يهودان و مشركان را از همه مردم در دشمنى مؤمنان سختتر خواهى يافت و نزديكتر از همه به دوستى مؤمنان كسانى را خواهى يافت كه مىگويند ما نصارائيم زيرا بعضى از آنها كشيشان و راهبانند و آنها تكبر نمىكنند.
و چون آياتى را كه به پيغمبر نازل شده مىشنوند، مىبينى كه چشمشان پر از اشك مىگردد به علت شناختن حق، گويند: پروردگار ما، ايمان آورديم ما را با گواهان ثبت فرما.
ما را چه شده كه به خدا و بآنچه از حق بما آمده ايمان نياوريم؟! اميدواريم كه پروردگار ما، ما را با قوم نيكوكار داخل بهشت كند.
خدا براى اين سخنان كه گفتند بآنها بهشتهايى داد كه از زير آنها نهرها جارى است، پاداش نيكوكاران همين است.
آنان كه كافر شده و آيات ما را دروغ معرفى كردند آنها اهل جهنم هستند.
اى كسانى كه ايمان آوردهايد چيزهاى پاكيزه را كه خدا براى شما حلال كرده، حرام نكنيد، و تعدى نكنيد كه خدا متعديان را دوست نمىدارد.
از روزى حلال و پاكيزه كه خدا به شما داده بخوريد و از خدايى كه به او ايمان داريد بترسيد.
خدا شما را در سوگندهاى بىقصد مؤاخذه نمىكند ولى شما را به سوگندهايى كه قصد كردهايد مؤاخذه مىكند كفاره آن غذا دادن ده مستمند است از غذاى متوسطى كه باهل خود مىخورانيد يا پوشاك آنها يا آزاد كردن بندهاى، هر كه (اينها را) نيابد سه روز روزه داشتن است اين كفاره سوگندهاى شماست وقتى كه سوگند خوردهايد، قسمهاى خود را حفظ كنيد، اين چنين خدا آيات خويش را بر شما بيان مىكند تا شكر كنيد.
اى كسانى كه ايمان آوردهايد حق اين است كه شراب و قمار و بتهاى منصوب و تيرهاى قرعه پليد و از عمل شيطانند از اينها دورى كنيد تا رستگار شويد.
حق اين است كه شيطان مىخواهد با شراب و قمار در ميان شما فتنه و دشمنى افكند و شما را از ياد خدا و نماز باز دارد آيا بس مىكنيد؟
خدا را اطاعت كنيد، پيغمبر را اطاعت كنيد، و (از نافرمانى) بپرهيزيد، اگر پشت كرديد بدانيد كه بر عهده پيغمبر ما فقط ابلاغ آشكار است.
بر كسانى كه ايمان آورده و عمل شايسته كردهاند گناهى نيست در آنچه خوردهاند اگر پرهيز كرده و ايمان آورده و عمل شايسته كنند، سپس بپرهيزند و ايمان آورند، سپس تقوى و نيكوكارى كنند، خدا نيكوكاران را دوست دارد.
اى كسانى كه ايمان آوردهايد خدا شما را به چيزى از شكار امتحان مىكند كه دستها و نيزههايتان به آن مىرسد، تا معلوم كند كسى را كه در غيب از خدا مىترسد، هر كه بعد از دانستن حكم، تعدى كند براى اوست عذابى دردناك.
اى كسانى كه ايمان آوردهايد شكار را در حال احرام نكشيد، هر كه از شما عمدا شكار كشد سزاى او از چهارپايان حيوانى است مانند آنچه كشته كه دو عادل از شما بدان حكم كنند، قربانى كه به كعبه رسيده باشد يا كفارهاى غذا دادن مستمندان، يا معادل آن روزه است تا عقوبت كار خود را بچشد خدا از آنچه گذشته عفو كرد هر كه اين عمل را تكرار كند خدا از او انتقام مىگيرد خدا نيرومند و انتقام گيرنده است.
شكار دريا و غذاى آن (در حال احرام) بر شما حلال است. كه متاع شما و كاروان است و شكار خشكى ما دام كه محرم هستيد بر شما حرام است بترسيد از خدايى كه به سوى او محشور مىشويد.
خدا كعبه را كه خانه محترم است و ماه حرام و قربانى و قربانيهاى طوقدار را مايه قوام مردم كرد، اين براى آن است كه بدانيد كه خدا آنچه را كه در آسمانها و زمين هست مىداند و خدا به هر چيز داناست.
بدانيد كه خدا شديد العقاب و آمرزنده و مهربان است.
بر عهده پيغمبر جز تبليغ نيست خدا مىداند آنچه را كه آشكار مىكنيد و آنچه را كه كتمان مىداريد.
بگو پليد و پاك يكسان نيست گر چه زيادى پليد تو را به تعجب آورد اى صاحبان عقل از خدا به ترسيد تا رستگار شويد.
اى كسانى كه ايمان آوردهايد از چيزهايى كه اگر بر شما عيان شود ناراحتتان مىكند، سؤال نكنيد، اگر از آنها در وقت نزول قرآن سؤال كنيد بر شما عيان مىشود، خدا از آنها درگذشت، خدا آمرزنده و بردبار است.
قومى پيش از آنها سؤال كردند سپس به آنها كافر گشتند.
خدا بحيره، سائبه، وصيله و حام قرار نداده ولى كسانى كافر شدهاند درباره خدا دروغ مىسازند و اكثرشان نمىفهمند.
و چون به آنها گفته شود بيائيد به سوى آنچه خدا نازل كرده و به سوى رسول، گويند ما را بس است روشى كه پدرانمان را در آن يافتهايم و هر چند كه پدرانشان چيزى نمىفهميدند و هدايت نيافته بودند.
اى كسانى كه ايمان آوردهايد به خودتان بپردازيد آنكه گمراه شده به شما ضررى نمىزند اگر هدايت شده باشيد، برگشت همه بسوى خدا است، خدا از آنچه مىكردهايد به شما خبر خواهد داد.
اى كسانى كه ايمان داريد چون يكى از شما را مرگ در رسد وقت وصيت كردن شهادت دو نفر عادل از شما لازم است يا دو نفر از غير خودتان، اگر در سفر بوديد و حادثه مرگ به شما رسيد، اگر از آن دو بدگمان شديد پس از نماز بازشان مىداريد تا قسم خورند كه قسم خود را به بهايى نمىفروشيم، گر چه طرف خويشاوند باشد و گواهى خدا را پوشيده نمىداريم و گرنه از گنهكارانيم.
اگر معلوم شد كه آن دو مرتكب گناهى شدهاند (خيانت كردهاند) دو نفر ديگر از كسانى كه دو شاهد نزديك به ميت بر ضد آنها مرتكب گناه شدهاند در جاى آنها مىايستند و به خدا قسم مىخورند كه گواهى ما از گواهى آن دو راستتر است و ما در گواهى تجاوز نكردهايم و گرنه از ظالمانيم.
اين روش نزديكتر است كه گواهى را بصورت خود (واقعى) بياورند يا بترسند كه بعد از قسم آنها قسمهايى (به ورثه) برگردد، از خدا بترسيد و بشنويد، خدا گروه فاسقان را هدايت نمىكند.
روزى كه خدا پيغمبران را جمع مىكند و مىگويد (در رسالتتان) چه مقدار اجابت شديد؟ گويند: نمىدانيم كه داناى نهانها تويى.
چون خدا گفت اى عيسى بن مريم ياد كن موهبت مرا به خودت و مادرت كه تو را با روح القدس نيرو دادم كه در گهواره با مردم سخن مىگفتى و در بزرگى، و آن دم كه كتاب و حكمت و تورات و انجيل را به تو تعليم كردم و آن دم كه باذن من از گل بشكل پرنده مىساختى و در آن ميدميدى و باذن من پرندهاى مىشد و كور مادر زاد و برص زده را شفا مىدادى و آن دم كه مردگان را به اذن من خارج (زنده) مىكردى و آن دم كه به وقت آوردن معجزات بنى اسرائيل را از تو باز داشتم كافران از آنها گفتند: اينها جز جادوى آشكار نيستند.
و آن دم كه به حواريين الهام كردم كه به من و رسولم ايمان آوريد گفتند ايمان آورديم و گواه باش كه ما مسلمانيم.
(ياد كن) آن دم را كه حواريون گفتند: اى عيسى بن مريم آيا پروردگارت مىتواند بر ما طعامى از آسمان نازل كند؟ گفت اگر مؤمنيد از خدا بترسيد.
گفتند: مىخواهيم از آن بخوريم و دلهايمان آرام گيرد و بدانيم كه بما راست گفتهاى و بر آن گواه باشيم.
عيسى بن مريم گفت: خدايا پروردگار ما، بر ما خوانى از آسمان نازل كن كه براى اول و آخر ما عيد و نشانهاى از تو باشد و ما را روزى ده كه تو بهترين روزى دهندگانى.
خدا گفت: من آن را بر شما نازل مىكنم هر كه بعد از آن از شما كافر شود، من او را عذاب مىكنم عذابى كه به هيچ يك از جهانيان نمىكنم.
و چون خدا گفت: اى عيسى پسر مريم آيا تو به مردم گفتهاى من و مادرم را دو خدا گيريد غير از خدا؟ گفت تو منزهى مرا نشايد كه آنچه حق من نيست بگويم، اگر من اين را گفتهام تو دانستهاى كه هر چه در ضمير من است مىدانى و من آنچه در تو است نمىدانم، براستى داناى نهانها تويى.
نگفتهام به آنها جز آنچه تو به آن مأمورم كرده بودى كه عبادت كنيد خدا را كه پروردگار من و شماست، ما دام كه ميانشان بودم بر آنها شاهد بودم و چون مرا به ميراندى خودت بر آنها مراقب بودى. و تو بر هر چيز گواهى.
اگر عذابشان كنى بندگان تو هستند و اگر بيامرزى تو توانا و حكمت كردارى.
خدا گفت: اين روزى است كه راست گفتن راستگويان سودشان مىدهد، براى آنها بهشتهايى است كه از زير آنها نهرها روان است، خدا از آنها راضى و آنها از خدا راضى مىباشند و اين كاميابى بزرگى است.
آسمانها و زمين و آنچه در آنها هست خاص خداست و او بر همه چيز تواناست.
سوره الانعام
بنام خداى رحمان رحيم؛ حمد خدا راست، خدايى كه آسمانها و زمين را آفريد، تاريكيها و نور را پديد كرد، با وجود اين كافران غير خدا را با خدايشان برابر مىكنند.
خداست كه شما را از گلى بيافريد، سپس اجلى معين كرد و اجل معينى نيز نزد او است با وجود اين، شما شك مىكنيد.
او است خدا در آسمانها و زمين، نهان و آشكار شما را مىداند و مىداند آنچه مىكنيد.
آيهاى از آيههاى خدا به سوى آنها نمىآيد مگر آنكه از آن رو گردان مىشوند.
چون حق به سوى آنها آمد تكذيبش كردند، به زودى خبرهاى آنچه مسخرهاش مىكنند به آنها مىرسد.
آيا ندانستهاند كه پيش از آنها چه نسلهايى هلاك كردهايم، ايشان را در زمين تمكن داده بوديم كه به شما آن تمكن را ندادهايم، باران پربركت را بر آنها نازل كرديم و نهرهايى روان براى آنها پديد آورديم آن گاه به سزاى گناهانشان هلاكشان كرديم و از پى آنها نسل ديگرى بوجود آورديم.
اگر بر تو كتاب تمامى در جزوهاى مىفرستاديم و با دست خود آن را لمس مىكردند باز كافران مىگفتند: اين جز جادويى آشكار نيست.
و گفتند: چرا بر او فرشتهاى نازل نمىشود، اگر فرشتهاى نازل مىكرديم كار پايان مىيافت و مهلت نمىيافتند.
اگر فرستاده را فرشتهاى مىكرديم او را بصورت مردمى قرار مىداديم و آنچه را كه خود خلط مىكنند بر آنها خلط مىكرديم.
حق اين است كه پيش از تو پيامبرانى نيز استهزاء شدهاند، كسانى را كه مسخره مىكردند عذابى فرا گرفت كه آن را استهزاء مىكردند.
بگو: در زمين سفر كنيد و بنگريد كه عاقبت تكذيب كاران چگونه شده است.
بگو آنچه در آسمانها و زمين هست مال كيست؟ بگو. مال خداست، رحمت را بر خويش حتمى كرده، مسلما تا روز قيامت كه شكى در آن نيست شما را جمع مىكند، كسانى كه به فطرت خويش خسارت زدهاند ايمان نمىآورند.
هر چه در شب و روز قرار گرفته خاص اوست و او شنوا و داناست.
بگو: آيا جز خدا كه آفريننده آسمانها و زمين است سرپرستى بگيرم، اوست كه مىخوراند و خورانده نمىشود بگو: مأمورم نخستين كسى باشم كه اسلام آورده است و البته از مشركان مباش.
بگو: اگر پروردگارم را عصيان كنم از عذاب روزى بزرگ مىترسم.
هر كه عذاب در آن روز از او برگردد خدا رحمتش كرده و آن نجات بزرگى است.
اگر خدا به تو ضررى، رساند جز او هيچكس برداشتن آن نتواند و اگر به تو خيرى برساند او بر همه چيز تواناست.
او مقتدر و بالا دست بندگان خويش است و او حكمت كردار و داناست.
بگو: كدام چيز در گواهى مهمتر است؟ بگو: خدا ميان من و شما گواه است. اين قرآن به من وحى شده كه شما و هر كه را كه قرآن به او رسد با آن انذار كنم، آيا شما گواهى مىدهيد كه با خدا خدايانى هست؟ بگو: من گواهى نمىدهم، بگو حق اين است كه او خداى يكتاست من از آنچه به او شريك قرار مىدهيد بيزارم.
كسانى كه به آنها كتاب دادهايم پيغمبر را مىشناسند چنان كه فرزندان خويش مىشناسند كسانى كه به فطرت خويش خسارت زدهاند آنها ايمان نمىآورند.
كيست ظالمتر از كسى كه بر خدا دروغ بندد يا آيات خدا را تكذيب كند، حق اين است كه ستمكاران رستگار نمىشوند.
روزى همه آنها را محشور مىكنيم، سپس به آنان كه شرك آوردهاند مىگوئيم: شريكان شما كه مىپنداشتيد كجايند؟
سپس معذرت آنها جز اين نباشد كه گويند قسم به خدا كه پروردگار ما است ما مشرك نبوديم.
ببين چگونه بر ضرر خويش دروغ گفتند و آنچه ساخته بودند از آنها مفقود گرديد.
از آنها كسانى هستند كه (وقت قرائت قرآن) بتو گوش فرا مىدهند ولى بر دلهايشان سرپوشها نهادهايم از اينكه آن را بفهمند و در گوشهايشان سنگينى قرار دادهايم، اگر هر آيهاى ببينند به آن ايمان نياورند تا چون پيش تو آيند با تو مجادله مىكنند كافران مىگويند اين (كتاب) جز افسانههاى گذشتگان نيست.
و هم آنها از مصاحبت پيغمبر منع مىكنند و خود از او دورى مىجويند ولى جز خودشان را هلاك نمىكنند (اما) نمىفهمند.
اى كاش مىديدى آن دم كه بر (كنار) آتش محبوس شدهاند، گويند اى كاش باز مىگشتيم و آيات پروردگارمان را تكذيب نمىكرديم و از مؤمنان مىشديم.
(چنين نيست) بلكه آنچه مخفى مىكردند بر آنها آشكار شده و اگر بازگشت يابند به آنچه از آن منع شدهاند باز مىگردند و آنها دروغگويند.
گفتند: هيچ نيست مگر اين زندگى دنياى ما، و ما برانگيخته شدگان خواهيم بود.
اى كاش مىديدى كه در بازخواست خدايى بازداشت شدهاند و گويند: آيا اين حق نيست؟ گويند بلى به پروردگارمان سوگند، گويد: پس براى آن انكار كه مىكرديد اين عذاب را تحمل كنيد.
آنها كه معاد را دروغ شمردهاند زيان كردهاند و چون مرگ (يا قيامت) ناگهان بر آنها در آيد گويند: اى دريغ بر آنچه در دنيا كوتاهى كرديم، آنها بارهاى گناهان خويش را بر دوش مىكشند، بدانيد كه بد بارى است آنچه بدوش مىكشند.
زندگى اين دنيا جز بازيچه و سرگرمى نيست سراى آخرت براى كسانى كه پرهيزكارى مىكنند بهتر است. آيا نمىفهميد!
مىدانيم: آنچه مىگويند تو را غمگين مىكند آنها تو را تكذيب نمىكنند، بلكه ظالمان آيات خدا را دانسته انكار مىكنند.
پيش از تو (نيز) پيغمبرانى تكذيب شدند، بر تكذيب شدن صبر كردند و اذيت ديدند تا نصرت ما به ايشان رسيد هيچ چيز مشيت و وعدههاى خدا را تغيير نتواند كرد، حقا كه اخبار پيغمبران به سوى تو آمده است.
اگر رو گردانيدن آنها بر تو گران است اگر مىتوانى نقبى در زمين يا نردبانى بر آسمانى بجويى و معجزهاى براى آنها بياورى (بكن ولى نمىتوانى) و اگر خدا مىخواست آنها را بر هدايت جمع كرده بود پس از جاهلان مباش.
فقط كسانى كه (دعوت تو را) اجابت مىكنند كه به فكر قبول گوش فرا مىدهند (ولى) مردگان را خدا زنده مىكند سپس به سوى محاكمه او برمىگردند.
و گفتند: چرا معجزهاى (غير از قرآن) بر او از پروردگارش نازل نمىشود؟ بگو: خدا مىتواند معجزهاى كه (مىخواهند) نازل كند، ليكن بسيارى از آنها نمىدانند.
هيچ جنبدهاى در زمين نيست و نه پرندهاى كه به دو بال خود پرواز مىكند، مگر امتهايى مثل شما هستند، در كتاب طبيعت هيچ كوتاهى نكردهايم، سپس به سوى پروردگار خويش محشور مىشوند.
كسانى كه آيههاى ما را تكذيب كردهاند كرانند و گنگانند و در ظلمات مىباشند، هر كه را خدا بخواهد گمراه مىكند و هر كه را بخواهد بر راهى راست قرار مىدهد.
بگو: به من خبر دهيد اگر عذاب خدا به شما آيد يا مرگ به شما درآيد آيا غير خدا را مىخوانيد، اگر راستگو هستيد (بگوئيد).
(نه) بلكه او را مىخوانيد و اگر بخواهد آنچه را كه استدعا مىكنيد برطرف مىسازد و (آن موقع) آنچه را كه شريك خدا مىدانيد فراموش مىكنيد.
به سوى امتهايى پيش از (پيغمبرانى) فرستاديم آن گاه به آفت و بيمارى گرفتارشان كرديم تا (به درگاه خدا) زارى كنند.
چرا چون صلابت ما به آنها رسيد زارى نكردند؟! بلكه دلهايشان سخت شد و شيطان كارهايى را كه مىكردند در نظرشان بياراست.
آن وقت كه مطالب پند داده شده را فراموش كردند، درهاى همه چيز را بر آنها گشوديم تا چون به اموالى كه داده شده بودند شادمان شدند ناگهان آنها را گرفتيم آن گاه يكباره نوميد شدند.
بنياد و دنباله گروهى كه ستم مىكردند قطع شد، خدا را حمد كه پروردگار همه عالم است.
بگو: به من بگوئيد: اگر خدا گوش و چشمان شما را بگيرد و بر قلوبتان مهر بزند، جز او كدام معبود است كه آنها را به شما بدهد؟ ببين چطور آيات را در هر شكل بيان مىكنم و آنها روگردان مىشوند.
بگو: به من بگوئيد: اگر عذاب خدا ناگهان يا آشكارا به شما درآيد آيا جز قوم ستمكار هلاك مىشوند؟
ما پيغمبران را نمىفرستيم مگر بشارت دهنده و بيم رسان، هر كه ايمان آورد و خود را اصلاح كند نه خوفى دارند و نه محزون مىشوند.
كسانى كه آيات ما را دروغ شمردند، عذاب ما به آنها مىرسد به علت آنكه از حق خارج مىشدند.
بگو: به شما نمىگويم كه خزانههاى خدا نزد من است و نه غيب مىدانم و نه به شما مىگويم كه من فرشتهام، جز آنچه را كه به من وحى مىشود پيروى نمىكنم بگو: آيا كور و بينا برابرند؟ آيا فكر نمىكنيد؟
بترسان با قرآن كسانى را كه مىترسند به سوى خدايشان محشور گردند، با آنكه جز خدا ياور و واسطهاى ندارند تا (از گناهان) بپرهيزند.
طرد مكن كسانى را كه بامداد و بعد از ظهر پروردگار خويش را مىخوانند و توجه او را مىخواهند، از حساب آنها چيزى به عهده تو نيست و از حساب تو چيزى به عهده آنها نيست كه طردشان كنى و از ستمكاران شوى.
و بدين گونه بعضى از آنها را به بعضى امتحان كرديم تا بگويند: آيا اينان هستند كه خدا از ميان ما موهبتشان داده است؟ آيا خدا به شكرگزاران داناتر نيست؟
و چون كسانى كه به آيههاى ما ايمان دارند پيش تو آيند بگو: سلام بر شما پروردگار شما رحمت را بر خويش حتمى كرده، هر كس از شما از روى نادانى كار بدى كند و پس از آن توبه آورد و به اصلاح پردازد، او آمرزنده و رحيم است.
بدين گونه آيات را به تفصيل بيان مىكنم و تا راه بدكاران آشكار شود.
بگو: من ممنوع شدهام از اينكه بپرستم چيزهايى كه غير از خدا مىخوانيد، بگو: هوسهاى شما را پيروى نمىكنم (و گرنه) آن گاه گمراه مىشوم و از هدايت شدگان نخواهم بود.
بگو: من از خدايم حجتى دارم و شما آن را تكذيب كردهايد، آنچه به عجله مىخواهيد نزد من نيست، فرمان فقط با خداست، كه خبر درست مىگويد و بهترين داوران است.
بگو: اگر نزد من بود آنچه به عجله مىخواهيد، كار ميان من و شما تمام مىشد، خدا به ستمكاران داناتر است.
خزانههاى غيب نزد خداست، هيچ كس جز او آنها را نمىداند. هر چه در خشكى و درياست مىداند، هيچ برگى نيافتد مگر آن را مىداند، هيچ دانهاى به شكم زمين و هيچ تر و خشكى نمىافتد مگر آنكه در كتابى است روشن.
اوست كه شما را به شب برمىگيرد و آنچه به روز كردهايد مىداند، سپس در روز شما را برمىخيزاند تا مدت معين تمام شود، سپس بازگشت شما به سوى او است، سپس از آنچه مىكرديد خبرتان مىدهد.
او غالب و بالا دست بندگان خويش است و به شما نگهبانها مىفرستد تا چون مرگ يكى از شما فرا رسد، فرستادگان ما (جان) او را مىگيرند و كوتاهى نمىكنند.
آن گاه به سوى خدا كه مولاى بر حق آنها است برگردانده شوند، بدانيد كه حكم و تصميم با اوست و او تندترين حسابگران است.
بگو: كيست كه شما را از خطرات خشكى و دريا نجات مىدهد؟ و او را به زارى و نهان مىخوانيد كه اگر ما را از اين خطر نجات دهد از شكرگزاران خواهيم بود.
بگو: خدا شما را از آن شدائد و از هر اندوه نجات مىدهد آن گاه شما شرك مىآوريد.
بگو: او مىتواند كه به شما عذابى از بالايتان يا از زير پايتان فرستد يا شما را در حالى كه گروههاى مختلف هستيد مختلط كند و صلابت بعضى را بر بعضى بچشاند بنگر چگونه آيهها را در هر شكل بيان مىكنيم تا بفهمند.
قوم تو قرآن را كه حق است تكذيب كرد بگو من كار ساز شما نيستم.
هر خبرى را وقت وقوعى هست به زودى خواهيد دانست.
و چون كسانى را به بينى كه در آيات ما به باطل سخن مىگويند از آنها اعراض كن تا در مطلب ديگرى وارد شوند و اگر شيطان از يادت برد، از پس ياد آوردن با گروه ستمكاران منشين.
بر كسانى كه (در آن مجلس) پرهيزكارى مىكنند از حساب آنها چيزى نيست اما اين تذكرى است تا آنها (نيز) بپرهيزند.
رها كن كسانى را كه دين خود را بازيچه و سرگرمى گرفتهاند و زندگى دنيا فريبشان داده است و با قرآن تذكر بده مبادا كسى در اثر اعمال خويش از رحمت خدا محروم شود كه او را جز خدا يارى و واسطهاى نباشد و هر عوضى كه دهد گرفته نشود، آنها كسانى هستند كه در اثر اعمالشان از رحمت محروم شدهاند براى آنها شرابى از آب جوشان و عذاب دردناكى هست به علت كفر و انكارشان.
بگو: آيا جز خدا چيزى را به خوانيم كه به ما فائدهاى نمىدهد و ضررى نمىزند و برگرديم به ضلالت پس از آنكه خدا هدايتمان كرده است؟! مانند كسى كه شيطان از راه حق ساقطش كرده و سرگردان است همراهانى دارد كه او را به هدايت (دروغين) مىخوانند كه سوى ما بيا، بگو هدايت خدا هدايت واقعى است و مامور شدهايم كه به رب العالمين تسليم باشيم.
و اينكه نماز را بپا داريد و از خدا بترسيد، او كسى است كه به سوى او محشور و جمع مىشويد.
او همان است كه آسمانها و زمين را آفريده و روزى (به قيامت) گويد: باش وجود مىيابد، گفته و وعده او راست است، و روزى كه در صور دميده مىشود حكومت خاص او است، داناى نهان و آشكار و حكمت كردار و آگاه است. ياد تو ببرد.
چون ابراهيم به پدر خود آزر گفت: آيا بتان را معبودها مىگيرى، من تو را و قومت را در ضلالى آشكار مىبينم.
بدينسان ملكوت آسمانها و زمين را به ابراهيم مىنموديم و تا از اهل يقين شود.
چون تاريكى شب او را فرا گرفت، ستارهاى ديد گفت: اين پروردگار من است و چون غروب كرد گفت غائب شوندگان را دوست نمىدارم.
و چون ماه را طالع ديد گفت: اين پروردگار من است و چون غروب كرد گفت: اگر پروردگارم هدايتم نكند حتما از قوم گمراهان خواهم بود.
و چون آفتاب را طالع ديد گفت: اين پروردگار من است، اين بزرگتر است و چون غروب كرد، گفت اى قوم: من از آنچه شريك خدا مىكنيد بيزارم.
من صورتم را متوجه كردم به كسى كه آسمانها و زمين را آفريده، موحدم و از مشركان نيستم.
قوم او با او محاجه كردند، گفت: آيا درباره خدا با من محاجه مىكنيد با آنكه هدايتم كرده و از آنچه به خدا شريك مىكنيد بيم ندارم، مگر آنكه پروردگارم چيزى بخواهد كه علم او هر شىء را فرا گرفته است آيا متذكر نمىشويد؟!
چطور بترسم از آنچه شريك خدا كردهايد با آنكه شما چيزى را كه خدا درباره آن دليلى بر شما نازل نكرده شريك خدا كردهايد و نمىترسيد، كدام يك از دو گروه به ايمنى سزاوارتر است اگر مىدانيد؟
(ايمن) كسانى هستند كه ايمان آورده و ايمان خويش را به ستم (شرك) نياميختهاند ايمنى خاص آنهاست و آنها هدايت يافتهگانند.
اين حجت ماست كه به ابراهيم بر ضد قومش داديم، هر كه را بخواهيم مرتبهها بالا مىبريم، حقا كه پروردگار تو حكيم و داناست.
اسحق و يعقوب را باو بخشيديم و همه را هدايت كرديم و نوح را قبلا هدايت كرده بوديم، و از فرزندان ابراهيم، داود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى و هارون را هدايت كرديم و نيكوكاران را همين طور پاداش مىدهيم.
(و هدايت كرديم) زكريا و يحيى و عيسى و الياس را و همه از شايستگان بودند.
و اسماعيل و يسع و يونس و لوط را، و همه را بر مردمان برترى داديم.
و از پدران و فرزندان و برادران آنها (جماعتى را هدايت كرديم) و آنها را برگزيديم و براه راست هدايتشان نموديم.
اين هدايت خداست، هر كه را از بندگان خويش بخواهد بدان هدايت كند و اگر آنها شرك مىآوردند حتما اعمالى كه مىكردند پوچ و باطل مىشد.
آنها كسانى هستند كه به آنها كتاب و حكم و رسالت داده بوديم، اگر اينان (اهل مكه) آن را انكار كنند قومى را بدان گماشتهايم كه به آن كافر نيستند
آنها كسانى هستند كه خدا هدايت كرده، به هدايت آنها اقتدا كن، بگو بر رسالتم مزدى از شما نمىخواهم آن فقط تذكرى است براى جهانيان.
خدا را چنان كه سزاوار شناختن اوست نشناختند، كه گفتند: خدا بر بشرى چيزى نازل نكرده است. بگو كتابى را كه موسى آورد و در آن نور و هدايتى بود چه كسى نازل كرده بود؟ همان كتابى كه آن را جزوه ها مى كنيد و آشكار مى كنيد و بسيارى را پنهان مى داريد و تعليم يافتيد چيزهايى را كه نه شما مى دانستيد و نه پدرانتان بگو: خدا، سپس بگذار در باطلشان بازى كنند.
اين كتابى است پر بركت كه ما نازل كردهايم، كتابهاى پيش از آن را تصديق مىكند تا اهل مكه و هر كه را در اطراف آن هست انذار كنى كسانى كه به آخرت ايمان دارند به قرآن ايمان مىآورند و بر نماز خويش مواظبت مىكنند.
كيست ظالمتر از آنكه بر خدا دروغ سازد يا گويد: بمن وحى شده با آنكه چيزى باو وحى نشده، يا گويد: بزودى مانند آنچه خدا نازل كرده نازل مىكنم اى كاش مىديدى آن گاه كه ستمكاران در گردابهاى مرگند، ملائكه دستهاى خويش را گشوده كه از حيات قطع علاقه كنيد، امروز با عذاب ذلت مجازات مىشويد كه بر خدا ناحق مىگفتيد و از آيات خدا گردنكشى مىكرديد.
شما تك تك پيش ما آمديد چنان كه نخستين بار خلقتان كرديم و آنچه به شما عطا كرده بوديم پشت سر گذاشتيد، واسطههايتان را كه گمان كرديد در ميان شما شريك خدا هستند با شما نمىبينم روابط شما قطع گرديد و آنچه مىپنداشتيد از شما ناپديد شده است.
خدا شكافنده دانه و هسته است زنده را از مرده پديد مىكند و پديد آرنده مرده از زنده است. آنست خدا، پس به كجا برمىگرديد.
شكافنده صبح است، شب را وقت آرامش كرد، خورشيد و ماه را روى حسابى گرداند اين نظم خداى توانا و داناست.
اوست كه ستارگان را براى شما پديد كرد تا با آنها در تاريكيهاى خشكى و دريا هدايت شويد، اين آيات را براى قومى كه درك مىكنند روشن كردهايم.
اوست كه خلقت شما را از يك تن شروع كرد. كه بعضى در قرارگاه و بعضى در وديعهگاهيد، اين آيهها را براى قومى كه درك مىكنند شرح دادهايم.
اوست كه از آسمان آبى نازل كرد، از آن علف هر چيز را پديد آورديم و از آن علف، جوانه، سبزى خارج كرديم و از آن دانههاى رويهم چيده پديد مىكنيم، و از درخت خرما از غنچهاش خوشههاى نزديك هم پديد آورديم، (و با آن آب) باغاتى از انگور، زيتون و انار مانند و نامانند هم (پديد آورديم) بنگريد به ميوه آن هنگام ميوه آوردن و بنگريد به رسيدن آن، در اينها براى قومى كه تسليم مىشوند نشانههايى از خداست.
براى خدا جن را شريك كردند با آنكه جن را خدا آفريده است، از روى بىدانشى براى خدا پسران و دختران ساختند، خدا منزه و برتر است از آنچه وصف مىكنند.
پديد آورنده آسمانها و زمين است چگونه او را پسرى باشد كه او را زنى نبوده و همه چيز را او آفريده و او به هر چيز داناست.
آن است الله كه پروردگار شماست معبودى جز او نيست، خالق همه چيز است، او را بپرستيد كه كارساز همه چيز است.
چشمها او را نمىبيند و او چشمها را مىبيند و او مدار اگر و داناست.
از پروردگارتان دلائل روشنگر به سوى شما آمده، هر كه به ديده به نفع خويش ديده و هر كه كور بوده به ضرر خويش بوده و من نگهبان شما نيستم.
و بدينسان آيهها را به هر شكل بيان مىكنيم (براى اغراضى) و تا بگويند: درس گرفتهاى و تا آن را براى گروهى كه دانا هستند بيان كنيم.
پيرو آن چيز باش كه به تو از پروردگارت وحى شده، خدايى جز او نيست و از مشركان روى بگردان.
اگر خدا مىخواست شرك نياورده بودند و ما تو را نگهبان (اعمال) آنها نكردهايم و عهدهدار امور آنها نيستى.
بتهايى را كه مشركان غير از خدا مىخوانند دشنام مگوييد كه از دشمنى و نادانى خدا را دشنام گويند بدينسان براى هر امتى عملش را زينت دادهايم، عاقبت برگشتشان به سوى خدايشان است و از اعمالى كه مىكردهاند خبرشان مىدهد.
به خدا قسم خوردند، قسمهاى موكد، كه اگر معجزهاى سوى آنها بيايد، حتما بدان ايمان مىآورند، بگو: معجزهها فقط نزد خداست، شما را چه چيز آگاه مىكند، حق اين است كه اگر معجزه بيايد ايمان نمىآورند.
دلها و ديدههايشان را دگرگون مىكنيم (لذا ايمان نمىآورند) چنان كه نخستين بار ايمان نياورند و رهايشان مىكنيم كه در طغيانشان سرگردان بمانند.
