وَ بَدا لَهُمْ سَيِّئاتُ ما عَمِلُوا وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِءُونَ

آشكار شد بر آنها عذابهاى آنچه مى‌كردند و گرفت آنها را عذابى كه مسخره‌اش مى‌كردند

وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنْساكُمْ كَما نَسِيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هٰذا وَ مَأْواكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ ناصِرِينَ

گفته شود: امروز شما را فراموش مى‌كنيم چنان كه ملاقات امروز را فراموش كرديد جايگاه شما آتش است، شما را يارانى نيست.

ذٰلِكُمْ بِأَنَّكُمُ اتَّخَذْتُمْ آياتِ اللَّهِ هُزُواً وَ غَرَّتْكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا فَالْيَوْمَ لا يُخْرَجُونَ مِنْها وَ لا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ

اين عذاب براى آنست كه شما آيات خدا را مسخره گرفتيد، زندگى دنيا مغرورتان كرد امروز نه از آن خارج مى‌شوند نه عذرى از آنها پذيرفته است.

فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّماواتِ وَ رَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعالَمِينَ

حمد خاص خداست كه رب آسمانها و رب زمين و رب مخلوقات است.

وَ لَهُ الْكِبْرِياءُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

در آسمانها و زمين، عظمت خاص اوست و فقط اوست توانا و حكيم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ حم

بنام خداى رحمان رحيم؛ حاء ميم.

تَنْزِيلُ الْكِتابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ

اين كتاب از جانب خداى توانا و حكيم نازل شده است.

ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما إِلَّا بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّي وَ الَّذِينَ كَفَرُوا عَمَّا أُنْذِرُوا مُعْرِضُونَ

آسمانها و زمين و آنچه را كه در ميان آن دوست به حق آفريده‌ايم تا مدتى معين كافران از آنچه انذار مى‌شوند روگردانند.

قُلْ أَ رَأَيْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ ائْتُونِي بِكِتابٍ مِنْ قَبْلِ هٰذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ

بگو: خبر دهيد از آنچه جز خدا مى‌خوانيد بگوئيد: چه چيز از زمين را آفريده‌اند؟! يا آنها را در آفرينش آسمانها شركتى هست؟ كتابى كه پيش از قرآن بود يا سخنى از علم بياوريد اگر راستگوييد؟

وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِليٰ يَوْمِ الْقِيامَةِ وَ هُمْ عَنْ دُعائِهِمْ غافِلُونَ

كيست گمراهتر از كسى كه جز خدا كسى را مى‌خواند كه تا قيامت به او جواب نمى‌دهد و آنها از خواندن اينها بيخبرند.

وَ إِذا حُشِرَ النَّاسُ كانُوا لَهُمْ أَعْداءً وَ كانُوا بِعِبادَتِهِمْ كافِرِينَ

و چون مردم زنده شوند آنها را دشمنان مى‌شوند و به عبادت آنها كافر مى‌گردند.

وَ إِذا تُتْليٰ عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ هٰذا سِحْرٌ مُبِينٌ

و چون آيات روشنگر ما بر آنها خوانده مى‌شود كافران حق را پس از آمدنش گويند: اين جادوى آشكارى است.

أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ إِنِ افْتَرَيْتُهُ فَلا تَمْلِكُونَ لِي مِنَ اللَّهِ شَيْئاً هُوَ أَعْلَمُ بِما تُفِيضُونَ فِيهِ كَفيٰ بِهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ

بلكه مى‌گويند قرآن را به خدا بسته است، بگو اگر آن را افتراء بسته باشم شما براى من از خدا به چيزى مالك نيستيد او مى‌داند آنچه درباره قرآن مى‌گوئيد او ميان من و شما در گواه بودن بس است.

قُلْ ما كُنْتُ بِدْعاً مِنَ الرُّسُلِ وَ ما أَدْرِي ما يُفْعَلُ بِي وَ لا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحيٰ إِلَيَّ وَ ما أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ مُبِينٌ

بگو: من بيسابقه از پيامبران نيستم و نمى‌دانم به من و شما در آينده چه مى‌شود، فقط به آنچه وحى مى‌شود تا بعم ...

قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ كانَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ كَفَرْتُمْ بِهِ وَ شَهِدَ شاهِدٌ مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ عَليٰ مِثْلِهِ فَآمَنَ وَ اسْتَكْبَرْتُمْ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ

بگو: بگوئيد اگر اين قرآن از پروردگار باشد با آنكه به آن كافر شده‌ايد و اگر شاهدى از بنى اسرائيل بر مثل آن گواهى داد و ايمان آورد و شما استكبار كرديد، ظالم نيستيد؟ ...

وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا لَوْ كانَ خَيْراً ما سَبَقُونا إِلَيْهِ وَ إِذْ لَمْ يَهْتَدُوا بِهِ فَسَيَقُولُونَ هٰذا إِفْكٌ قَدِيمٌ

كافران درباره مؤمنان گفتند: اگر قرآن خير بود آنها به ما سبقت نمى‌كردند و چون با آن هدايت نشدند گويند: آن دروغ قديم است.

وَ مِنْ قَبْلِهِ كِتابُ مُوسيٰ إِماماً وَ رَحْمَةً وَ هٰذا كِتابٌ مُصَدِّقٌ لِساناً عَرَبِيًّا لِيُنْذِرَ الَّذِينَ ظَلَمُوا وَ بُشْريٰ لِلْمُحْسِنِينَ

حال آنكه پيش از آن كتاب موسى امام و رحمت آمد. اين كتابى است تصديق كننده تورات با زبان عربى تا ظالمان را انذار كند ...

إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ

كسانى كه گفتند: الله پروردگار ماست سپس در آن پايدار ماندند، خوفى و حزنى بر آنها نيست،

أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ خالِدِينَ فِيها جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ

آنها اهل بهشت و در آن مخلد هستند، پاداشى است به آنچه مى‌كردند.

وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ إِحْساناً حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ كُرْهاً وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً حَتَّي إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَ عَليٰ والِدَيَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَ إِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ

سفارش كرده‌ايم انسان را درباره پدر و مادرش به نيكوكارى، مادرش او را به زحمت حمل و به زحمت زائيده و حمل و باز كردنش از شير سى ماه است، تا چون به نيرومندى و به چهل سال رسيد گفت: پروردگارا مرا موفق كن شكر كنم نعمتى را كه به من و پدر و مادرم عطا كرده‌اى، و عملى كنم كه تو راضى باشى، در فرزندان من صلاح به وجود آور ...

أُولئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ ما عَمِلُوا وَ نَتَجاوَزُ عَنْ سَيِّئاتِهِمْ فِي أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كانُوا يُوعَدُونَ

آنها كسانى هستند كه بهترين اعمالشان را قبول مى‌كنيم و از سيئاتشان مى‌گذريم در اهل بهشت، وعده راستى است كه وعده مى‌شوند.

وَ الَّذِي قالَ لِوالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُما أَ تَعِدانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَ قَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَ هُما يَسْتَغِيثانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ ما هٰذا إِلَّا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ

و آنكه به پدر و مادرش گفت: اف بر شما آيا به من وعده مى‌دهيد كه از قبر خارج مى‌شوم با آنكه مردمانى پيش از من گذشته‌اند، آن دو از خدا مدد مى‌خواهند و مى‌گويند: واى بر تو ايمان بياور مى‌گويد: اين نيست مگر افسانه گذشتگان.

أُولئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنَّهُمْ كانُوا خاسِرِينَ

آنها كسانى هستند كه وعده عذاب بر آنها حتمى شده در امتهايى كه گذشته‌اند از جن و انس و آنها هستند زيانكاران.

وَ لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَ لِيُوَفِّيَهُمْ أَعْمالَهُمْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ

براى همه درجاتى است از آنچه كرده‌اند و تا خدا به طور كامل اعمال آنها را بدهد و آنها مظلوم نمى‌شوند.

وَ يَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَي النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّباتِكُمْ فِي حَياتِكُمُ الدُّنْيا وَ اسْتَمْتَعْتُمْ بِها فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ بِما كُنْتُمْ تَفْسُقُونَ

ياد كن روزى را كه كفار به آتش نشان داده مى‌شوند و گويند: پاكيزه‌هاى خويش را در دنيا تمام كرديد و با آنها لذت برديد امروز جزا مى‌شويد عذاب خوار كننده را كه در زمين به ناحق تكبر كرده و از حق خارج مى‌شديد.

وَ اذْكُرْ أَخا عادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقافِ وَ قَدْ خَلَتِ النُّذُرُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنِّي أَخافُ عَلَيْكُمْ عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ

ياد كن برادر قوم عاد را وقتى كه قوم خويش را در سرزمين احقاف انذار كرد، با آنكه پيامبرانى در زمان او و پيش از او آمده بودند، گفت: عبادت نكنيد مگر الله را، من بر شما از عذاب روز بزرگ بيمناكم.

قالُوا أَ جِئْتَنا لِتَأْفِكَنا عَنْ آلِهَتِنا فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ

گفتند: آيا آمده‌اى تا ما را از خدايانمان برگردانى، عذابى كه وعده مى‌كنى بياور، اگر از راستگويانى؟

قالَ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللَّهِ وَ أُبَلِّغُكُمْ ما أُرْسِلْتُ بِهِ وَ لٰكِنِّي أَراكُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ

فرمود علم عذاب پيش خداست، آنچه را كه با آن ارسال شده‌ام به شما تبليغ مى‌كنم ليكن شما را قومى مى‌بينم كه راه جهالت مى‌پيمائيد.

فَلَمَّا رَأَوْهُ عارِضاً مُسْتَقْبِلَ أَوْدِيَتِهِمْ قالُوا هٰذا عارِضٌ مُمْطِرُنا بَلْ هُوَ مَا اسْتَعْجَلْتُمْ بِهِ رِيحٌ فِيها عَذابٌ أَلِيمٌ

چون ابر عذاب را ديدند كه رو به طرف واديهاى آنهاست گفتند: اين ابرى است به ما باران مى‌دهد، بلكه آن چيزى است كه به عجله مى‌خواستيد، بادى است در آن عذابى دردناك.

تُدَمِّرُ كُلَّ شَيْءٍ بِأَمْرِ رَبِّها فَأَصْبَحُوا لا يُريٰ إِلَّا مَساكِنُهُمْ كَذٰلِكَ نَجْزِي الْقَوْمَ الْمُجْرِمِينَ

هر چيز زنده را به امر خدايش هلاك مى‌كند، آنها صبح كردند در حالى كه جز خانه‌هايشان ديده نمى‌شد، قوم مجرم را بدينسان سزا مى‌دهيم.

وَ لَقَدْ مَكَّنَّاهُمْ فِيما إِنْ مَكَّنَّاكُمْ فِيهِ وَ جَعَلْنا لَهُمْ سَمْعاً وَ أَبْصاراً وَ أَفْئِدَةً فَما أَغْنيٰ عَنْهُمْ سَمْعُهُمْ وَ لا أَبْصارُهُمْ وَ لا أَفْئِدَتُهُمْ مِنْ شَيْءٍ إِذْ كانُوا يَجْحَدُونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ

به آنها تمكن داديم در آنچه به شما در آن تمكن نداده‌ايم و براى آنها گوشها و چشمها و دلها قرار داديم ولى گوشها و چشمها و قلبها هيچ چيز را از آنها كفايت نكردند زيرا كه آيات خدا را دانسته منكر بودند، عذابى را كه استهزاء مى‌كردند آنها را گرفت.

وَ لَقَدْ أَهْلَكْنا ما حَوْلَكُمْ مِنَ الْقُريٰ وَ صَرَّفْنَا الْآياتِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ

آنچه از شهرها در اطراف شما بود هلاك كرديم و براى آنها آيات خويش را گوناگون بيان كرديم تا برگردند.

فَلَوْلا نَصَرَهُمُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ قُرْباناً آلِهَةً بَلْ ضَلُّوا عَنْهُمْ وَ ذٰلِكَ إِفْكُهُمْ وَ ما كانُوا يَفْتَرُونَ

چرا خدايانى كه جز خدا براى تقرب به معبودى گرفتند ياريشان نكردند، بلكه از آنها گم شدند، آن گم شدن اثر افك و افترائشان بود.

وَ إِذْ صَرَفْنا إِلَيْكَ نَفَراً مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قالُوا أَنْصِتُوا فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِليٰ قَوْمِهِمْ مُنْذِرِينَ

ياد آر كه گروهى از جن را به سوى تو فرستاديم به قرآن گوش مى‌دادند، چون به قرائت قرآن حاضر شدند، گفتند: ساكت باشيد ...

قالُوا يا قَوْمَنا إِنَّا سَمِعْنا كِتاباً أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسيٰ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدِي إِلَي الْحَقِّ وَ إِليٰ طَرِيقٍ مُسْتَقِيمٍ

گفتند: اى قوم ما، كتابى شنيديم كه بعد از موسى نازل شده، كتابهاى پيشين را تصديق مى‌كند، به حق و راه راست هدايت مى‌نمايد.

يا قَوْمَنا أَجِيبُوا داعِيَ اللَّهِ وَ آمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَ يُجِرْكُمْ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ

اى قوم ما، داعى خدا را اجابت كنيد و به او ايمان آوريد تا گناهان شما را بيامرزد و از عذاب دردناك پناهتان دهد.

وَ مَنْ لا يُجِبْ داعِيَ اللَّهِ فَلَيْسَ بِمُعْجِزٍ فِي الْأَرْضِ وَ لَيْسَ لَهُ مِنْ دُونِهِ أَوْلِياءُ أُولئِكَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ

هر كه داعى خدا را اجابت نكند، خدا را در زمين عاجز نخواهد كرد و جز خدا اوليائى نخواهد داشت. آنها در ضلال آشكار هستند.

أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لَمْ يَعْيَ بِخَلْقِهِنَّ بِقادِرٍ عَليٰ أَنْ يُحْيِيَ الْمَوْتيٰ بَليٰ إِنَّهُ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

آيا ندانسته‌اند: خدايى كه آسمانها و زمين را آفريده و در آفرينش آنها ناتوان نشده قادر است كه مردگان را زنده كند؟ بلى او بر هر چيز تواناست.

وَ يَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَي النَّارِ أَ لَيْسَ هٰذا بِالْحَقِّ قالُوا بَليٰ وَ رَبِّنا قالَ فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ

ياد آر روزى را كه كافران بر آتش عرضه شوند، گويند: آيا اين آتش حق نيست؟ جواب دهند: آرى قسم بخدا حق است ...

فَاصْبِرْ كَما صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ لا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ ما يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا ساعَةً مِنْ نَهارٍ بَلاغٌ فَهَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الْفاسِقُونَ

صبر كن چنان كه اولوا العزم از پيامبران صبر كردند در عذاب آنها عجله نكن، روزى كه عذاب موعود را مى‌بينند گويى جز ساعتى از روزى توقف نكرده‌اند، اين ابلاغ است ...

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ

بنام خداى رحمان رحيم؛ كسانى كه كافر شده و مردم را از راه خدا باز داشته‌اند، خدا اعمالشان را گمراه كرده است.

وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ آمَنُوا بِما نُزِّلَ عَليٰ مُحَمَّدٍ وَ هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ أَصْلَحَ بالَهُمْ

و كسانى كه ايمان آورده و اعمال خوب كرده‌اند و به آنچه بر محمد (ص) نازل شده ايمان آورده‌اند گناهانشان را آمرزيده، حالشان را بهتر كرده است.

ذٰلِكَ بِأَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْباطِلَ وَ أَنَّ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِنْ رَبِّهِمْ كَذٰلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثالَهُمْ

اين بدان سبب است كه كفار از باطل پيروى كرده و اهل ايمان از حق تبعيت نموده‌اند خدا بر مردم اين چنين مثل مى‌زند.

فَإِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقابِ حَتَّي إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً حَتَّي تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزارَها ذٰلِكَ وَ لَوْ يَشاءُ اللَّهُ لَانْتَصَرَ مِنْهُمْ وَ لٰكِنْ لِيَبْلُوَا بَعْضَكُمْ بِبَعْضٍ وَ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمالَهُمْ

پس چون كافران را در جنگ ملاقات كرديد گردنهايشان را بزنيد تا وقتى كه آنها را از پاى در آورديد طناب را محكم كنيد كه بعدا يا آزاد مى‌كنيد و يا عوض مى‌گيريد تا جنگ سلاحهاى خويش را به زمين گذارد، فرمان اين است، و اگر خدا مى‌خواست از آنها انتقام مى‌گرفت، آنان كه در راه خدا كشته شوند هرگز اعمالشان را هدر نخواهد كرد.

سَيَهْدِيهِمْ وَ يُصْلِحُ بالَهُمْ

حتما هدايتشان كرده و حالشان را اصلاح مى‌كند.

وَ يُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَها لَهُمْ

و در بهشتى كه شناسانده اسكانشان مى‌دهد.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، اگر خدا را يارى كنيد، شما را يارى مى‌كند و قدمهايتان را ثابت مى‌نمايد.

وَ الَّذِينَ كَفَرُوا فَتَعْساً لَهُمْ وَ أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ

كسانى كه كافر شده‌اند به هلاكت رسيده‌اند و اعمالشان را گمراه كرده است.

ذٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمالَهُمْ

زيرا كه آنها نازل كرده خدا را مكروه داشته‌اند لذا اعمالشان را باطل كرده است.

أَ فَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لِلْكافِرِينَ أَمْثالُها

آيا در زمين سفر نكرده‌اند تا بدانند عاقبت گذشتگان چگونه شد، خدا آنها را هلاك كرد، اين كافران را است امثال آن.

ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَي الَّذِينَ آمَنُوا وَ أَنَّ الْكافِرِينَ لا مَوْليٰ لَهُمْ

اين بدان علت است كه خدا سرپرست اهل ايمان است و كافران را مولايى نيست.

إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَ يَأْكُلُونَ كَما تَأْكُلُ الْأَنْعامُ وَ النَّارُ مَثْويً لَهُمْ

كسانى كه ايمان آورده و عمل صالح كرده‌اند خدا به بهشتهايى داخلشان مى‌كند كه نهرها از زير آنها روان است، و كسانى كه كافر شده‌اند لذت مى‌برند و مى‌خورند مانند چهار پايان، آتش اقامتگاه آنهاست.

وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةً مِنْ قَرْيَتِكَ الَّتِي أَخْرَجَتْكَ أَهْلَكْناهُمْ فَلا ناصِرَ لَهُمْ

اى بسا شهرى كه نيرومندتر بود از شهرى كه تو را خارج كرد، آنها را هلاك كرديم در حالى كه كمكى نداشتند.

أَ فَمَنْ كانَ عَليٰ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ كَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ

آيا آنكه از پروردگارش در بينه است مانند كسى است كه عمل بدش به او خوب جلوه‌گر شده و پيرو هوايشان شده‌اند.

مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّي وَ لَهُمْ فِيها مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَمِيماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ

صفت بهشتى كه متقيان وعده شده‌اند در آن نهرهايى است از آب غير متغير و نهرهايى از شيرى كه طعم آن عوض نشده و نهرهايى از خمر كه براى نوشندگان لذت است و نهرهايى از عسل صاف شده و آنها راست در آن از همه ميوه‌ها و آمرزش از جانب خدايشان آيا آنها مانند كسانى هستند كه در آتش جاودانند و آب داده شده‌اند از آب جوشان كه روده‌هايشان را پاره كرده است؟!!

وَ مِنْهُمْ مَنْ يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّي إِذا خَرَجُوا مِنْ عِنْدِكَ قالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ ما ذا قالَ آنِفاً أُولئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَليٰ قُلُوبِهِمْ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ

بعضى از منافقان به كلام تو گوش مى‌كنند تا چون از نزد تو خارج شدند، گويند: حالا چه مى‌گفت؟ آنان هستند كه خدا بر قلبشان مهر نهاده و از هواهايشان اطاعت كرده‌اند.

وَ الَّذِينَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُديً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ

ولى آنان كه هدايت پذيرفته‌اند بر هدايتشان افزوده و تقوايشان را داده است.

فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها فَأَنّيٰ لَهُمْ إِذا جاءَتْهُمْ ذِكْراهُمْ

منتظر نيستند مگر آنكه قيامت به ناگهان آيد كه علائمش آمده است ولى چون بيايد بيداريشان كجا فائده دهد.

فَاعْلَمْ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَ مَثْواكُمْ

بدان كه جز خدا معبودى نيست و براى گناه خويش و مؤمنان طلب عفو كن، خدا حركت و سكون شما را مى‌داند.

وَ يَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا لَوْلا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ مُحْكَمَةٌ وَ ذُكِرَ فِيهَا الْقِتالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْليٰ لَهُمْ

اهل ايمان گويند: چرا سوره‌اى نازل نمى‌شود و چون سوره صريحى نازل شد و در آن جنگ گفته شد، مى‌بينى كه مريض القلبها به تو مى‌نگرند مانند نگاه محتضر سزاوار است بر آنها احتضار.

طاعَةٌ وَ قَوْلٌ مَعْرُوفٌ فَإِذا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكانَ خَيْراً لَهُمْ

سخنشان طاعتى و قول خوبى است ولى چون كار جدى شد اگر راست مى‌گفتند بهتر بود.

فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَكُمْ

آيا توقع هست كه اگر اعراض كرديد، اينكه در زمين مفسد باشيد و قطع رحم كنيد؟

أُولئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْميٰ أَبْصارَهُمْ

آنها كسانى هستند كه خدا لعنتشان كرده، پس ناشنواييشان نموده و چشمشان را كور كرده است.

أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَليٰ قُلُوبٍ أَقْفالُها

آيا در قرآن فكر نمى‌كنند يا بر قلبهايشان قفلهاست؟

إِنَّ الَّذِينَ ارْتَدُّوا عَليٰ أَدْبارِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَي الشَّيْطانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَ أَمْليٰ لَهُمْ

كسانى كه بعد از آشكار شدن هدايت به كفر برگشته‌اند، شيطان اعمالشان را بر آنها مزين كرده و با آرزوها مشغولشان نموده است.

ذٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قالُوا لِلَّذِينَ كَرِهُوا ما نَزَّلَ اللَّهُ سَنُطِيعُكُمْ فِي بَعْضِ الْأَمْرِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ إِسْرارَهُمْ

اين بدانجهت است كه آنها به كفار گفتند: در بعضى از كارها از شما اطاعت مى‌كنيم خدا نجوايشان را مى‌داند.

فَكَيْفَ إِذا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ

چطور است حالشان وقتى كه ملائكه آنها را بميرانند در حالى كه بر چهره‌ها و پشتهاى‌ آنها مى‌زنند.

ذٰلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا ما أَسْخَطَ اللَّهَ وَ كَرِهُوا رِضْوانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمالَهُمْ

اين عذاب براى آنست كه پيروى كردند از آنچه خدا را به خشم مى‌آورد و مكروه داشتند رضوان خدا را.

أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَنْ لَنْ يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغانَهُمْ

آيا مريض القلبها گمان كرده‌اند كه خدا حقدهاى آنها را آشكار نخواهد كرد؟

وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَيْناكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمالَكُمْ

و اگر مى‌خواستيم آنها را به تو نشان مى‌داديم و با علامتشان آنها را مى‌شناختى و حتما آنها را در طرز سخنشان خواهى شناخت ...

وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّي نَعْلَمَ الْمُجاهِدِينَ مِنْكُمْ وَ الصَّابِرِينَ وَ نَبْلُوَا أَخْبارَكُمْ

حتما شما را امتحان مى‌كنيم تا مجاهدان و صابران شما را آشكار كنيم، و اعمالتان را امتحان نمائيم.

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ شَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُديٰ لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئاً وَ سَيُحْبِطُ أَعْمالَهُمْ

كسانى كه كافر شده و مردم را از راه خدا بازداشته و با رسول ما بعد از آشكار شدن هدايت مخالفت كرده‌اند، جز به خدا ضررى نرسانند و به زودى اعمالشان را باطل مى‌كند.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد اطاعت كنيد خدا و اطاعت كنيد رسول خدا را و اعمال خويش را باطل نكنيد.

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ

كسانى كه كافر شده و از راه خدا مانع شده و آن گاه در حال كفر از دنيا رفته‌اند خدا هرگز آنها را نخواهند بخشود.

فَلا تَهِنُوا وَ تَدْعُوا إِلَي السَّلْمِ وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَ اللَّهُ مَعَكُمْ وَ لَنْ يَتِرَكُمْ أَعْمالَكُمْ

پس سست نشويد و كفار را به سازش نخوانيد با آنكه شما برتريد و خدا با شماست و اعمال شما را ناقص نخواهد كرد.

إِنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَ لا يَسْئَلْكُمْ أَمْوالَكُمْ

زندگى دنيا فقط بازى و مشغوليت است و اگر ايمان آورده و تقوى كنيد، پاداشهاى شما را مى‌دهد و اموالتان را نمى‌خواهد.

إِنْ يَسْئَلْكُمُوها فَيُحْفِكُمْ تَبْخَلُوا وَ يُخْرِجْ أَضْغانَكُمْ

اگر اموال شما را بخواهد و به مشقتتان اندازد بخل مى‌ورزيد و كينه‌هايتان را ظاهر مى‌كند.

ها أَنْتُمْ هٰؤُلاءِ تُدْعَوْنَ لِتُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَمِنْكُمْ مَنْ يَبْخَلُ وَ مَنْ يَبْخَلْ فَإِنَّما يَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ وَ اللَّهُ الْغَنِيُّ وَ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ ثُمَّ لا يَكُونُوا أَمْثالَكُمْ

آگاه باشيد شما اينان هستيد كه دعوت مى‌شويد تا در راه خدا انفاق كنيد بعضى از شما بخل مى‌ورزد هر كه بخل كند بر نفس خويش بخل مى‌كند، خدا بى‌نياز و شما نيازمندانيد و اگر اعراض كنيد قومى غير از شما را عوض مى‌گيرد سپس مانند شما نمى‌شوند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً

بنام خداى رحمان رحيم؛ ما براى تو فتح آشكارى را پيش آورديم.

لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِراطاً مُسْتَقِيماً

تا خدا بيامرزد گناه گذشته و به آخر مانده تو را، و نعمت خويش را بر تو كامل گرداند، و به راه راست هدايتت كند.

وَ يَنْصُرَكَ اللَّهُ نَصْراً عَزِيزاً

و خدا تو را يارى كند، يارى سخت.

هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لِيَزْدادُوا إِيماناً مَعَ إِيمانِهِمْ وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ عَلِيماً حَكِيماً

اوست كه اطمينان را بر قلوب مؤمنان نازل كرد تا اضافه كنند ايمان را با ايمانشان، جنود آسمانها و زمين خاص خداست و او دانا و حكيم است.

لِيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ يُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ كانَ ذٰلِكَ عِنْدَ اللَّهِ فَوْزاً عَظِيماً

تا داخل كند مؤمنين و مؤمنات را به بهشتهايى كه از زير آنها نهرها روان است در آنها مخلد هستند و تا بپوشاند از آنها و بالهايشان را و آن نزد خدا نجات بزرگى است.

وَ يُعَذِّبَ الْمُنافِقِينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِكِينَ وَ الْمُشْرِكاتِ الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَيْهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لَعَنَهُمْ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيراً

و تا عذاب كند منافقين و منافقات را و مشركين و مشركات را كه به خدا سوء ظن دارند بر آنهاست پيشامد بد و خشم گرفته خدا بر آنها و لعنت كرده و آماده كرده براى آنها جهنم را كه بد جايگاهى است.

وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ عَزِيزاً حَكِيماً

براى خداست اسباب آسمانها و زمين و خدا توانا و حكيم است.

إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِيراً

(اى پيامبر) ما تو را نمونه و بشارت ده و انذار كننده فرستاده‌ايم.

لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُعَزِّرُوهُ وَ تُوَقِّرُوهُ وَ تُسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَ أَصِيلاً

تا به خدا و رسولش ايمان بياوريد و خدا را يارى و تعظيم نموده و صبح و شام تسبيح گوئيد.

إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّما يَنْكُثُ عَليٰ نَفْسِهِ وَ مَنْ أَوْفيٰ بِما عاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً

آنان كه به تو بيعت مى‌كنند، به خدا بيعت مى‌كنند، دست خدا بالاى دست آنهاست پس هر كه آن را بشكند بر ضرر خويش مى‌شكند و هر كس وفا كند به آنچه با خدا عهد بسته است حتما به او اجر بزرگى خواهد داد.

سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرابِ شَغَلَتْنا أَمْوالُنا وَ أَهْلُونا فَاسْتَغْفِرْ لَنا يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ ما لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً إِنْ أَرادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرادَ بِكُمْ نَفْعاً بَلْ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً

حتما بازماندگان به تو خواهند گفت: اموال و خانواده‌هاى ما (از آمدن به جنگ) مشغولمان كردند، با زبان چيزى مى‌گويند كه در قلوبشان نيست، بگو چه كسى براى شما چيزى را از خدا صاحب اختيار است، اگر به شما ضررى بخواهد يا نفعى؟ بلكه خدا به آنچه مى‌كنيد داناست.

بَلْ ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَنْقَلِبَ الرَّسُولُ وَ الْمُؤْمِنُونَ إِليٰ أَهْلِيهِمْ أَبَداً وَ زُيِّنَ ذٰلِكَ فِي قُلُوبِكُمْ وَ ظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ وَ كُنْتُمْ قَوْماً بُوراً

بلكه پنداشتيد كه پيامبر و مؤمنان هرگز به خانواده‌هاى خويش باز نخواهند گشت و اين گمان در نظر شما مزين گرديد و گمان بد گرديد و قومى بدبخت گشتيد.

وَ مَنْ لَمْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ فَإِنَّا أَعْتَدْنا لِلْكافِرِينَ سَعِيراً

هر كه به خدا و رسولش ايمان نياورد، ما براى كافران آتشى افروخته آماده كرده‌ايم.

وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشاءُ وَ يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً

حكومت آسمانها و زمين خاص خداست هر كس را بخواهد مى‌بخشايد و هر كس را بخواهد عذاب مى‌كند، خدا آمرزنده و مهربان است.

سَيَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انْطَلَقْتُمْ إِليٰ مَغانِمَ لِتَأْخُذُوها ذَرُونا نَتَّبِعْكُمْ يُرِيدُونَ أَنْ يُبَدِّلُوا كَلامَ اللَّهِ قُلْ لَنْ تَتَّبِعُونا كَذٰلِكُمْ قالَ اللَّهُ مِنْ قَبْلُ فَسَيَقُولُونَ بَلْ تَحْسُدُونَنا بَلْ كانُوا لا يَفْقَهُونَ إِلَّا قَلِيلاً

چون براى اخذ غنائم خيبر خارج شديد، بازماندگان خواهند گفت: بگذاريد ما هم با شما بيائيم، مى‌خواهند سخن خدا را عوض كنند بگو: هرگز با ما نخواهيد آمد، خدا از پيش چنين گفته است، حتما خواهند گفت: نه بلكه به ما حسد مى‌ورزيد، بلكه دركشان كم است.

قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرابِ سَتُدْعَوْنَ إِليٰ قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْراً حَسَناً وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا كَما تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذاباً أَلِيماً

به بازماندگان از اعراب بگو، به زودى به طرف قومى قوى خوانده مى‌شويد با آنها مى‌جنگيد يا مسلمان مى‌شوند، اگر اطاعت كنيد خدا را پاداش خوبى به شما مى‌دهد و اگر مانند گذشته اعراض كرديد، عذابتان مى‌كند.

لَيْسَ عَلَي الْأَعْميٰ حَرَجٌ وَ لا عَلَي الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لا عَلَي الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ مَنْ يَتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذاباً أَلِيماً

بر نابينا و بر لنگ و بر مريض گناهى نيست (از اينكه به جنگ نيايند) هر كه خدا و رسولش را اطاعت كند، او را به جناتى كه از زير آنها نهرها روانست داخل مى‌كند و هر كه اعراض نمايد، عذابش مى‌كند عذابى دردناك.

لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ ما فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنْزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَ أَثابَهُمْ فَتْحاً قَرِيباً

حقا كه خدا راضى شد از مؤمنان وقتى كه در زير آن درخت به تو بيعت مى‌كردند، صدق نيت آنها را دانست، لذا بر آنها آرامش نازل كرديم و فتح نزديكى را به آنها پاداش داد.

وَ مَغانِمَ كَثِيرَةً يَأْخُذُونَها وَ كانَ اللَّهُ عَزِيزاً حَكِيماً

و پاداش داد غنائم زيادى را كه به دست مى‌آورند، خدا توانا و حكيم است.

وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغانِمَ كَثِيرَةً تَأْخُذُونَها فَعَجَّلَ لَكُمْ هذِهِ وَ كَفَّ أَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ وَ لِتَكُونَ آيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ وَ يَهْدِيَكُمْ صِراطاً مُسْتَقِيماً

خدا به شما غنائم زيادى را وعده كرده است كه خواهيد گرفت، غنيمت (خيبر) را به فوريت داد و دست كفار را از شما بازداشت و تا علامتى براى مؤمنان باشد و آنها را به راه راست هدايت نمايد.

وَ أُخْريٰ لَمْ تَقْدِرُوا عَلَيْها قَدْ أَحاطَ اللَّهُ بِها وَ كانَ اللَّهُ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيراً

و غنائم ديگرى كه به آنها توانا نبوده‌ايد ولى خدا مى‌داند و خدا بر هر چيز تواناست.

وَ لَوْ قاتَلَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوَلَّوُا الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَ لا نَصِيراً

اگر كفار با شما جنگ مى‌كردند، حتما پا به فرار مى‌گذاشتند و سرپرست و يارى نمى‌يافتند.

سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلاً

اين سنت خداست كه از پيش گذشته، سنت خدا را تغييرى نمى‌يابى.

وَ هُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ مِنْ بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ عَلَيْهِمْ وَ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيراً

خدا همانست كه دست آنها را از شما و دست شما را از آنها بازداشت در جوف مكه بعد از آنكه شما را بر آنها پيروز كرد ...

هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ الْهَدْيَ مَعْكُوفاً أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَ لَوْلا رِجالٌ مُؤْمِنُونَ وَ نِساءٌ مُؤْمِناتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِيماً

آنها همان هستند كه كافر شده و شما را از مسجد الحرام بازداشتند و قربانيها را محبوس گذاشتند از اينكه به محل ذبحش برسد، اگر مردان و زنان مؤمن كه به آنها علم نداريد، نبودند كه ندانسته آنها را بكشيد و ناراحتى پيش (دست شما را باز نمى‌داشتيم ولى خواستيم) كه خدا هر كه را بخواهد به رحمتش داخل كند ...

إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجاهِلِيَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَليٰ رَسُولِهِ وَ عَلَي الْمُؤْمِنِينَ وَ أَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْويٰ وَ كانُوا أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيماً

اينكار وقتى بود كه كفار در قلب خود نخوت جاهليت را نهادند، پس خدا آرامش خود را بر رسولش و مؤمنان نازل كرد و كلمه توحيد را ملازم آنها گردانيد كه به آن سزاوارتر و اهل آن بودند ...

لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ لا تَخافُونَ فَعَلِمَ ما لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذٰلِكَ فَتْحاً قَرِيباً

خدا رؤياى به حق را به رسولش راست كرد كه حتما اگر خدا بخواهد به مسجد الحرام با ايمنى داخل مى‌شويد، سر تراشيده و مو كوتاه كرده، دانست چيزى را كه شما ندانسته‌ايد، و قبل از آن فتح نزديكى قرار داد.

هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُديٰ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ وَ كَفيٰ بِاللَّهِ شَهِيداً

خدا همانست كه پيامبرش را با هدايت و دين حق فرستاد، تا آن دين را بر همه اديان غالب كند، خدا در شاهد بودن بس است.

مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَي الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذٰلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَويٰ عَليٰ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِيماً

محمد رسول خداست، كسانى كه با او هستند بر كفار سخت و بين خويش مهربانند، مى‌بينى آنها را راكعان و ساجدان كه از خداى خويش بهشت و خوشنودى مى‌خواهند، علامتشان از اثر سجده در چهره‌شان آشكار است اين است صفت آنها در تورات و انجيل آنها همچون مزرعه‌اى هستند كه جوانه‌هاى خويش را بيرون آورده و به آنها نيرو مى‌دهد، آنها سخت شده بر ساقه‌هاى خود مى‌ايستاد. تا كفار را به غضب آورد، خدا به آنهايى كه ايمان آورده و عمل صالح كرده‌اند وعده مغفرت و اجر عظيم داده است.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

بنام خداى رحمان رحيم؛ اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد بر خدا و رسول حكمى را مقدم نكنيد، از خدا بترسيد كه خدا شنوا و داناست.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ

اى اهل ايمان صداهاى خويش را از صداى پيغمبر بلند نكنيد، و با او سخن بلند مگوييد چون بلند سخن گفتن بعضتان با بعضى، مبادا كه اعمالتان باطل شود در حالى كه نمى‌دانيد.

إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْواتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ أُولئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْويٰ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِيمٌ

كسانى كه صداى خويش را نزد رسول خدا پائين مى‌آورند خدا قلوب آنها را براى تقوى امتحان كرده، آنها راست مغفرت ...

إِنَّ الَّذِينَ يُنادُونَكَ مِنْ وَراءِ الْحُجُراتِ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ

كسانى كه از پشت اطاقها تو را صداى مى‌كنند بيشترشان نمى‌فهمند.

وَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّي تَخْرُجَ إِلَيْهِمْ لَكانَ خَيْراً لَهُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ

و اگر صبر مى‌كردند تا به طرف آنها خارج شوى بر ايشان بهتر بود، خدا آمرزنده و مهربان است.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَليٰ ما فَعَلْتُمْ نادِمِينَ

اى اهل ايمان اگر فاسقى خبرى پيش شما آورد آن را تحقيق كنيد مبادا به قومى از روى جهالت آسيبى برسانيد و بر كرده خويش نادم شويد.

وَ اعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطِيعُكُمْ فِي كَثِيرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَ لٰكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمانَ وَ زَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَ كَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْيانَ أُولئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ

بدانيد كه رسول خدا در ميان شماست اگر در بسيارى از كارها از شما اطاعت مى‌كرد حتما هلاك مى‌شديد ليكن خدا ايمان را بر شما محبوب كرد و آن را در قلوبتان زينت داد و كفر و فسق و نافرمانى را بر شما مكروه گردانيد ...

فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ نِعْمَةً وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

براى تفضل و رحمت از جانب خدا، خدا دانا و حكيم است.

وَ إِنْ طائِفَتانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُما فَإِنْ بَغَتْ إِحْداهُما عَلَي الْأُخْريٰ فَقاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّي تَفِيءَ إِليٰ أَمْرِ اللَّهِ فَإِنْ فاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُما بِالْعَدْلِ وَ أَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ

اگر دو طائفه از مؤمنان با هم بجنگند ميان آن دو صلح بدهيد، اگر يكى بر ديگرى تجاوز كند، با آن به جنگيد تا به دستور خدا برگردد و اگر برگشت، ميانشان به عدالت صلح دهيد و عدالت كنيد كه خدا اهل عدل را دوست دارد.

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

جز اين نيست كه مؤمنان برادر هستند ميان دو گروه از برادرتان را صلح بدهيد، از خدا بترسيد ...

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسيٰ أَنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسيٰ أَنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمانِ وَ مَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ

اى اهل ايمان مردانى مردانى را مسخره نكنند شايد آنها از اينها بهتر باشند و زنانى زنانى را مسخره نكنند كه شايد مسخره شده‌ها از آنها بهتر باشند بر خودتان عيب نبنديد و با القاب بد يكديگر را نخوانيد، فسوق بعد از ايمان بد اسمى است، هر كه توبه نكند، آنها ظالمانند.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ

اى اهل ايمان از ظن كثير اجتناب كنيد زيرا بعضى از ظن، گناه است، تجسس نكنيد، آيا يكى از شما خوش دارد كه گوشت برادر مرده‌اش را بخورد، شما آن را خوش نداريد ...

يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثيٰ وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ

اى مردم ما شما را از يك مرد و يك زن آفريده‌ايم و شما را ملتها و قبيله‌ها گردانده‌ايم تا يكديگر را بشناسيد، محترمترين شما در نزد خدا متقى‌ترين شماست، خدا دانا و خبير است.

قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لٰكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمانُ فِي قُلُوبِكُمْ وَ إِنْ تُطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لا يَلِتْكُمْ مِنْ أَعْمالِكُمْ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ

اعراب گفتند: ايمان آورديم، بگو: ايمان نياورده‌ايد، ليكن بگوئيد اسلام آورديم هنوز ايمان بدلهايتان داخل نشده است، و اگر خدا و رسولش را (از روى ايمان) اطاعت كنيد از اجر اعمالتان كم نمى‌كند ...

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ

مؤمنان فقط كسانى هستند كه به خدا و رسولش ايمان آورده و سپس شك نكرده‌اند و با اموال و جانها در راه خدا تلاش نموده‌اند فقط آنها در ادعاى ايمان راستگو هستند.

قُلْ أَ تُعَلِّمُونَ اللَّهَ بِدِينِكُمْ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

بگو: آيا دينتان را به خدا مى‌آموزيد؟ با آنكه خدا مى‌داند آنچه را كه در آسمانها و زمين است، خدا به هر چيز داناست.

يَمُنُّونَ عَلَيْكَ أَنْ أَسْلَمُوا قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَيَّ إِسْلامَكُمْ بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَداكُمْ لِلْإِيمانِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ

بر تو منت مى‌گذارند كه اسلام آورده‌اند بگو اسلامتان را بر من منت نگذاريد بلكه خدا بر شما منت مى‌گذارد كه به ايمان هدايت كرده است ...

إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ غَيْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ

خدا نهانهاى آسمانها و زمين را مى‌داند، خدا به آنچه مى‌كنيد بيناست.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ ق وَ الْقُرْآنِ الْمَجِيدِ

بنام خداى رحمان رحيم؛ ق، قسم به اين قرآن مجيد كه تو از پيامبرانى.

بَلْ عَجِبُوا أَنْ جاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ فَقالَ الْكافِرُونَ هٰذا شَيْءٌ عَجِيبٌ

بلكه تعجب كردند از اينكه انذار كننده‌اى از جنس آنها آمد كافران گفتند: معاد چيز عجيبى است.

أَ إِذا مِتْنا وَ كُنَّا تُراباً ذٰلِكَ رَجْعٌ بَعِيدٌ

آيا وقتى كه مى‌ميريم و خاك مى‌شويم، به زندگى برمى‌گرديم؟ اين بازگشت بعيدى است.

قَدْ عَلِمْنا ما تَنْقُصُ الْأَرْضُ مِنْهُمْ وَ عِنْدَنا كِتابٌ حَفِيظٌ

ما آنچه را كه زمين از آنها مى‌كاهد مى‌دانيم، در نزد ما كتاب نگهدارنده‌اى هست.

بَلْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ فَهُمْ فِي أَمْرٍ مَرِيجٍ

بلكه چون حق به آنها آمد تكذيبش كردند، آنها در حالت مختلطى هستند.

أَ فَلَمْ يَنْظُرُوا إِلَي السَّماءِ فَوْقَهُمْ كَيْفَ بَنَيْناها وَ زَيَّنَّاها وَ ما لَها مِنْ فُرُوجٍ

آيا به آسمان كه بالاى سرشان است نگاه نكرده‌اند كه چطور آن را بنا كرده و زينت داده‌ايم و آن شكافها (نقائصى) ندارد؟

وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ

زمين را گسترش داديم و در آن كوه‌هاى ثابت قرار داديم و در آن از هر صنف نبات بهجت آور رويانديم.

تَبْصِرَةً وَ ذِكْريٰ لِكُلِّ عَبْدٍ مُنِيبٍ

بصيرت دادن و تذكرى است بر هر بنده با انابه.

وَ نَزَّلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً مُبارَكاً فَأَنْبَتْنا بِهِ جَنَّاتٍ وَ حَبَّ الْحَصِيدِ

و از آسمان آب مباركى نازل كرديم و با آن باغات و دانه درو شده را رويانديم.

وَ النَّخْلَ باسِقاتٍ لَها طَلْعٌ نَضِيدٌ

و نخلهاى بلند با ميوه‌هاى متراكم رويانديم.

رِزْقاً لِلْعِبادِ وَ أَحْيَيْنا بِهِ بَلْدَةً مَيْتاً كَذٰلِكَ الْخُرُوجُ

براى روزى بندگان و با آن، ديار مرده را زنده كرديم، خروج از قبور چنين است.

كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ أَصْحابُ الرَّسِّ وَ ثَمُودُ

پيش از مشركان مكه، قوم نوح و اهل رس و قوم ثمود پيامبران را تكذيب كردند.

وَ عادٌ وَ فِرْعَوْنُ وَ إِخْوانُ لُوطٍ

و قوم عاد و فرعون و قوم لوط.

وَ أَصْحابُ الْأَيْكَةِ وَ قَوْمُ تُبَّعٍ كُلٌّ كَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ وَعِيدِ

و اهل بيشه و قوم تبع، همه پيامبران را تكذيب كردند، تا وعده عذاب من حتمى شد.

أَ فَعَيِينا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ فِي لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدِيدٍ

آيا از خلقت اول عاجز شده‌ايم؟ بلكه آنها از خلقت تازه در اشتباهند.

وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ

انسان را آفريده‌ايم، مى‌دانيم آنچه را كه ضميرش سخن مى‌گويد، ما به او از رگ وريد نزديكتر هستيم.

إِذْ يَتَلَقَّي الْمُتَلَقِّيانِ عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِيدٌ

يا دآر كه اخذ مى‌كند (عمل انسان را) دو اخذ كننده كه در راست و چپ نشسته‌اند.

ما يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ

سخن از دهان نمى‌افكند مگر آنكه نزد او مراقب آماده‌اى است.

وَ جاءَتْ سَكْرَةُ الْمَوْتِ بِالْحَقِّ ذٰلِكَ ما كُنْتَ مِنْهُ تَحِيدُ

و مى‌آيد شدت مرگ حق، اين همانست كه از آن مى‌گريختى.

وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ ذٰلِكَ يَوْمُ الْوَعِيدِ

و دميده مى‌شود در صور آن روز وعيد است.

وَ جاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهِيدٌ

و مى‌آيد هر انسان كه با اوست كشنده و گواهى.

لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هٰذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ

از اين امر در غفلت بودى پرده‌ات را از تو برداشتيم، چشم تو امروز تيز بين است.

وَ قالَ قَرِينُهُ هٰذا ما لَدَيَّ عَتِيدٌ

و گويد قرينش اين آنست كه نزد من آماده است.

أَلْقِيا فِي جَهَنَّمَ كُلَّ كَفَّارٍ عَنِيدٍ

بياندازيد در جهنم هر كافر لجوج را

مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ مُرِيبٍ

منع كننده خير، متجاوز شكاك را.

الَّذِي جَعَلَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَأَلْقِياهُ فِي الْعَذابِ الشَّدِيدِ

آنكه با خدا معبود ديگرى قرار داده بياندازيد او را در اين عذاب سخت،

قالَ قَرِينُهُ رَبَّنا ما أَطْغَيْتُهُ وَ لٰكِنْ كانَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ

همنشين او گويد: پروردگارا من او را طاغى نكرده‌ام بلكه خود در ضلال آشكارى بود.

قالَ لا تَخْتَصِمُوا لَدَيَّ وَ قَدْ قَدَّمْتُ إِلَيْكُمْ بِالْوَعِيدِ

خدا گويد: پيش من مخاصمه نكنيد انذار خويش را از پيش به شما كرده‌ام.

ما يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَيَّ وَ ما أَنَا بِظَلاَّمٍ لِلْعَبِيدِ

اين وعده پيش من تغييرى ندارد و من به بندگان ستمگر نيستم.

يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ

يادآور روزى كه به جهنم گوئيم: آيا پر شدى و گويد، آيا افزودن هست؟

وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ غَيْرَ بَعِيدٍ

نزديك مى‌شود بهشت به اهل تقوى در مكانى نزديك.

هٰذا ما تُوعَدُونَ لِكُلِّ أَوَّابٍ حَفِيظٍ

اين است آنچه وعده مى‌شويد، اين براى هر رجوع كننده به خدا و نگهدار عهد خداست.

مَنْ خَشِيَ الرَّحْمٰنَ بِالْغَيْبِ وَ جاءَ بِقَلْبٍ مُنِيبٍ

هر كه از خدا در غيب بترسد و قلب انابه‌گرى بياورد.

ادْخُلُوها بِسَلامٍ ذٰلِكَ يَوْمُ الْخُلُودِ

داخل بهشت شويد، اين روز جاودانى است.

لَهُمْ ما يَشاءُونَ فِيها وَ لَدَيْنا مَزِيدٌ

براى آنهاست در بهشت آنچه مى‌خواهند و در نزد ماست افزون:

وَ كَمْ أَهْلَكْنا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُمْ بَطْشاً فَنَقَّبُوا فِي الْبِلادِ هَلْ مِنْ مَحِيصٍ

چه بسا مردمان كه پيش از اهل مكه هلاك كرديم، از آنها قويتر بودند، در شهرها راه زدند، آيا از عذاب خدا راه فرارى هست؟

إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَذِكْري لِمَنْ كانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَي السَّمْعَ وَ هُوَ شَهِيدٌ

در اينكه گفته شد پندى هست به آنكه عقل دارد و يا گوش داده و حاضر باشد.

وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَ ما مَسَّنا مِنْ لُغُوبٍ

آسمانها و زمين و آنچه در ميان آن دوست، را در شش روز آفريديم و ما را خستگى و ناتوانى نرسيد.

فَاصْبِرْ عَليٰ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ

صبر كن بر آنچه مى‌گويند و تسبيح كن با حمد پروردگارت پيش از طلوع آفتاب و قبل از غروب آن.

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ

و مقدارى از شب را تسبيح كن و در پس نماز.

وَ اسْتَمِعْ يَوْمَ يُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَكانٍ قَرِيبٍ

منتظر باش روزى را كه ندا كننده از مكان نزديك ندا كند.

يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذٰلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ

روزى كه صيحه حق را مى‌شنوند آن، روز خارج شدن از قبرهاست.

إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي وَ نُمِيتُ وَ إِلَيْنَا الْمَصِيرُ

ما، آرى ما حيات مى‌دهيم و حيات مى‌ستانيم و بازگشت به سوى ماست.

يَوْمَ تَشَقَّقُ الْأَرْضُ عَنْهُمْ سِراعاً ذٰلِكَ حَشْرٌ عَلَيْنا يَسِيرٌ

ياد آر روزى كه زمين از آن شكافته مى‌شود، به سرعت خارج مى‌گردند، اين حشر بر ما آسان است.

نَحْنُ أَعْلَمُ بِما يَقُولُونَ وَ ما أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ فَذَكِّرْ بِالْقُرْآنِ مَنْ يَخافُ وَعِيدِ

ما دانائيم بآنچه مى‌گويند، تو بر آنها مجبور كننده نيستى، پند ده با قرآن كسى را كه از عذاب من مى‌ترسد.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ وَ الذَّارِياتِ ذَرْواً

بنام خداى رحمان رحيم؛ قسم به پاشندگان پاشيدن بخصوصى.

فَالْحامِلاتِ وِقْراً

پس قسم به حاملان بار سنگين.

فَالْجارِياتِ يُسْراً

پس قسم به جارى شوندگان به آسانى.

فَالْمُقَسِّماتِ أَمْراً

پس قسم به تقسيم كنندگان كار بخصوصى.

إِنَّما تُوعَدُونَ لَصادِقٌ

آنچه وعده مى‌شويد راست است.

وَ إِنَّ الدِّينَ لَواقِعٌ

و جزا واقع شدنى است.

وَ السَّماءِ ذاتِ الْحُبُكِ

قسم به آسمان كه داراى راههاست.

إِنَّكُمْ لَفِي قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ

شما در سخن مختلفى هستيد،

يُؤْفَكُ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ

از اقرار بوعده منحرف مى‌شود آنكه منحرف شده است.

قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ

مرگ بر ندانسته سخن گويان.

الَّذِينَ هُمْ فِي غَمْرَةٍ ساهُونَ

كسانى كه در جهالت غافلند.

يَسْئَلُونَ أَيَّانَ يَوْمُ الدِّينِ

مى‌پرسند روز جزا كى خواهد بود.

يَوْمَ هُمْ عَلَي النَّارِ يُفْتَنُونَ

يادآور روزى را كه در آتش مى‌سوزند.

ذُوقُوا فِتْنَتَكُمْ هٰذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ

بچشيد عذاب خويش را اين عذاب آنست كه به عجله مى‌خواستيد.

إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ

حقا كه اهل تقوى در بهشتها و چشمه سارهايند.

آخِذِينَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كانُوا قَبْلَ ذٰلِكَ مُحْسِنِينَ

گرفته‌اند آنچه را كه پروردگارشان داده زيرا كه آنها قبل از اين نيكوكاران بودند.

كانُوا قَلِيلاً مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ

بودند كمتر شبى را مى‌خوابيدند.

وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ

و در سحرها استغفار مى‌كردند.

وَ فِي أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ

و در اموالشان حقى بود براى سائل و محروم.

وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ

در زمين آياتى هست براى يقين جويندگان.

وَ فِي أَنْفُسِكُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ

و در وجود خودتان آيا نمى‌بينيد؟!

وَ فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ وَ ما تُوعَدُونَ

روزى شما و آنچه وعده مى‌شويد در آسمانست.

فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ

قسم به پروردگار آسمان و زمين، اين سخن حق است مانند آنكه سخن مى‌گويند.

هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْراهِيمَ الْمُكْرَمِينَ

آيا حكايت ميهمانهاى ابراهيم به تو رسيده است؟

إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ

وقتى كه بر ابراهيم داخل شدند و سلام گفتند گفت: سلام بر شما، اينان قومى ناشناسند.

فَراغَ إِليٰ أَهْلِهِ فَجاءَ بِعِجْلٍ سَمِينٍ

به طرف اهل خويش رفت و گوساله فربهى آورد.

فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قالَ أَلا تَأْكُلُونَ

به آنها نزديك كرد و گفت: آيا نمى‌خوريد؟

فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً قالُوا لا تَخَفْ وَ بَشَّرُوهُ بِغُلامٍ عَلِيمٍ

از آنها احساس ترس كرد گفتند: نترس و به او مژده پسر دانايى را دادند.

فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَها وَ قالَتْ عَجُوزٌ عَقِيمٌ

زنش در جمعى رو كرد و به صورت خويش زد و گفت: پير زن نازا مى‌زايد؟!

قالُوا كَذٰلِكَ قالَ رَبُّكِ إِنَّهُ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ

گفتند: خدايت اين چنين فرمود: او حكيم و داناست.