وَ بَدَا لَهُمۡ سَيِّ‍َٔاتُ مَا عَمِلُواْ وَ حَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

در آن روز همه اعمال بدى كه مرتكب شده‌اند، براى آنان آشكار مى‌شود و عذابى كه همواره آن را مسخره مى‌كردند، آنان را احاطه مى‌كند.

وَ قِيلَ ٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰكُمۡ كَمَا نَسِيتُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَا وَ مَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُ وَ مَا لَكُم مِّن نَّٰصِرِينَ

و [به آنان‌] گويند: امروز شما را از ياد مى‌بريم، همان گونه كه شما [در دنيا] ديدار امروزتان را از ياد برديد، و جايگاهتان آتش است و شما را يار و ياورى نخواهد بود.

ذَٰلِكُم بِأَنَّكُمُ ٱتَّخَذۡتُمۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ هُزُوٗا وَ غَرَّتۡكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا فَٱلۡيَوۡمَ لَا يُخۡرَجُونَ مِنۡهَا وَ لَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ

اين [عذاب‌] براى اين است كه شما آيات خدا را به مسخره گرفته‌ايد و زندگى دنيا شما را فريفت؛ پس امروز نه آنان را از آتش بيرون آورند و نه از آنان مى‌خواهند كه [براى به دست آوردن خشنودى خدا] عذرخواهى كنند.

فَلِلَّهِ ٱلۡحَمۡدُ رَبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ رَبِّ ٱلۡأَرۡضِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

پس سپاس و ستايش مخصوص خداست كه پروردگار آسمان‌ها و پروردگار زمين و پروردگار جهانيان است؛

وَ لَهُ ٱلۡكِبۡرِيَآءُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ

و كبريايى و عظمت در آسمان‌ها و زمين ويژه اوست، و او تواناى شكست ناپذير و حكيم است.

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ حمٓ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ حم

تَنزِيلُ ٱلۡكِتَٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ

اين كتاب نازل شده از سوى خداى تواناى شكست ناپذير حكيم است.

مَا خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ وَ مَا بَيۡنَهُمَآ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ عَمَّآ أُنذِرُواْ مُعۡرِضُونَ

ما آسمان‌ها و زمين و آنچه را ميان آن دو است، جز به حق و تا سرآمدى معين نيافريديم، و كافران از آنچه بيمشان داده‌اند، روى گردانند.

قُلۡ أَرَءَيۡتُم مَّا تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَرُونِي مَاذَا خَلَقُواْ مِنَ ٱلۡأَرۡضِ أَمۡ لَهُمۡ شِرۡكٞ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ ٱئۡتُونِي بِكِتَٰبٖ مِّن قَبۡلِ هَٰذَآ أَوۡ أَثَٰرَةٖ مِّنۡ عِلۡمٍ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

[به مشركان‌] بگو: به من خبر دهيد [و نشانم دهيد] معبودانى كه به جاى خدا مى‌پرستيد چه چيزى از زمين را آفريده‌اند يا مگر آنان را در آفرينش آسمان‌ها مشاركتى است؟ اگر راستگو هستيد كتابى پيش از اين قرآن يا بازمانده‌اى از دانش استوارى [كه ادعاى شما را تصديق كند] براى من بياوريد؛

وَ مَنۡ أَضَلُّ مِمَّن يَدۡعُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَن لَّا يَسۡتَجِيبُ لَهُۥٓ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَ هُمۡ عَن دُعَآئِهِمۡ غَٰفِلُونَ

و چه كسانى گمراه‌ترند از كسانى كه به جاى خدا معبودانى را مى‌خوانند كه تا روز قيامت پاسخشان را نمى‌دهند و آنان از خواندنشان بى‌خبرند؟

وَ إِذَا حُشِرَ ٱلنَّاسُ كَانُواْ لَهُمۡ أَعۡدَآءٗ وَ كَانُواْ بِعِبَادَتِهِمۡ كَٰفِرِينَ

و هنگامى كه مردم را [در قيامت‌] گرد آورند [معبودانشان‌] با آنان دشمن باشند و پرستش آنان را انكار كنند،

وَ إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمۡ هَٰذَا سِحۡرٞ مُّبِينٌ

و چون آيات روشن ما را بر آنان بخوانند، كافران درباره حقى كه به سويشان آمده مى‌گويند: اين جادويى آشكار است.

أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُ قُلۡ إِنِ ٱفۡتَرَيۡتُهُۥ فَلَا تَمۡلِكُونَ لِي مِنَ ٱللَّهِ شَيۡ‍ًٔا هُوَ أَعۡلَمُ بِمَا تُفِيضُونَ فِيهِ كَفَىٰ بِهِۦ شَهِيدَۢا بَيۡنِي وَ بَيۡنَكُمۡ وَ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ

بلكه مى‌گويند: اين قرآن را از نزد خود ساخته و به خدا نسبت داده است. بگو: اگر آن را از نزد خود ساخته و به خدا نسبت داده باشم [و خدا بخواهد براى اين كار مرا به عذابى سخت گرفتار كند] شما نمى‌توانيد در برابر خدا چيزى از عذاب را از من دفع كنيد، خدا به باطلى كه در آن فرو مى‌رويد [و آن طعنه زدن به قرآن و جادو خواندن آن است‌] داناتر است، و كافى است كه خدا ميان من و شما گواه باشد، و او بسيار آمرزنده و مهربان است.

قُلۡ مَا كُنتُ بِدۡعٗا مِّنَ ٱلرُّسُلِ وَ مَآ أَدۡرِي مَا يُفۡعَلُ بِي وَ لَا بِكُمۡ إِنۡ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّ وَ مَآ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ مُّبِينٞ

بگو: از ميان فرستادگان خدا فرستاده‌اى نوظهور نيستم [كه گفتار و كردارم مخالف گفتار و كردار آنان باشد، بلكه به من هم چون آنان وحى مى‌شود] و نمى‌دانم با من و شما [در دنيا و آخرت‌] چه خواهد شد، من فقط از آنچه به من وحى شده پيروى مى‌كنم، و من جز بيم دهنده‌اى آشكار نيستم.

قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كَانَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَ كَفَرۡتُم بِهِۦ وَ شَهِدَ شَاهِدٞ مِّنۢ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَلَىٰ مِثۡلِهِۦ فَ‍َٔامَنَ وَ ٱسۡتَكۡبَرۡتُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ

بگو: به من خبر دهيد كه: اگر اين قرآن از ناحيه خدا باشد و شما به آن كفر ورزيده باشيد و شاهدى هم از بنى اسرائيل به نظير آن [كه تورات واقعى و تصديق كننده قرآن است‌] شهادت داده باشد [كه: همان طورى كه تورات وحى خداست، قرآن هم وحى خداست و] پس [از شهادتش به قرآن‌] ايمان آورده باشد و شما از ايمان به آن تكبر ورزيده باشيد [آيا گمراه نبوده‌ايد؟] بى‌ترديد خدا گروه ستمكار را هدايت نمى‌كند.

وَ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَوۡ كَانَ خَيۡرٗا مَّا سَبَقُونَآ إِلَيۡهِ وَ إِذۡ لَمۡ يَهۡتَدُواْ بِهِۦ فَسَيَقُولُونَ هَٰذَآ إِفۡكٞ قَدِيمٞ

و كافران درباره مؤمنان گفتند: اگر [آيين محمد] بهتر [از آيين ما] بود [آنان در پذيرفتنش‌] بر ما نسبت به آن پيشى نمى‌گرفتند [بلكه خود ما زودتر از آنان به اين كتاب ايمان مى‌آورديم‌]. و چون [خودشان به خاطر كبر و عنادشان‌] به وسيله آن هدايت نيافتند، به زودى خواهند گفت: اين يك دروغ قديمى است.

وَ مِن قَبۡلِهِۦ كِتَٰبُ مُوسَىٰٓ إِمَامٗا وَ رَحۡمَةٗ وَ هَٰذَا كِتَٰبٞ مُّصَدِّقٞ لِّسَانًا عَرَبِيّٗا لِّيُنذِرَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَ بُشۡرَىٰ لِلۡمُحۡسِنِينَ

[چگونه يك دروغ قديمى است‌] در حالى كه پيش از آن كتاب موسى پيشوا و رحمت بود [و از نزول آن بر پيامبر اسلام خبر داده‌]، و اين قرآن تصديق كننده [آن‌] است در حالى كه به زبان عربى [فصيح و گويا] ست تا ستمكاران را بيم دهد، و براى نيكوكاران بشارتى باشد.

إِنَّ ٱلَّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُ ثُمَّ ٱسۡتَقَٰمُواْ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَ لَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ

بى‌ترديد كسانى كه گفتند: پروردگار ما الله است، سپس [در ميدان عمل بر اين حقيقت‌] استقامت ورزيدند، نه بيمى بر آنان است و نه اندوهگين مى‌شوند.

أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ خَٰلِدِينَ فِيهَا جَزَآءَۢ بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

اينان اهل بهشت‌اند كه به پاداش اعمال شايسته‌اى كه همواره انجام مى‌دادند، در آن جاودانه‌اند.

وَ وَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ إِحۡسَٰنًا حَمَلَتۡهُ أُمُّهُۥ كُرۡهٗا وَ وَضَعَتۡهُ كُرۡهٗا وَ حَمۡلُهُۥ وَ فِصَٰلُهُۥ ثَلَٰثُونَ شَهۡرًا حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُۥ وَ بَلَغَ أَرۡبَعِينَ سَنَةٗ قَالَ رَبِّ أَوۡزِعۡنِيٓ أَنۡ أَشۡكُرَ نِعۡمَتَكَ ٱلَّتِيٓ أَنۡعَمۡتَ عَلَيَّ وَ عَلَىٰ وَٰلِدَيَّ وَ أَنۡ أَعۡمَلَ صَٰلِحٗا تَرۡضَىٰهُ وَ أَصۡلِحۡ لِي فِي ذُرِّيَّتِيٓ إِنِّي تُبۡتُ إِلَيۡكَ وَ إِنِّي مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ

و انسان را درباره پدر و مادرش به نيكى سفارش كرديم. مادرش با تحمل رنج و زحمت او را باردار شد و با رنج و زحمت او را زاييد. و دوران باردارى و باز گرفتنش از شير سى ماه است، تا زمانى كه به رشد و نيرومندى خود و به چهل سالگى برسد، گويد: پروردگارا! به من الهام كن تا نعمتت را كه بر من و پدر و مادرم عطا كرده‌اى سپاس گزارم، و كار شايسته‌اى كه آن را مى‌پسندى انجام دهم و ذريه و نسل مرا براى من صالح و شايسته گردان كه من به سوى تو بازگشتم و به يقين از تسليم شدگان [به فرمان‌ها و احكام‌] توام.

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنۡهُمۡ أَحۡسَنَ مَا عَمِلُواْ وَ نَتَجَاوَزُ عَن سَيِّ‍َٔاتِهِمۡ فِيٓ أَصۡحَٰبِ ٱلۡجَنَّةِ وَعۡدَ ٱلصِّدۡقِ ٱلَّذِي كَانُواْ يُوعَدُونَ

اينان‌اند كسانى كه ما از آنان بهترين اعمالى كه انجام داده‌اند مى‌پذيريم، و از گناهانشان در زمره اهل بهشت در مى‌گذريم؛ [خدا وعده داد] وعده درست و راست كه همواره به آن وعده داده مى‌شدند؛

وَ ٱلَّذِي قَالَ لِوَٰلِدَيۡهِ أُفّٖ لَّكُمَآ أَتَعِدَانِنِيٓ أَنۡ أُخۡرَجَ وَ قَدۡ خَلَتِ ٱلۡقُرُونُ مِن قَبۡلِي وَ هُمَا يَسۡتَغِيثَانِ ٱللَّهَ وَيۡلَكَ ءَامِنۡ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ فَيَقُولُ مَا هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

و كسى كه به پدر و مادرش گفت: اف بر شما! [من از شما متنفر و دلتنگم‌]، آيا به من وعده مى‌دهيد كه [پس از مرگ‌] زنده خواهم شد، در حالى كه پيش از من اقوام بسيارى در گذشتند، [و هيچ كدام از آنان زنده نشدند]. و آن دو همواره [براى بازگشت فرزندشان‌] از خدا يارى مى‌خواهند [و به فرزندشان مى‌گويند:] واى بر تو ايمان بياور، بى‌ترديد وعده خدا [درباره سعادت و رستگارى مؤمنان در قيامت و شقاوت و بدبختى كافران‌] حق است. [ولى او در پاسخشان‌] مى‌گويد: اين [وعده‌ها] جز افسانه‌هاى گذشتگان نيست!!

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ حَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقَوۡلُ فِيٓ أُمَمٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِم مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَ ٱلۡإِنسِ إِنَّهُمۡ كَانُواْ خَٰسِرِينَ

اينان‌اند كسانى كه [به خاطر انكار وعده‌هاى حق‌] فرمان عذاب درباره آنان در زمره گروه‌هايى از جن و انس كه پيش از آنان در گذشتند، محقق و ثابت شده است؛ زيرا آنان زيانكار بودند.

وَ لِكُلّٖ دَرَجَٰتٞ مِّمَّا عَمِلُواْ وَ لِيُوَفِّيَهُمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ وَ هُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ

براى هر كدام [از گروه مؤمنان و كافران‌] بر پايه اعمالى كه انجام داده‌اند درجاتى است [كه در آن قرار مى‌گيرند]، و تا خدا اعمالشان را به طور كامل به آنان بدهد؛ و آنان مورد ستم قرار نمى‌گيرند.

وَ يَوۡمَ يُعۡرَضُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ عَلَى ٱلنَّارِ أَذۡهَبۡتُمۡ طَيِّبَٰتِكُمۡ فِي حَيَاتِكُمُ ٱلدُّنۡيَا وَ ٱسۡتَمۡتَعۡتُم بِهَا فَٱلۡيَوۡمَ تُجۡزَوۡنَ عَذَابَ ٱلۡهُونِ بِمَا كُنتُمۡ تَسۡتَكۡبِرُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَ بِمَا كُنتُمۡ تَفۡسُقُونَ

و روزى كه كافران را بر آتش عرضه كنند [به آنان گويند:] نعمت هاى پاكيزه خود را [كه مى‌توانست وسيله آبادى آخرتتان باشد] در زندگى دنيايتان مصرف كرديد و [همانجا] از آن برخوردار شديد؛ بنابراين امروز به سبب اينكه به ناحق در زمين تكبر مى‌ورزيديد و در برابر اينكه همواره نافرمانى مى‌كرديد با عذاب خفت‌بار كيفر مى‌يابيد.

وَ ٱذۡكُرۡ أَخَا عَادٍ إِذۡ أَنذَرَ قَوۡمَهُۥ بِٱلۡأَحۡقَافِ وَ قَدۡ خَلَتِ ٱلنُّذُرُ مِنۢ بَيۡنِ يَدَيۡهِ وَ مِنۡ خَلۡفِهِۦٓ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّا ٱللَّهَ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ

و [سرگذشت هود] برادر قوم عاد را ياد كن، هنگامى كه قومش را در سرزمين احقاف بيم داد، و بى‌ترديد بيم‌دهندگانى پيش از او و پس از او [در آن سرزمين‌] گذشته بودند كه فقط خدا را بپرستيد؛ زيرا من بر شما از عذاب روزى بزرگ مى‌ترسم.

قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِتَأۡفِكَنَا عَنۡ ءَالِهَتِنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ

گفتند: آيا آمده‌اى تا ما را از [پرستش‌] معبودانمان بر گردانى، پس اگر راستگويى عذابى كه ما را تهديد مى‌كنى بياور!

قَالَ إِنَّمَا ٱلۡعِلۡمُ عِندَ ٱللَّهِ وَ أُبَلِّغُكُم مَّآ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦ وَ لَٰكِنِّيٓ أَرَىٰكُمۡ قَوۡمٗا تَجۡهَلُونَ

گفت: آگاهى [به كيفيت عذاب و زمان آمدنش‌] فقط نزد خداست، و من آيينى را كه به آن فرستاده شده‌ام به شما ابلاغ مى‌كنم، ولى من شما را گروهى مى‌دانم كه همواره نادانى مى‌كنيد.

فَلَمَّا رَأَوۡهُ عَارِضٗا مُّسۡتَقۡبِلَ أَوۡدِيَتِهِمۡ قَالُواْ هَٰذَا عَارِضٞ مُّمۡطِرُنَا بَلۡ هُوَ مَا ٱسۡتَعۡجَلۡتُم بِهِۦ رِيحٞ فِيهَا عَذَابٌ أَلِيمٞ

پس هنگامى كه عذاب را [در پهنه فضا] به صورت ابرى گسترده ديدند كه به سوى دره‌ها و آبگيرهايشان روى آورده، گفتند: اين ابرى باران‌زا براى ماست. [هود گفت: نه‌] بلكه اين همان چيزى است كه آن را به شتاب خواستيد، بادى است كه در آن عذابى دردناك است؛

تُدَمِّرُ كُلَّ شَيۡءِۢ بِأَمۡرِ رَبِّهَا فَأَصۡبَحُواْ لَا يُرَىٰٓ إِلَّا مَسَٰكِنُهُمۡ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

[چنان بادى است كه‌] همه چيز را به فرمان پروردگارش در هم مى‌كوبد و نابود مى‌كند. پس آنان [به سبب آن عذاب‌] چنان شدند كه جز خانه‌هايشان ديده نمى‌شد. اين‌گونه مردم گناهكار را كيفر مى‌دهيم.

وَ لَقَدۡ مَكَّنَّٰهُمۡ فِيمَآ إِن مَّكَّنَّٰكُمۡ فِيهِ وَ جَعَلۡنَا لَهُمۡ سَمۡعٗا وَ أَبۡصَٰرٗا وَ أَفۡ‍ِٔدَةٗ فَمَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُمۡ سَمۡعُهُمۡ وَ لَآ أَبۡصَٰرُهُمۡ وَ لَآ أَفۡ‍ِٔدَتُهُم مِّن شَيۡءٍ إِذۡ كَانُواْ يَجۡحَدُونَ بِ‍َٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَ حَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

همانا ما به آنان در امورى قدرت و تمكن داده بوديم كه شما را در آن امور چنان قدرت و نيرويى نداده‌ايم، و براى آنان گوش و چشم و دل قرار داده بوديم، ولى گوش و چشم و دلشان چيزى از عذاب را از آنان برطرف نكرد؛ زيرا همواره [با داشتن آن ابزار تشخيص‌] آيات ما را انكار مى‌كردند، و سرانجام عذابى كه همواره آن را مسخره مى‌كردند، آنان را احاطه كرد.

وَ لَقَدۡ أَهۡلَكۡنَا مَا حَوۡلَكُم مِّنَ ٱلۡقُرَىٰ وَ صَرَّفۡنَا ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ

و به راستى ما [اهل‌] آبادى هايى را كه پيرامون شما [اهل مكه‌] بودند [به كيفر طغيانشان‌] هلاك كرديم و آيات خود را به صورت هاى گوناگون [براى آنان‌] بيان داشتيم، باشد كه برگردند.

فَلَوۡلَا نَصَرَهُمُ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ قُرۡبَانًا ءَالِهَةَۢ بَلۡ ضَلُّواْ عَنۡهُمۡ وَ ذَٰلِكَ إِفۡكُهُمۡ وَ مَا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ

پس چرا معبودانى كه به جاى خدا انتخاب كردند به گمان اينكه آنان را به خدا نزديك كند آنان را [هنگام نزول عذاب‌] يارى نكردند [نه اينكه يارى نكردند] بلكه از دستشان رفت و گم شدند، و اين بود [سرانجام و نتيجه‌] دروغشان و آنچه را همواره افترا مى‌زدند.

وَ إِذۡ صَرَفۡنَآ إِلَيۡكَ نَفَرٗا مِّنَ ٱلۡجِنِّ يَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقُرۡءَانَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوٓاْ أَنصِتُواْ فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوۡاْ إِلَىٰ قَوۡمِهِم مُّنذِرِينَ

و [ياد كن‌] هنگامى كه گروهى از جن را به سوى تو متوجه كرديم كه قرآن را بشنوند، پس وقتى كه نزد قرائت آن حاضر شدند، گفتند: [براى شنيدن قرآن‌] خاموش باشيد. پس چون قرائت پايان يافت به سوى قومشان در حالى كه بيم دهنده بودند، بازگشتند.

قَالُواْ يَٰقَوۡمَنَآ إِنَّا سَمِعۡنَا كِتَٰبًا أُنزِلَ مِنۢ بَعۡدِ مُوسَىٰ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّ وَ إِلَىٰ طَرِيقٖ مُّسۡتَقِيمٖ

گفتند: اى قوم ما! به راستى ما كتابى را شنيديم كه پس از موسى نازل شده است، تصديق كننده همه كتاب هاى پيش از خود است، به سوى حق و به سوى راه راست هدايت مى‌كند.

يَٰقَوۡمَنَآ أَجِيبُواْ دَاعِيَ ٱللَّهِ وَ ءَامِنُواْ بِهِۦ يَغۡفِرۡ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَ يُجِرۡكُم مِّنۡ عَذَابٍ أَلِيمٖ

اى قوم ما! دعوت كننده خدا [پيامبر اسلام‌] را اجابت كنيد و به او ايمان آوريد تا خدا برخى از گناهانتان را بيامرزد و از عذابى دردناك پناهتان دهد؛

وَ مَن لَّا يُجِبۡ دَاعِيَ ٱللَّهِ فَلَيۡسَ بِمُعۡجِزٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ لَيۡسَ لَهُۥ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءُ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ

و آنان كه دعوت كننده خدا را اجابت نكنند نمى‌توانند [خدا را] در زمين عاجز كنند [تا از دسترس قدرت او بيرون روند] و آنان را در برابر خدا ياورانى نيست [كه عذاب را از آنان دفع كنند]، اينان در گمراهى آشكارى هستند.

أَ وَ لَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ وَ لَمۡ يَعۡيَ بِخَلۡقِهِنَّ بِقَٰدِرٍ عَلَىٰٓ أَن يُحۡـِۧيَ ٱلۡمَوۡتَىٰ بَلَىٰٓ إِنَّهُۥ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ

آيا ندانسته‌اند خدايى كه آسمان‌ها و زمين را آفريد و از آفرينش آنها درمانده و خسته نشد، قدرت دارد كه مردگان را زنده كند؟ آرى، او بر هر كارى تواناست؛

وَ يَوۡمَ يُعۡرَضُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ عَلَى ٱلنَّارِ أَلَيۡسَ هَٰذَا بِٱلۡحَقِّ قَالُواْ بَلَىٰ وَ رَبِّنَا قَالَ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ

و روزى كه كافران را بر آتش عرضه مى‌كنند [از آنان مى‌پرسند:] آيا اين حق نيست؟ مى‌گويند: آرى! سوگند به پروردگارمان حق است، [پرسش كننده‌] مى‌گويد: پس اين عذاب را براى آنكه همواره كفر مى‌ورزيديد، بچشيد.

فَٱصۡبِرۡ كَمَا صَبَرَ أُوْلُواْ ٱلۡعَزۡمِ مِنَ ٱلرُّسُلِ وَ لَا تَسۡتَعۡجِل لَّهُمۡ كَأَنَّهُمۡ يَوۡمَ يَرَوۡنَ مَا يُوعَدُونَ لَمۡ يَلۡبَثُوٓاْ إِلَّا سَاعَةٗ مِّن نَّهَارِۢ بَلَٰغٞ فَهَلۡ يُهۡلَكُ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ

پس صبر كن همان گونه كه پيامبران اولوالعزم صبر كردند، و براى آنان در [نزول عذاب‌] شتاب مكن، روزى كه آنان آنچه را كه وعده داده مى‌شوند ببينند، گويى فقط ساعتى از يك روز [در دنيا] درنگ داشتند؛ اين قرآن، ابلاغى است براى همه؛ پس آيا جز مردم نافرمان هلاك مى‌شوند؟

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ صَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ أَضَلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ آنان كه كفر ورزيدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند خدا اعمالشان را باطل و تباه‌ساخت؛

وَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَ ءَامَنُواْ بِمَا نُزِّلَ عَلَىٰ مُحَمَّدٖ وَ هُوَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡ كَفَّرَ عَنۡهُمۡ سَيِّ‍َٔاتِهِمۡ وَ أَصۡلَحَ بَالَهُمۡ

و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند و به آنچه بر محمد نازل شده كه از سوى پروردگارشان حق است گرويدند، خدا گناهانشان را از آنان محو كرد و حالشان را اصلاح نمود.

ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱتَّبَعُواْ ٱلۡبَٰطِلَ وَ أَنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّبَعُواْ ٱلۡحَقَّ مِن رَّبِّهِمۡ كَذَٰلِكَ يَضۡرِبُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ أَمۡثَٰلَهُمۡ

اين به سبب آن است كه كافران از باطل پيروى كردند، و مؤمنان از حق كه از سوى پروردگار آنان است، پيروى نمودند. اين‌گونه خدا براى مردم اوصافشان را بيان مى‌كند.

فَإِذَا لَقِيتُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَضَرۡبَ ٱلرِّقَابِ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَثۡخَنتُمُوهُمۡ فَشُدُّواْ ٱلۡوَثَاقَ فَإِمَّا مَنَّۢا بَعۡدُ وَ إِمَّا فِدَآءً حَتَّىٰ تَضَعَ ٱلۡحَرۡبُ أَوۡزَارَهَا ذَٰلِكَ وَ لَوۡ يَشَآءُ ٱللَّهُ لَٱنتَصَرَ مِنۡهُمۡ وَ لَٰكِن لِّيَبۡلُوَاْ بَعۡضَكُم بِبَعۡضٖ وَ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ

پس هنگامى كه [در ميدان جنگ‌] با كافران روبرو شديد، گردن هايشان را به شدت بزنيد تا آن گاه كه بسيارى از آنان را با سختى و غلظت از پاى درآوريد، در اين هنگام [از دشمن اسير بگيريد و] آنان را محكم ببنديد، [پس از اسير گرفتن‌] يا بر آنان منت نهيد [و آزادشان كنيد]، يا از آنان [در برابر آزاد كردنشان‌] فديه و عوض بگيريد تا آنجا كه جنگ بارهاى سنگينش را بر زمين نهد. اين است [فرمان خدا]؛ و اگر خدا مى‌خواست [خود بدون فرمان جنگ‌] از آنان انتقام مى‌گرفت [ولى به جنگ فرمان داد] تا برخى از شما را به وسيله برخى ديگر بيازمايد، و كسانى كه در راه خدا به شهادت رسيده‌اند، خدا هرگز اعمالشان را باطل و تباه نمى‌كند.

سَيَهۡدِيهِمۡ وَ يُصۡلِحُ بَالَهُمۡ

[خدا] آنان را به زودى [به سرمنزل خوشبختى و كرامت‌] هدايت مى‌كند و حالشان را اصلاح مى‌نمايد؛

وَ يُدۡخِلُهُمُ ٱلۡجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمۡ

و آنان را در بهشتى كه در دنيا به آنان شناسانده در مى‌آورد.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ يَنصُرۡكُمۡ وَ يُثَبِّتۡ أَقۡدَامَكُمۡ

اى مؤمنان! اگر خدا را يارى كنيد، خدا هم شما را يارى مى‌كند و گام هايتان را محكم و استوار مى‌سازد؛

وَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَتَعۡسٗا لَّهُمۡ وَ أَضَلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ

و بر كافران هلاكت و نابودى باد و [خدا] اعمالشان را باطل و تباه ساخت.

ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَرِهُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ

اين براى آن است كه آنان آنچه را خدا نازل كرده است خوش نداشتند، پس خدا هم اعمالشان را تباه و بى‌اثر كرد.

أَفَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ دَمَّرَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَ لِلۡكَٰفِرِينَ أَمۡثَٰلُهَا

آيا در زمين گردش نكردند تا با تأمل بنگرند كه سرانجام كسانى كه پيش از آنان بودند، چگونه بود؟ خدا آنان را درهم كوبيد و نابود كرد و نيز براى اين كافران همانند آن [عذاب‌ها قطعى و ثابت‌] است.

ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ مَوۡلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ أَنَّ ٱلۡكَٰفِرِينَ لَا مَوۡلَىٰ لَهُمۡ

اين [پيروزى مؤمنان و نابودى كافران‌] به سبب اين است كه خدا سرپرست و ياور كسانى است كه ايمان آورده‌اند، و كافران را سرپرست و يارى نيست.

إِنَّ ٱللَّهَ يُدۡخِلُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ وَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَتَمَتَّعُونَ وَ يَأۡكُلُونَ كَمَا تَأۡكُلُ ٱلۡأَنۡعَٰمُ وَ ٱلنَّارُ مَثۡوٗى لَّهُمۡ

بى‌ترديد خدا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند، در بهشت‌هايى كه از زير [درختان‌] آن نهرها جارى است در مى‌آورد، و در حالى كه كافران همواره سرگرم بهره‌گيرى از [كالا و لذت هاى زودگذر] دنيايند و مى‌خورند، همان گونه كه چهارپايان مى‌خورند و جايگاهشان آتش است.

وَ كَأَيِّن مِّن قَرۡيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةٗ مِّن قَرۡيَتِكَ ٱلَّتِيٓ أَخۡرَجَتۡكَ أَهۡلَكۡنَٰهُمۡ فَلَا نَاصِرَ لَهُمۡ

چه بسيار آبادى هايى كه [اهلش‌] از [اهل‌] آبادى تو كه تو را بيرون كرده‌اند نيرومندتر بودند، ما آنان را هلاك كرديم و ياورى [در برابر عذاب‌] براى آنان نبود.

أَفَمَن كَانَ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّهِۦ كَمَن زُيِّنَ لَهُۥ سُوٓءُ عَمَلِهِۦ وَ ٱتَّبَعُوٓاْ أَهۡوَآءَهُم

آيا كسانى كه بر دليل روشنى از پروردگار خويش‌اند، مانند كسانى هستند كه عمل زشتشان براى آنان آراسته شده و از هواهاى نفسانى خود پيروى كرده‌اند؟

مَّثَلُ ٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي وُعِدَ ٱلۡمُتَّقُونَ فِيهَآ أَنۡهَٰرٞ مِّن مَّآءٍ غَيۡرِ ءَاسِنٖ وَ أَنۡهَٰرٞ مِّن لَّبَنٖ لَّمۡ يَتَغَيَّرۡ طَعۡمُهُۥ وَ أَنۡهَٰرٞ مِّنۡ خَمۡرٖ لَّذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ وَ أَنۡهَٰرٞ مِّنۡ عَسَلٖ مُّصَفّٗى وَ لَهُمۡ فِيهَا مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ وَ مَغۡفِرَةٞ مِّن رَّبِّهِمۡ كَمَنۡ هُوَ خَٰلِدٞ فِي ٱلنَّارِ وَ سُقُواْ مَآءً حَمِيمٗا فَقَطَّعَ أَمۡعَآءَهُمۡ

صفت بهشتى كه به پرهيزكاران وعده داده شده [چنين است:] در آن نهرهايى است از آبى كه مزه و رنگش برنگشته و نهرهايى از شير كه طعمش دگرگون نشده و نهرهايى از شراب كه براى نوشندگان مايه لذت است و نهرهايى از عسل خالص است، و در آن از هر گونه ميوه‌اى براى آنان فراهم است، و نيز آمرزشى از سوى پروردگارشان [ويژه آنان است. آيا اينان‌] مانند كسانى هستند كه در آتش هميشگى و جاودانه‌اند، واز آبى جوشان به آنان مى‌نوشانند كه روده‌هايشان را متلاشى مى‌كند؟!

وَ مِنۡهُم مَّن يَسۡتَمِعُ إِلَيۡكَ حَتَّىٰٓ إِذَا خَرَجُواْ مِنۡ عِندِكَ قَالُواْ لِلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ مَاذَا قَالَ ءَانِفًا أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَ ٱتَّبَعُوٓاْ أَهۡوَآءَهُمۡ

گروهى از آنان [كه منافق‌اند در ظاهر به گفتارت‌] گوش مى‌دهند، ولى هنگامى كه از نزد تو بيرون روند به كسانى كه آگاهى و معرفت به آنان داده شده [از روى مسخره‌] مى‌گويند: هم اكنون چه گفت؟ [ما كه گفته او را نفهميديم.] آنان كسانى هستند كه خدا بر دل‌هايشان مهر [تيره بختى‌] نهاده واز هواهاى نفسانى خود پيروى كرده‌اند،

وَ ٱلَّذِينَ ٱهۡتَدَوۡاْ زَادَهُمۡ هُدٗى وَ ءَاتَىٰهُمۡ تَقۡوَىٰهُمۡ

و كسانى كه هدايت يافته‌اند خدا بر هدايتشان افزوده و پرهيزكارى و تقوايشان را به آنان عطا كرده است؛

فَهَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا ٱلسَّاعَةَ أَن تَأۡتِيَهُم بَغۡتَةٗ فَقَدۡ جَآءَ أَشۡرَاطُهَا فَأَنَّىٰ لَهُمۡ إِذَا جَآءَتۡهُمۡ ذِكۡرَىٰهُمۡ

پس آيا [منافقان و منكران‌] جز اين را انتظار مى‌برند كه ناگاه قيامت بر آنان فرا رسد؟ در حالى كه هم اكنون نشانه‌هايش آمده است، پس هنگامى كه قيامت بر آنان فرا رسد، متذكر شدن و هوشيارى‌شان از كجا و چگونه به آنان سود بخشد؟

فَٱعۡلَمۡ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ وَ ٱسۡتَغۡفِرۡ لِذَنۢبِكَ وَ لِلۡمُؤۡمِنِينَ وَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَ ٱللَّهُ يَعۡلَمُ مُتَقَلَّبَكُمۡ وَ مَثۡوَىٰكُمۡ

پس بدان كه هيچ معبودى جز خدا نيست [بنابراين بر معرفت و آگاهيت نسبت به حق استوار باش‌]؛ و پوشاندن تبعاتى را كه به نا حق از كردار و گفتار مردم درباره تو پديد آمده از خدا بخواه، و براى زنان و مردان مؤمن طلب آمرزش كن و خدا محل رفت و بازگشت شماو قرارگاهتان را مى‌داند.

وَ يَقُولُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَوۡلَا نُزِّلَتۡ سُورَةٞ فَإِذَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ مُّحۡكَمَةٞ وَ ذُكِرَ فِيهَا ٱلۡقِتَالُ رَأَيۡتَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ نَظَرَ ٱلۡمَغۡشِيِّ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡمَوۡتِ فَأَوۡلَىٰ لَهُمۡ

مؤمنان مى‌گويند: چرا سوره‌اى [در رابطه با فرمان جهاد] نازل نمى‌شود؟ ولى هنگامى كه سوره‌اى محكم و بى‌شبهه نازل مى‌شود و در آن از جهاد سخن به ميان آمده است، آنان را كه در دل هايشان بيمارى است، مى‌بينى مانند كسى كه در بيهوشى مرگ افتاده به تو مى‌نگرند و سزاوارشان هم [به سبب بيماردلى‌] همين حالت است.

طَاعَةٞ وَ قَوۡلٞ مَّعۡرُوفٞ فَإِذَا عَزَمَ ٱلۡأَمۡرُ فَلَوۡ صَدَقُواْ ٱللَّهَ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ

[ولى‌] فرمانبردارى [از خدا و پيامبر] و سخن پسنديده و نيك [نه اظهار كراهت و ناخشنودى از جهاد] براى آنان شايسته‌تر است. پس اگر هنگامى كه فرمان جهاد قطعى و مسلم شود، با خدا از سر صدق و راستى درآيند، بى‌ترديد براى آنان بهتر است.

فَهَلۡ عَسَيۡتُمۡ إِن تَوَلَّيۡتُمۡ أَن تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ تُقَطِّعُوٓاْ أَرۡحَامَكُمۡ

پس اگر [از خدا و پيامبر] روى گردان شويد آيا از شما جز اين انتظار مى‌رود كه در زمين فساد كنيد و [بر سر مال و منال دنيا] قطع رحم نماييد؟

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فَأَصَمَّهُمۡ وَ أَعۡمَىٰٓ أَبۡصَٰرَهُمۡ

آنان [كه روى‌گردانند] كسانى هستند كه خدا لعنتشان كرده و گوش [دل‌] شان را كر و چشم [بصيرت‌] شان را كور كرده است.

أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ ٱلۡقُرۡءَانَ أَمۡ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقۡفَالُهَآ

آيا در قرآن نمى‌انديشند [تاحقايق را بفهمند] يا بر دل هايشان قفل هايى قرار دارد؟

إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱرۡتَدُّواْ عَلَىٰٓ أَدۡبَٰرِهِم مِّنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ ٱلۡهُدَى ٱلشَّيۡطَٰنُ سَوَّلَ لَهُمۡ وَ أَمۡلَىٰ لَهُمۡ

بى‌ترديد كسانى كه پس از روشن شدن هدايت براى آنان [به همان عقايد باطل و كردار ناپسندشان‌] برگشتند [و دست از قرآن و پيامبر برداشتند] شيطان زشتى‌هايشان را در نظرشان آراست و آنان را در آرزوهاى دور و دراز انداخت.

ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لِلَّذِينَ كَرِهُواْ مَا نَزَّلَ ٱللَّهُ سَنُطِيعُكُمۡ فِي بَعۡضِ ٱلۡأَمۡرِ وَ ٱللَّهُ يَعۡلَمُ إِسۡرَارَهُمۡ

اين به سبب آن است كه آنان به كسانى [چون مشركان و كافران‌] كه نازل شدن وحى را خوش نداشتند، گفتند: [ما] در بعضى از امور [كه بر ضد مؤمنان است‌] از شما اطاعت خواهيم كرد. در حالى كه خدا اسرارشان را مى‌داند.

فَكَيۡفَ إِذَا تَوَفَّتۡهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَ أَدۡبَٰرَهُمۡ

پس حال و وضعشان زمانى كه فرشتگان جانشان را مى‌گيرند در حالى كه بر صورت و پشتشان [تازيانه عذاب‌] مى‌زنند، چگونه خواهد بود؟!

ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱتَّبَعُواْ مَآ أَسۡخَطَ ٱللَّهَ وَ كَرِهُواْ رِضۡوَٰنَهُۥ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ

اين عذاب براى اين است كه آنان از آنچه خدا را به خشم آورده پيروى كردند، و خشنودى او را خوش نداشتند در نتيجه اعمالشان را تباه و بى‌اثر كرد.

أَمۡ حَسِبَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَن لَّن يُخۡرِجَ ٱللَّهُ أَضۡغَٰنَهُمۡ

بلكه كسانى كه در دل هايشان بيمارى است، گمان كردند كه خدا كينه‌هايشان را آشكار نخواهد كرد.

وَ لَوۡ نَشَآءُ لَأَرَيۡنَٰكَهُمۡ فَلَعَرَفۡتَهُم بِسِيمَٰهُمۡ وَ لَتَعۡرِفَنَّهُمۡ فِي لَحۡنِ ٱلۡقَوۡلِ وَ ٱللَّهُ يَعۡلَمُ أَعۡمَٰلَكُمۡ

و اگر بخواهيم يقينا آنان را به تو نشان مى‌دهيم تا آنان را از روى نشانه‌هايشان بشناسى، و بى‌ترديد آنان را از شيوه سخن گفتن خواهى شناخت؛ و خدا كارهاى شما را مى‌داند.

وَ لَنَبۡلُوَنَّكُمۡ حَتَّىٰ نَعۡلَمَ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ مِنكُمۡ وَ ٱلصَّٰبِرِينَ وَ نَبۡلُوَاْ أَخۡبَارَكُمۡ

به يقين ما شما را امتحان مى‌كنيم تا مجاهدان از شما و صابران را مشخص نماييم، و اخبار شما را نيز [كه اعمال و اسرار شماست‌] مى‌آزماييم [تا صدق و كذب شما را در همه امور معلوم بداريم.]

إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ صَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَ شَآقُّواْ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ ٱلۡهُدَىٰ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡ‍ٔٗا وَ سَيُحۡبِطُ أَعۡمَٰلَهُمۡ

مسلما آنان كه كفر ورزيدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند و پس از آنكه هدايت براى آنان روشن شد با پيامبر به شدت دشمنى نمودند، هرگز هيچ زيانى به خدا نمى‌رسانند و خدا به زودى اعمالشان را تباه و بى اثر مى‌كند.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَ أَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَ لَا تُبۡطِلُوٓاْ أَعۡمَٰلَكُمۡ

اى اهل ايمان! پيامبر را اطاعت كنيد و اعمالتان را [با تخلف از دستورها خدا و پيامبر، شرك، نفاق، منت گذارى و ريا] باطل مكنيد.

إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ صَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ ثُمَّ مَاتُواْ وَ هُمۡ كُفَّارٞ فَلَن يَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَهُمۡ

مسلما كسانى كه كافر شدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند، سپس در حال كفر از دنيا رفتند، هرگز خدا آنان را نمى‌آمرزد.

فَلَا تَهِنُواْ وَ تَدۡعُوٓاْ إِلَى ٱلسَّلۡمِ وَ أَنتُمُ ٱلۡأَعۡلَوۡنَ وَ ٱللَّهُ مَعَكُمۡ وَ لَن يَتِرَكُمۡ أَعۡمَٰلَكُمۡ

پس [با توجه به يارى و كارسازى خدا] سست نشويد و [كافران و مشركان را] به آشتى و صلحى [كه براى شما خفت بار است‌] دعوت نكنيد، در حالى كه شما برتر هستيد و خدا با شماست و هرگز از [ثواب و پاداش‌] اعمالتان نمى‌كاهد.

إِنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَ لَهۡوٞ وَ إِن تُؤۡمِنُواْ وَ تَتَّقُواْ يُؤۡتِكُمۡ أُجُورَكُمۡ وَ لَا يَسۡ‍َٔلۡكُمۡ أَمۡوَٰلَكُمۡ

زندگى دنيا فقط بازى و سرگرمى است، اگر ايمان بياوريد و پرهيزكارى كنيد، خدا پاداش‌هايتان را مى‌دهد و از شما نمى‌خواهد [كه‌] اموالتان را [در راه خدا انفاق كنيد؛]

إِن يَسۡ‍َٔلۡكُمُوهَا فَيُحۡفِكُمۡ تَبۡخَلُواْ وَ يُخۡرِجۡ أَضۡغَٰنَكُمۡ

اگر همه اموال شما را بخواهد و بر شما اصرار ورزد، بخل مى‌كنيد و [سبب مى‌شود كه‌] كينه‌هاى درونى شما را بيرون بريزد [و آن زمان است كه گمراه مى‌شويد.]

هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ تُدۡعَوۡنَ لِتُنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَمِنكُم مَّن يَبۡخَلُ وَ مَن يَبۡخَلۡ فَإِنَّمَا يَبۡخَلُ عَن نَّفۡسِهِۦ وَ ٱللَّهُ ٱلۡغَنِيُّ وَ أَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُ وَ إِن تَتَوَلَّوۡاْ يَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُونُوٓاْ أَمۡثَٰلَكُم

آگاه باشيد! شما همان مردمى هستيد كه براى انفاق در راه خدا دعوت مى‌شويد، پس برخى از شما بخل مى‌ورزند، و هر كه بخل پيشه كند، فقط نسبت به [سعادت و خوشبختى‌] خود بخيل است، و خدا [از انفاق و صدقات شما] بى‌نياز است، و شماييد كه نيازمند هستيد؛ و اگر [از فرمان‌ها او] روى بگردانيد به جاى شما گروه ديگرى را مى‌آورد كه مانند شما [روى گردان، سست عقيده و بخيل‌] نخواهند بود.

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ إِنَّا فَتَحۡنَا لَكَ فَتۡحٗا مُّبِينٗا

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ به راستى ما براى تو پيروزى آشكارى فراهم آورديم؛

لِّيَغۡفِرَ لَكَ ٱللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِن ذَنۢبِكَ وَ مَا تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكَ وَ يَهۡدِيَكَ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا

تا خدا آنچه را از تبعات گذشته [كه به نا حق از گفتار و كردار مردم، درباره تو پديد آمده‌] و پس از آن را براى تو بپوشاند، و نعمتش را بر تو كامل كند، و به راهى راست راهنمايى‌ات نمايد؛

وَ يَنصُرَكَ ٱللَّهُ نَصۡرًا عَزِيزًا

و خدا تو را به نصرتى توانمندانه و شكست‌ناپذير يارى دهد.

هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ ٱلسَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِيمَٰنٗا مَّعَ إِيمَٰنِهِمۡ وَ لِلَّهِ جُنُودُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ كَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا

اوست كه آرامش را در دل هاى مؤمنان نازل كرد، تا ايمانى بر ايمانشان بيفزايد. و سپاهيان آسمان و زمين فقط در سيطره مالكيت و فرمانروايى خداست؛ و خدا همواره دانا و حكيم است.

لِّيُدۡخِلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَ يُكَفِّرَ عَنۡهُمۡ سَيِّ‍َٔاتِهِمۡ وَ كَانَ ذَٰلِكَ عِندَ ٱللَّهِ فَوۡزًا عَظِيمٗا

تا مردان و زنان مؤمن را در بهشت‌هايى درآورد كه از زير [درختان آن‌] نهرها جارى است در حالى كه در آن جاودانه‌اند، و گناهانشان را از آنان محو كند، و اين [سرانجام نيك‌] نزد خدا كاميابى بزرگ است.

وَ يُعَذِّبَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَ ٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ وَ ٱلۡمُشۡرِكَٰتِ ٱلظَّآنِّينَ بِٱللَّهِ ظَنَّ ٱلسَّوۡءِ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِ وَ غَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَ لَعَنَهُمۡ وَ أَعَدَّ لَهُمۡ جَهَنَّمَ وَ سَآءَتۡ مَصِيرٗا

و مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرك را كه به خدا گمان بد مى‌برند عذاب كند؛ پيشامد بد زمانه فقط بر خودشان باد. خدا بر آنان خشم گرفته، و لعنتشان كرده است و دوزخ را براى آنان آماده نموده و چه بد بازگشت گاهى است.

وَ لِلَّهِ جُنُودُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ كَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا

سپاهيان آسمان‌ها و زمين فقط در سيطره مالكيت و فرمانروايى خداست؛ و خدا همواره تواناى شكست‌ناپذير و حكيم است.

إِنَّآ أَرۡسَلۡنَٰكَ شَٰهِدٗا وَ مُبَشِّرٗا وَ نَذِيرٗا

ما تو را گواه [بر اعمال امت‌] و مژده‌رسان و بيم‌دهنده فرستاديم؛

لِّتُؤۡمِنُواْ بِٱللَّهِ وَ رَسُولِهِۦ وَ تُعَزِّرُوهُ وَ تُوَقِّرُوهُ وَ تُسَبِّحُوهُ بُكۡرَةٗ وَ أَصِيلًا

تا [همه شما مردم‌] به خدا و پيامبرش ايمان آوريد و او را يارى دهيد و بزرگش بشماريد و بامداد و شام گاه تسبيحش گوييد.

إِنَّ ٱلَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ ٱللَّهَ يَدُ ٱللَّهِ فَوۡقَ أَيۡدِيهِمۡ فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ وَ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِمَا عَٰهَدَ عَلَيۡهُ ٱللَّهَ فَسَيُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا

به يقين كسانى كه با تو بيعت مى‌كنند، جز اين نيست كه با خدا بيعت مى‌كنند؛ [دست تو كه به منزله‌] دست خدا [ست‌]، بالاى دست هاى آنان است. پس كسى كه پيمان مى‌شكند فقط به زيان خود مى‌شكند، و كسى كه به پيمانى كه با خدا بسته است وفا كند، خدا به زودى پاداشى بزرگ به او مى‌دهد.

سَيَقُولُ لَكَ ٱلۡمُخَلَّفُونَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ شَغَلَتۡنَآ أَمۡوَٰلُنَا وَ أَهۡلُونَا فَٱسۡتَغۡفِرۡ لَنَا يَقُولُونَ بِأَلۡسِنَتِهِم مَّا لَيۡسَ فِي قُلُوبِهِمۡ قُلۡ فَمَن يَمۡلِكُ لَكُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡ‍ًٔا إِنۡ أَرَادَ بِكُمۡ ضَرًّا أَوۡ أَرَادَ بِكُمۡ نَفۡعَۢا بَلۡ كَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرَۢا

كسانى از باديه‌نشينان كه از جنگ [با دشمن‌] تخلف كردند به زودى [از روى بهانه‌جويى‌] به تو مى‌گويند: اموال و خانواده‌مان ما را به خود مشغول كردند [به اين سبب نتوانستيم به جنگ آييم‌]؛ پس براى ما آمرزش بخواه. با زبان هايشان چيزى مى‌گويند كه در دل هايشان نيست. بگو: اگر خدا زيانى يا سودى را براى شما بخواهد چه كسى مى‌تواند در برابر خدا از شما دفاع كند؟ بلكه خدا همواره به آنچه انجام مى‌دهيد، آگاه است.

بَلۡ ظَنَنتُمۡ أَن لَّن يَنقَلِبَ ٱلرَّسُولُ وَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِلَىٰٓ أَهۡلِيهِمۡ أَبَدٗا وَ زُيِّنَ ذَٰلِكَ فِي قُلُوبِكُمۡ وَ ظَنَنتُمۡ ظَنَّ ٱلسَّوۡءِ وَ كُنتُمۡ قَوۡمَۢا بُورٗا

[تخلف شما از جنگ، ربطى به اموال و خانواده‌تان نداشت‌] بلكه پنداشتيد پيامبر و مؤمنان هرگز به كسان خود باز نمى‌گردند، و اين پندار باطل در دل هايتان آراسته شد، و گمان بد برديد [كه خدا پيامبر و مؤمنان را يارى نخواهد كرد] و شما [به سبب اين پندار باطل و گمان بد] قومى نابودشدنى هستيد.

وَ مَن لَّمۡ يُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ وَ رَسُولِهِۦ فَإِنَّآ أَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ سَعِيرٗا

و هر كس به خدا و پيامبرش ايمان نياورد [زيانى به خدا و پيامبر نمى‌رساند]، ما براى كافران آتشى سوزان آماده كرده‌ايم.

وَ لِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَ يُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَ كَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا

و مالكيت و فرمانروايى آسمان‌ها و زمين فقط در سيطره خداست، هر كس را بخواهد مى‌آمرزد و هر كس را بخواهد عذاب مى‌كند؛ و خدا همواره بسيار آمرزنده و مهربان است.

سَيَقُولُ ٱلۡمُخَلَّفُونَ إِذَا ٱنطَلَقۡتُمۡ إِلَىٰ مَغَانِمَ لِتَأۡخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعۡكُمۡ يُرِيدُونَ أَن يُبَدِّلُواْ كَلَٰمَ ٱللَّهِ قُل لَّن تَتَّبِعُونَا كَذَٰلِكُمۡ قَالَ ٱللَّهُ مِن قَبۡلُ فَسَيَقُولُونَ بَلۡ تَحۡسُدُونَنَا بَلۡ كَانُواْ لَا يَفۡقَهُونَ إِلَّا قَلِيلٗا

هنگامى كه شما براى به دست آوردن غنايمى روانه [ميدان جنگى‌] مى‌شويد، متخلفان [از جنگ حديبيه‌] به زودى خواهند گفت: بگذاريد ما هم به دنبال شما بياييم. [اين سبك‌مغزان سودجو] مى‌خواهند وعده خدا را [كه به مؤمنان وعده پيروزى و غنيمت داد و به منافقان وعده محروميت از غنيمت و رحمت داده است‌] تغيير دهند. بگو: هرگز دنبال ما نخواهيد آمد؛ اين‌گونه خدا پيش از اين [درباره شما] فرموده است. اما [اين گروه بى‌شرم‌] به زودى خواهند گفت: شما نسبت به ما حسد مى‌ورزيد، [چنين نيست‌] بلكه آنان جز اندكى نمى‌فهمند.

قُل لِّلۡمُخَلَّفِينَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ سَتُدۡعَوۡنَ إِلَىٰ قَوۡمٍ أُوْلِي بَأۡسٖ شَدِيدٖ تُقَٰتِلُونَهُمۡ أَوۡ يُسۡلِمُونَ فَإِن تُطِيعُواْ يُؤۡتِكُمُ ٱللَّهُ أَجۡرًا حَسَنٗا وَ إِن تَتَوَلَّوۡاْ كَمَا تَوَلَّيۡتُم مِّن قَبۡلُ يُعَذِّبۡكُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا

به متخلفان باديه نشين بگو: به زودى به سوى گروهى سرسخت و نيرومند دعوت خواهيد شد كه با آنان بجنگيد، يا آنكه اسلام آورند؛ پس اگر اطاعت كنيد خدا پاداش نيكى به شما خواهد داد، و اگر روى برگردانيد، همان گونه كه پيش از اين روى گردانديد، شما را به عذابى دردناك عذاب خواهد كرد.

لَّيۡسَ عَلَى ٱلۡأَعۡمَىٰ حَرَجٞ وَ لَا عَلَى ٱلۡأَعۡرَجِ حَرَجٞ وَ لَا عَلَى ٱلۡمَرِيضِ حَرَجٞ وَ مَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَ رَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ وَ مَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبۡهُ عَذَابًا أَلِيمٗا

بر نابينا و لنگ و بيمار [اگر در جنگ شركت نكنند] گناهى نيست. و كسى كه از خدا و پيامبرش اطاعت كند، او را در بهشت‌هايى درآورد كه از زير درختان [آن‌] نهرها جارى است، و هر كس روى بگرداند او را به عذابى دردناك عذاب مى‌كند.

لَّقَدۡ رَضِيَ ٱللَّهُ عَنِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ يُبَايِعُونَكَ تَحۡتَ ٱلشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمۡ فَأَنزَلَ ٱلسَّكِينَةَ عَلَيۡهِمۡ وَ أَثَٰبَهُمۡ فَتۡحٗا قَرِيبٗا

يقينا خدا از مؤمنان هنگامى كه زير آن درخت [كه در منطقه حديبيه بود] با تو بيعت مى‌كردند خشنود شد، و خدا آنچه را [از خلوص نيت و پاكى قصد] در دل هايشان بود مى‌دانست، در نتيجه آرامش را بر آنان نازل كرد، و پيروزى نزديكى را [كه پيروزى در خيبر بود] به آنان پاداش داد.

وَ مَغَانِمَ كَثِيرَةٗ يَأۡخُذُونَهَا وَ كَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمٗا

[و پاداش ديگر] غنيمت هاى فراوانى است كه آن را به دست مى‌آوريد؛ و خدا همواره تواناى شكست‌ناپذير و حكيم است.

وَعَدَكُمُ ٱللَّهُ مَغَانِمَ كَثِيرَةٗ تَأۡخُذُونَهَا فَعَجَّلَ لَكُمۡ هَٰذِهِۦ وَ كَفَّ أَيۡدِيَ ٱلنَّاسِ عَنكُمۡ وَ لِتَكُونَ ءَايَةٗ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ وَ يَهۡدِيَكُمۡ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا

خدا غنيمت‌هاى فراوانى را در آينده به شما وعده داده است كه به دست مى‌آوريد، و اين يك غنيمت را [كه فتح خيبر است‌] براى شما پيش انداخت، و دست هاى [تجاوز و ستم‌] مردم را از شما باز داشت تا اين [پيروزى ها] براى مؤمنان نشانه‌اى [از حقانيت دين و يارى خدا] باشد و تا شما را به راهى راست هدايت كند.

وَ أُخۡرَىٰ لَمۡ تَقۡدِرُواْ عَلَيۡهَا قَدۡ أَحَاطَ ٱللَّهُ بِهَا وَ كَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٗا

و [غنيمت‌ها و پيروزى‌هاى‌] ديگر [ى هست‌] كه شما تا كنون بر آنها دست نيافته‌ايد، بى‌ترديد خدا بر آنها احاطه دارد [و به آسانى مى‌تواند در دسترس شما قرار دهد]؛ و خدا همواره بر هر كارى تواناست.

وَ لَوۡ قَٰتَلَكُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوَلَّوُاْ ٱلۡأَدۡبَٰرَ ثُمَّ لَا يَجِدُونَ وَلِيّٗا وَ لَا نَصِيرٗا

اگر كافران با شما بجنگند حتما پشت كنان مى‌گريزند، آن گاه سرپرست و ياورى [كه از آنان دفاع كند] نمى‌يابند.

سُنَّةَ ٱللَّهِ ٱلَّتِي قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلُ وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ ٱللَّهِ تَبۡدِيلٗا

خدا روشى ثابت و قطعى مقرر كرده است كه از پيش [بر پيروزى مؤمنان و شكست كافران‌] جارى بوده است، و هرگز براى روش خدا تغيير و تبديلى نخواهى يافت.

وَ هُوَ ٱلَّذِي كَفَّ أَيۡدِيَهُمۡ عَنكُمۡ وَ أَيۡدِيَكُمۡ عَنۡهُم بِبَطۡنِ مَكَّةَ مِنۢ بَعۡدِ أَنۡ أَظۡفَرَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ وَ كَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرًا

و اوست كه پس از آنكه شما را [بى‌جنگ و خونريزى‌] بر دشمن پيروز و مسلط كرد، دست هاى آنان را از [جنگ با] شما و دست هاى شما را از [جنگ با] آنان در دل مكه [كه منطقه حديبيه است‌] باز داشت؛ و خدا همواره به آنچه انجام مى‌دهيد بيناست.

هُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ صَدُّوكُمۡ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ وَ ٱلۡهَدۡيَ مَعۡكُوفًا أَن يَبۡلُغَ مَحِلَّهُۥ وَ لَوۡلَا رِجَالٞ مُّؤۡمِنُونَ وَ نِسَآءٞ مُّؤۡمِنَٰتٞ لَّمۡ تَعۡلَمُوهُمۡ أَن تَطَ‍ُٔوهُمۡ فَتُصِيبَكُم مِّنۡهُم مَّعَرَّةُۢ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ لِّيُدۡخِلَ ٱللَّهُ فِي رَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُ لَوۡ تَزَيَّلُواْ لَعَذَّبۡنَا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ عَذَابًا أَلِيمًا

آنان كسانى هستند كه كفر ورزيدند و شما را از [ورود به‌] مسجدالحرام باز داشتند و نيز نگذاشتند قربانى‌هايى كه با خود آورده بوديد به محل قربانى‌اش برسد، و اگر مردان و زنان مؤمن ناشناسى در ميان مكه نبودند، تا جنگ شما سبب كشته شدن آن بى‌گناهان شود و در نتيجه امر ناملايم و مكروهى [چون ديه‌] گريبان شما را بگيرد [شما را از جنگ باز نمى‌داشتيم، ولى بازداشتيم‌] تا خدا هركه را [مانند مردان و زنان مومنى كه براى شما ناشناخته بودند] بخواهد در رحمتش درآورد. [و] اگر مؤمنان از كافران جدا بودند يقينا كافران [از اهل مكه‌] را به عذابى دردناك عذاب مى‌كرديم

إِذۡ جَعَلَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فِي قُلُوبِهِمُ ٱلۡحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ فَأَنزَلَ ٱللَّهُ سَكِينَتَهُۥ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَ أَلۡزَمَهُمۡ كَلِمَةَ ٱلتَّقۡوَىٰ وَ كَانُوٓاْ أَحَقَّ بِهَا وَ أَهۡلَهَا وَ كَانَ ٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا

[ياد كن‌] هنگامى را كه كافران [پس از قرارداد صلح حديبيه‌] دل هايشان را از تعصب و خشم شديد جاهلى آكنده كردند، پس خدا هم آرامشش را بر پيامبرش و مؤمنان نازل كرد و روح تقوا را [كه حقيقت و جان توحيد است‌] ملازم آنان نمود، و آنان به آن سزاوارتر و اهل آن بودند؛ و خدا همواره به هر چيز داناست.

لَّقَدۡ صَدَقَ ٱللَّهُ رَسُولَهُ ٱلرُّءۡيَا بِٱلۡحَقِّ لَتَدۡخُلُنَّ ٱلۡمَسۡجِدَ ٱلۡحَرَامَ إِن شَآءَ ٱللَّهُ ءَامِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُءُوسَكُمۡ وَ مُقَصِّرِينَ لَا تَخَافُونَ فَعَلِمَ مَا لَمۡ تَعۡلَمُواْ فَجَعَلَ مِن دُونِ ذَٰلِكَ فَتۡحٗا قَرِيبًا

بى‌ترديد خدا رؤياى پيامبرش را به حق و درستى تحقق داد [كه در رؤيا وعده داده بود] شما قطعا در حال امن و امنيت در حالى كه سرهايتان را تراشيده و موى [يا ناخن‌] كوتاه كرده‌ايد و بيمى نداريد وارد مسجدالحرام خواهيد شد. خدا آنچه را كه شما نمى‌دانستيد [كه وعده ورود به مسجدالحرام در سال آينده است‌] دانست و پيش از آن پيروزى نزديكى [كه صلح حديبيه بود براى شما] قرارداد.

هُوَ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ رَسُولَهُۥ بِٱلۡهُدَىٰ وَ دِينِ ٱلۡحَقِّ لِيُظۡهِرَهُۥ عَلَى ٱلدِّينِ كُلِّهِۦ وَ كَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدٗا

اوست كه پيامبرش را با هدايت و دين حق فرستاد تا آن را بر همه اديان پيروز كند، و كافى است كه خدا [بر وقوع اين حقيقت‌] گواه باشد.

مُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِ وَ ٱلَّذِينَ مَعَهُۥٓ أَشِدَّآءُ عَلَى ٱلۡكُفَّارِ رُحَمَآءُ بَيۡنَهُمۡ تَرَىٰهُمۡ رُكَّعٗا سُجَّدٗا يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَ رِضۡوَٰنٗا سِيمَاهُمۡ فِي وُجُوهِهِم مِّنۡ أَثَرِ ٱلسُّجُودِ ذَٰلِكَ مَثَلُهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَ مَثَلُهُمۡ فِي ٱلۡإِنجِيلِ كَزَرۡعٍ أَخۡرَجَ شَطۡ‍َٔهُۥ فَ‍َٔازَرَهُۥ فَٱسۡتَغۡلَظَ فَٱسۡتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِۦ يُعۡجِبُ ٱلزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ ٱلۡكُفَّارَ وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِنۡهُم مَّغۡفِرَةٗ وَ أَجۡرًا عَظِيمَۢا

محمد، فرستاده خداست و كسانى كه با او هستند بر كافران سرسخت و در ميان خودشان با يكديگر مهربانند، همواره آنان را در ركوع و سجود مى‌بينى كه پيوسته فضل و خشنودى خدا را مى‌طلبند؛ نشانه آنان در چهره‌شان از اثر سجود پيداست، اين است توصيف آنان در تورات، و اما توصيفشان در انجيل اين است كه وجودشان چون زراعتى است كه جوانه‌هاى خود را رويانده پس تقويتش كرده تا ستبر و ضخيم شده، و در نتيجه بر ساقه‌هايش [محكم و استوار] ايستاده است، به طورى كه دهقانان را [از رشد و انبوهى خود] به تعجب مى‌آورد تا خدا به وسيله [انبوهى و نيرومندى‌] مؤمنان، كافران را به خشم آورد. [و] خدا به كسانى از آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند، آمرزش و پاداشى بزرگ وعده داده است.

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُقَدِّمُواْ بَيۡنَ يَدَيِ ٱللَّهِ وَ رَسُولِهِۦ وَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ اى اهل ايمان! بر خدا و پيامبرش [در هيچ امرى از امور دين و دنيا و آخرت‌] پيشى مگيريد و از خدا پروا كنيد كه خدا شنوا و داناست.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَرۡفَعُوٓاْ أَصۡوَٰتَكُمۡ فَوۡقَ صَوۡتِ ٱلنَّبِيِّ وَ لَا تَجۡهَرُواْ لَهُۥ بِٱلۡقَوۡلِ كَجَهۡرِ بَعۡضِكُمۡ لِبَعۡضٍ أَن تَحۡبَطَ أَعۡمَٰلُكُمۡ وَ أَنتُمۡ لَا تَشۡعُرُونَ

اى مؤمنان! صدايتان را بلندتر از صداى پيامبر نكنيد، و آن گونه كه با يكديگر بلند سخن مى‌گوييد با او بلند سخن نگوييد، مبادا آنكه اعمالتان تباه و بى اثر شود و خود آگاه نشويد.

إِنَّ ٱلَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصۡوَٰتَهُمۡ عِندَ رَسُولِ ٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ٱمۡتَحَنَ ٱللَّهُ قُلُوبَهُمۡ لِلتَّقۡوَىٰ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَ أَجۡرٌ عَظِيمٌ

بى‌ترديد كسانى كه صدايشان را نزد رسول خدا پايين مى‌آورند، همانان هستند كه خدا دل هايشان را براى پرهيزكارى امتحان كرده، آنان را آمرزش و پاداشى بزرگ است.

إِنَّ ٱلَّذِينَ يُنَادُونَكَ مِن وَرَآءِ ٱلۡحُجُرَٰتِ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ

بى ترديد كسانى كه تو را از پشت اطاق ها صدا مى‌كنند، بيشترشان معرفت و آگاهى [به حرمت و عظمت تو] ندارند.

وَ لَوۡ أَنَّهُمۡ صَبَرُواْ حَتَّىٰ تَخۡرُجَ إِلَيۡهِمۡ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ وَ ٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

و اگر آنان صبر مى‌كردند تا به سويشان بيرون آيى، يقينا براى آنان بهتر بود، و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن جَآءَكُمۡ فَاسِقُۢ بِنَبَإٖ فَتَبَيَّنُوٓاْ أَن تُصِيبُواْ قَوۡمَۢا بِجَهَٰلَةٖ فَتُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَا فَعَلۡتُمۡ نَٰدِمِينَ

اى اهل ايمان! اگر فاسقى خبرى برايتان آورد، خبرش را بررسى و تحقيق كنيد تا مبادا از روى ناآگاهى گروهى را آسيب و گزند رسانيد و بر كرده خود پشيمان شويد.

وَ ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ فِيكُمۡ رَسُولَ ٱللَّهِ لَوۡ يُطِيعُكُمۡ فِي كَثِيرٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِ لَعَنِتُّمۡ وَ لَٰكِنَّ ٱللَّهَ حَبَّبَ إِلَيۡكُمُ ٱلۡإِيمَٰنَ وَ زَيَّنَهُۥ فِي قُلُوبِكُمۡ وَ كَرَّهَ إِلَيۡكُمُ ٱلۡكُفۡرَ وَ ٱلۡفُسُوقَ وَ ٱلۡعِصۡيَانَ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلرَّٰشِدُونَ

و بدانيد كه پيامبر خدا در ميان شماست [و بر شما واجب است در همه امور از او پيروى كنيد]، اگر او در بسيارى از كارها از شما پيروى كند، قطعا دچار گرفتارى و زحمت مى‌شويد، ولى خدا ايمان را محبوب شما قرار داد و آن را در دل هايتان بياراست، و كفر و بدكارى و نافرمانى را ناخوشايند شما ساخت، اينان [كه داراى اين ويژگى‌ها هستند] هدايت يافته‌اند.

فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَ نِعۡمَةٗ وَ ٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

[اين محبت و ناخوشايندى نسبت به حق و باطل‌] عطيه و نعمتى از سوى خداست؛ و خدا دانا و حكيم است.

وَ إِن طَآئِفَتَانِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱقۡتَتَلُواْ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَا فَإِنۢ بَغَتۡ إِحۡدَىٰهُمَا عَلَى ٱلۡأُخۡرَىٰ فَقَٰتِلُواْ ٱلَّتِي تَبۡغِي حَتَّىٰ تَفِيٓءَ إِلَىٰٓ أَمۡرِ ٱللَّهِ فَإِن فَآءَتۡ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَا بِٱلۡعَدۡلِ وَ أَقۡسِطُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ

و اگر دو گروه از مؤمنان با يكديگر بجنگند ميان آنها صلح و آشتى برقرار كنيد، و اگر يكى از آن دو گروه بر ديگرى تجاوز كند، با آن گروهى كه تجاوز مى‌كند، بجنگيد تا به حكم خدا باز گردد. پس اگر بازگشت، ميانشان به عدالت و انصاف، صلح و آشتى برقرار كنيد؛ و همواره دادگرى را پيشه سازيد كه خدا دادگران را دوست دارد.

إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِخۡوَةٞ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَ أَخَوَيۡكُمۡ وَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ

جز اين نيست كه همه مؤمنان با هم برادرند؛ بنابراين [در همه نزاع ها و اختلافات‌] ميان برادرانتان صلح و آشتى برقرار كنيد، و از خدا پروا نماييد كه مورد رحمت قرار گيريد.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٞ مِّن قَوۡمٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُونُواْ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَ لَا نِسَآءٞ مِّن نِّسَآءٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهُنَّ وَ لَا تَلۡمِزُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ وَ لَا تَنَابَزُواْ بِٱلۡأَلۡقَٰبِ بِئۡسَ ٱلِٱسۡمُ ٱلۡفُسُوقُ بَعۡدَ ٱلۡإِيمَٰنِ وَ مَن لَّمۡ يَتُبۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ

اى اهل ايمان! نبايد گروهى گروه ديگر را مسخره كنند، شايد مسخره شده‌ها از مسخره كنندگان بهتر باشند، ونبايد زنانى زنان ديگر را [مسخره كنند] شايد مسخره شده‌ها از مسخره كنندگان بهتر باشند، و از يكديگر عيب‌جويى نكنيد و با لقب هاى زشت و ناپسند يكديگر را صدا نزنيد؛ بد نشانه و علامتى است اينكه انسانى را پس از ايمان آوردنش به لقب زشت علامت‌گذارى كنند. و كسانى كه [از اين امور ناهنجار و زشت‌] توبه نكنند، خود ستمكارند.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱجۡتَنِبُواْ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعۡضَ ٱلظَّنِّ إِثۡمٞ وَ لَا تَجَسَّسُواْ وَ لَا يَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُ وَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٞ رَّحِيمٞ

اى اهل ايمان! از بسيارى از گمان ها [در حق مردم‌] بپرهيزيد؛ زيرا برخى از گمان ها گناه است، و [در امورى كه مردم پنهان ماندنش را خواهانند] تفحص و پى‌جويى نكنيد، و از يكديگر غيبت ننماييد، آيا يكى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده‌اش را بخورد؟ بى‌ترديد [از اين كار] نفرت داريد، و از خدا پروا كنيد كه خدا بسيار توبه‌پذير و مهربان است.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّا خَلَقۡنَٰكُم مِّن ذَكَرٖ وَ أُنثَىٰ وَ جَعَلۡنَٰكُمۡ شُعُوبٗا وَ قَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓاْ إِنَّ أَكۡرَمَكُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰكُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٞ

اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و ملت ها و قبيله ها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد. بى‌ترديد گرامى‌ترين شما نزد خدا پرهيزكارترين شماست. يقينا خدا دانا و آگاه است.

قَالَتِ ٱلۡأَعۡرَابُ ءَامَنَّا قُل لَّمۡ تُؤۡمِنُواْ وَ لَٰكِن قُولُوٓاْ أَسۡلَمۡنَا وَ لَمَّا يَدۡخُلِ ٱلۡإِيمَٰنُ فِي قُلُوبِكُمۡ وَ إِن تُطِيعُواْ ٱللَّهَ وَ رَسُولَهُۥ لَا يَلِتۡكُم مِّنۡ أَعۡمَٰلِكُمۡ شَيۡ‍ًٔا إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ

باديه‌نشينان گفتند: ما [از عمق قلب‌] ايمان آورديم. بگو: ايمان نياورده‌ايد، بلكه بگوييد: اسلام آورده‌ايم؛ زيرا هنوز ايمان در دل هايتان وارد نشده است. و اگر خدا و پيامبرش را اطاعت كنيد، چيزى از اعمالتان را نمى‌كاهد؛ زيرا خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.

إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَ رَسُولِهِۦ ثُمَّ لَمۡ يَرۡتَابُواْ وَ جَٰهَدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَ أَنفُسِهِمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلصَّٰدِقُونَ

مؤمنان فقط كسانى‌اند كه به خدا و پيامبرش ايمان آورده‌اند، آن گاه [در حقانيت آنچه به آن ايمان آورده‌اند] شك ننموده و با اموال و جان هايشان در راه خدا جهاد كرده‌اند؛ اينان [در گفتار و كردار] اهل صدق و راستى‌اند.

قُلۡ أَتُعَلِّمُونَ ٱللَّهَ بِدِينِكُمۡ وَ ٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ ٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ

بگو: آيا خدا را از دين خود [به خيال اينكه آگاه نيست‌] خبر مى‌دهيد [كه از عمق قلب ايمان آورده‌ايد؟!] در حالى كه خدا آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمين است مى‌داند، و خدا به همه چيز داناست.

يَمُنُّونَ عَلَيۡكَ أَنۡ أَسۡلَمُواْ قُل لَّا تَمُنُّواْ عَلَيَّ إِسۡلَٰمَكُم بَلِ ٱللَّهُ يَمُنُّ عَلَيۡكُمۡ أَنۡ هَدَىٰكُمۡ لِلۡإِيمَٰنِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

از اينكه اسلام آورده‌اند بر تو منت مى‌گذارند؛ بگو: اگر [در ادعاى مؤمن بودن‌] راستگوييد، بر من از اسلام آوردن خود منت نگذاريد، بلكه خداست كه با هدايت شما به ايمان بر شما منت دارد.

إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ غَيۡبَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ ٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ

يقينا خدا نهان آسمان ها و زمين را مى‌داند و خدا به آنچه انجام مى‌دهيد، بيناست.

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ قٓ وَ ٱلۡقُرۡءَانِ ٱلۡمَجِيدِ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ ق، سوگند به قرآن مجيد [كه محمد، فرستاده ماست و وقوع قيامت حق است.]

بَلۡ عَجِبُوٓاْ أَن جَآءَهُم مُّنذِرٞ مِّنۡهُمۡ فَقَالَ ٱلۡكَٰفِرُونَ هَٰذَا شَيۡءٌ عَجِيبٌ

[كفر پيشگان نه تنها ايمان نياوردند] بلكه از اينكه بيم‌دهنده‌اى از خودشان به سوى آنان آمد تعجب كردند و در نتيجه كافران گفتند: اين چيزى عجيب است.

أَءِذَا مِتۡنَا وَ كُنَّا تُرَابٗا ذَٰلِكَ رَجۡعُۢ بَعِيدٞ

آيا هنگامى كه مرديم و خاك شديم [زنده مى‌شويم و به حيات دوباره باز مى‌گرديم؟] اين بازگشتى دور [از عقل‌] است.

قَدۡ عَلِمۡنَا مَا تَنقُصُ ٱلۡأَرۡضُ مِنۡهُمۡ وَ عِندَنَا كِتَٰبٌ حَفِيظُۢ

بى‌ترديد ما آنچه را كه زمين از اجسادشان مى‌كاهد، مى‌دانيم و نزد ما كتابى ضبط كننده [همه امور چون لوح محفوظ] است.

بَلۡ كَذَّبُواْ بِٱلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمۡ فَهُمۡ فِيٓ أَمۡرٖ مَّرِيجٍ

[اينان نه اينكه زنده شدن پس از مرگ را باور نكردند] بلكه حق را هم هنگامى كه به سويشان آمد، تكذيب كردند پس در حالتى آشفته و سردرگم‌اند.

أَفَلَمۡ يَنظُرُوٓاْ إِلَى ٱلسَّمَآءِ فَوۡقَهُمۡ كَيۡفَ بَنَيۡنَٰهَا وَ زَيَّنَّٰهَا وَ مَا لَهَا مِن فُرُوجٖ

آيا با تأمل به آسمان بالاى سرشان ننگريستند كه چگونه آن را بنا كرده و بياراستيم و آن را هيچ شكاف [و ناموزونى‌] نيست؟

وَ ٱلۡأَرۡضَ مَدَدۡنَٰهَا وَ أَلۡقَيۡنَا فِيهَا رَوَٰسِيَ وَ أَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوۡجِۢ بَهِيجٖ

و زمين را گسترديم و كوه هايى استوار در آن افكنديم و در آن از هر نوع گياه خوش‌منظر و دل‌انگيزى رويانديم،

تَبۡصِرَةٗ وَ ذِكۡرَىٰ لِكُلِّ عَبۡدٖ مُّنِيبٖ

تا براى هر بنده‌اى كه [با انديشيدن در نظام هستى‌] به سوى خدا باز مى‌گردد، مايه بينايى و يادآورى باشد؛

وَ نَزَّلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ مُّبَٰرَكٗا فَأَنۢبَتۡنَا بِهِۦ جَنَّٰتٖ وَ حَبَّ ٱلۡحَصِيدِ

و از آسمان آبى بسيار پربركت و سودمند نازل كرديم، پس به وسيله آن باغ ها و دانه‌هاى دروكردنى را رويانديم.

وَ ٱلنَّخۡلَ بَاسِقَٰتٖ لَّهَا طَلۡعٞ نَّضِيدٞ

و [نيز] درختان بلندقامت خرما را كه خوشه‌هاى متراكم و روى هم چيده دارند [رويانديم.]

رِّزۡقٗا لِّلۡعِبَادِ وَ أَحۡيَيۡنَا بِهِۦ بَلۡدَةٗ مَّيۡتٗا كَذَٰلِكَ ٱلۡخُرُوجُ

براى آنكه رزق و روزى بندگان باشد، و نيز به وسيله آن آب سرزمين مرده را زنده كرديم؛ و بيرون آمدنشان [پس از مرگ از خاك گور براى ورود به قيامت‌] اين‌گونه است.

كَذَّبَتۡ قَبۡلَهُمۡ قَوۡمُ نُوحٖ وَ أَصۡحَٰبُ ٱلرَّسِّ وَ ثَمُودُ

پيش از اينان [كه تو را تكذيب مى‌كنند] قوم نوح و اصحاب رس و [قوم‌] ثمود [پيامبرانشان‌] را تكذيب كردند.

وَ عَادٞ وَ فِرۡعَوۡنُ وَ إِخۡوَٰنُ لُوطٖ

و نيز قوم عاد و فرعون و برادران لوط،

وَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَيۡكَةِ وَ قَوۡمُ تُبَّعٖ كُلّٞ كَذَّبَ ٱلرُّسُلَ فَحَقَّ وَعِيدِ

و اصحاب ايكه و قوم تبع همگى پيامبران را تكذيب كردند، پس تهديدم [به نزول عذاب‌] بر آنان محقق و ثابت شد.

أَفَعَيِينَا بِٱلۡخَلۡقِ ٱلۡأَوَّلِ بَلۡ هُمۡ فِي لَبۡسٖ مِّنۡ خَلۡقٖ جَدِيدٖ

آيا ما از آفرينش نخستين عاجز و درمانده شديم [تا از دوباره آفريدن عاجز و درمانده شويم؟ چنين نيست‌] بلكه آنان [با اين همه دلايل روشن و استوار] باز در آفرينش جديد در ترديدند.

وَ لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ وَ نَعۡلَمُ مَا تُوَسۡوِسُ بِهِۦ نَفۡسُهُۥ وَ نَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَيۡهِ مِنۡ حَبۡلِ ٱلۡوَرِيدِ

همانا انسان را آفريديم و همواره آنچه را كه باطنش [نسبت به معاد و ديگر حقايق‌] به او وسوسه مى‌كند، مى‌دانيم، و ما به او از رگ گردن نزديك‌تريم.

إِذۡ يَتَلَقَّى ٱلۡمُتَلَقِّيَانِ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَ عَنِ ٱلشِّمَالِ قَعِيدٞ

[ياد كن‌] دو فرشته‌اى را كه همواره از ناحيه خير و از ناحيه شر، ملازم انسان هستند و همه اعمالش را دريافت كرده و ضبط مى‌كنند.

مَّا يَلۡفِظُ مِن قَوۡلٍ إِلَّا لَدَيۡهِ رَقِيبٌ عَتِيدٞ

هيچ سخنى را به زبان نمى‌گويد جز اينكه نزد آن [براى نوشتن و حفظش‌] نگهبانى آماده است؛

وَ جَآءَتۡ سَكۡرَةُ ٱلۡمَوۡتِ بِٱلۡحَقِّ ذَٰلِكَ مَا كُنتَ مِنۡهُ تَحِيدُ

و سكرات و بيهوشى مرگ، حق را [كه همه واقعيات جهان پس از مرگ است‌] مى‌آورد [و به محتضر مى‌گويند:] اين همان چيزى است كه از آن مى‌گريختى؛

وَ نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ ذَٰلِكَ يَوۡمُ ٱلۡوَعِيدِ

و در صور مى‌دمند؛ آن است روز [تحقق و ظهور] وعده‌هاى تهديدآميز و وحشتناك.

وَ جَآءَتۡ كُلُّ نَفۡسٖ مَّعَهَا سَآئِقٞ وَ شَهِيدٞ

هر كسى در آن روز مى‌آيد در حالى كه سوق دهنده‌اى و شاهدى با اوست، [كه سوق دهنده او را به محشر مى‌راند و شاهد بر اعمالش گواهى مى‌دهد.]

لَّقَدۡ كُنتَ فِي غَفۡلَةٖ مِّنۡ هَٰذَا فَكَشَفۡنَا عَنكَ غِطَآءَكَ فَبَصَرُكَ ٱلۡيَوۡمَ حَدِيدٞ

[به او مى‌گويند:] تو از اين روز بزرگ در بى‌خبرى و غفلت بودى، پس ما پرده بى‌خبرى را از ديده [بصيرت‌] ات كنار زديم در نتيجه ديده‌ات امروز بسيار تيزبين است.

وَ قَالَ قَرِينُهُۥ هَٰذَا مَا لَدَيَّ عَتِيدٌ

و [فرشته‌] همراهش مى‌گويد: اين است نامه اعمالش كه همراه من آماده است.

أَلۡقِيَا فِي جَهَنَّمَ كُلَّ كَفَّارٍ عَنِيدٖ

[به دو فرشته نگهبان و حافظ اعمال فرمان مى‌دهند] شما دو نفر هر كافر سرسخت و معاندى را در دوزخ اندازيد.

مَّنَّاعٖ لِّلۡخَيۡرِ مُعۡتَدٖ مُّرِيبٍ

[همان كه به شدت‌] مانع خير و تجاوزكار [از حدود خدا] و ترديد كننده در حقايق [و ترديد انداز در دل هاى مردم بود.]

ٱلَّذِي جَعَلَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَأَلۡقِيَاهُ فِي ٱلۡعَذَابِ ٱلشَّدِيدِ

كه با خدا معبودى ديگر قرار داد، پس او را در عذاب سخت اندازيد،

قَالَ قَرِينُهُۥ رَبَّنَا مَآ أَطۡغَيۡتُهُۥ وَ لَٰكِن كَانَ فِي ضَلَٰلِۢ بَعِيدٖ

همنشينش [از ميان شيطان ها] مى‌گويد: پروردگارا! من او را به سركشى و طغيان وا نداشتم، او خودش [به ميل خود] در گمراهى دور و درازى بود.

قَالَ لَا تَخۡتَصِمُواْ لَدَيَّ وَ قَدۡ قَدَّمۡتُ إِلَيۡكُم بِٱلۡوَعِيدِ

[خدا] مى‌گويد: در پيشگاه من با يكديگر ستيزه مكنيد، بى‌ترديد من تهديد [به عذاب‌] را پيش از اين [از طريق وحى و پيامبران‌] به شما اعلام كرده بودم.

مَا يُبَدَّلُ ٱلۡقَوۡلُ لَدَيَّ وَ مَآ أَنَا۠ بِظَلَّٰمٖ لِّلۡعَبِيدِ

نزد من فرمان [تهديدآميز به اينكه هر كس با حال كفر و شرك وارد آخرت شود حتما دوزخى است‌] تغيير نمى‌يابد و من نسبت به بندگان ستمكار نيستم.

يَوۡمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ ٱمۡتَلَأۡتِ وَ تَقُولُ هَلۡ مِن مَّزِيدٖ

[ياد كن‌] روزى را كه به دوزخ مى‌گوييم: آيا پر شدى؟ مى‌گويد: آيا زيادتر از اين هم هست؟

وَ أُزۡلِفَتِ ٱلۡجَنَّةُ لِلۡمُتَّقِينَ غَيۡرَ بَعِيدٍ

و بهشت را به پرهيزكاران نزديك مى‌كنند بى‌آنكه فاصله‌اى از آنان داشته باشد.

هَٰذَا مَا تُوعَدُونَ لِكُلِّ أَوَّابٍ حَفِيظٖ

[به آنان مى‌گويند:] اين همان است كه [در دنيا] وعده داده مى‌شديد [اين جايگاه رفيع‌] براى هر كسى است كه [در دنيا به سوى خدا] باز مى‌گشته [و] حافظ و نگهبان [عهد، پيمان الهى و حقوق خدا و مردم‌] بوده است.

مَّنۡ خَشِيَ ٱلرَّحۡمَٰنَ بِٱلۡغَيۡبِ وَ جَآءَ بِقَلۡبٖ مُّنِيبٍ

همان كسى كه در نهان از [خداى‌] رحمان مى‌ترسيد و دلى رجوع كننده [به سوى خدا] آورده است؛

ٱدۡخُلُوهَا بِسَلَٰمٖ ذَٰلِكَ يَوۡمُ ٱلۡخُلُودِ

به سلامت در آن وارد شويد، امروز روز جاودانگى است

لَهُم مَّا يَشَآءُونَ فِيهَا وَ لَدَيۡنَا مَزِيدٞ

در آنجا هرچه بخواهند براى آنان فراهم است، و نزد ما [نعمت هاى‌] بيشترى است.

وَ كَمۡ أَهۡلَكۡنَا قَبۡلَهُم مِّن قَرۡنٍ هُمۡ أَشَدُّ مِنۡهُم بَطۡشٗا فَنَقَّبُواْ فِي ٱلۡبِلَٰدِ هَلۡ مِن مَّحِيصٍ

و چه بسيار اقوامى را كه پيش از آنان هلاك كرديم كه از آنان نيرومندتر بودند، و [با نيرويشان‌] به سرزمين ها رفتند [و آنها را فتح كردند]، آيا توانستند [از عذاب و هلاكت‌] گريزگاهى بيابند؟

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَذِكۡرَىٰ لِمَن كَانَ لَهُۥ قَلۡبٌ أَوۡ أَلۡقَى ٱلسَّمۡعَ وَ هُوَ شَهِيدٞ

بى‌ترديد در سرگذشت پيشينيان مايه پند و عبرتى است براى كسى كه نيروى تعقل دارد، يا با تأمل و دقت [به سرگذشت ها] گوش فرا مى‌دهد در حالى كه حاضر به شنيدن و فراگيرى شنيده‌هاى خود باشد.

وَ لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ وَ مَا بَيۡنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ وَ مَا مَسَّنَا مِن لُّغُوبٖ

همانا ما آسمان ها و زمين و آنچه را ميان آنهاست در شش روز آفريديم، و هيچ رنج و درماندگى به ما نرسيد.

فَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَ سَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَ قَبۡلَ ٱلۡغُرُوبِ

پس [بر آزار مشركان‌] شكيبا باش، و پيش از طلوع خورشيد و پيش از غروب آن پروردگارت را همراه با سپاس و ستايش تسبيح گوى،

وَ مِنَ ٱلَّيۡلِ فَسَبِّحۡهُ وَ أَدۡبَٰرَ ٱلسُّجُودِ

و در پاره‌اى از شب و نيز پس از سجده‌ها خدا را تسبيح گوى،

وَ ٱسۡتَمِعۡ يَوۡمَ يُنَادِ ٱلۡمُنَادِ مِن مَّكَانٖ قَرِيبٖ

و گوش فرا ده روزى كه ندا دهنده از جايى نزديك ندا مى‌دهد.

يَوۡمَ يَسۡمَعُونَ ٱلصَّيۡحَةَ بِٱلۡحَقِّ ذَٰلِكَ يَوۡمُ ٱلۡخُرُوجِ

روزى كه [همگان‌] صيحه و فرياد را به حق و درستى مى‌شنوند [و] آن روز، روز بيرون آمدن [از قبرها] است.

إِنَّا نَحۡنُ نُحۡيِۦ وَ نُمِيتُ وَ إِلَيۡنَا ٱلۡمَصِيرُ

بى‌ترديد ماييم كه زنده مى‌كنيم و مى‌ميرانيم، و بازگشت به سوى ماست.

يَوۡمَ تَشَقَّقُ ٱلۡأَرۡضُ عَنۡهُمۡ سِرَاعٗا ذَٰلِكَ حَشۡرٌ عَلَيۡنَا يَسِيرٞ

روزى كه زمين از [روى اجساد] آنان در حالى كه [از قبرها بيرون آمده‌] شتابان [به سوى ندا كننده خود بروند] بشكافد؛ اين گردآوردنشان از گورها [وحاضر كردنشان در قيامت‌] بر ما آسان‌است.

نَّحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَا يَقُولُونَ وَ مَآ أَنتَ عَلَيۡهِم بِجَبَّارٖ فَذَكِّرۡ بِٱلۡقُرۡءَانِ مَن يَخَافُ وَعِيدِ

ما به آنچه [دشمنان لجوج بر ضد حقايق‌] مى‌گويند، داناتريم و تو را بر آنان تسلطى نيست [كه به قبول حقايق وادارشان كنى‌]؛ پس به وسيله قرآن كسانى را كه از تهديد من مى‌ترسند، بيم ده.

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ وَ ٱلذَّٰرِيَٰتِ ذَرۡوٗا

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ سوگند به بادهاى افشان‌كننده [كه ابرهاى باران‌زا و گرده‌هاى نرينه و ماده گياهان را مى‌افشانند.]

فَٱلۡحَٰمِلَٰتِ وِقۡرٗا

سوگند به ابرهايى كه بار سنگين باران را با خود [به نواحى مختلف‌] حمل مى‌كنند.

فَٱلۡجَٰرِيَٰتِ يُسۡرٗا

و سوگند به كشتى هايى كه به آسانى روى آب درياها روانند.

فَٱلۡمُقَسِّمَٰتِ أَمۡرًا

و سوگند به فرشتگانى كه [به امر خدا] كارها را [براى تدبير امور هستى ميان خود] تقسيم مى‌كنند،

إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٞ

كه بى‌ترديد آنچه را [از اوضاع و احوال روز جزا] به شما وعده مى‌دهند، راست ويقينى است.

وَ إِنَّ ٱلدِّينَ لَوَٰقِعٞ

وقطعا [روز] جزا واقع خواهد شد.

وَ ٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡحُبُكِ

و سوگند به آسمان كه دارى اعتدال و زيبايى و آراستگى است؛

إِنَّكُمۡ لَفِي قَوۡلٖ مُّخۡتَلِفٖ

كه شما [در رابطه با قرآن و حقايقى كه قرآن با دليل و برهان اثبات مى‌كند] در گفتارى متناقض و گوناگون هستيد.

يُؤۡفَكُ عَنۡهُ مَنۡ أُفِكَ

از قرآن [به باطل‌] منحرف مى‌شود كسى كه [از خير و سعادت‌] منحرف شده است.

قُتِلَ ٱلۡخَرَّٰصُونَ

مرگ بر دروغ پردازان [كه بدون دليل و به ناحق درباره قرآن و حقايقش سخن‌پراكنى مى‌كنند.]

ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي غَمۡرَةٖ سَاهُونَ

همانان كه در جهالتى عميق و فراگير در بى‌خبرى و غفلتى سنگين فرو رفته‌اند!

يَسۡ‍َٔلُونَ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلدِّينِ

[همواره‌] مى‌پرسند: روز جزا چه زمانى خواهد بود؟

يَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ يُفۡتَنُونَ

همان روزى است كه آنان را در آتش مى‌سوزانند.

ذُوقُواْ فِتۡنَتَكُمۡ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ

[و به آنان گويند:] عذابتان را بچشيد، اين همان عذابى است كه [از روى ريشخند] شتاب در آمدنش را مى‌خواستيد.

إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَ عُيُونٍ

بى‌ترديد پرهيزكاران در بهشت‌ها و چشمه سارهايند.

ءَاخِذِينَ مَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُحۡسِنِينَ

آنچه را پروردگارشان به آنان عطا كرده دريافت مى‌كنند؛ زيرا كه آنان پيش از اين همواره نيكوكار بودند.

كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ

آنان اندكى از شب را مى‌خوابيدند [و بيشتر آن را به عبادت و بندگى مى‌گذراندند.]

وَ بِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ

و سحرگاهان از خدا درخواست آمرزش مى‌كردند.

وَ فِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَ ٱلۡمَحۡرُومِ

و در اموالشان حقى براى سائل تهى‌دست و محروم از معيشت بود.

وَ فِي ٱلۡأَرۡضِ ءَايَٰتٞ لِّلۡمُوقِنِينَ

در زمين براى اهل يقين نشانه‌هايى [بر توحيد، ربوبيت و قدرت خدا] است.

وَ فِيٓ أَنفُسِكُمۡ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ

و [نيز] در وجود شما [نشانه‌هايى است‌] آيا نمى‌بينيد؟

وَ فِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَ مَا تُوعَدُونَ

و رزق شما و آنچه به آن وعده داده مى‌شويد، در آسمان است

فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَ ٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّكُمۡ تَنطِقُونَ

پس سوگند به پروردگار آسمان و زمين كه آنچه را كه وعده داده مى‌شويد، حق و يقينى است، همان گونه كه شما [وقت سخن گفتن يقين داريد] سخن مى‌گوييد.

هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡمُكۡرَمِينَ

آيا خبر مهمانان ارجمند و بزرگوار ابراهيم به تو رسيده است؟

إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗا قَالَ سَلَٰمٞ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ

زمانى كه بر او وارد شدند، پس سلام گفتند. گفت: سلام، [شما] مردمى ناشناسيد!

فَرَاغَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ فَجَآءَ بِعِجۡلٖ سَمِينٖ

پس به سوى خانواده‌اش بازگشت و گوساله‌اى فربه [و بريان شده‌] آورد.

فَقَرَّبَهُۥٓ إِلَيۡهِمۡ قَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ

پس آن را نزديكشان برد [ولى ديد نمى‌خورند]؛ گفت: مگر نمى‌خوريد؟

فَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗ قَالُواْ لَا تَخَفۡ وَ بَشَّرُوهُ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ

و [در دلش‌] از آنان احساس ترسى كرد. گفتند: مترس. و او را به پسرى دانا مژده دادند.

فَأَقۡبَلَتِ ٱمۡرَأَتُهُۥ فِي صَرَّةٖ فَصَكَّتۡ وَجۡهَهَا وَ قَالَتۡ عَجُوزٌ عَقِيمٞ

در اين ميان همسرش [كه مژده را شنيده بود] با فريادى [از روى تعجب‌] در حالى كه به چهره‌اش زد سر رسيد و گفت: پيرزنى نازا [و فرزند؟!]

قَالُواْ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ

گفتند: پروردگارت چنين گفته است؛ يقينا او حكيم و داناست.