حتما ابلهان از مردم، خواهند گفت: چه چيز آنها را از قبلهاى كه در آن بودند برگردانيد بگو: مشرق و مغرب مال خداست، هر كه را بخواهد به راه راست هدايت كند.
و اين چنين شما را (مسلمانان كامل را) جماعت ميانه و معتدل قرار داديم تا حجت و نمونه بر مردم باشيد و پيامبر حجت و نمونه بر شما باشد و ما آن قبله را كه قبلا بر آن بودى، فقط براى اين قرار داديم تا معلوم كنيم آنكه را كه تابع رسول است از آن كه به عقب بر مىگردد، حقا كه اين كار دشوار بود مگر بر كسانى كه خدا هدايتشان كرده، و خدا ايمان (نمازى كه قبلا خواندهايد) شما را ضايع نمىكند، زيرا خدا به مردم رءوف و مهربان است.
گردش روى تو را به طرف آسمان مىبينم (كه روى به آسمان دوخته منتظر تغيير قبله هستى) تو را به قبلهاى كه دوست دارى مىگردانيم. روى خود را به جانب مسجد الحرام كن و هر كجا بوده باشيد روى خود را به طرف آن كنيد آنها كه اهل كتابند (و تغيير قبله را در كتاب خواندهاند) مىدانند، كه اين كار حق و از جانب خداست و خدا از آنچه مىكنند بىخبر نيست.
اگر هر دليلى براى اهل كتاب بياورى از قبله تو پيروى نخواهند كرد و تو پيرو قبله آنها نخواهى شد (تغيير مجدد قبله غير ممكن است) آنها نيز پيرو قبله يكديگر نخواهند بود و اگر تو بعد از اين دانش كه به تو آمده، از هوسهاى آنها پيروى كنى، حتما از ستمگران خواهى بود.
آنان كه به آنها كتاب دادهايم پيامبر را مىشناسند چنان كه پسرانشان را مىشناسند ولى گروهى از آنها حق را با آنكه مىدانند كتمان مىكنند.
فرمان حق (تغيير قبله) از جانب خداى تو است، فلذا از دو دلان مباش (و در آن شكى نكن).
براى هر قوم (به اقتضاء مصلحت) قبلهاى است كه قوم به آن رو مىكند، شما در كارهاى خير سبقت جوييد، (زيرا) هر كجا كه بوده باشيد خدا شما را (براى حساب) حاضر مىكند كه خدا به هر چيز تواناست.
هر كجا كه باشى روى خود را به طرف مسجد الحرام كن، اين دستور حق و از جانب خداست و خدا از آنچه مىكنيد بىخبر نيست.
هر كجا رفتى روى خود را به سوى مسجد الحرام كن و هر جا كه بوديد (به وقت نماز) رو به سوى آن كنيد تا مردم بر ضد شما دليلى نداشته باشند، مگر آنها كه ظالمند (و نخواهند پذيرفت) از آنها نترسيد و از من به ترسيد، و تا نعمتم را بر شما تمام كنم و تا هدايت يابيد.
(قبله را به شما نعمت داديم) همان طور كه در ميان شما پيامبرى از خودتان فرستاديم، كه او آيات ما را بر شما مىخواند و پاكتان مىكند و احكام و اخلاق به شما تعليم مىدهد و آنچه ندانستهايد مىآموزد.
(حالا كه اين را دانستيد) پس مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم و به من شكر و سپاس گوئيد و كفران نعمت من نكنيد.
اى اهل ايمان از استقامت و نماز مدد جوييد (و بدانيد) كه خدا با صابران است.
به آنها كه در راه خدا كشته مىشوند مردگان مگوييد، بلكه آنها زندگانند ولى شما نمىفهميد.
قطعا شما را به مقدارى از ترس، گرسنگى، كاهش اموال و نفوس و كمبود محصولات امتحان خواهيم كرد، صابران را مژده بده (كه پيروزى در پى آنهاست).
(همان) صابران كه چون مصيبتى به آنها رسد گويند ما متعلق به خدائيم و به سوى او باز مىگرديم.
آنها همانها هستند كه رحمتهاى عمومى و خصوصى خدا بر آنهاست و آنها هدايت يافتگانند.
صفا و مروه از علامتهاى خدا هستند (بدست خدا تعيين شدهاند) پس هر كه حج خانه خدا كند يا عمل عمره انجام بدهد، مانعى ندارد ميان آن دو طواف (سعى) كند، و هر كه نيكى را به رغبت كند، خدا بر او شكرگزار و آگاه است.
آنان كه دلائل روشن و هدايت ما را كه نازل كرده و براى مردم در دستور آسمانى توضيح دادهايم، كتمان مىكنند چنين كسان را خدا و لعنتگران لعن مىكنند.
مگر آنها كه توبه كردند و به اصلاح پرداختند و كتمان شده را توضيح دادند، من به سوى آنها باز مىگردم كه من تواب و رحيمم.
آنان كه حق را انكار كردند و در حال انكار بمردند لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم بر آنهاست.
در آن لعنت پيوستهاند، عذابشان سبك نمىشود و مهلتى نخواهند داشت.
خدا و معبود شما يكى است جز او خدايى و معبودى نيست، رحمت او عالمگير و ثابت است.
حقا كه در آفرينش آسمانها و زمين و پى در پى آمدن شب و روز و در كشتىهايى كه به سود مردم در دريا روانند در آبى كه خدا از آسمان نازل كرد و زمين را پس از مرده بودن با آن زنده نمود و از همه جنبندگان در آن پراكند، در گرداندن بادها و در ابر رام شده ميان آسمان و زمين آياتى است (بر توحيد و يگانگى خدا) بر گروهى كه تعقل مىكنند.
بعضى از مردم جز خدا شريكانى (خدايانى) مىگيرند آنها را مانند دوستى كه به خدا لايق است، دوست مىدارند كاش آن ظالمان به وقت ديدن عذاب (دنيوى) مىدانستند كه تمام قدرتها متعلق به خداست و خدا داراى مجازات شديد است.
آن گاه كه پيشوايان از پيروان خود بيزارى كردند و عذاب را ديدند و روابطشان قطع شد (خواهند دانست كه قدرتها همه متعلق به خداست).
(آن وقت) پيروان گويند اى كاش ما را بازگشتى (و امكانى) بود تا از آنها بيزارى مىكرديم چنان كه از ما بيزارى كردند بدينسان خدا اعمالشان را به صورت پشيمانيها، نشانشان مىدهد از آتش بيرون شدن ندارند.
اى مردم از آنچه در زمين است در صورت حلال و پاكيزه بودن، بخوريد و از اوهام شيطان پيروى نكنيد كه او دشمن آشكار شماست.
او فقط شما را بكار بد و گناه بدتر فرمان مىدهد و امر مىكنند: آنچه را كه نمىدانيد بخدا نسبت دهيد.
وقتى كه به مشركان گويند: از آنچه خدا نازل كرده پيروى كنيد گويند: بلكه از آئينى كه پدران خويش را بر آن يافتهايم پيروى مىكنيم آيا گرچه پدرانشان چيزى نفهميده و هدايت نيافته بودند؟!!
حكايت كافران (با تو) حكايت كسى است كه صدا مىزند. بحيوانى كه جز صدايى و آوايى نمىشنود، آنها كران و گنگان و كورانند لذا چيزى نمىفهمند.
اى اهل ايمان از چيزهاى پاكيزه كه به شما روزى دادهايم، بخوريد، و خدا را شكر كنيد اگر خدا را به پرستيد.
خداوند فقط خوردن ميته و خون و گوشت خوك و آنچه به وقت ذبح نام غير خدا بر آن برده شود، بر شما حرام كرده (ولى) كسى كه مجبور شود بىآنكه طالب لذت باشد و بىآنكه در خوردن افراط كند گناهى بر او نيست، كه خدا غفور و مهربان است.
آنان كه آنچه را خدا از كتاب نازل كرده كتمان مىكنند و آن را به بهاى كمى مىفروشند، در شكمهاى خود فقط آتش مىخورند، خدا روز قيامت با آنها سخن نمىگويد و از گناهان پاكشان نمىكند و براى آنها عذابى دردناك است.
آنها همانها هستند كه ضلالت را به هدايت و عذاب را به مغفرت خدا خريدند، چه چيز آنها را بر آتش شكيبا كرده است؟!!
اين وعده عذاب بدان جهت است كه خدا كتاب را به حق (و براى وحدت) نازل كرده (ولى) آنها كه در زمينه كتاب اختلاف كردند در تفرقه شديدى هستند.
نيكى آن نيست كه صورت خود را به سوى مشرق و مغرب كنيد، بلكه نيك آن كس است كه به خدا و روز قيامت و فرشتگان و كتابهاى آسمانى و پيامبران ايمان آورده است، و مال خويش را با آنكه دوست مىدارد به خويشاوندان و يتيمان و فقراء و درمانده دور از وطن و سائلان و در آزادى بردگان مىدهد، و نماز مىخواند و زكاة مىدهد، و بعهد خود وقتى كه مىبندد وفادار مىماند و در برابر محروميت و مرض و به وقت جنگ استقامت دارند، اينها كسانى هستند كه راست گفتهاند و فقط اينها پرهيزكاران كاملند.
اى اهل ايمان بر شما درباره كشته شدگان قصاص مقرر شده آزاد در برابر آزاد، عبد در برابر عبد، زن در برابر زن هر كس چيزى از برادرش به او گذشت شود و قصاص به خونبها تبديل گردد بر خونخواه است كه بطور شايسته خونبها را تعقيب كند و بر قاتل است كه آن را به خوبى به پردازد اين تخفيف و مرحمتى است از جانب خدا و هر كه بعد از عفو، تجاوز كند و قاتل را بكشد عذابى دردناك دارد.
اى خردمندان براى شما در قصاص زندگى هست تا از آدمكشى به پرهيزيد.
بر شما مقرر شده وقتى كه يكى از شما را مرگ فرا رسد اگر مالى از خود بجا گذارد، وصيت براى پدر و مادر و خويشان به طور شايسته. اين حقى است بر پرهيزكاران.
هر كه پس از شنيدن (و دانستن) وصيت را تغيير دهد گناه آن فقط بر كسانى است كه آن را تغيير مىدهد، خدا شنوا و دانا است.
كسى كه از انحراف موصى (ميل ببعض ورثه) و يا از گناه او (وصيت به خلاف شرع) بترسد و ميان آنها را اصلاح دهد گناهى بر او نيست خدا بخشنده و مهربان است.
اى اهل ايمان بر شما روزه نوشته شده چنان كه به گذشتگان نوشته شده بود تا پرهيزكارى كنيد (و پرهيزكار باشيد).
(آن روزه) در روزهاى معدودى است هر كه از شما مريض يا در مسافرت باشد همان اندازه در روزهاى ديگر روزه بگيرد و بر كسانى كه تاب روزه ندارند (مانند پيران و غيره) لازم است عوض بدهند، مسكينى را اطعام كنند هر كه كار خوب را با رغبت انجام دهد براى او بهتر است، روزه براى شما بهتر است اگر بدانيد.
(آن چند روز) ماه رمضان است كه قرآن به عنوان هدايت مردم در آن نازل شده قرآن آيات روشنى است از جنس هدايت و فرقانى كه بر پيامبر نازل گشته. هر كه از شما در اين ماه در حضر باشد آن را روزه بدارد و هر كه مريض يا در سفر باشد همان قدر از روزهاى ديگر روزه بگيرد، خدا براى شما راحتى مىخواهد نه زحمت. و تا تعداد روزه را كامل كنيد و خدا را در برابر آنكه هدايتتان كرده تعظيم نمائيد (يا تكبير گوئيد) و تا سپاسگزار باشيد.
(اى پيامبر) وقتى كه بندگان من، مرا از تو پرسند، من به آنها نزديك هستم، دعاى دعا كننده را وقتى كه مرا بخواند اجابت مىكنم، از من اين سخن را بپذيرند و به من ايمان آورند تا كمال يابند.
آميزش با زنان در شب روزه بر شما حلال شده آنها لباس شما هستند و شما لباس آنهائيد، خدا مىدانست كه شما بر خودتان خيانت خواهيد كرد لذا به شما برگشت و از شما اغماض نمود، اكنون با آنها آميزش كنيد و آنچه (اولاد) براى شما نوشته بطلبيد، و بخوريد و بياشاميد تا رشته سفيد صبح از رشته تاريك شب نمايان شود سپس روزه را تا شب به پايان بريد. و آن گاه كه در مساجد به اعتكاف مشغوليد با زنان آميزش نكنيد، اينهاست مرزهاى خدا، به مرزهاى خدا نزديك نشويد، همين طور آيات خويش را به مردم بيان مىكند تا پرهيزكار شوند.
اموال يكديگر را در ميان خود به ناحق نخوريد و آن را به حكام و قضات ندهيد تا بدان وسيله قسمتى از اموال مردم را به ناحق و دانسته بخوريد.
از تو از هلالهاى ماه مىپرسند بگو آنها اوقاتند براى (نظام زندگى) مردم و براى عمل حج، نيكى آن نيست كه به خانه از پشت آنها در آئيد بلكه نيك آنست كه تقوى پيشه كنيد، به خانهها از درهاى آنها درآئيد و از خدا بترسيد تا رستگار شويد.
بجنگيد در راه خدا با كسانى كه با شما مىجنگند، (ولى در اين راه) تجاوز نكنيد كه خدا تجاوزكاران را دوست نمىدارد.
مشركان را هر جا كه يافتيد بكشيد و آنها را از مكه برانيد همانطور كه شما را راندهاند، فتنه (كه آنها مىكنند) از كشتن (كه شما مىكنيد) بدتر است، ولى با آنها در كنار مسجد الحرام جنگ نكنيد مگر اينكه در آنجا با شما بجنگند در اين صورت آنها را بكشيد، سزاى كافرين همين است.
اگر از جنگ در كنار مسجد الحرام دست برداشتند خدا آمرزنده و مهربان است (يعنى شما نيز دست برداريد).
با آنها كارزار كنيد تا فتنه (شرك) از بين برود و دين همهاش مخصوص خدا شود، پس اگر از كفر باز ايستادند، تجاوز جز بر ستمكاران روا نيست.
ماه حرام در برابر ماه حرام است و در تمام محترمها قصاص هست، پس هر كه به شما تجاوز كرد همانطور به او تجاوز كنيد (ولى) از خدا به ترسيد (و زياده روى نكنيد) و بدانيد كه خدا با پرهيزكاران است.
در راه خدا انفاق كنيد (و با ترك انفاق) خود را به هلاكت نيفكنيد و احسان كنيد كه خدا احسان كنندگان را دوست دارد.
حج و عمره را براى خدا انجام دهيد، و اگر محصور شديد (و موانعى از ورود به مكه پيش آمد) آنچه ميسر شود قربانى كنيد. و سرهاى خود متراشيد (از احرام خارج نشويد) تا قربانى به قربانگاه رسد، هر كه از شما مريض بود يا آزارى در سر داشت (و بتراشيد) عوض آن روزهاى يا صدقهاى يا ذبح گوسفندى است. و چون امان يافتيد، هر كه پس از عمره حج را شروع كرده آنچه ميسر است قربان كند، و هر كه پيدا نكرد سه روز در موسم حج و هفت روز بعد از برگشتن روزه بگيرد، اين ده روز كامل است، حج تمتع وظيفه كسى است كه خانوادهاش مقيم مسجد الحرام نباشد، از خدا به ترسيد و بدانيد كه مجازات خدا سخت است.
عمل حج در ماههاى معينى است، هر كه در آنها عمل حج را (با شروع) بر خود واجب كند (بداند كه) در اثناى حج جماع و گناه و جدال نيست، آنچه كار خوب بكنيد خدا مىداند، توشه گيريد كه بهترين توشه پرهيزكارى است و اى صاحبان خرد از من به ترسيد.
گناهى بر شما نيست كه فضلى از خدا به طلبيد (اثناى حج داد و ستد كنيد) چون از عرفات كوچ كرديد، در مشعر الحرام خدا را ياد كنيد، وى را ياد كنيد نظير آنكه شما را هدايت نمود حقا كه پيش از آن از گمراهان بوديد.
سپس (به منى) كوچ كنيد از آنجا كه مردم كوچ مىكنند و از خدا طلب آمرزش كنيد كه خدا آمرزنده و مهربان است.
وقتى كه عبادتهاى خود را تمام كرديد خدا را ياد كنيد همانطور كه پدران خود را ياد مىكنيد يا خوبتر از آن، از جمله مردم كسى است كه مىگويد: پروردگارا به ما در دنيا (از دنيا) عطا كن. او را در آخرت نصيبى نيست.
و از جمله آنها كسى است كه مىگويد خدايا به ما در دنيا نعمت خوب و در آخرت نعمت خوب عطا فرما و ما را از عذاب آتش نگاهدار.
آنها از آنچه كردهاند نصيبى دارند و خدا در حساب كردن سريع است.
خدا را در روزهايى چند ياد كنيد هر كه در دو روز (در كوچ از منى) تعجيل كند گناهى بر او نيست و هر كه تأخير نمايد گناهى بر او نيست در مورد آن كس كه پرهيز كرده است از خدا بترسيد و بدانيد كه به سوى او جمع مىشويد.
از جمله مردم كسى كه گفتار او درباره زندگى دنيا باعث اعجاب تو مىشود و خدا را بر آنچه در دل دارد گواه مىگيرد حال آنكه او سختترين دشمنان است:
و چون به حكومت رسد تلاش مىكند كه در زمين افساد كند و زراعت و نسل را تباه سازد (با آنكه) خدا فساد را دوست نمىدارد.
و چون به او گفته شود: از خدا به ترس غرور و تعصب او را در اثر گناهى كه كرده است مىگيرد، جهنم او را بس است و البته جايگاه بدى است.
و از جمله مردم كسى است كه جان خويش را براى كسب رضاى خدا مىفروشد و خدا به بندگان مهربان است.
اى كسانى كه ايمان آوردهايد همه تسليم نام خدا شويد و از وسوسههاى شيطان پيروى نكنيد كه او براى شما دشمنى آشكار است.
اگر بعد از اين همه حجتها كه به شما آمده به خطا رفتيد بدانيد كه خدا توانا و حكمت كردار است (و به حساب شما مىرسد).
(اينان) منتظر نيستند مگر آن را كه عذاب خدا و ملائكه در تودههاى ابر به سوى آنها بيايد و كار تمام شود، كارها به سوى خدا بازگشت داده مىشوند.
بپرس از بنى اسرائيل كه چقدر به آنها دليل روشن داديم (ولى آنها بىاعتنا شده و مبتلا گشتند) هر كه نعمت خدا را پس از آمدن تغيير بدهد (به عقوبت رسد) كه خدا شديد العقاب است.
براى ناسپاسان زندگى دنيا آرايش يافته و آنان افراد با ايمان را مسخره مىكنند، حال آنكه اهل تقوى در روز قيامت برتر از آنان هستند، خدا هر كه را خواهد رزق بىحساب مىدهد.
مردم (در اول) گروهى يك نواخت بودند، پس از آن خدا پيامبران بشارت دهنده و انذار كننده را مبعوث كرد و با آنها كتاب حق نازل نمود تا ميان مردم در آنچه اختلاف داشتند داورى كند درباره كتاب اختلاف نكرد مگر آنان كه از اول آن را دريافت كرده بودند (اين اختلاف) بعد از آن همه دلائل روشن در اثر حسد ورزيدن به همديگر بود، خدا به اراده خود اهل ايمان را به حقى كه در آن اختلاف كرده بودند هدايت نمود، خدا هر كه را بخواهد براه راست هدايت مىكند.
يا گمان كردهايد كه داخل بهشت شويد، حال آنكه نظير حوادثى كه گذشتگان ديدهاند به شما نرسيده آنها گرفتارى و مرض ديدند و متزلزل شدند تا آنجا كه پيامبر و مؤمنان كه با او بودند گفتند: يارى خدا كى خواهد رسيد، بدانيد كه يارى خدا نزديك است.
از تو مىپرسند چه چيز انفاق كنند؟ بگو آنچه از مال انفاق مىكنيد براى پدر و مادر، اقربا يتيمان، مستمندان و درمانده است و آنچه از مال انفاق مىكنيد خدا به آن دانا است.
بر شما جهاد نوشته شد حال آنكه شما را ناپسند است شايد چيزى را ناپسند داريد حال آنكه براى شما خوب است و شايد چيزى را دوست بداريد حال آنكه براى شما بد است خدا مىداند و شما نمىدانيد.
از تو از ماه حرام و جنگ در آن، مىپرسند، بگو: جنگ در آن (گناه) بزرگى است و نتيجهاش جلوگيرى از عبادت خدا و كفر ورزيدن به او و جلوگيرى (از رفتن مردم) به مسجد الحرام است، (ولى) اخراج مردم از مسجد، نزد خدا مهمتر از جنگ در ماه حرام است و فتنه (و آزار مردم كه از دين خود برگردند) از آدمكشى بدتر مىباشد، مشركان پيوسته با شما جنگ مىكنند تا اگر بتوانند شما را از دينتان برگردانند، هر كه از دينش برگردد و در حال كفر بميرد چنين كسانى اعمالشان در دنيا و آخرت باطل گشته، آنها اهل دوزخند و در آن جاودان خواهند بود.
كسانى كه ايمان آورده و كسانى كه هجرت كرده و در راه خدا جهاد كردهاند آنها اميد رحمت خدا را دارند و خدا آمرزنده و مهربان است.
از تو از شراب و قمار مىپرسند بگو در آن دو ضررى بزرگ و (نيز) منافعى براى مردم هست. (ولى) ضرر آن دو از نفعشان بيشتر است. و از تو مىپرسند، چقدر انفاق كنند؟ بگو معتدل. همين طور خدا آيات خويش را به شما بيان مىكند تا بيانديشيد.
درباره دنيا و آخرت. و از تو از (كفالت) يتيمان مىپرسند؟ بگو: اصلاح كارشان نيكو است و اگر (در مال و زندگى) با آنها بياميزيد برادران شما هستند (برادروار زندگى كنيد) خدا مفسد را از مصلح مىشناسد، اگر خدا مىخواست شما را به مشقت مىانداخت، خدا توانا و حكمت كردار است.
با زنان مشرك ازدواج نكنيد تا وقتى كه ايمان بياورند، كنيز مؤمن از زن مشرك بهتر است گرچه (زيبايى او) شما را به شگفت آورد. به مردان مشرك زن ندهيد تا وقتى كه ايمان بياورند، غلام مؤمن از مرد (آزاد مشرك بهتر است) گرچه (زيبايى و مقام و مال او) شما را به شگفت آورد، آنها به آتش دعوت مىكنند و خدا به دستور خود به بهشت و مغفرت دعوت مىكند و آياتش را براى مردم روشن مىكند تا بيدار گردند.
و از تو از خون حيض سؤال مىكنند؟ بگو: آن چيز ناپسندى است، هنگام حيض از زنان كنارهگيرى كنيد و به آنها نزديك نشويد تا پاك شوند و چون پاك شدند (غسل كردند) از محلى كه خدا امر كرده بر آنها در آئيد كه خدا توبهكاران و پاك شوندگان را دوست دارد.
زنان شما كشتزار شما هستند، هر زمان كه خواستيد به كشت خويش درآئيد (جماع كنيد) و (فرزندان صالح) را براى خود ذخيره كنيد و از خدا بترسيد و بدانيد كه او را ملاقات خواهيد كرد و بشارت بده مؤمنان را.
خدا را در معرض سوگندهاى خود قرار ندهيد از اينكه نيكى و پرهيزگارى و ميان مردم اصلاح كنيد، خدا شنوا و دانا است.
خدا شما را به قسمتهايى كه بدون قصد ياد مىكنيد بازخواست نمىكند، ولى به آنچه دلهايتان كسب كرده (و از روى اراده قسم مىخوريد) بازخواست مىكند خدا آمرزنده و بردبار است.
آنان را كه به سوگند از زنانشان دور مىشوند، چهار ماه انتظار و فرصت هست، پس از آن اگر به زنان خود بازگشتند خدا آمرزنده و مهربان است (چيزى بر آنها نيست).
و اگر قصد طلاق كردند خدا شنوا و دانا است (بايد مقررات خدا را رعايت كنند).
زنان مطلقه (براى ازدواج خود) سه پاكى منتظر مىمانند، و اگر به خدا و قيامت ايمان دارند حلال نيست آنچه را خدا در رحمهايشان آفريده كتمان كنند، شوهرانشان به رجوع بر آنها در آن مدت سزاوارترند اگر به فكر اصلاح باشند، براى زنان نظير وظيفهاى كه بر عهده دارند حقوقى بر عهده (شوهران) است، مردان را بر زنان درجه و مرتبتى هست، خدا توانا و حكمت كردار است.
طلاق (طلاقى كه مىشود بعد از آن رجوع كرد) دو بار است، پس از هر دو يا به نيكى نگاه داشتن است و يا به خوبى رها كردن. حلال نيست از آنچه به زنان دادهايد چيزى بگيريد مگر آنكه زن و شوهر بترسند كه حدود بپا ندارند و اگر بترسيد كه حدود الهى را بپا ندارند، مانعى بر آن دو نيست در آنچه زن بپردازد (و طلاق بگيرد) اينها حدود خداست از آن تجاوز نكنيد، هر كس از حدود خدا تجاوز كند آنها ستمكارانند.
پس اگر (بار سوم) طلاق بدهد، زن بر او حلال نخواهد بود تا با مردى غير از وى ازدواج كند، و اگر دومى او را طلاق دهد، بر آن دو مانعى نيست كه به همديگر بازگردند اگر گمان كنند كه حدود خدا بپا مىدارند، اينها حدود خداست بر كسانى كه آگاهند بيان مىكند.
و چون به زنان طلاق داديد و به آخر مدت خويش (آخر عده) رسيدند، به شايستگى نگاهشان داريد (و رجوع كنيد) و يا بشايستگى رها كنيد، براى ضرر زدن رجوع نكنيد كه ستم نمائيد، هر كه چنين كند به خود ستم كرده است، آيات خدا را مسخره نگيريد، نعمت خدا را و آنچه از كتاب و حكمت بر شما نازل كرده ياد آوريد، شما را با آن پند مىدهد، از خدا بترسيد و بدانيد كه خدا به هر چيز دانا است.
و چون زنان را طلاق داديد و به مدت خويش رسيدند (عدهشان تمام شد) منعشان نكنيد از اينكه با همسران (سابق) خود ازدواج كنند، اگر به طرز شايسته رضايت بدهند، با اين دستور موعظه مىشود آنكه از شما به خدا و روز جزا ايمان دارد، اين، عمل بابركتتر و پاكيزهتر است خدا مىداند و شما نمىدانيد.
مادران به فرزندان خود دو سال تمام شير مىدهند براى كسى كه بخواهد شير خوردن طفل را تكميل كند، بر عهده پدر است كه خوراك و پوشاك مادر را (در مدت رضاع) بطور شايسته بدهد هيچكس بيش از تواناييش مكلف نمىشود، مادر بوسيله فرزندش (به پدر) ضرر نزنند و نه پدر (به مادر)، وارث (پدر) نيز مثل اين وظيفه را بر عهده دارد، و اگر بخواهند با تراضى و مشورت، كودك را از شير باز گيرند مانعى نيست، و اگر خواستيد براى فرزندان خود دايه گيريد مانعى نيست هر گاه مزدى را كه در نظر مىگيريد به شايستگى بدهيد، از خدا بترسيد و بدانيد كه خدا به آنچه مىكنيد بينا است.
كسانى كه از شما مىميرند و همسرانى باقى مىگذارند، زنان چهار ماه و ده روز منتظر مىمانند (و عده نگه مىدارند) و چون به مدت خويش رسيدند، گناهى بر شما نيست در آنچه بطور شايسته درباره خويش انجام بدهند (و ازدواج كنند) خدا به آنچه مىكنيد آگاه است.
گناهى بر شما نيست در آنجا به كنايه از زنان (در عده) خواستگارى كنيد يا در دل خويش آن تصميم را پنهان داريد، خدا مىداند كه (بالاخره) به ياد آنها خواهيد افتاد، ولى در پنهانى با آنها وعده ازدواج نكنيد مگر آنكه سخنى شايسته (و با كنايه) گوئيد، و قصد عقد ازدواج نكنيد تا مدت مقرر به سر آيد، بدانيد كه خدا آنچه در دل داريد مىداند، از او بترسيد: و بدانيد كه خدا آمرزنده و بردبار است.
مانعى بر شما نيست اگر زنان را طلاق دهيد با آنكه به آنها نزديكى نكرده و يا مهرى معين نكردهايد ولى به آنها متاع و عطيهاى بدهيد ثروتمند به قدر خويش و تنگدست به قدر خويش، عطيهاى كه شايسته باشد، اين حقى است بر نيكوكاران.
و اگر پيش از آنكه نزديكى كنيد طلاقشان داديد با آنكه براى آنها مهرى مقرر داشتهايد، پس نصف آنچه را كه مقرر داشتهايد بدهيد مگر آنكه گذشت كنند و يا آنكه عقد نكاح در دست او است گذشت كند، و اينكه گذشت كنيد به تقوى نزديكتر است، بزرگوارى را ميان خودتان فراموش نكنيد. خدا به آنچه مىكنيد دانا است.
بر نمازها و نماز وسطى (نماز ظهر) مواظبت كنيد و براى خدا مطيعانه به پاخيزيد
اگر (از خطرى) بترسيد در حال پياده رفتن يا سواره انجام دهيد، و چون ايمن شديد خدا را ياد كنيد همانطور كه شما را تعليم داده از احكام نماز آنچه را كه نمىدانستيد.
كسانى كه از شما مىميرند و همسرانى بجا مىگذارند، براى همسران خويش معاشى تا يك سال بدون بيرون كردن از خانه وصيت كنند، و اگر خود خارج شوند گناهى بر شما نيست در آنچه (ازدواج) بطور شايسته براى خود مىكنند، خدا توانا و حكمت كردار است.
براى زنان طلاق داده شده هديهاى شايسته (در عده مردان است) اين حقى است بر تقوىكاران.
بدينسان خدا آيات خويش را براى شما بيان مىكند تا بفهميد.
آيا نديدى آنان را كه از ديار خود از ترس مرگ بيرون شدند و آنها هزارها نفر بودند، خدا به آنها گفت بميريد، سپس آنها را زنده كرد، خدا بر مردم صاحب كرم است ولى بيشتر مردم سپاس بجا نمىآورند.
در راه خدا بجنگيد و بدانيد كه خدا شنوا و داناست:
كيست كه خدا را قرضى نيكو دهد تا آن را براى او برابرهاى بسيار افزون كند، خداست كه (روزى را) محدود و گسترده مىكند و به سوى او برمىگرديد.
آيا نديدى آن گروه از بنى اسرائيل را بعد از موسى كه به پيامبر خويش گفتند: زمامدارى براى ما انتخاب كن تا (تحت فرمان او) در راه خدا بجنگيم. گفت شايد شما اگر جنگ واجب شود نجنگيد؟ گفتند: چرا در راه خدا نمىجنگيم حال آنكه از ديارمان و فرزندانمان رانده شدهايم پس چون جنگ بر آنها مقرر شد، جز عده كمى همه سرپيچى كردند، خدا به كار ستمكاران دانا است.
پيغمبرشان به آنها گفت: خدا طالوت را به زمامدارى شما نصب كرده، گفتند چگونه او را بر ما حكومت باشد با آنكه ما به حكومت از او شايستهتريم وانگهى ثروتى ندارد! گفت: خدا او را بر شما برگزيده و در دانش و بدن او را وسعت بخشيده، خدا زمامدارى (از جانب) خويش بهر كه خواهد بدهد، خدا (بر احوال همه) محيط و دانا است.
باز پيغمبرشان به آنها گفت: نشان حكومت او آنست كه صندوق (معلوم) پيش شما خواهد آمد (همان صندوقى كه) در آن براى شما آرامشى است از خدا و باقى ماندهايست از آنچه خاندان موسى و هارون گذاشتهاند، صندوق را ملائكه حمل مىكنند در آمدن آن، نشانه روشنى است از خدا اگر مؤمن باشيد.
و چون طالوت با لشكريان بيرون شد گفت: خدا شما را با نهر آبى امتحان مىكند، هر كه از آن بنوشد از من نيست و هر كه از آن نخورد از من است، مگر آن كس كه كفى با دست خويش برگيرد، پس همگى جز عده قليلى از آن نوشيدند چون طالوت با ياران مؤمن خود از آن نهر گذشت گفتند: امروز ما را طاقت مقابله با جالوت و سپاهيان او نيست، اما آنان كه باميد لقاء الله بودند گفتند: بسيار شده كه گروهى كم بخواست خدا بر گروهى بسيار پيروز شدهاند خدا با استقامت ورزان است.
و چون با جالوت و سپاهيانش روبرو شدند گفتند: پروردگارا بر ما استقامت فرو ريز و قدمهايمان را استوار گردان. و ما را بر گروه كافران پيروز كن.
پس بخواست خدا آنها را شكست دادند و داود جالوت را بكشت و خدا به او حكومت و حكمت بخشيد و از آنچه مىخواست به او تعليم كرد، اگر خدا بعض مردم را ببعض ديگر دفع نمىكرد زمين تباه مىشد ولى خدا بر جهانيان صاحب كرم است.
اينهاست آيات خدا كه به حق بر تو مىخوانيم و حقا كه تو از پيامبرانى.
