواهد شد.

وَ جَآءَ أَهۡلُ ٱلۡمَدِينَةِ يَسۡتَبۡشِرُونَ

و اهل شهر [با آگاه شدن از مهمانان لوط] شادى كنان [به خانه لوط] آمدند.

قَالَ إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ ضَيۡفِي فَلَا تَفۡضَحُونِ

لوط گفت: اينان مهمانان منند، آبروى مرا نبريد.

وَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَ لَا تُخۡزُونِ

از خدا پروا كنيد و مرا [نزد مهمانانم‌] خوار و بى‌مقدار نسازيد.

قَالُوٓاْ أَ وَ لَمۡ نَنۡهَكَ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ

گفتند: مگر ما تو را [از مهمان كردن‌] مردمان نهى نكرديم؟

قَالَ هَٰٓؤُلَآءِ بَنَاتِيٓ إِن كُنتُمۡ فَٰعِلِينَ

[لوط] گفت: اگر مى‌خواهيد [كار درست و معقولى‌] انجام دهيد، اينان دختران منند [كه براى ازدواج مناسبند.]

لَعَمۡرُكَ إِنَّهُمۡ لَفِي سَكۡرَتِهِمۡ يَعۡمَهُونَ

[اى پيامبر!] به جان تو سوگند، آنان در مستى خود فرو رفته و سرگردان بودند.

فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ مُشۡرِقِينَ

پس به هنگام طلوع آفتاب، صدايى [مرگبار و وحشتناك و غرشى سهمگين‌] آنان را فرا گرفت.

فَجَعَلۡنَا عَٰلِيَهَا سَافِلَهَا وَ أَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ حِجَارَةٗ مِّن سِجِّيلٍ

در نتيجه آن شهر را زير و رو كرديم و بر آنان سنگ‌هايى از جنس سنگ گل بارانديم.

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّلۡمُتَوَسِّمِينَ

قطعا در اين [سرگذشت اسفبار و حادثه عبرت‌آموز] نشانه‌هايى [از قدرت خدا و خوارى و رسوايى مجرمان‌] براى هوشمندان [كه جستجوگر علل حوادث‌اند] وجود دارد.

وَ إِنَّهَا لَبِسَبِيلٖ مُّقِيمٍ

و آن [آثار و بقاياى شهر ويران شده قوم لوط] بر سر راهى است كه پابرجاست.

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ

مسلما در اين [شهر ويران شده‌] براى مؤمنان نشانه‌اى [پندآموز] است.

وَ إِن كَانَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَيۡكَةِ لَظَٰلِمِينَ

و بى‌ترديد اهل ايكه [قوم شعيب‌] ستمكار بودند.

فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡ وَ إِنَّهُمَا لَبِإِمَامٖ مُّبِينٖ

در نتيجه از آنان انتقام گرفتيم، و [آثار] دو شهر نابود شده [قوم لوط و شعيب‌] بر سر جاده‌اى آشكار قرار دارد.

وَ لَقَدۡ كَذَّبَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡحِجۡرِ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

و به راستى اهل [ديار] حجر [كه سرزمينى ميان مدينه و شام است‌] پيامبران را تكذيب كردند.

وَ ءَاتَيۡنَٰهُمۡ ءَايَٰتِنَا فَكَانُواْ عَنۡهَا مُعۡرِضِينَ

و ما آيات و نشانه‌هاى خود را به آنان نشان داديم، ولى از آنان روى‌گردان شدند.

وَ كَانُواْ يَنۡحِتُونَ مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتًا ءَامِنِينَ

و همواره از كوه‌ها خانه‌ها مى‌تراشيدند در حالى كه [به خيال خود به سبب استحكام آن خانه‌ها] ايمن [از حوادث‌] بودند.

فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ مُصۡبِحِينَ

پس هنگامى كه به صبح درآمدند، صدايى [مرگبار و وحشتناك و غرشى سهمگين‌] آنان را فرا گرفت.

فَمَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ

و آنچه [از بناهاى محكم و استوارى كه‌] فراهم مى‌آوردند، عذاب خدا را از آنان دفع نكرد.

وَ مَا خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ وَ مَا بَيۡنَهُمَآ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَ إِنَّ ٱلسَّاعَةَ لَأٓتِيَةٞ فَٱصۡفَحِ ٱلصَّفۡحَ ٱلۡجَمِيلَ

و آسمان‌ها و زمين و آنچه را ميان آن دوتاست، جز به حق نيافريديم، و بى‌ترديد قيامت آمدنى است؛ پس [در برابر ناهنجارى‌هاى مردم‌] گذشتى كريمانه داشته باش.

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ ٱلۡخَلَّٰقُ ٱلۡعَلِيمُ

يقينا پروردگارت همان آفريننده داناست.

وَ لَقَدۡ ءَاتَيۡنَٰكَ سَبۡعٗا مِّنَ ٱلۡمَثَانِي وَ ٱلۡقُرۡءَانَ ٱلۡعَظِيمَ

و به راستى كه هفت آيه از مثانى [يعنى سوره حمد] و قرآن بزرگ را به تو عطا كرديم.

لَا تَمُدَّنَّ عَيۡنَيۡكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّنۡهُمۡ وَ لَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَ ٱخۡفِضۡ جَنَاحَكَ لِلۡمُؤۡمِنِينَ

بنابراين به امكانات مادى و ثروت و اولادى كه برخى از گروه‌هاى آنان را از آن برخوردار كرديم، چشم مدوز، و بر آنان [به سبب اينكه پذيراى حق نيستند] اندوه مخور، وپر و بال [لطف و مهربانى‌] خود را براى مؤمنان فرو گير.

وَ قُلۡ إِنِّيٓ أَنَا ٱلنَّذِيرُ ٱلۡمُبِينُ

و [به اخلال‌گران در امر دين‌] بگو: بى‌ترديد من بيم‌دهنده آشكارم.

كَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَى ٱلۡمُقۡتَسِمِينَ

[عذابى به سوى شما مى‌فرستيم‌] همان گونه كه بر تفرقه افكنان [در دين‌] فرستاديم.

ٱلَّذِينَ جَعَلُواْ ٱلۡقُرۡءَانَ عِضِينَ

همانان كه قرآن را بخش بخش كردند [بخشى را پذيرفتند و از پذيرفتن بخشى ديگر روى گرداندند.]

فَوَرَبِّكَ لَنَسۡ‍َٔلَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ

به پروردگارت سوگند، قطعا از همه آنان بازخواست مى‌كنيم.

عَمَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

از اعمالى كه همواره انجام مى‌داده‌اند.

فَٱصۡدَعۡ بِمَا تُؤۡمَرُ وَ أَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

پس آنچه را به آن مأمورى اظهار كن و از مشركان روى بگردان.

إِنَّا كَفَيۡنَٰكَ ٱلۡمُسۡتَهۡزِءِينَ

كه ما [شر] استهزا كنندگان را از تو بازداشته‌ايم.

ٱلَّذِينَ يَجۡعَلُونَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ

همانان كه با خدا معبود ديگرى قرار مى‌دهند، به زودى خواهند دانست [كه مرتكب چه خطاى بزرگى شده‌اند و مستحق چه عذابى هستند.]

وَ لَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدۡرُكَ بِمَا يَقُولُونَ

ما مى‌دانيم كه تو از آنچه [مشركان‌] مى‌گويند، دلتنگ مى‌شوى.

فَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ وَ كُن مِّنَ ٱلسَّٰجِدِينَ

پس [براى دفع دلتنگى‌] پروردگارت را همراه با سپاس و ستايش تسبيح گوى و از سجده كنان باش.

وَ ٱعۡبُدۡ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأۡتِيَكَ ٱلۡيَقِينُ

و پروردگارت را تا هنگامى كه تو را مرگ بيايد، بندگى كن.

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ أَتَىٰٓ أَمۡرُ ٱللَّهِ فَلَا تَسۡتَعۡجِلُوهُ سُبۡحَٰنَهُۥ وَ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ فرمان حتمى خدا [در مورد عذاب كافران ومشركان‌] فرا رسيده است، پس خواستار شتاب در آن نباشيد؛ او منزه وبرتر است از آنچه شريك او قرار مى‌دهند.

يُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ بِٱلرُّوحِ مِنۡ أَمۡرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ أَنۡ أَنذِرُوٓاْ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱتَّقُونِ

فرشتگان را به فرمان خود همراه با روح به هر كس از بندگانش كه بخواهد [براى برگزيدنش به پيامبرى‌] نازل مى‌كند [و به آنان فرمان مى‌دهد] كه مردم را هشدار دهيد كه معبودى جز من نيست؛ بنابراين از من پروا كنيد.

خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

آسمان‌ها و زمين را به حق آفريد. از آنچه شريك او قرار مى‌دهند، برتر است.

خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن نُّطۡفَةٖ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٞ مُّبِينٞ

انسان را از آبى اندك و بى‌ارزش آفريد، پس آن گاه [و به دور از انتظار] ستيزه‌جويى آشكار است.

وَ ٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَا لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَ مَنَٰفِعُ وَ مِنۡهَا تَأۡكُلُونَ

ودام‌ها را كه براى شما در آنها [وسيله‌] گرمى و سودهاست آفريد، و از [محصولات لبنى و گوشتى‌] شان مى‌خوريد.

وَ لَكُمۡ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَ حِينَ تَسۡرَحُونَ

و براى شما در آنها زيبايى [و شكوه‌] است، آن گاه كه [آنها را] شبان‌گاه از چراگاه بر مى‌گردانيد و هنگامى كه صبح‌گاهان به چراگاه مى‌بريد.

وَ تَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِ إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ

و بارهاى سنگين شما را تا شهرى كه جز با دشوارى و مشقت به آن نمى‌رسيد، حمل مى‌كنند؛ يقينا پروردگارتان رئوف و بسيار مهربان است.

وَ ٱلۡخَيۡلَ وَ ٱلۡبِغَالَ وَ ٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَ زِينَةٗ وَ يَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ

و اسب‌ها و استرها و الاغ‌ها را آفريد تا بر آنها سوار شويد و [براى شما] تجمل و زينت باشد، و چيزهايى [در آينده جز اين وسايل نقليه حيوانى‌] به وجود مى‌آورد كه شما نمى‌دانيد.

وَ عَلَى ٱللَّهِ قَصۡدُ ٱلسَّبِيلِ وَ مِنۡهَا جَآئِرٞ وَ لَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ

و قرار دادن راه راست [براى هدايت بندگان به سوى سعادت ابدى‌] فقط برعهده خداست، و برخى از اين راه‌ها كج و منحرف است [كه حركت در آن شما را از سعادت ابدى محروم مى‌كند]، و اگر خدا مى‌خواست همه شما را [به طور اجبار] به راه راست هدايت مى‌كرد.

هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ لَّكُم مِّنۡهُ شَرَابٞ وَ مِنۡهُ شَجَرٞ فِيهِ تُسِيمُونَ

اوست كه از آسمان، آبى براى شما نازل كرد كه بخشى از آن نوشيدنى است و از بخشى از آن درخت و گياه مى‌رويد كه [دام‌هايتان‌] را در آن مى‌چرانيد.

يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرۡعَ وَ ٱلزَّيۡتُونَ وَ ٱلنَّخِيلَ وَ ٱلۡأَعۡنَٰبَ وَ مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ

براى شما به وسيله آن آب، زراعت و زيتون و خرما و انگور و از همه محصولات مى‌روياند؛ يقينا در اين [واقعيات شگفت‌انگيز طبيعى‌] نشانه‌اى است [بر توحيد، و ربوبيت وقدرت خدا] براى گروهى كه مى‌انديشند.

وَ سَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَ ٱلنَّهَارَ وَ ٱلشَّمۡسَ وَ ٱلۡقَمَرَ وَ ٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتُۢ بِأَمۡرِهِۦٓ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ

و شب و روز و خورشيد و ماه را نيز رام و مسخر شما قرار داد، وستارگان هم به فرمانش رام و مسخر شده‌اند؛ قطعا در اين [حقايق‌] نشانه‌هايى است [بر توحيد، ربوبيت و قدرت خدا] براى گروهى كه تعقل مى‌كنند.

وَ مَا ذَرَأَ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥٓ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ

و نيز آنچه را كه در زمين به رنگ‌هاى گوناگون براى شما آفريد [رام و مسخرتان ساخت‌]؛ مسلما در اين [امور] نشانه‌اى است [بر توحيد، ربوبيت و قدرت خدا] براى گروهى كه متذكر مى‌شوند.

وَ هُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَ تَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَا وَ تَرَى ٱلۡفُلۡكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَ لِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

و اوست كه دريا را رام و مسخر كرد تا از آن گوشت تازه بخوريد، و زينتى را كه مى‌پوشيد از آن بيرون آوريد و در آن كشتى‌ها را مى‌بينى كه آب را مى‌شكافند [تا شما را براى حمل كالا، تجارت و داد و ستد جابجا كنند] و براى اينكه از فضل واحسان خدا طلب كنيد و [در نهايت‌] به سپاس گزارى خدا برخيزيد.

وَ أَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَ أَنۡهَٰرٗا وَ سُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ

و در زمين كوه‌هايى استوار افكند تا شما را [در حال گردش وضعى و انتقالى‌] نلرزاند، و نهرها و راه‌هايى را [پديد آورد] تا [براى رسيدن به اهداف و مقاصد خود] راه يابيد.

وَ عَلَٰمَٰتٖ وَ بِٱلنَّجۡمِ هُمۡ يَهۡتَدُونَ

و [براى اينكه در عبور از كوه‌ها و بيابان‌ها و كويرها سرگردان و گم نشويد] نشانه‌ها [قرار داد]، و [مردم به هنگام شب در دل بيابان‌ها و بر سطح درياها] به وسيله ستارگان راهيابى مى‌كنند.

أَفَمَن يَخۡلُقُ كَمَن لَّا يَخۡلُقُ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ

بر اين اساس آيا كسى كه [همه چيز] مى‌آفريند، مانند كسى است كه [هيچ چيز] نمى‌آفريند؟ [پس كرنش در برابر بتان بر پايه چه دليلى است؟] آيا پند نمى‌گيريد؟

وَ إِن تَعُدُّواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ

و اگر نعمت هاى خدا را شماره كنيد، هرگز نمى‌توانيد آنها را به شمار آوريد؛ يقينا خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.

وَ ٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَ مَا تُعۡلِنُونَ

و خدا آنچه را پنهان مى‌كنيد و آنچه را آشكار مى‌سازيد، مى‌داند.

وَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَخۡلُقُونَ شَيۡ‍ٔٗا وَ هُمۡ يُخۡلَقُونَ

و معبودهايى را كه به جاى خدا مى‌پرستند [نه اينكه‌] چيزى را نمى‌آفرينند، بلكه خودشان آفريده مى‌شوند.

أَمۡوَٰتٌ غَيۡرُ أَحۡيَآءٖ وَ مَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ

مردگانند نه زندگان، و نمى‌دانند چه زمانى برانگيخته مى‌شوند.

إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ فَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٞ وَ هُم مُّسۡتَكۡبِرُونَ

معبود شما معبودى يگانه است؛ پس كسانى كه به آخرت ايمان نمى‌آورند، دل‌هايشان [حق را] انكار مى‌كند، و آنان مستكبرند.

لَا جَرَمَ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَ مَا يُعۡلِنُونَ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡتَكۡبِرِينَ

ثابت و يقينى است كه خدا آنچه را پنهان مى‌كنند و آنچه را آشكار مى‌نمايند، مى‌داند؛ قطعا او مستكبران را دوست ندارد.

وَ إِذَا قِيلَ لَهُم مَّاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡ قَالُوٓاْ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

و هنگامى كه به آنان گويند: پروردگارتان چه چيزهايى نازل كرده؟ مى‌گويند: [چيزى نازل نكرده، آنچه به عنوان قرآن در دسترس مردم است، همان‌] افسانه‌هاى [دروغين‌] پيشينيان است!!

لِيَحۡمِلُوٓاْ أَوۡزَارَهُمۡ كَامِلَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَ مِنۡ أَوۡزَارِ ٱلَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٍ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ

سرانجام روز قيامت بار گناهانشان را به طور كامل و بخشى از بار گناهان كسانى كه از روى بى‌دانشى گمراهشان مى‌كنند، به دوش مى‌كشند. آگاه باشيد! بد بارى است كه به دوش مى‌كشند.

قَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَأَتَى ٱللَّهُ بُنۡيَٰنَهُم مِّنَ ٱلۡقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيۡهِمُ ٱلسَّقۡفُ مِن فَوۡقِهِمۡ وَ أَتَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ

همانا كسانى كه پيش از اينان بودند [به همين صورت‌] نيرنگ زدند [تا حق را نابود كنند]، پس خدا بنيانشان را از پايه و اساس ويران كرد و سقف [خانه‌هايشان را] از بالاى سرشان بر آنان فرو ريخت، و از جايى كه پى نبردند، عذاب به سويشان آمد.

ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يُخۡزِيهِمۡ وَ يَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تُشَٰٓقُّونَ فِيهِمۡ قَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ إِنَّ ٱلۡخِزۡيَ ٱلۡيَوۡمَ وَ ٱلسُّوٓءَ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ

آن گاه روز قيامت رسوايشان مى‌كند و مى‌گويد: [معبودانى كه گمان مى‌برديد] شريكان من [در ربوبيت هستند] كه براى آنها [با پيامبران و اهل ايمان‌] دشمنى و ستيز مى‌كرديد، كجايند؟ [آنان پاسخى ندارند، ولى‌] كسانى كه به آنان دانش و بصيرت داده شده مى‌گويند: امروز رسوايى و عذاب بر كافران است.

ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡ فَأَلۡقَوُاْ ٱلسَّلَمَ مَا كُنَّا نَعۡمَلُ مِن سُوٓءِۢ بَلَىٰٓ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

همانان كه فرشتگان جانشان را در حالى كه ستمكار بر خود بوده‌اند، مى‌گيرند؛ پس [در آن موقعيت‌] از در تسليم در آيند [و گويند:] ما هيچ كار بدى انجام نمى‌داديم. [به آنان گويند: يقينا انجام مى‌داديد] ومسلما خدا به آنچه همواره انجام مى‌داديد، داناست.

فَٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَا فَلَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ

بنابراين از درهاى دوزخ وارد شويد در حالى كه در آن جاودانه‌ايد؛ و چه بد جايى است جايگاه مستكبران.

وَ قِيلَ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ مَاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡ قَالُواْ خَيۡرٗا لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞ وَ لَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞ وَ لَنِعۡمَ دَارُ ٱلۡمُتَّقِينَ

و هنگامى كه به پرهيزكاران گويند: پروردگارتان چه چيزى نازل كرد؟ گويند: خير را [كه قرآن هدايت‌گر است و سراسر آياتش وحى الهى، است نازل كرد]. براى كسانى كه نيكى كردند [پاداش‌] نيكويى در اين دنياست، وهمانا سراى آخرت بهتر است، و سراى پرهيزكاران چه نيكوست.

جَنَّٰتُ عَدۡنٖ يَدۡخُلُونَهَا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ لَهُمۡ فِيهَا مَا يَشَآءُونَ كَذَٰلِكَ يَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلۡمُتَّقِينَ

[سراى پرهيزكاران‌] بهشت‌هاى جاويدانى [است‌] كه وارد آنها مى‌شوند، از زير [درختان‌] آنها نهرها جارى است، در آنجا هر چه بخواهند براى آنان فراهم است؛ خدا پرهيزكاران را اين‌گونه پاداش مى‌دهد.

ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمُ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

آنان در حالى كه [از آلودگى‌هاى عملى و اخلاقى‌] پاك و پاكيزه‌اند، فرشتگان جانشان را مى‌گيرند، به آنان مى‌گويند: سلام بر شما، [اكنون‌] به پاداش آنچه همواره انجام مى‌داديد، به بهشت درآييد.

هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ أَمۡرُ رَبِّكَ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ وَ مَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَ لَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ

آيا [كافران و مشركان‌] جز اينكه فرشتگان [قبض كننده ارواح‌] به سويشان آيند، يا فرمان پروردگارت [در مورد عذابشان‌] در رسد، انتظار مى‌برند؟ كسانى هم كه پيش از آنان بودند [در برابر حق‌] چنين كردند، و خدا [در عذاب كردنشان‌] به آنان ستم نورزيد، بلكه آنان همواره [با مرتكب شدن انواع گناهان‌] به خودشان ستم مى‌كردند.

فَأَصَابَهُمۡ سَيِّ‍َٔاتُ مَا عَمِلُواْ وَ حَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

پس [كيفر] بدى‌هايى كه انجام دادند به آنان رسيد، و عذابى كه همواره مسخره مى‌كردند، بر آنان نازل شد.

وَ قَالَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا عَبَدۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖ نَّحۡنُ وَ لَآ ءَابَآؤُنَا وَ لَا حَرَّمۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَهَلۡ عَلَى ٱلرُّسُلِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ

و كسانى كه [به خدا] شرك ورزيدند [از روى جهل، و بى‌خردى و بدون دليل و برهان‌] گفتند: اگر خدا مى‌خواست نه ما و نه پدرانمان هيچ چيزى را جز او نمى‌پرستيديم، و هيچ چيزى را بدون [حكم و فرمان‌] او حرام نمى‌كرديم. كسانى هم پيش از اينان بودند [در برابر حق‌] چنين كردند، پس آيا بر عهده پيامبران جز رساندن آشكار [پيام وحى، وظيفه‌اى‌] هست؟

وَ لَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَ ٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ فَمِنۡهُم مَّنۡ هَدَى ٱللَّهُ وَ مِنۡهُم مَّنۡ حَقَّتۡ عَلَيۡهِ ٱلضَّلَٰلَةُ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ

و همانا در هر امتى پيامبرى فرستاديم كه [اعلام كند كه‌] خدا را بپرستيد و از [پرستش‌] طاغوت بپرهيزيد. پس خدا گروهى از آنان را [كه لياقت نشان دادند] هدايت كرد و گروهى [ديگر را به سبب تكبر و عنادشان‌] گمراهى بر آنان مقرر شد. پس در زمين بگرديد و با تأمل بنگريد كه سرانجام تكذيب‌كنندگان چگونه بود.

إِن تَحۡرِصۡ عَلَىٰ هُدَىٰهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَن يُضِلُّ وَ مَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ

هر چند بر هدايتشان حريص باشى [هدايت نمى‌يابند]؛ زيرا خدا كسانى را كه [به سبب تكبر و عنادشان‌] گمراه مى‌كند، هدايت نخواهد كرد، و براى آنان هيچ ياورى [كه از گمراهى نجاتشان دهد] وجود ندارد.

وَ أَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَا يَبۡعَثُ ٱللَّهُ مَن يَمُوتُ بَلَىٰ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا وَ لَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ

با سخت‌ترين سوگندهايشان به خدا سوگند ياد كردند كه خدا كسانى را كه مى‌ميرند، برنمى‌انگيزد!! آرى، [با قدرت بى‌نهايتش برمى‌انگيزد] اين وعده حقى بر عهده اوست، ولى بيشتر مردم نمى‌دانند [و به علت نادانى و جهلشان انكار مى‌كنند.]

لِيُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي يَخۡتَلِفُونَ فِيهِ وَ لِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰذِبِينَ

[يقينا مردگان را زنده مى‌كند] تا حقايقى را كه در آن اختلاف مى‌كنند، براى آنان روشن سازد. و تا كافران بدانند كه همواره [در انكارشان نسبت به زنده شدن مردگان‌] دروغ مى‌گفتند.

إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ

[زنده كردن مردگان براى ما دشوار نيست‌] فرمان ما درباره چيزى چون [به وجود آمدنش را] اراده كنيم، فقط اين است كه به آن مى‌گوييم: باش، پس [بى‌درنگ‌] موجود مى‌شود.

وَ ٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَ لَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ

و آنان كه پس از ستم ديدنشان براى به دست آوردن خشنودى خدا هجرت كردند، يقينا آنان را در اين دنيا در جايگاه و مكانى نيكو جاى دهيم، و قطعا پاداش آخرت بهتر و برتر است، اگر مى‌دانستند [كه داراى چه كميت و كيفيتى است.]

ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَ عَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ

همانان كه [در برابر مصايب، وحوادث و آزار ديدن از ديگران‌] صبر كردند و فقط بر پروردگارشان توكل مى‌كنند.

وَ مَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِمۡ فَسۡ‍َٔلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلذِّكۡرِ إِن كُنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ

و پيش از تو جز مردانى كه به آنان وحى مى‌كرديم، نفرستاديم. اگر [اين حقيقت را] نمى‌دانيد [كه پيامبران از جنس بشر بودند] از اهل دانش و اطلاع بپرسيد [تا ديگر نگوييد كه چرا فرشته‌اى به رسالت نازل نشده است؟!]

بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَ ٱلزُّبُرِ وَ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ وَ لَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ

[همه پيامبران را] با دلايل روشن و كتاب‌هاى آسمانى [فرستاديم‌]، و قرآن را [هم‌] به سوى تو نازل كرديم به خاطر اينكه براى مردم آنچه را كه براى [هدايتشان‌] به سويشان نازل شده بيان كنى و براى اينكه [در پيامبرى تو و آنچه را به حق نازل شده‌] بينديشند.

أَفَأَمِنَ ٱلَّذِينَ مَكَرُواْ ٱلسَّيِّ‍َٔاتِ أَن يَخۡسِفَ ٱللَّهُ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ

پس آيا كسانى كه [بر ضد قرآن و پيامبر] نيرنگ‌هاى زشت به كار گرفتند، ايمنند از اينكه خدا آنان را در زمين فرو برد يا از جايى كه پى نبرند، عذاب به سويشان آيد؟

أَوۡ يَأۡخُذَهُمۡ فِي تَقَلُّبِهِمۡ فَمَا هُم بِمُعۡجِزِينَ

يا [ايمنند از اينكه‌] آنان را [در حالى كه براى داد و ستد، زراعت و تجارت‌] در رفت و آمدند، گرفتار [عذاب‌] سازد؟ اينان عاجز كننده [خدا] نيستند [تا بتوانند از دسترس قدرت او بيرون روند.]

أَوۡ يَأۡخُذَهُمۡ عَلَىٰ تَخَوُّفٖ فَإِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٌ

يا [ايمنند از اينكه‌] آنان را بر [پايه‌] ترس و بيم [و هشدارهاى پى در پى به عذاب‌] بگيردشان؟ يقينا پروردگارتان رئوف و بسيار مهربان است.

أَ وَ لَمۡ يَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ يَتَفَيَّؤُاْ ظِلَٰلُهُۥ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَ ٱلشَّمَآئِلِ سُجَّدٗا لِّلَّهِ وَ هُمۡ دَٰخِرُونَ

آيا به سوى آنچه خدا آفريده ننگريستند كه سايه‌هاى آنان در حالى كه فروتنانه براى خدا سجده مى‌كنند، از راست و چپ برمى‌گردد؟

وَ لِلَّهِ يَسۡجُدُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن دَآبَّةٖ وَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَ هُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ

و آنچه در آسمان‌ها و زمين از جنبندگان و فرشتگان وجود دارد، فقط براى خدا سجده مى‌كنند و تكبر و سركشى نمى‌ورزند.

يَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوۡقِهِمۡ وَ يَفۡعَلُونَ مَا يُؤۡمَرُونَ

از پروردگارشان كه بر فراز آنان است، مى‌ترسند، و آنچه را به آن مأمور مى‌شوند، انجام مى‌دهند.

وَ قَالَ ٱللَّهُ لَا تَتَّخِذُوٓاْ إِلَٰهَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ فَإِيَّٰيَ فَٱرۡهَبُونِ

و [فرمان قاطعانه‌] خدا [ست كه‌] فرمود: دو معبود انتخاب نكنيد [كه اين انتخابى خلاف حقيقت است‌]؛ جز اين نيست كه او معبودى يگانه است؛ پس تنها از من بترسيد.

وَ لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ لَهُ ٱلدِّينُ وَاصِبًا أَفَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَتَّقُونَ

آنچه در آسمان‌ها و زمين است، فقط در سيطره مالكيت و فرمانروايى اوست، و نيز دين ثابت و پايدار مخصوص اوست؛ آيا از غير او پروا مى‌كنيد؟!

وَ مَا بِكُم مِّن نِّعۡمَةٖ فَمِنَ ٱللَّهِ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فَإِلَيۡهِ تَجۡ‍َٔرُونَ

و آنچه از نعمت ها در دسترس شماست از خداست، آن گاه چون آسيبى [مانند سلب نعمت‌] به شما رسد، ناله و فريادتان را به التماس و زارى به درگاه او بلند مى‌كنيد.

ثُمَّ إِذَا كَشَفَ ٱلضُّرَّ عَنكُمۡ إِذَا فَرِيقٞ مِّنكُم بِرَبِّهِمۡ يُشۡرِكُونَ

سپس هنگامى كه آسيب را از شما برطرف كند [بر خلاف انتظار] گروهى از شما به پروردگارشان شرك مى‌آورند!!

لِيَكۡفُرُواْ بِمَآ ءَاتَيۡنَٰهُمۡ فَتَمَتَّعُواْ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ

تا به نعمت هايى كه به آنان عطا كرده‌ايم، ناسپاسى و كفران ورزند. پس [چند روزى از كالاى زودگذر دنيا] برخوردار شويد كه به زودى [فرجام زشت خود را] خواهيد دانست.

وَ يَجۡعَلُونَ لِمَا لَا يَعۡلَمُونَ نَصِيبٗا مِّمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ تَٱللَّهِ لَتُسۡ‍َٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَفۡتَرُونَ

و سهمى از آنچه را كه به آنان روزى داده‌ايم، براى معبودانى قرار مى‌دهند كه جاهل به حقيقت آنهايند [كه به طور مستقل هيچ سود و زيانى براى كسى ندارند]؛ به خدا سوگند از آنچه همواره افترا مى‌بستيد [كه خدا داراى شريكانى است‌] قطعا بازخواست خواهيد شد.

وَ يَجۡعَلُونَ لِلَّهِ ٱلۡبَنَٰتِ سُبۡحَٰنَهُۥ وَ لَهُم مَّا يَشۡتَهُونَ

و دختران را [به عنوان فرزند] براى خدا قرار مى‌دهند، او منزه [از توالد و تناسل‌] است؛ ولى براى خودشان آنچه را كه [از پسران‌] ميل دارند [به عنوان فرزند قرار مى‌دهند].

وَ إِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِٱلۡأُنثَىٰ ظَلَّ وَجۡهُهُۥ مُسۡوَدّٗا وَ هُوَ كَظِيمٞ

و چون يكى از آنان را به [ولادت‌] دختر مژده دهند [از شدت خشم‌] چهره‌اش سياه گردد، ودرونش از غصه واندوه لبريز و آكنده شود!!

يَتَوَٰرَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ مِن سُوٓءِ مَا بُشِّرَ بِهِۦٓ أَيُمۡسِكُهُۥ عَلَىٰ هُونٍ أَمۡ يَدُسُّهُۥ فِي ٱلتُّرَابِ أَلَا سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ

به سبب مژده بدى كه به او داده‌اند، از قوم و قبيله‌اش [در جايى كه او را نبينند] پنهان مى‌شود [و نسبت به اين پيش‌آمد در انديشه‌اى سخت فرو مى‌رود كه‌] آيا آن دختر را با خوارى نگه دارد يا به زور، زنده به گورش كند؟! آگاه باشيد! [نسبت به دختران‌] بد داورى مى‌كنند.

لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ مَثَلُ ٱلسَّوۡءِ وَ لِلَّهِ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰ وَ هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ

براى كسانى كه به آخرت ايمان نمى‌آورند، صفات زشت [وسيرت بد] است، وصفات برتر و والاتر ويژه خداست، و او تواناى شكست‌ناپذير و حكيم است.

وَ لَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلۡمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيۡهَا مِن دَآبَّةٖ وَ لَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَ‍ٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَ لَا يَسۡتَقۡدِمُونَ

و اگر خدا مردم را به سبب ستمشان مؤاخذه كند، هيچ جنبنده‌اى را [كه مستحق مؤاخذه است‌] بر روى زمين باقى نمى‌گذاشت، ولى آنان را تا مدتى معين مهلت مى‌دهد، پس هنگامى كه اجلشان سرآيد، نه ساعتى پس مى‌مانند و نه ساعتى پيش مى‌افتند.

وَ يَجۡعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكۡرَهُونَ وَ تَصِفُ أَلۡسِنَتُهُمُ ٱلۡكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ ٱلۡحُسۡنَىٰ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ ٱلنَّارَ وَ أَنَّهُم مُّفۡرَطُونَ

و آنچه را [چون دختر] خوش ندارند، براى خدا قرار مى‌دهند، و زبانشان‌هايشان دروغ‌پردازى مى‌كند كه: [سرانجام‌] نيكوتر ويژه آنان است. ثابت ويقينى است كه آتش براى آنان است و يقينا پيشگامان [به سوى‌] آنند.

تَٱللَّهِ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ ٱلۡيَوۡمَ وَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

به خدا سوگند پيامبرانى به سوى امت‌هاى پيش از تو فرستاديم، پس شيطان كارهاى [زشت‌] شان را در نظرشان آراست [تا انجامش براى آنان آسان گردد]، او امروز ولى و سرپرست اينان است [كه در عقايد و رفتار پيرو مشركان پيش‌اند] و براى آنان [در قيامت‌] عذابى دردناك است.

وَ مَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ وَ هُدٗى وَ رَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ

ما اين كتاب را بر تو نازل نكرديم مگر براى اينكه حقايقى را كه در آن اختلاف كرده‌اند، براى آنان توضيح دهى [تا از آرا، نظريات وسليقه‌هاى باطلشان نسبت به حقايق دست بردارند] و براى مردمى كه ايمان دارند [مايه‌] هدايت و رحمت باشد.

وَ ٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ

دا از آسمان آبى نازل كرد، و زمين را به وسيله آن پس از مردگى‌اش زنده ساخت، يقينا در اين [فعل و انفعالات‌] نشانه‌اى [بر توحيد، ربوبيت و قدرت خدا] ست براى قومى كه شنواى [حقايق‌] اند.

وَ إِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيۡنِ فَرۡثٖ وَ دَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِينَ

و بى‌ترديد براى شما در دام‌ها عبرتى است، [عبرت در اينكه‌] از درون شكم آنان از ميان علف‌هاى هضم شده وخون شيرى خالص و گوارا به شما مى‌نوشانيم كه براى نوشندگان گواراست.

وَ مِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَ ٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَ رِزۡقًا حَسَنًا إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ

و از محصولات درختان خرما و انگور [گاهى بر خلاف خواسته خدا] نوشابه‌اى مست كننده و [زمانى ديگر] رزقى پاكيزه و نيكو مى‌گيريد؛ در اين [حقيقت‌] نشانه‌اى [بر توحيد، ربوبيت و قدرت خدا] ست براى گروهى كه تعقل مى‌كنند.

وَ أَوۡحَىٰ رَبُّكَ إِلَى ٱلنَّحۡلِ أَنِ ٱتَّخِذِي مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا وَ مِنَ ٱلشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعۡرِشُونَ

و پروردگارت به زنبور عسل الهام كرد كه: از كوه‌ها و درختان و آنچه [از دار بست‌هايى‌] كه [مردم‌] بر مى‌افرازند، براى خود خانه‌هايى برگير.

ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسۡلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلٗا يَخۡرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٞ مُّخۡتَلِفٌ أَلۡوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٞ لِّلنَّاسِ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ

آن گاه از همه محصولات و ميوه‌ها بخور، پس در راه‌هاى پروردگارت كه براى تو هموار شده [به سوى كندو] برو؛ از شكم آنها [شهدى‌] نوشيدنى با رنگ‌هاى گوناگون بيرون مى‌آيد كه در آن درمانى براى مردم است. قطعا در اين [حقيقت‌] نشانه‌اى [بر قدرت، لطف و رحمت خدا] ست براى مردمى كه مى‌انديشند.

وَ ٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ ثُمَّ يَتَوَفَّىٰكُمۡ وَ مِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡ لَا يَعۡلَمَ بَعۡدَ عِلۡمٖ شَيۡ‍ًٔا إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٞ قَدِيرٞ

و خدا شما را آفريد، آن گاه شما را مى‌ميراند، برخى از شما به سوى پست‌ترين مرحله عمر [كه سالخوردگى و فرتوتى است‌] برگردانده مى‌شود، تا پس از دانش اندكى كه داشت چيزى را نداند؛ يقينا خدا دانا و تواناست.

وَ ٱللَّهُ فَضَّلَ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ فِي ٱلرِّزۡقِ فَمَا ٱلَّذِينَ فُضِّلُواْ بِرَآدِّي رِزۡقِهِمۡ عَلَىٰ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَهُمۡ فِيهِ سَوَآءٌ أَفَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ

خدا برخى از شما را در رزق و روزى بر برخى فزونى داده است؛ پس آنانكه فزونى يافته‌اند، حاضر نيستند از روزى خود [به صورتى قابل توجه و به اندازه لازم‌] به بردگان خود بپردازند كه [در برخوردارى و استفاده از] آن با هم برابر شوند؛ پس آيا [با اين تبعيض ظالمانه‌اى كه به بردگان و زيردستان خود روا مى‌دارند] نعمت خدا را [كه عطاى اوست و خود اختيار و استقلالى در تأمينش ندارند] منكرند؟!

وَ ٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُم بَنِينَ وَ حَفَدَةٗ وَ رَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ أَفَبِٱلۡبَٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَ بِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ هُمۡ يَكۡفُرُونَ

و خدا براى شما همسرانى از جنس خودتان قرار داد و از همسرانتان، فرزندان و نوادگانى پديد آورد، و از نعمت هاى پاكيزه و دلپذير به شما روزى داد، [با اين همه لطف و رحمت‌] آيا به باطل ايمان مى‌آورند و نعمت هاى خدا را ناسپاسى مى‌كنند؟!

وَ يَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَهُمۡ رِزۡقٗا مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ شَيۡ‍ٔٗا وَ لَا يَسۡتَطِيعُونَ

و به جاى خدا معبودانى را مى‌پرستند كه از آسمان‌ها و زمين، مالك اندك رزقى براى آنان نيستند و هيچ قدرتى هم [براى مالك شدن روزى و رساندنش به آنان‌] ندارند.

فَلَا تَضۡرِبُواْ لِلَّهِ ٱلۡأَمۡثَالَ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ وَ أَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ

بنابراين براى خدا اوصافى [همانند اوصاف موجودات‌] مثل نزنيد، يقينا خدا [كنه ذات و حقيقت صفات خود را] مى‌داند و شما نمى‌دانيد.

ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا عَبۡدٗا مَّمۡلُوكٗا لَّا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَ مَن رَّزَقۡنَٰهُ مِنَّا رِزۡقًا حَسَنٗا فَهُوَ يُنفِقُ مِنۡهُ سِرّٗا وَ جَهۡرًا هَلۡ يَسۡتَوُۥنَ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

خدا مثلى زده است: برده زر خريدى كه بر هيچ كارى قدرت ندارد، و كسى كه ما از سوى خود رزق نيكويى به او داده‌ايم، و او در پنهان و آشكار از آن انفاق مى‌كند، آيا [اين دو نفر] يكسانند؟ [اين مثل، بيان كننده جايگاه و منزلت خدا و مجموعه هستى است؛ خدا مالك و فرمانروا و رازق همه مخلوقات و تدبير كننده امور آنهاست، و همه مخلوقات مملوك و محكوم قدرت اويند؛ پس چرا شما بدون انديشه و تفكر و بى‌دليل و برهان بت‌هاى ناتوان وعاجز را كه مملوكى بى‌اراده‌اند، شريك ربوبيت حق مى‌دانيد؟! آيا خدا وبت مساوى است؟!!] همه ستايش‌ها ويژه خداست [كه يگانه ويكتاست وهيچ شريكى ندارد]؛ ولى بيشتر آنان [اين حقيقت را] نمى‌دانند.

وَ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلَيۡنِ أَحَدُهُمَآ أَبۡكَمُ لَا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَ هُوَ كَلٌّ عَلَىٰ مَوۡلَىٰهُ أَيۡنَمَا يُوَجِّههُّ لَا يَأۡتِ بِخَيۡرٍ هَلۡ يَسۡتَوِي هُوَ وَ مَن يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَ هُوَ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

و خدا مثلى [ديگر] زده است: دو مرد را كه يكى از آنان لال مادرزاد است [و] بر هيچ كارى قدرت ندارد و سربار سرپرست خويش است؛ او را هر كجا روانه مى‌كند، منفعت و سودى نمى‌آورد، آيا چنين لال بى‌قدرت و بى‌سودى با كسى كه [گويا و شنوا است و] به عدالت و انصاف فرمان مى‌دهد و بر راهى راست قرار دارد، يكسان و مساوى است؟ [پس چرا معبودهاى لال بى‌قدرت و بى‌سود را با خداى توانا و شنوا كه ذاتش خير بى‌نهايت است، برابر مى‌دانيد؟!!]

وَ لِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ مَآ أَمۡرُ ٱلسَّاعَةِ إِلَّا كَلَمۡحِ ٱلۡبَصَرِ أَوۡ هُوَ أَقۡرَبُ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ

غيب آسمان‌ها و زمين ويژه خداست، و كار برپا كردن قيامت براى او جز مانند يك چشم بر هم زدن يا نزديك‌تر از آن نيست، يقينا خدا بر هر كارى تواناست.

وَ ٱللَّهُ أَخۡرَجَكُم مِّنۢ بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ شَيۡ‍ٔٗا وَ جَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَ ٱلۡأَبۡصَٰرَ وَ ٱلۡأَفۡ‍ِٔدَةَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

و خدا شما را از شكم مادرانتان بيرون آورد در حالى كه چيزى نمى‌دانستيد، و براى شما گوش و چشم و قلب قرار داد تا سپاس گزارى كنيد.

أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ

آيا به پرندگان كه در فضاى آسمان، رام و مسخر [فرمان او] هستند، ننگريستيد كه آنها را [از سقوط به زمين‌] جز خدا نگه نمى‌دارد؛ يقينا در آن [وصفى كه پرندگان دارند] نشانه‌هايى [بر توحيد، ربوبيت و قدرت خدا] ست براى گروهى كه ايمان دارند.

وَ ٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمۡ سَكَنٗا وَ جَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُيُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ وَ يَوۡمَ إِقَامَتِكُمۡ وَ مِنۡ أَصۡوَافِهَا وَ أَوۡبَارِهَا وَ أَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَ مَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٖ

و خدا خانه هايتان را براى شما مايه آرامش و راحت قرار داد، و براى شما از پوست دام‌ها سر پناه [مانند قبه و خيمه‌] مقرر كرد، كه آنها را روز كوچ كردنتان و هنگام اقامتتان [در جابجا كردن‌] سبك مى‌يابيد و [براى شما] از پشم‌ها و كرك‌ها و موهاى آنها تا زمانى معين، وسايل زندگى و كالاى تجارت پديد آورد.

وَ ٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَٰلٗا وَ جَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡجِبَالِ أَكۡنَٰنٗا وَ جَعَلَ لَكُمۡ سَرَٰبِيلَ تَقِيكُمُ ٱلۡحَرَّ وَ سَرَٰبِيلَ تَقِيكُم بَأۡسَكُمۡ كَذَٰلِكَ يُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تُسۡلِمُونَ

و خدا براى شما از آنچه آفريده سايه‌هايى قرار داد، از كوه‌ها پناه‌گاه‌هايى برايتان به وجود آورد، و تن پوش‌هايى براى شما قرار داد كه شما را از گرما نگه مى‌دارد و پيراهن‌هايى [مقاوم‌] كه شما را از آسيب جنگ و نبردتان حفظ مى‌كند؛ اين‌گونه نعمت هايش را بر شما كامل مى‌كند تا تسليم فرمان‌هاى او شويد.

فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ

پس اگر [بعد از اين همه لطف و رحمت‌] روى از حق گرداندند [اندوهگين مشو]؛ زيرا فقط رساندن آشكار [پيام وحى‌] بر عهده توست.

يَعۡرِفُونَ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُنكِرُونَهَا وَ أَكۡثَرُهُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ

آنان نعمت خدا را مى‌شناسند، سپس [از روى كبر و لجاجت‌] آن را انكار مى‌كنند و بيشترشان كافرند.

وَ يَوۡمَ نَبۡعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدٗا ثُمَّ لَا يُؤۡذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ لَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ

و روزى را [ياد كن‌] كه از هر امتى گواهى برمى‌انگيزيم، سپس به كافران نه اجازه [عذر خواهى‌] مى‌دهند، و نه از آنان مى‌خواهند كه [براى به دست آوردن خشنودى خدا عذرخواهى كنند!

وَ إِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلۡعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمۡ وَ لَا هُمۡ يُنظَرُونَ

و چون كه ستمكاران عذاب را ببينند [مى‌يابند كه هيچ راه‌گريزى از آن ندارند] پس [به كيفر ستمشان‌] نه عذاب از آنان سبك مى‌شود، و نه مهلتشان دهند.

وَ إِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ شُرَكَآءَهُمۡ قَالُواْ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ شُرَكَآؤُنَا ٱلَّذِينَ كُنَّا نَدۡعُواْ مِن دُونِكَ فَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡهِمُ ٱلۡقَوۡلَ إِنَّكُمۡ لَكَٰذِبُونَ

و زمانى كه مشركان [در عرصه قيامت‌] بت‌هايشان را كه شريكان خدا قرار داده بودند ببينند، مى‌گويند: پروردگارا! اينان شريكانى هستند كه ما آنها را به جاى تو مى‌پرستيديم [و اينان سبب گمراهى ما شدند.] ولى شريكان به آنان پاسخ مى‌دهند: يقينا شما دروغگوييد [؛ زيرا سبب گمراهى شما هواى نفس، كبر و لجاجت شما بود.]

وَ أَلۡقَوۡاْ إِلَى ٱللَّهِ يَوۡمَئِذٍ ٱلسَّلَمَ وَ ضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ

و در آن روز همه مشركان در پيشگاه خدا سر تسليم فرود آورند و معبودهايى را كه همواره به دروغ [به عنوان شريك خدا] بر خدا مى‌بستند، گم و نابود مى‌شود [و از دستشان مى‌رود.]

ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ صَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ زِدۡنَٰهُمۡ عَذَابٗا فَوۡقَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يُفۡسِدُونَ

آنان كه كافر شدند، و مردم را از راه خدا بازداشتند، به سبب فسادى كه همواره مرتكب مى‌شدند، عذابى بر عذابشان مى‌افزاييم.

وَ يَوۡمَ نَبۡعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدًا عَلَيۡهِم مِّنۡ أَنفُسِهِمۡ وَ جِئۡنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ وَ نَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَ هُدٗى وَ رَحۡمَةٗ وَ بُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ

و [ياد كن‌] روزى را كه در هر امتى گواهى از خودشان بر آنان برمى‌انگيزيم، و تو را [اى پيامبر اسلام!] بر اينان گواه مى‌آوريم؛ و اين كتاب را بر تو نازل كرديم كه بيانگر هر چيزى و هدايت و رحمت ومژده‌اى براى تسليم‌شدگان [به فرمان‌هاى خدا] ست.

إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَ ٱلۡإِحۡسَٰنِ وَ إِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَ يَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَ ٱلۡمُنكَرِ وَ ٱلۡبَغۡيِ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ

به راستى خدا به عدالت و احسان و بخشش به خويشاوندان فرمان مى‌دهد، و از فحشا و منكر و ستم‌گرى نهى مى‌كند. شما را اندرز مى‌دهد تا متذكر [اين حقيقت‌] شويد [كه فرمان‌ها الهى، ضامن سعادت دنيا و آخرت شماست.]

وَ أَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَ لَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَ قَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًا إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ

و به پيمان خدا چون پيمان بستيد، وفا كنيد و سوگند را پس از محكم كردنش [به وسيله عزم و قصد قطعى‌] در حالى كه خدا را بر خود ضامن و كفيل قرار داده‌ايد، نشكنيد؛ يقينا خدا آنچه را انجام مى‌دهيد، مى‌داند.

وَ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّتِي نَقَضَتۡ غَزۡلَهَا مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٍ أَنكَٰثٗا تَتَّخِذُونَ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرۡبَىٰ مِنۡ أُمَّةٍ إِنَّمَا يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦ وَ لَيُبَيِّنَنَّ لَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ

و مانند آن [زنى‌] كه پشم‌هاى تابيده خود را پس از استحكام و استوارى وا مى‌تابانيد، نباشيد كه سوگندهايتان را ميان خود به بهانه اينكه گروهى [چون مشركان‌] از گروهى [چون مؤمنان‌] از نظر نفرات و امكانات افزون‌ترند، مايه خيانت و فساد قرار دهيد [به اين صورت كه از روى تظاهر، مؤمنان را با سوگندهايتان دلخوش كنيد كه با آنان هستيد، و در پشت پرده سوگندهايتان را بشكنيد، و به خيال اينكه از ضربه‌هاى دشمن در امان بمانيد، به دشمن بپيونديد] جز اين نيست كه خدا شما را به وسيله آن [نفرات اندك وافزونى نفرات دشمن‌] آزمايش مى‌كند، و روز قيامت آنچه را [از حق و باطل‌] همواره در آن اختلاف مى‌كرديد، براى شما روشن مى‌سازد.

وَ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَ لَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَ يَهۡدِي مَن يَشَآءُ وَ لَتُسۡ‍َٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

اگر خدا مى‌خواست شما را [بر محور هدايت‌] يك امت قرار مى‌داد [اماهدايت اجبارى فاقد ارزش است‌]، ولى هر كس را بخواهد [به كيفر لجاجت وتكبرش‌] گمراه مى‌كند و هر كس را بخواهد هدايت مى‌نمايد؛ و مسلما ازآنچه همواره انجام مى‌داديد، بازپرسى خواهيدشد.

وَ لَا تَتَّخِذُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ فَتَزِلَّ قَدَمُۢ بَعۡدَ ثُبُوتِهَا وَ تَذُوقُواْ ٱلسُّوٓءَ بِمَا صَدَدتُّمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَ لَكُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ

و سوگندهايتان را ميان خود مايه خيانت و فساد قرار ندهيد كه در نتيجه، قدمى پس از استواريش بلغزد؛ و به سبب آنكه مردم را از راه خدا بازداشتيد [در اين دنيا] سختى و ناگوارى بچشيد، و براى شما [در آخرت‌] عذابى بزرگ باشد.

وَ لَا تَشۡتَرُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًا إِنَّمَا عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

و پيمان خدا را به بهايى اندك نفروشيد؛ زيرا آنچه نزد خداست، براى شما بهتر است، اگر بدانيد [كه ارزش وفاى به پيمان خدا قابل مقايسه با همه دنيا نيست.]

مَا عِندَكُمۡ يَنفَدُ وَ مَا عِندَ ٱللَّهِ بَاقٖ وَ لَنَجۡزِيَنَّ ٱلَّذِينَ صَبَرُوٓاْ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

آنچه [از ثروت و مال‌] نزد شماست، فانى مى‌شود و آنچه [از پاداش و ثواب‌] نزد خداست، باقى مى‌ماند، و قطعا آنان كه [براى دينشان‌] شكيبايى ورزيدند، پاداششان را بر پايه بهترين عملى كه همواره انجام مى‌داده‌اند، مى‌دهيم.

مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَ هُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةٗ طَيِّبَةٗ وَ لَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

از مرد و زن، هر كس كار شايسته انجام دهد در حالى كه مؤمن است، مسلما او را به زندگى پاك و پاكيزه‌اى زنده مى‌داريم و پاداششان را بر پايه بهترين عملى كه همواره انجام مى‌داده‌اند، مى‌دهيم.

فَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ

پس هنگامى كه قرآن مى‌خوانى از شيطان رانده شده به خدا پناه ببر.

إِنَّهُۥ لَيۡسَ لَهُۥ سُلۡطَٰنٌ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ

يقينا او بر كسانى كه ايمان آورده‌اند وهمواره بر پروردگارشان توكل مى‌كنند، تسلطى ندارد.

إِنَّمَا سُلۡطَٰنُهُۥ عَلَى ٱلَّذِينَ يَتَوَلَّوۡنَهُۥ وَ ٱلَّذِينَ هُم بِهِۦ مُشۡرِكُونَ

تسلطش فقط بر كسانى است كه او را سرپرست و دوست خود گرفته‌اند و بر كسانى است كه [به وسيله اغواگرى او] براى خدا شريك قرار داده‌اند.

وَ إِذَا بَدَّلۡنَآ ءَايَةٗ مَّكَانَ ءَايَةٖ وَ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مُفۡتَرِۢ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

و هنگامى كه آيه‌اى را [كه در بردارنده حكم جديدى است‌] جايگزين آيه ديگر مى‌كنيم، در حالى كه خدا به آنچه نازل مى‌كند داناتر است، مخالفان مى‌گويند: تو فقط [بر خدا] دروغ مى‌بندى!! [چنين نيست كه مى‌گويند] بلكه بيشترشان [اسرار تبديل احكام را] نمى‌دانند.

قُلۡ نَزَّلَهُۥ رُوحُ ٱلۡقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّ لِيُثَبِّتَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ هُدٗى وَ بُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ

بگو: آن [آيات‌] را روح القدس از سوى پروردگارت به درستى و راستى نازل كرده تا كسانى را كه ايمان آورده‌اند، ثابت قدم بدارد و براى تسليم‌شدگان [به فرمان‌هاى حق‌] هدايت و مژده باشد.

وَ لَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّهُمۡ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُۥ بَشَرٞ لِّسَانُ ٱلَّذِي يُلۡحِدُونَ إِلَيۡهِ أَعۡجَمِيّٞ وَ هَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيّٞ مُّبِينٌ

و ما مى‌دانيم كه آنان مى‌گويند: يقينا اين آيات را بشرى به او مى‌آموزد!! [چنين نيست كه مى‌گويند، زيرا] زبان كسى كه [آموختن قرآن را به پيامبر] به او نسبت مى‌دهيد، غير عربى است و اين قرآن به زبان عربى فصيح و روشن است.

إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِ‍َٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَا يَهۡدِيهِمُ ٱللَّهُ وَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ

قطعا كسانى كه به آيات خدا ايمان ندارند، خدا هدايتشان نمى‌كند، و براى آنان عذابى دردناك است.

إِنَّمَا يَفۡتَرِي ٱلۡكَذِبَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِ‍َٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰذِبُونَ

فقط كسانى [به خدا و پيامبر] دروغ مى‌بندند كه به آيات خدا ايمان ندارند، و اينانند كه دروغگوى واقعى‌اند.

مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَ قَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَ لَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَ لَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ

هر كس پس از ايمان آوردنش به خدا كافر شود [به عذاب خدا گرفتار آيد]؛ مگر كسى كه به كفر مجبور شده [اما] دلش مطمئن به ايمان است، ولى آنان كه سينه براى پذيرفتن كفر گشاده‌اند، خشمى سخت از سوى خدا بر آنان است و آنان را عذابى بزرگ خواهد بود.

ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَ أَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ

اين [خشم و عذاب بزرگ‌] به سبب آن است كه زندگى دنيا [ى زودگذر] را بر آخرت ترجيح دادند، و مسلما خدا مردم كفر پيشه را هدايت نمى‌كند.

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَ سَمۡعِهِمۡ وَ أَبۡصَٰرِهِمۡ وَ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ

اينان كسانى هستند كه خدا بر دل و گوش و چشمشان مهر [شقاوت‌] زده، و اينان بى‌خبران واقعى‌اند.

لَا جَرَمَ أَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ

ثابت و يقينى است كه آنان در آخرت زيانكارند.

ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَٰهَدُواْ وَ صَبَرُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ

آن گاه يقينا پروردگارت نسبت به كسانى كه پس از آزار ديدن [از مشركان، سرزمين شرك را رها كرده‌] هجرت نمودند، سپس جهاد كردند، و [براى حفظ دينشان‌] شكيبايى ورزيدند، آرى، پروردگارت [نسبت به آنان‌] پس از اين [همه بلا] بسيار آمرزنده و مهربان است.

يَوۡمَ تَأۡتِي كُلُّ نَفۡسٖ تُجَٰدِلُ عَن نَّفۡسِهَا وَ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَ هُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ

[ياد كن‌] روزى را كه هر كس [به پيشگاه حق‌] مى‌آيد [براى مصون ماندنش از عذاب‌] از خود دفاع مى‌كند و هر كس هر عملى انجام داده است [همه آن‌] به طور كامل به او داده مى‌شود و مورد ستم قرار نخواهند گرفت.

وَ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَ ٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ

و خدا [براى پندآموزى به ناسپاسان‌] مثلى زده است: شهرى را كه امنيت و آسايش داشت و رزق و روزى [مردمش‌] به فراوانى از همه جا برايش مى‌آمد، پس نعمت خدا را ناسپاسى كردند، در نتيجه خدا به كيفر اعمالى كه همواره مرتكب مى‌شدند، بلاى گرسنگى و ترس فراگير را به آنان چشانيد.

وَ لَقَدۡ جَآءَهُمۡ رَسُولٞ مِّنۡهُمۡ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَ هُمۡ ظَٰلِمُونَ

و همانا پيامبرى از خود آنان براى [هدايت‌] شان آمد، ولى او را تكذيب كردند، پس عذاب [خدا] آنان را در حالى كه ستمكار بودند، فراگرفت.

فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَ ٱشۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ

از نعمت هايى كه خدا روزى شما كرده است، حلال وپاكيزه بخوريد، و نعمت خدا را سپاس گزاريد، اگر تنها خدا را مى‌پرستيد.

إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَ ٱلدَّمَ وَ لَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَ مَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَ لَا عَادٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

خدا فقط مردار وخون و گوشت خوك و آنچه را با نام غير خدا ذبح كرده‌اند، بر شما حرام كرده است؛ پس كسى كه [براى نجات جانش از خطر، به خوردن آنها] ناچار شود در حالى كه خواهان لذت نباشد و از حد لازم تجاوز نكند [گناهى بر او نيست‌] يقينا خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.

وَ لَا تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلۡسِنَتُكُمُ ٱلۡكَذِبَ هَٰذَا حَلَٰلٞ وَ هَٰذَا حَرَامٞ لِّتَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ

و به سبب دروغى كه زبانتان گوياى به آن است، نگوييد: اين حلال است و اين حرام، تا به دروغ به خدا افترا بزنيد [كه اين حلال و حرام حكم خداست‌]؛ مسلما كسانى كه به خدا دروغ مى‌بندند، رستگار نخواهند شد.

مَتَٰعٞ قَلِيلٞ وَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

[با اين كارهاى زشت‌] بهره و برخوردارى اندكى [در زندگى دنيا دارند] و براى آنان [در قيامت‌] عذابى دردناك است.

وَ عَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا مَا قَصَصۡنَا عَلَيۡكَ مِن قَبۡلُ وَ مَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَ لَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ

و آنچه را پيش از اين براى تو شرح داديم، بر يهود حرام كرديم، ما به آنان ستم نورزيديم، بلكه آنان خودشان به خود ستم مى‌كردند.

ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَ أَصۡلَحُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٌ

آن گاه پروردگارت به كسانى كه از روى نادانى كار زشت مرتكب شدند، و بعد از آن توبه كردند و [مفاسد خود را] اصلاح نمودند، [لطف و عنايت دارد] زيرا پروردگارت پس از آن [توبه و اصلاح‌] بسيار آمرزنده و مهربان است.

إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ كَانَ أُمَّةٗ قَانِتٗا لِّلَّهِ حَنِيفٗا وَ لَمۡ يَكُ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

بدون ترديد، ابراهيم [به تنهايى‌] يك امت بود، براى خدا از روى فروتنى فرمانبردار و [يكتاپرستى‌] حق‌گرا بود واز مشركان نبود.

شَاكِرٗا لِّأَنۡعُمِهِ ٱجۡتَبَىٰهُ وَ هَدَىٰهُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

سپاس گزار نعمت هاى او بود، خدا او را برگزيد وبه راهى راست راهنمايى‌اش كرد.

وَ ءَاتَيۡنَٰهُ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَ إِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ

و به او در دنيا [زندگى نيكويى‌] داديم، و بى‌ترديد در آخرت از شايستگان است.

ثُمَّ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ أَنِ ٱتَّبِعۡ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗا وَ مَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

آن گاه به تو وحى كرديم كه از آيين [يكتاپرستى‌] ابراهيم حق‌گرا پيروى كن كه از مشركان نبود.

إِنَّمَا جُعِلَ ٱلسَّبۡتُ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ وَ إِنَّ رَبَّكَ لَيَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ

[تحريم ماهى‌گيرى در] روز شنبه فقط براى كسانى كه در آن [از نظر آزادى و ممنوعيت كار] اختلاف كردند، قرار داده شده است، و بى‌ترديد پروردگارت در روز قيامت درباره آنچه در آن اختلاف مى‌كردند، داورى خواهد كرد.

ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَ ٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِ وَ جَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَ هُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ

[مردم را] با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن، و با آنان به نيكوترين شيوه به بحث [و مجادله‌] بپرداز، يقينا پروردگارت به كسانى كه از راه او گمراه شده‌اند و نيز به راه يافتگان داناتر است.

وَ إِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦ وَ لَئِن صَبَرۡتُمۡ لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ

و اگر [ستم‌گر را] مجازات كرديد، پس فقط به مانند ستمى كه به شما شده مجازات كنيد، و اگر شكيبايى ورزيد [و از مجازات كردن بگذريد] اين كار براى شكيبايان بهتر است.

وَ ٱصۡبِرۡ وَ مَا صَبۡرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِ وَ لَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَ لَا تَكُ فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ

و شكيبايى كن، و شكيبايى تو جز به توفيق خدا نيست، و بر [گمراهى و ضلالت‌] آنان [و كارهايى كه انجام مى‌دهند] اندوهگين مباش، و از نيرنگى كه همواره به كار مى‌گيرند، دلتنگ مشو.

إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْ وَّ ٱلَّذِينَ هُم مُّحۡسِنُونَ

بى‌ترديد خدا با كسانى است كه پرهيزكارى پيشه كرده‌اند و آنان كه [واقعا] نيكوكارند.