لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قالُوا إِنَّا نَصاريٰ ذٰلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَ رُهْباناً وَ أَنَّهُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ
82يهودان و مشركان را از همه مردم در دشمنى مؤمنان سختتر خواهى يافت و نزديكتر از همه به دوستى مؤمنان كسانى را خواهى يافت كه مىگويند ما نصارائيم زيرا بعضى از آنها كشيشان و راهبانند و آنها تكبر نمىكنند.
وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَي الرَّسُولِ تَريٰ أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ
83و چون آياتى را كه به پيغمبر نازل شده مىشنوند، مىبينى كه چشمشان پر از اشك مىگردد به علت شناختن حق، گويند: پروردگار ما، ايمان آورديم ما را با گواهان ثبت فرما.
وَ ما لَنا لا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما جاءَنا مِنَ الْحَقِّ وَ نَطْمَعُ أَنْ يُدْخِلَنا رَبُّنا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ
84ما را چه شده كه به خدا و بآنچه از حق بما آمده ايمان نياوريم؟! اميدواريم كه پروردگار ما، ما را با قوم نيكوكار داخل بهشت كند.
فَأَثابَهُمُ اللَّهُ بِما قالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ ذٰلِكَ جَزاءُ الْمُحْسِنِينَ
85خدا براى اين سخنان كه گفتند بآنها بهشتهايى داد كه از زير آنها نهرها جارى است، پاداش نيكوكاران همين است.
وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ
86آنان كه كافر شده و آيات ما را دروغ معرفى كردند آنها اهل جهنم هستند.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ
87اى كسانى كه ايمان آوردهايد چيزهاى پاكيزه را كه خدا براى شما حلال كرده، حرام نكنيد، و تعدى نكنيد كه خدا متعديان را دوست نمىدارد.
وَ كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلالاً طَيِّباً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ
88از روزى حلال و پاكيزه كه خدا به شما داده بخوريد و از خدايى كه به او ايمان داريد بترسيد.
لا يُؤاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمانِكُمْ وَ لٰكِنْ يُؤاخِذُكُمْ بِما عَقَّدْتُمُ الْأَيْمانَ فَكَفَّارَتُهُ إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكِينَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ ذٰلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمانِكُمْ إِذا حَلَفْتُمْ وَ احْفَظُوا أَيْمانَكُمْ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
89خدا شما را در سوگندهاى بىقصد مؤاخذه نمىكند ولى شما را به سوگندهايى كه قصد كردهايد مؤاخذه مىكند كفاره آن غذا دادن ده مستمند است از غذاى متوسطى كه باهل خود مىخورانيد يا پوشاك آنها يا آزاد كردن بندهاى، هر كه (اينها را) نيابد سه روز روزه داشتن است اين كفاره سوگندهاى شماست وقتى كه سوگند خوردهايد، قسمهاى خود را حفظ كنيد، اين چنين خدا آيات خويش را بر شما بيان مىكند تا شكر كنيد.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
90اى كسانى كه ايمان آوردهايد حق اين است كه شراب و قمار و بتهاى منصوب و تيرهاى قرعه پليد و از عمل شيطانند از اينها دورى كنيد تا رستگار شويد.
إِنَّما يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ
91حق اين است كه شيطان مىخواهد با شراب و قمار در ميان شما فتنه و دشمنى افكند و شما را از ياد خدا و نماز باز دارد آيا بس مىكنيد؟
وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ احْذَرُوا فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما عَليٰ رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ
92خدا را اطاعت كنيد، پيغمبر را اطاعت كنيد، و (از نافرمانى) بپرهيزيد، اگر پشت كرديد بدانيد كه بر عهده پيغمبر ما فقط ابلاغ آشكار است.
لَيْسَ عَلَي الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جُناحٌ فِيما طَعِمُوا إِذا مَا اتَّقَوْا وَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَ آمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَ أَحْسَنُوا وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
93بر كسانى كه ايمان آورده و عمل شايسته كردهاند گناهى نيست در آنچه خوردهاند اگر پرهيز كرده و ايمان آورده و عمل شايسته كنند، سپس بپرهيزند و ايمان آورند، سپس تقوى و نيكوكارى كنند، خدا نيكوكاران را دوست دارد.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِماحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَديٰ بَعْدَ ذٰلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ
94اى كسانى كه ايمان آوردهايد خدا شما را به چيزى از شكار امتحان مىكند كه دستها و نيزههايتان به آن مىرسد، تا معلوم كند كسى را كه در غيب از خدا مىترسد، هر كه بعد از دانستن حكم، تعدى كند براى اوست عذابى دردناك.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ وَ مَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّداً فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ هَدْياً بالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعامُ مَساكِينَ أَوْ عَدْلُ ذٰلِكَ صِياماً لِيَذُوقَ وَبالَ أَمْرِهِ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ وَ مَنْ عادَ فَيَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقامٍ
95اى كسانى كه ايمان آوردهايد شكار را در حال احرام نكشيد، هر كه از شما عمدا شكار كشد سزاى او از چهارپايان حيوانى است مانند آنچه كشته كه دو عادل از شما بدان حكم كنند، قربانى كه به كعبه رسيده باشد يا كفارهاى غذا دادن مستمندان، يا معادل آن روزه است تا عقوبت كار خود را بچشد خدا از آنچه گذشته عفو كرد هر كه اين عمل را تكرار كند خدا از او انتقام مىگيرد خدا نيرومند و انتقام گيرنده است.
أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَكُمْ وَ لِلسَّيَّارَةِ وَ حُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُماً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ
96شكار دريا و غذاى آن (در حال احرام) بر شما حلال است. كه متاع شما و كاروان است و شكار خشكى ما دام كه محرم هستيد بر شما حرام است بترسيد از خدايى كه به سوى او محشور مىشويد.
جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ قِياماً لِلنَّاسِ وَ الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ الْهَدْيَ وَ الْقَلائِدَ ذٰلِكَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
97خدا كعبه را كه خانه محترم است و ماه حرام و قربانى و قربانيهاى طوقدار را مايه قوام مردم كرد، اين براى آن است كه بدانيد كه خدا آنچه را كه در آسمانها و زمين هست مىداند و خدا به هر چيز داناست.
اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ وَ أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
98بدانيد كه خدا شديد العقاب و آمرزنده و مهربان است.
ما عَلَي الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما تَكْتُمُونَ
99بر عهده پيغمبر جز تبليغ نيست خدا مىداند آنچه را كه آشكار مىكنيد و آنچه را كه كتمان مىداريد.
قُلْ لا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَ الطَّيِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ فَاتَّقُوا اللَّهَ يا أُولِي الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
100بگو پليد و پاك يكسان نيست گر چه زيادى پليد تو را به تعجب آورد اى صاحبان عقل از خدا به ترسيد تا رستگار شويد.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَ إِنْ تَسْئَلُوا عَنْها حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْها وَ اللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ
101اى كسانى كه ايمان آوردهايد از چيزهايى كه اگر بر شما عيان شود ناراحتتان مىكند، سؤال نكنيد، اگر از آنها در وقت نزول قرآن سؤال كنيد بر شما عيان مىشود، خدا از آنها درگذشت، خدا آمرزنده و بردبار است.
قَدْ سَأَلَها قَوْمٌ مِنْ قَبْلِكُمْ ثُمَّ أَصْبَحُوا بِها كافِرِينَ
102قومى پيش از آنها سؤال كردند سپس به آنها كافر گشتند.
ما جَعَلَ اللَّهُ مِنْ بَحِيرَةٍ وَ لا سائِبَةٍ وَ لا وَصِيلَةٍ وَ لا حامٍ وَ لٰكِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يَفْتَرُونَ عَلَي اللَّهِ الْكَذِبَ وَ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ
103خدا بحيره، سائبه، وصيله و حام قرار نداده ولى كسانى كافر شدهاند درباره خدا دروغ مىسازند و اكثرشان نمىفهمند.
وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ تَعالَوْا إِليٰ ما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ إِلَي الرَّسُولِ قالُوا حَسْبُنا ما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا يَعْلَمُونَ شَيْئاً وَ لا يَهْتَدُونَ
104و چون به آنها گفته شود بيائيد به سوى آنچه خدا نازل كرده و به سوى رسول، گويند ما را بس است روشى كه پدرانمان را در آن يافتهايم و هر چند كه پدرانشان چيزى نمىفهميدند و هدايت نيافته بودند.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ لا يَضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ إِلَي اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
105اى كسانى كه ايمان آوردهايد به خودتان بپردازيد آنكه گمراه شده به شما ضررى نمىزند اگر هدايت شده باشيد، برگشت همه بسوى خدا است، خدا از آنچه مىكردهايد به شما خبر خواهد داد.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهادَةُ بَيْنِكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنانِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصابَتْكُمْ مُصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُما مِنْ بَعْدِ الصَّلاةِ فَيُقْسِمانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَناً وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبيٰ وَ لا نَكْتُمُ شَهادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذاً لَمِنَ الْآثِمِينَ
106اى كسانى كه ايمان داريد چون يكى از شما را مرگ در رسد وقت وصيت كردن شهادت دو نفر عادل از شما لازم است يا دو نفر از غير خودتان، اگر در سفر بوديد و حادثه مرگ به شما رسيد، اگر از آن دو بدگمان شديد پس از نماز بازشان مىداريد تا قسم خورند كه قسم خود را به بهايى نمىفروشيم، گر چه طرف خويشاوند باشد و گواهى خدا را پوشيده نمىداريم و گرنه از گنهكارانيم.
فَإِنْ عُثِرَ عَليٰ أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْماً فَآخَرانِ يَقُومانِ مَقامَهُما مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيانِ فَيُقْسِمانِ بِاللَّهِ لَشَهادَتُنا أَحَقُّ مِنْ شَهادَتِهِما وَ مَا اعْتَدَيْنا إِنَّا إِذاً لَمِنَ الظَّالِمِينَ
107اگر معلوم شد كه آن دو مرتكب گناهى شدهاند (خيانت كردهاند) دو نفر ديگر از كسانى كه دو شاهد نزديك به ميت بر ضد آنها مرتكب گناه شدهاند در جاى آنها مىايستند و به خدا قسم مىخورند كه گواهى ما از گواهى آن دو راستتر است و ما در گواهى تجاوز نكردهايم و گرنه از ظالمانيم.
ذٰلِكَ أَدْنيٰ أَنْ يَأْتُوا بِالشَّهادَةِ عَليٰ وَجْهِها أَوْ يَخافُوا أَنْ تُرَدَّ أَيْمانٌ بَعْدَ أَيْمانِهِمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اسْمَعُوا وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ
108اين روش نزديكتر است كه گواهى را بصورت خود (واقعى) بياورند يا بترسند كه بعد از قسم آنها قسمهايى (به ورثه) برگردد، از خدا بترسيد و بشنويد، خدا گروه فاسقان را هدايت نمىكند.
يَوْمَ يَجْمَعُ اللَّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ ما ذا أُجِبْتُمْ قالُوا لا عِلْمَ لَنا إِنَّكَ أَنْتَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ
109روزى كه خدا پيغمبران را جمع مىكند و مىگويد (در رسالتتان) چه مقدار اجابت شديد؟ گويند: نمىدانيم كه داناى نهانها تويى.
إِذْ قالَ اللَّهُ يا عِيسَي ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَ عَليٰ والِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَ كَهْلاً وَ إِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِيلَ وَ إِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيها فَتَكُونُ طَيْراً بِإِذْنِي وَ تُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنِي وَ إِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتيٰ بِإِذْنِي وَ إِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَقالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هٰذا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ
110چون خدا گفت اى عيسى بن مريم ياد كن موهبت مرا به خودت و مادرت كه تو را با روح القدس نيرو دادم كه در گهواره با مردم سخن مىگفتى و در بزرگى، و آن دم كه كتاب و حكمت و تورات و انجيل را به تو تعليم كردم و آن دم كه باذن من از گل بشكل پرنده مىساختى و در آن ميدميدى و باذن من پرندهاى مىشد و كور مادر زاد و برص زده را شفا مىدادى و آن دم كه مردگان را به اذن من خارج (زنده) مىكردى و آن دم كه به وقت آوردن معجزات بنى اسرائيل را از تو باز داشتم كافران از آنها گفتند: اينها جز جادوى آشكار نيستند.
وَ إِذْ أَوْحَيْتُ إِلَي الْحَوارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَ بِرَسُولِي قالُوا آمَنَّا وَ اشْهَدْ بِأَنَّنا مُسْلِمُونَ
111و آن دم كه به حواريين الهام كردم كه به من و رسولم ايمان آوريد گفتند ايمان آورديم و گواه باش كه ما مسلمانيم.
إِذْ قالَ الْحَوارِيُّونَ يا عِيسَي ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَنْ يُنَزِّلَ عَلَيْنا مائِدَةً مِنَ السَّماءِ قالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ
112(ياد كن) آن دم را كه حواريون گفتند: اى عيسى بن مريم آيا پروردگارت مىتواند بر ما طعامى از آسمان نازل كند؟ گفت اگر مؤمنيد از خدا بترسيد.
قالُوا نُرِيدُ أَنْ نَأْكُلَ مِنْها وَ تَطْمَئِنَّ قُلُوبُنا وَ نَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنا وَ نَكُونَ عَلَيْها مِنَ الشَّاهِدِينَ
113گفتند: مىخواهيم از آن بخوريم و دلهايمان آرام گيرد و بدانيم كه بما راست گفتهاى و بر آن گواه باشيم.
قالَ عِيسَي ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنا أَنْزِلْ عَلَيْنا مائِدَةً مِنَ السَّماءِ تَكُونُ لَنا عِيداً لِأَوَّلِنا وَ آخِرِنا وَ آيَةً مِنْكَ وَ ارْزُقْنا وَ أَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ
114عيسى بن مريم گفت: خدايا پروردگار ما، بر ما خوانى از آسمان نازل كن كه براى اول و آخر ما عيد و نشانهاى از تو باشد و ما را روزى ده كه تو بهترين روزى دهندگانى.
قالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُها عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذاباً لا أُعَذِّبُهُ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ
115خدا گفت: من آن را بر شما نازل مىكنم هر كه بعد از آن از شما كافر شود، من او را عذاب مىكنم عذابى كه به هيچ يك از جهانيان نمىكنم.
وَ إِذْ قالَ اللَّهُ يا عِيسَي ابْنَ مَرْيَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَ أُمِّيَ إِلهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالَ سُبْحانَكَ ما يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ ما لَيْسَ لِي بِحَقٍّ إِنْ كُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ ما فِي نَفْسِي وَ لا أَعْلَمُ ما فِي نَفْسِكَ إِنَّكَ أَنْتَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ
116و چون خدا گفت: اى عيسى پسر مريم آيا تو به مردم گفتهاى من و مادرم را دو خدا گيريد غير از خدا؟ گفت تو منزهى مرا نشايد كه آنچه حق من نيست بگويم، اگر من اين را گفتهام تو دانستهاى كه هر چه در ضمير من است مىدانى و من آنچه در تو است نمىدانم، براستى داناى نهانها تويى.
ما قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا ما أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَ رَبَّكُمْ وَ كُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيداً ما دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَ أَنْتَ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ
117نگفتهام به آنها جز آنچه تو به آن مأمورم كرده بودى كه عبادت كنيد خدا را كه پروردگار من و شماست، ما دام كه ميانشان بودم بر آنها شاهد بودم و چون مرا به ميراندى خودت بر آنها مراقب بودى. و تو بر هر چيز گواهى.
إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبادُكَ وَ إِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
118اگر عذابشان كنى بندگان تو هستند و اگر بيامرزى تو توانا و حكمت كردارى.
قالَ اللَّهُ هٰذا يَوْمُ يَنْفَعُ الصَّادِقِينَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
119خدا گفت: اين روزى است كه راست گفتن راستگويان سودشان مىدهد، براى آنها بهشتهايى است كه از زير آنها نهرها روان است، خدا از آنها راضى و آنها از خدا راضى مىباشند و اين كاميابى بزرگى است.
لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما فِيهِنَّ وَ هُوَ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
120آسمانها و زمين و آنچه در آنها هست خاص خداست و او بر همه چيز تواناست.
سوره الانعام
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُماتِ وَ النُّورَ ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ
1بنام خداى رحمان رحيم؛ حمد خدا راست، خدايى كه آسمانها و زمين را آفريد، تاريكيها و نور را پديد كرد، با وجود اين كافران غير خدا را با خدايشان برابر مىكنند.
هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ طِينٍ ثُمَّ قَضيٰ أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُسَمًّي عِنْدَهُ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ
2خداست كه شما را از گلى بيافريد، سپس اجلى معين كرد و اجل معينى نيز نزد او است با وجود اين، شما شك مىكنيد.
وَ هُوَ اللَّهُ فِي السَّماواتِ وَ فِي الْأَرْضِ يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَ جَهْرَكُمْ وَ يَعْلَمُ ما تَكْسِبُونَ
3او است خدا در آسمانها و زمين، نهان و آشكار شما را مىداند و مىداند آنچه مىكنيد.
وَ ما تَأْتِيهِمْ مِنْ آيَةٍ مِنْ آياتِ رَبِّهِمْ إِلَّا كانُوا عَنْها مُعْرِضِينَ
4آيهاى از آيههاى خدا به سوى آنها نمىآيد مگر آنكه از آن رو گردان مىشوند.
فَقَدْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنْباءُ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِءُونَ
5چون حق به سوى آنها آمد تكذيبش كردند، به زودى خبرهاى آنچه مسخرهاش مىكنند به آنها مىرسد.
أَ لَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ما لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ وَ أَرْسَلْنَا السَّماءَ عَلَيْهِمْ مِدْراراً وَ جَعَلْنَا الْأَنْهارَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرِينَ
6آيا ندانستهاند كه پيش از آنها چه نسلهايى هلاك كردهايم، ايشان را در زمين تمكن داده بوديم كه به شما آن تمكن را ندادهايم، باران پربركت را بر آنها نازل كرديم و نهرهايى روان براى آنها پديد آورديم آن گاه به سزاى گناهانشان هلاكشان كرديم و از پى آنها نسل ديگرى بوجود آورديم.
وَ لَوْ نَزَّلْنا عَلَيْكَ كِتاباً فِي قِرْطاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هٰذا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ
7اگر بر تو كتاب تمامى در جزوهاى مىفرستاديم و با دست خود آن را لمس مىكردند باز كافران مىگفتند: اين جز جادويى آشكار نيست.
وَ قالُوا لَوْلا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَ لَوْ أَنْزَلْنا مَلَكاً لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لا يُنْظَرُونَ
8و گفتند: چرا بر او فرشتهاى نازل نمىشود، اگر فرشتهاى نازل مىكرديم كار پايان مىيافت و مهلت نمىيافتند.
وَ لَوْ جَعَلْناهُ مَلَكاً لَجَعَلْناهُ رَجُلاً وَ لَلَبَسْنا عَلَيْهِمْ ما يَلْبِسُونَ
9اگر فرستاده را فرشتهاى مىكرديم او را بصورت مردمى قرار مىداديم و آنچه را كه خود خلط مىكنند بر آنها خلط مىكرديم.
وَ لَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِءُونَ
10حق اين است كه پيش از تو پيامبرانى نيز استهزاء شدهاند، كسانى را كه مسخره مىكردند عذابى فرا گرفت كه آن را استهزاء مىكردند.
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ
11بگو: در زمين سفر كنيد و بنگريد كه عاقبت تكذيب كاران چگونه شده است.
قُلْ لِمَنْ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ كَتَبَ عَليٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِليٰ يَوْمِ الْقِيامَةِ لا رَيْبَ فِيهِ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ
12بگو آنچه در آسمانها و زمين هست مال كيست؟ بگو. مال خداست، رحمت را بر خويش حتمى كرده، مسلما تا روز قيامت كه شكى در آن نيست شما را جمع مىكند، كسانى كه به فطرت خويش خسارت زدهاند ايمان نمىآورند.
وَ لَهُ ما سَكَنَ فِي اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
13هر چه در شب و روز قرار گرفته خاص اوست و او شنوا و داناست.
قُلْ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ يُطْعِمُ وَ لا يُطْعَمُ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
14بگو: آيا جز خدا كه آفريننده آسمانها و زمين است سرپرستى بگيرم، اوست كه مىخوراند و خورانده نمىشود بگو: مأمورم نخستين كسى باشم كه اسلام آورده است و البته از مشركان مباش.
قُلْ إِنِّي أَخافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ
15بگو: اگر پروردگارم را عصيان كنم از عذاب روزى بزرگ مىترسم.
مَنْ يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَ ذٰلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ
16هر كه عذاب در آن روز از او برگردد خدا رحمتش كرده و آن نجات بزرگى است.
وَ إِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا كاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَ إِنْ يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
17اگر خدا به تو ضررى، رساند جز او هيچكس برداشتن آن نتواند و اگر به تو خيرى برساند او بر همه چيز تواناست.
وَ هُوَ الْقاهِرُ فَوْقَ عِبادِهِ وَ هُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ
18او مقتدر و بالا دست بندگان خويش است و او حكمت كردار و داناست.
قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هٰذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْريٰ قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ
19بگو: كدام چيز در گواهى مهمتر است؟ بگو: خدا ميان من و شما گواه است. اين قرآن به من وحى شده كه شما و هر كه را كه قرآن به او رسد با آن انذار كنم، آيا شما گواهى مىدهيد كه با خدا خدايانى هست؟ بگو: من گواهى نمىدهم، بگو حق اين است كه او خداى يكتاست من از آنچه به او شريك قرار مىدهيد بيزارم.
الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمُ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ
20كسانى كه به آنها كتاب دادهايم پيغمبر را مىشناسند چنان كه فرزندان خويش مىشناسند كسانى كه به فطرت خويش خسارت زدهاند آنها ايمان نمىآورند.
وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَريٰ عَلَي اللَّهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِآياتِهِ إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ
21كيست ظالمتر از كسى كه بر خدا دروغ بندد يا آيات خدا را تكذيب كند، حق اين است كه ستمكاران رستگار نمىشوند.
وَ يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا أَيْنَ شُرَكاؤُكُمُ الَّذِينَ كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ
22روزى همه آنها را محشور مىكنيم، سپس به آنان كه شرك آوردهاند مىگوئيم: شريكان شما كه مىپنداشتيد كجايند؟
ثُمَّ لَمْ تَكُنْ فِتْنَتُهُمْ إِلَّا أَنْ قالُوا وَ اللَّهِ رَبِّنا ما كُنَّا مُشْرِكِينَ
23سپس معذرت آنها جز اين نباشد كه گويند قسم به خدا كه پروردگار ما است ما مشرك نبوديم.
انْظُرْ كَيْفَ كَذَبُوا عَليٰ أَنْفُسِهِمْ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ
24ببين چگونه بر ضرر خويش دروغ گفتند و آنچه ساخته بودند از آنها مفقود گرديد.
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ وَ جَعَلْنا عَليٰ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لا يُؤْمِنُوا بِها حَتَّي إِذا جاءُوكَ يُجادِلُونَكَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هٰذا إِلَّا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ
25از آنها كسانى هستند كه (وقت قرائت قرآن) بتو گوش فرا مىدهند ولى بر دلهايشان سرپوشها نهادهايم از اينكه آن را بفهمند و در گوشهايشان سنگينى قرار دادهايم، اگر هر آيهاى ببينند به آن ايمان نياورند تا چون پيش تو آيند با تو مجادله مىكنند كافران مىگويند اين (كتاب) جز افسانههاى گذشتگان نيست.
وَ هُمْ يَنْهَوْنَ عَنْهُ وَ يَنْأَوْنَ عَنْهُ وَ إِنْ يُهْلِكُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ
26و هم آنها از مصاحبت پيغمبر منع مىكنند و خود از او دورى مىجويند ولى جز خودشان را هلاك نمىكنند (اما) نمىفهمند.
وَ لَوْ تَريٰ إِذْ وُقِفُوا عَلَي النَّارِ فَقالُوا يا لَيْتَنا نُرَدُّ وَ لا نُكَذِّبَ بِآياتِ رَبِّنا وَ نَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ
27اى كاش مىديدى آن دم كه بر (كنار) آتش محبوس شدهاند، گويند اى كاش باز مىگشتيم و آيات پروردگارمان را تكذيب نمىكرديم و از مؤمنان مىشديم.
بَلْ بَدا لَهُمْ ما كانُوا يُخْفُونَ مِنْ قَبْلُ وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْهُ وَ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ
28(چنين نيست) بلكه آنچه مخفى مىكردند بر آنها آشكار شده و اگر بازگشت يابند به آنچه از آن منع شدهاند باز مىگردند و آنها دروغگويند.
وَ قالُوا إِنْ هِيَ إِلَّا حَياتُنَا الدُّنْيا وَ ما نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ
29گفتند: هيچ نيست مگر اين زندگى دنياى ما، و ما برانگيخته شدگان خواهيم بود.
وَ لَوْ تَريٰ إِذْ وُقِفُوا عَليٰ رَبِّهِمْ قالَ أَ لَيْسَ هٰذا بِالْحَقِّ قالُوا بَليٰ وَ رَبِّنا قالَ فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ
30اى كاش مىديدى كه در بازخواست خدايى بازداشت شدهاند و گويند: آيا اين حق نيست؟ گويند بلى به پروردگارمان سوگند، گويد: پس براى آن انكار كه مىكرديد اين عذاب را تحمل كنيد.
قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِلِقاءِ اللَّهِ حَتَّي إِذا جاءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قالُوا يا حَسْرَتَنا عَليٰ ما فَرَّطْنا فِيها وَ هُمْ يَحْمِلُونَ أَوْزارَهُمْ عَليٰ ظُهُورِهِمْ أَلا ساءَ ما يَزِرُونَ
31آنها كه معاد را دروغ شمردهاند زيان كردهاند و چون مرگ (يا قيامت) ناگهان بر آنها در آيد گويند: اى دريغ بر آنچه در دنيا كوتاهى كرديم، آنها بارهاى گناهان خويش را بر دوش مىكشند، بدانيد كه بد بارى است آنچه بدوش مىكشند.
وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ
32زندگى اين دنيا جز بازيچه و سرگرمى نيست سراى آخرت براى كسانى كه پرهيزكارى مىكنند بهتر است. آيا نمىفهميد!
قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذِي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لا يُكَذِّبُونَكَ وَ لٰكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآياتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ
33مىدانيم: آنچه مىگويند تو را غمگين مىكند آنها تو را تكذيب نمىكنند، بلكه ظالمان آيات خدا را دانسته انكار مىكنند.
وَ لَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ فَصَبَرُوا عَليٰ ما كُذِّبُوا وَ أُوذُوا حَتَّي أَتاهُمْ نَصْرُنا وَ لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِ اللَّهِ وَ لَقَدْ جاءَكَ مِنْ نَبَإِ الْمُرْسَلِينَ
34پيش از تو (نيز) پيغمبرانى تكذيب شدند، بر تكذيب شدن صبر كردند و اذيت ديدند تا نصرت ما به ايشان رسيد هيچ چيز مشيت و وعدههاى خدا را تغيير نتواند كرد، حقا كه اخبار پيغمبران به سوى تو آمده است.
وَ إِنْ كانَ كَبُرَ عَلَيْكَ إِعْراضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِيَ نَفَقاً فِي الْأَرْضِ أَوْ سُلَّماً فِي السَّماءِ فَتَأْتِيَهُمْ بِآيَةٍ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَي الْهُديٰ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْجاهِلِينَ
35اگر رو گردانيدن آنها بر تو گران است اگر مىتوانى نقبى در زمين يا نردبانى بر آسمانى بجويى و معجزهاى براى آنها بياورى (بكن ولى نمىتوانى) و اگر خدا مىخواست آنها را بر هدايت جمع كرده بود پس از جاهلان مباش.
إِنَّما يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَ الْمَوْتيٰ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ
36فقط كسانى كه (دعوت تو را) اجابت مىكنند كه به فكر قبول گوش فرا مىدهند (ولى) مردگان را خدا زنده مىكند سپس به سوى محاكمه او برمىگردند.
وَ قالُوا لَوْلا نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قادِرٌ عَليٰ أَنْ يُنَزِّلَ آيَةً وَ لٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ
37و گفتند: چرا معجزهاى (غير از قرآن) بر او از پروردگارش نازل نمىشود؟ بگو: خدا مىتواند معجزهاى كه (مىخواهند) نازل كند، ليكن بسيارى از آنها نمىدانند.
وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ إِليٰ رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ
38هيچ جنبدهاى در زمين نيست و نه پرندهاى كه به دو بال خود پرواز مىكند، مگر امتهايى مثل شما هستند، در كتاب طبيعت هيچ كوتاهى نكردهايم، سپس به سوى پروردگار خويش محشور مىشوند.
وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا صُمٌّ وَ بُكْمٌ فِي الظُّلُماتِ مَنْ يَشَأِ اللَّهُ يُضْلِلْهُ وَ مَنْ يَشَأْ يَجْعَلْهُ عَليٰ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ
39كسانى كه آيههاى ما را تكذيب كردهاند كرانند و گنگانند و در ظلمات مىباشند، هر كه را خدا بخواهد گمراه مىكند و هر كه را بخواهد بر راهى راست قرار مىدهد.
قُلْ أَ رَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتاكُمْ عَذابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَ غَيْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ
40بگو: به من خبر دهيد اگر عذاب خدا به شما آيد يا مرگ به شما درآيد آيا غير خدا را مىخوانيد، اگر راستگو هستيد (بگوئيد).
بَلْ إِيَّاهُ تَدْعُونَ فَيَكْشِفُ ما تَدْعُونَ إِلَيْهِ إِنْ شاءَ وَ تَنْسَوْنَ ما تُشْرِكُونَ
41(نه) بلكه او را مىخوانيد و اگر بخواهد آنچه را كه استدعا مىكنيد برطرف مىسازد و (آن موقع) آنچه را كه شريك خدا مىدانيد فراموش مىكنيد.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِليٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَأَخَذْناهُمْ بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ
42به سوى امتهايى پيش از (پيغمبرانى) فرستاديم آن گاه به آفت و بيمارى گرفتارشان كرديم تا (به درگاه خدا) زارى كنند.
فَلَوْلا إِذْ جاءَهُمْ بَأْسُنا تَضَرَّعُوا وَ لٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ ما كانُوا يَعْمَلُونَ
43چرا چون صلابت ما به آنها رسيد زارى نكردند؟! بلكه دلهايشان سخت شد و شيطان كارهايى را كه مىكردند در نظرشان بياراست.
فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَيْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّي إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ
44آن وقت كه مطالب پند داده شده را فراموش كردند، درهاى همه چيز را بر آنها گشوديم تا چون به اموالى كه داده شده بودند شادمان شدند ناگهان آنها را گرفتيم آن گاه يكباره نوميد شدند.
فَقُطِعَ دابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُوا وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ
45بنياد و دنباله گروهى كه ستم مىكردند قطع شد، خدا را حمد كه پروردگار همه عالم است.
قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَ أَبْصارَكُمْ وَ خَتَمَ عَليٰ قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ
46بگو: به من بگوئيد: اگر خدا گوش و چشمان شما را بگيرد و بر قلوبتان مهر بزند، جز او كدام معبود است كه آنها را به شما بدهد؟ ببين چطور آيات را در هر شكل بيان مىكنم و آنها روگردان مىشوند.
قُلْ أَ رَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتاكُمْ عَذابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ
47بگو: به من بگوئيد: اگر عذاب خدا ناگهان يا آشكارا به شما درآيد آيا جز قوم ستمكار هلاك مىشوند؟
وَ ما نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ فَمَنْ آمَنَ وَ أَصْلَحَ فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ
48ما پيغمبران را نمىفرستيم مگر بشارت دهنده و بيم رسان، هر كه ايمان آورد و خود را اصلاح كند نه خوفى دارند و نه محزون مىشوند.
وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا يَمَسُّهُمُ الْعَذابُ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ
49كسانى كه آيات ما را دروغ شمردند، عذاب ما به آنها مىرسد به علت آنكه از حق خارج مىشدند.
قُلْ لا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدِي خَزائِنُ اللَّهِ وَ لا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَ لا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحيٰ إِلَيَّ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْميٰ وَ الْبَصِيرُ أَ فَلا تَتَفَكَّرُونَ
50بگو: به شما نمىگويم كه خزانههاى خدا نزد من است و نه غيب مىدانم و نه به شما مىگويم كه من فرشتهام، جز آنچه را كه به من وحى مىشود پيروى نمىكنم بگو: آيا كور و بينا برابرند؟ آيا فكر نمىكنيد؟
وَ أَنْذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخافُونَ أَنْ يُحْشَرُوا إِليٰ رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَلِيٌّ وَ لا شَفِيعٌ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ
51بترسان با قرآن كسانى را كه مىترسند به سوى خدايشان محشور گردند، با آنكه جز خدا ياور و واسطهاى ندارند تا (از گناهان) بپرهيزند.
وَ لا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ ما عَلَيْكَ مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَ ما مِنْ حِسابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ
52طرد مكن كسانى را كه بامداد و بعد از ظهر پروردگار خويش را مىخوانند و توجه او را مىخواهند، از حساب آنها چيزى به عهده تو نيست و از حساب تو چيزى به عهده آنها نيست كه طردشان كنى و از ستمكاران شوى.
وَ كَذٰلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِيَقُولُوا أَ هٰؤُلاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنْ بَيْنِنا أَ لَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ
53و بدين گونه بعضى از آنها را به بعضى امتحان كرديم تا بگويند: آيا اينان هستند كه خدا از ميان ما موهبتشان داده است؟ آيا خدا به شكرگزاران داناتر نيست؟
وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَليٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ
54و چون كسانى كه به آيههاى ما ايمان دارند پيش تو آيند بگو: سلام بر شما پروردگار شما رحمت را بر خويش حتمى كرده، هر كس از شما از روى نادانى كار بدى كند و پس از آن توبه آورد و به اصلاح پردازد، او آمرزنده و رحيم است.
وَ كَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ وَ لِتَسْتَبِينَ سَبِيلُ الْمُجْرِمِينَ
55بدين گونه آيات را به تفصيل بيان مىكنم و تا راه بدكاران آشكار شود.
قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لا أَتَّبِعُ أَهْواءَكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِينَ
56بگو: من ممنوع شدهام از اينكه بپرستم چيزهايى كه غير از خدا مىخوانيد، بگو: هوسهاى شما را پيروى نمىكنم (و گرنه) آن گاه گمراه مىشوم و از هدايت شدگان نخواهم بود.
قُلْ إِنِّي عَليٰ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَ كَذَّبْتُمْ بِهِ ما عِنْدِي ما تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ يَقُصُّ الْحَقَّ وَ هُوَ خَيْرُ الْفاصِلِينَ
57بگو: من از خدايم حجتى دارم و شما آن را تكذيب كردهايد، آنچه به عجله مىخواهيد نزد من نيست، فرمان فقط با خداست، كه خبر درست مىگويد و بهترين داوران است.
قُلْ لَوْ أَنَّ عِنْدِي ما تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِيَ الْأَمْرُ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِينَ
58بگو: اگر نزد من بود آنچه به عجله مىخواهيد، كار ميان من و شما تمام مىشد، خدا به ستمكاران داناتر است.
وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها إِلَّا هُوَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ فِي ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ إِلَّا فِي كِتابٍ مُبِينٍ
59خزانههاى غيب نزد خداست، هيچ كس جز او آنها را نمىداند. هر چه در خشكى و درياست مىداند، هيچ برگى نيافتد مگر آن را مىداند، هيچ دانهاى به شكم زمين و هيچ تر و خشكى نمىافتد مگر آنكه در كتابى است روشن.
وَ هُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ وَ يَعْلَمُ ما جَرَحْتُمْ بِالنَّهارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضيٰ أَجَلٌ مُسَمًّي ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
60اوست كه شما را به شب برمىگيرد و آنچه به روز كردهايد مىداند، سپس در روز شما را برمىخيزاند تا مدت معين تمام شود، سپس بازگشت شما به سوى او است، سپس از آنچه مىكرديد خبرتان مىدهد.
وَ هُوَ الْقاهِرُ فَوْقَ عِبادِهِ وَ يُرْسِلُ عَلَيْكُمْ حَفَظَةً حَتَّي إِذا جاءَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنا وَ هُمْ لا يُفَرِّطُونَ
61او غالب و بالا دست بندگان خويش است و به شما نگهبانها مىفرستد تا چون مرگ يكى از شما فرا رسد، فرستادگان ما (جان) او را مىگيرند و كوتاهى نمىكنند.
ثُمَّ رُدُّوا إِلَي اللَّهِ مَوْلاهُمُ الْحَقِّ أَلا لَهُ الْحُكْمُ وَ هُوَ أَسْرَعُ الْحاسِبِينَ
62آن گاه به سوى خدا كه مولاى بر حق آنها است برگردانده شوند، بدانيد كه حكم و تصميم با اوست و او تندترين حسابگران است.
قُلْ مَنْ يُنَجِّيكُمْ مِنْ ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً لَئِنْ أَنْجانا مِنْ هذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ
63بگو: كيست كه شما را از خطرات خشكى و دريا نجات مىدهد؟ و او را به زارى و نهان مىخوانيد كه اگر ما را از اين خطر نجات دهد از شكرگزاران خواهيم بود.
قُلِ اللَّهُ يُنَجِّيكُمْ مِنْها وَ مِنْ كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِكُونَ
64بگو: خدا شما را از آن شدائد و از هر اندوه نجات مىدهد آن گاه شما شرك مىآوريد.
قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَليٰ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَ يُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ
65بگو: او مىتواند كه به شما عذابى از بالايتان يا از زير پايتان فرستد يا شما را در حالى كه گروههاى مختلف هستيد مختلط كند و صلابت بعضى را بر بعضى بچشاند بنگر چگونه آيهها را در هر شكل بيان مىكنيم تا بفهمند.
وَ كَذَّبَ بِهِ قَوْمُكَ وَ هُوَ الْحَقُّ قُلْ لَسْتُ عَلَيْكُمْ بِوَكِيلٍ
66قوم تو قرآن را كه حق است تكذيب كرد بگو من كار ساز شما نيستم.
لِكُلِّ نَبَإٍ مُسْتَقَرٌّ وَ سَوْفَ تَعْلَمُونَ
67هر خبرى را وقت وقوعى هست به زودى خواهيد دانست.
وَ إِذا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّي يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ وَ إِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْريٰ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
68و چون كسانى را به بينى كه در آيات ما به باطل سخن مىگويند از آنها اعراض كن تا در مطلب ديگرى وارد شوند و اگر شيطان از يادت برد، از پس ياد آوردن با گروه ستمكاران منشين.
وَ ما عَلَي الَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَ لٰكِنْ ذِكْريٰ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ
69بر كسانى كه (در آن مجلس) پرهيزكارى مىكنند از حساب آنها چيزى نيست اما اين تذكرى است تا آنها (نيز) بپرهيزند.
وَ ذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ ذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِما كَسَبَتْ لَيْسَ لَها مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيٌّ وَ لا شَفِيعٌ وَ إِنْ تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لا يُؤْخَذْ مِنْها أُولئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُوا بِما كَسَبُوا لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمِيمٍ وَ عَذابٌ أَلِيمٌ بِما كانُوا يَكْفُرُونَ
70رها كن كسانى را كه دين خود را بازيچه و سرگرمى گرفتهاند و زندگى دنيا فريبشان داده است و با قرآن تذكر بده مبادا كسى در اثر اعمال خويش از رحمت خدا محروم شود كه او را جز خدا يارى و واسطهاى نباشد و هر عوضى كه دهد گرفته نشود، آنها كسانى هستند كه در اثر اعمالشان از رحمت محروم شدهاند براى آنها شرابى از آب جوشان و عذاب دردناكى هست به علت كفر و انكارشان.
قُلْ أَ نَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَنْفَعُنا وَ لا يَضُرُّنا وَ نُرَدُّ عَليٰ أَعْقابِنا بَعْدَ إِذْ هَدانَا اللَّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّياطِينُ فِي الْأَرْضِ حَيْرانَ لَهُ أَصْحابٌ يَدْعُونَهُ إِلَي الْهُدَي ائْتِنا قُلْ إِنَّ هُدَي اللَّهِ هُوَ الْهُديٰ وَ أُمِرْنا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمِينَ
71بگو: آيا جز خدا چيزى را به خوانيم كه به ما فائدهاى نمىدهد و ضررى نمىزند و برگرديم به ضلالت پس از آنكه خدا هدايتمان كرده است؟! مانند كسى كه شيطان از راه حق ساقطش كرده و سرگردان است همراهانى دارد كه او را به هدايت (دروغين) مىخوانند كه سوى ما بيا، بگو هدايت خدا هدايت واقعى است و مامور شدهايم كه به رب العالمين تسليم باشيم.
وَ أَنْ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ اتَّقُوهُ وَ هُوَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ
72و اينكه نماز را بپا داريد و از خدا بترسيد، او كسى است كه به سوى او محشور و جمع مىشويد.
وَ هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ يَوْمَ يَقُولُ كُنْ فَيَكُونُ قَوْلُهُ الْحَقُّ وَ لَهُ الْمُلْكُ يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ وَ هُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ
73او همان است كه آسمانها و زمين را آفريده و روزى (به قيامت) گويد: باش وجود مىيابد، گفته و وعده او راست است، و روزى كه در صور دميده مىشود حكومت خاص او است، داناى نهان و آشكار و حكمت كردار و آگاه است. ياد تو ببرد.
وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ لِأَبِيهِ آزَرَ أَ تَتَّخِذُ أَصْناماً آلِهَةً إِنِّي أَراكَ وَ قَوْمَكَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ
74چون ابراهيم به پدر خود آزر گفت: آيا بتان را معبودها مىگيرى، من تو را و قومت را در ضلالى آشكار مىبينم.
وَ كَذٰلِكَ نُرِي إِبْراهِيمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ
75بدينسان ملكوت آسمانها و زمين را به ابراهيم مىنموديم و تا از اهل يقين شود.
فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأيٰ كَوْكَباً قالَ هٰذا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قالَ لا أُحِبُّ الْآفِلِينَ
76چون تاريكى شب او را فرا گرفت، ستارهاى ديد گفت: اين پروردگار من است و چون غروب كرد گفت غائب شوندگان را دوست نمىدارم.
فَلَمَّا رَأَي الْقَمَرَ بازِغاً قالَ هٰذا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قالَ لَئِنْ لَمْ يَهْدِنِي رَبِّي لَأَكُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّينَ
77و چون ماه را طالع ديد گفت: اين پروردگار من است و چون غروب كرد گفت: اگر پروردگارم هدايتم نكند حتما از قوم گمراهان خواهم بود.
فَلَمَّا رَأَي الشَّمْسَ بازِغَةً قالَ هٰذا رَبِّي هٰذا أَكْبَرُ فَلَمَّا أَفَلَتْ قالَ يا قَوْمِ إِنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ
78و چون آفتاب را طالع ديد گفت: اين پروردگار من است، اين بزرگتر است و چون غروب كرد، گفت اى قوم: من از آنچه شريك خدا مىكنيد بيزارم.
إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ
79من صورتم را متوجه كردم به كسى كه آسمانها و زمين را آفريده، موحدم و از مشركان نيستم.
وَ حاجَّهُ قَوْمُهُ قالَ أَ تُحاجُّونِّي فِي اللَّهِ وَ قَدْ هَدانِ وَ لا أَخافُ ما تُشْرِكُونَ بِهِ إِلَّا أَنْ يَشاءَ رَبِّي شَيْئاً وَسِعَ رَبِّي كُلَّ شَيْءٍ عِلْماً أَ فَلا تَتَذَكَّرُونَ
80قوم او با او محاجه كردند، گفت: آيا درباره خدا با من محاجه مىكنيد با آنكه هدايتم كرده و از آنچه به خدا شريك مىكنيد بيم ندارم، مگر آنكه پروردگارم چيزى بخواهد كه علم او هر شىء را فرا گرفته است آيا متذكر نمىشويد؟!
وَ كَيْفَ أَخافُ ما أَشْرَكْتُمْ وَ لا تَخافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُمْ بِاللَّهِ ما لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطاناً فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ
81چطور بترسم از آنچه شريك خدا كردهايد با آنكه شما چيزى را كه خدا درباره آن دليلى بر شما نازل نكرده شريك خدا كردهايد و نمىترسيد، كدام يك از دو گروه به ايمنى سزاوارتر است اگر مىدانيد؟
الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ
82(ايمن) كسانى هستند كه ايمان آورده و ايمان خويش را به ستم (شرك) نياميختهاند ايمنى خاص آنهاست و آنها هدايت يافتهگانند.
وَ تِلْكَ حُجَّتُنا آتَيْناها إِبْراهِيمَ عَليٰ قَوْمِهِ نَرْفَعُ دَرَجاتٍ مَنْ نَشاءُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ
83اين حجت ماست كه به ابراهيم بر ضد قومش داديم، هر كه را بخواهيم مرتبهها بالا مىبريم، حقا كه پروردگار تو حكيم و داناست.
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلاًّ هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسيٰ وَ هارُونَ وَ كَذٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
84اسحق و يعقوب را باو بخشيديم و همه را هدايت كرديم و نوح را قبلا هدايت كرده بوديم، و از فرزندان ابراهيم، داود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى و هارون را هدايت كرديم و نيكوكاران را همين طور پاداش مىدهيم.
وَ زَكَرِيَّا وَ يَحْييٰ وَ عِيسيٰ وَ إِلْياسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ
85(و هدايت كرديم) زكريا و يحيى و عيسى و الياس را و همه از شايستگان بودند.
وَ إِسْماعِيلَ وَ الْيَسَعَ وَ يُونُسَ وَ لُوطاً وَ كلاًّ فَضَّلْنا عَلَي الْعالَمِينَ
86و اسماعيل و يسع و يونس و لوط را، و همه را بر مردمان برترى داديم.
وَ مِنْ آبائِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ وَ إِخْوانِهِمْ وَ اجْتَبَيْناهُمْ وَ هَدَيْناهُمْ إِليٰ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ
87و از پدران و فرزندان و برادران آنها (جماعتى را هدايت كرديم) و آنها را برگزيديم و براه راست هدايتشان نموديم.
ذٰلِكَ هُدَي اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ لَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ ما كانُوا يَعْمَلُونَ
88اين هدايت خداست، هر كه را از بندگان خويش بخواهد بدان هدايت كند و اگر آنها شرك مىآوردند حتما اعمالى كه مىكردند پوچ و باطل مىشد.
أُولئِكَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ فَإِنْ يَكْفُرْ بِها هٰؤُلاءِ فَقَدْ وَكَّلْنا بِها قَوْماً لَيْسُوا بِها بِكافِرِينَ
89آنها كسانى هستند كه به آنها كتاب و حكم و رسالت داده بوديم، اگر اينان (اهل مكه) آن را انكار كنند قومى را بدان گماشتهايم كه به آن كافر نيستند
أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَي اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْريٰ لِلْعالَمِينَ
90آنها كسانى هستند كه خدا هدايت كرده، به هدايت آنها اقتدا كن، بگو بر رسالتم مزدى از شما نمىخواهم آن فقط تذكرى است براى جهانيان.
وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قالُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ عَليٰ بَشَرٍ مِنْ شَيْءٍ قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْكِتابَ الَّذِي جاءَ بِهِ مُوسيٰ نُوراً وَ هُديً لِلنَّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَراطِيسَ تُبْدُونَها وَ تُخْفُونَ كَثِيراً وَ عُلِّمْتُمْ ما لَمْ تَعْلَمُوا أَنْتُمْ وَ لا آباؤُكُمْ قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِي خَوْضِهِمْ يَلْعَبُونَ
91خدا را چنان كه سزاوار شناختن اوست نشناختند، كه گفتند: خدا بر بشرى چيزى نازل نكرده است. بگو كتابى را كه موسى آورد و در آن نور و هدايتى بود چه كسى نازل كرده بود؟ همان كتابى كه آن را جزوه ها مى كنيد و آشكار مى كنيد و بسيارى را پنهان مى داريد و تعليم يافتيد چيزهايى را كه نه شما مى دانستيد و نه پدرانتان بگو: خدا، سپس بگذار در باطلشان بازى كنند.
وَ هٰذا كِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَكٌ مُصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَ لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُريٰ وَ مَنْ حَوْلَها وَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ هُمْ عَليٰ صَلاتِهِمْ يُحافِظُونَ
92اين كتابى است پر بركت كه ما نازل كردهايم، كتابهاى پيش از آن را تصديق مىكند تا اهل مكه و هر كه را در اطراف آن هست انذار كنى كسانى كه به آخرت ايمان دارند به قرآن ايمان مىآورند و بر نماز خويش مواظبت مىكنند.
وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَريٰ عَلَي اللَّهِ كَذِباً أَوْ قالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَ مَنْ قالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ لَوْ تَريٰ إِذِ الظَّالِمُونَ فِي غَمَراتِ الْمَوْتِ وَ الْمَلائِكَةُ باسِطُوا أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما كُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَي اللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَ كُنْتُمْ عَنْ آياتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ
93كيست ظالمتر از آنكه بر خدا دروغ سازد يا گويد: بمن وحى شده با آنكه چيزى باو وحى نشده، يا گويد: بزودى مانند آنچه خدا نازل كرده نازل مىكنم اى كاش مىديدى آن گاه كه ستمكاران در گردابهاى مرگند، ملائكه دستهاى خويش را گشوده كه از حيات قطع علاقه كنيد، امروز با عذاب ذلت مجازات مىشويد كه بر خدا ناحق مىگفتيد و از آيات خدا گردنكشى مىكرديد.
وَ لَقَدْ جِئْتُمُونا فُراديٰ كَما خَلَقْناكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ تَرَكْتُمْ ما خَوَّلْناكُمْ وَراءَ ظُهُورِكُمْ وَ ما نَريٰ مَعَكُمْ شُفَعاءَكُمُ الَّذِينَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِيكُمْ شُرَكاءُ لَقَدْ تَقَطَّعَ بَيْنَكُمْ وَ ضَلَّ عَنْكُمْ ما كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ
94شما تك تك پيش ما آمديد چنان كه نخستين بار خلقتان كرديم و آنچه به شما عطا كرده بوديم پشت سر گذاشتيد، واسطههايتان را كه گمان كرديد در ميان شما شريك خدا هستند با شما نمىبينم روابط شما قطع گرديد و آنچه مىپنداشتيد از شما ناپديد شده است.
إِنَّ اللَّهَ فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّويٰ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ مُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذٰلِكُمُ اللَّهُ فَأَنّيٰ تُؤْفَكُونَ
95خدا شكافنده دانه و هسته است زنده را از مرده پديد مىكند و پديد آرنده مرده از زنده است. آنست خدا، پس به كجا برمىگرديد.
فالِقُ الْإِصْباحِ وَ جَعَلَ اللَّيْلَ سَكَناً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ حُسْباناً ذٰلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ
96شكافنده صبح است، شب را وقت آرامش كرد، خورشيد و ماه را روى حسابى گرداند اين نظم خداى توانا و داناست.
وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِها فِي ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ
97اوست كه ستارگان را براى شما پديد كرد تا با آنها در تاريكيهاى خشكى و دريا هدايت شويد، اين آيات را براى قومى كه درك مىكنند روشن كردهايم.
وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَ مُسْتَوْدَعٌ قَدْ فَصَّلْنَا الْآياتِ لِقَوْمٍ يَفْقَهُونَ
98اوست كه خلقت شما را از يك تن شروع كرد. كه بعضى در قرارگاه و بعضى در وديعهگاهيد، اين آيهها را براى قومى كه درك مىكنند شرح دادهايم.
وَ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجْنا بِهِ نَباتَ كُلِّ شَيْءٍ فَأَخْرَجْنا مِنْهُ خَضِراً نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَراكِباً وَ مِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِها قِنْوانٌ دانِيَةٌ وَ جَنَّاتٍ مِنْ أَعْنابٍ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُشْتَبِهاً وَ غَيْرَ مُتَشابِهٍ انْظُرُوا إِليٰ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ وَ يَنْعِهِ إِنَّ فِي ذٰلِكُمْ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
99اوست كه از آسمان آبى نازل كرد، از آن علف هر چيز را پديد آورديم و از آن علف، جوانه، سبزى خارج كرديم و از آن دانههاى رويهم چيده پديد مىكنيم، و از درخت خرما از غنچهاش خوشههاى نزديك هم پديد آورديم، (و با آن آب) باغاتى از انگور، زيتون و انار مانند و نامانند هم (پديد آورديم) بنگريد به ميوه آن هنگام ميوه آوردن و بنگريد به رسيدن آن، در اينها براى قومى كه تسليم مىشوند نشانههايى از خداست.
وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكاءَ الْجِنَّ وَ خَلَقَهُمْ وَ خَرَقُوا لَهُ بَنِينَ وَ بَناتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ سُبْحانَهُ وَ تَعاليٰ عَمَّا يَصِفُونَ
100براى خدا جن را شريك كردند با آنكه جن را خدا آفريده است، از روى بىدانشى براى خدا پسران و دختران ساختند، خدا منزه و برتر است از آنچه وصف مىكنند.
بَدِيعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَنَّي يَكُونُ لَهُ وَلَدٌ وَ لَمْ تَكُنْ لَهُ صاحِبَةٌ وَ خَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
101پديد آورنده آسمانها و زمين است چگونه او را پسرى باشد كه او را زنى نبوده و همه چيز را او آفريده و او به هر چيز داناست.
ذٰلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَ هُوَ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ
102آن است الله كه پروردگار شماست معبودى جز او نيست، خالق همه چيز است، او را بپرستيد كه كارساز همه چيز است.
لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ وَ هُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ
103چشمها او را نمىبيند و او چشمها را مىبيند و او مدار اگر و داناست.
قَدْ جاءَكُمْ بَصائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِيَ فَعَلَيْها وَ ما أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ
104از پروردگارتان دلائل روشنگر به سوى شما آمده، هر كه به ديده به نفع خويش ديده و هر كه كور بوده به ضرر خويش بوده و من نگهبان شما نيستم.
وَ كَذٰلِكَ نُصَرِّفُ الْآياتِ وَ لِيَقُولُوا دَرَسْتَ وَ لِنُبَيِّنَهُ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ
105و بدينسان آيهها را به هر شكل بيان مىكنيم (براى اغراضى) و تا بگويند: درس گرفتهاى و تا آن را براى گروهى كه دانا هستند بيان كنيم.
اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ
106پيرو آن چيز باش كه به تو از پروردگارت وحى شده، خدايى جز او نيست و از مشركان روى بگردان.
وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَكُوا وَ ما جَعَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً وَ ما أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِوَكِيلٍ
107اگر خدا مىخواست شرك نياورده بودند و ما تو را نگهبان (اعمال) آنها نكردهايم و عهدهدار امور آنها نيستى.
وَ لا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذٰلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِليٰ رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ
108بتهايى را كه مشركان غير از خدا مىخوانند دشنام مگوييد كه از دشمنى و نادانى خدا را دشنام گويند بدينسان براى هر امتى عملش را زينت دادهايم، عاقبت برگشتشان به سوى خدايشان است و از اعمالى كه مىكردهاند خبرشان مىدهد.
وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لَئِنْ جاءَتْهُمْ آيَةٌ لَيُؤْمِنُنَّ بِها قُلْ إِنَّمَا الْآياتُ عِنْدَ اللَّهِ وَ ما يُشْعِرُكُمْ أَنَّها إِذا جاءَتْ لا يُؤْمِنُونَ
109به خدا قسم خوردند، قسمهاى موكد، كه اگر معجزهاى سوى آنها بيايد، حتما بدان ايمان مىآورند، بگو: معجزهها فقط نزد خداست، شما را چه چيز آگاه مىكند، حق اين است كه اگر معجزه بيايد ايمان نمىآورند.
وَ نُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَ أَبْصارَهُمْ كَما لَمْ يُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ نَذَرُهُمْ فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ
110دلها و ديدههايشان را دگرگون مىكنيم (لذا ايمان نمىآورند) چنان كه نخستين بار ايمان نياورند و رهايشان مىكنيم كه در طغيانشان سرگردان بمانند.