بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ وَ جَعَلَ ٱلظُّلُمَٰتِ وَ ٱلنُّورَ ثُمَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُونَ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ همه ستايش‌ها ويژه خداست كه آسمان‌ها و زمين را آفريد و تاريكى‌ها و روشنى را پديد آورد. [با اين همه نشانه‌ها كه گواهى بر يكتايى و قدرت اوست‌] باز كافران براى پروردگارشان [بت‌ها و معبودهاى باطل را] شريك و همتا قرار مى‌دهند.

هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٖ ثُمَّ قَضَىٰٓ أَجَلٗا وَ أَجَلٞ مُّسَمًّى عِندَهُۥ ثُمَّ أَنتُمۡ تَمۡتَرُونَ

اوست كه شما را از گلى مخصوص آفريد، سپس براى عمر شما مدتى مقرر كرد، و اجل حتمى و ثابت نزد اوست، [شگفتا!! كه‌] باز شما [با اين همه دلايل آشكار در يكتايى و ربوبيت و خالقيت او] شك مى‌كنيد.

وَ هُوَ ٱللَّهُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَعۡلَمُ سِرَّكُمۡ وَ جَهۡرَكُمۡ وَ يَعۡلَمُ مَا تَكۡسِبُونَ

و او در آسمان‌ها و در زمين، خداست كه نهان و آشكار شما را مى‌داند، و نيز به آنچه [از خير و شر] به دست مى‌آوريد، آگاه است.

وَ مَا تَأۡتِيهِم مِّنۡ ءَايَةٖ مِّنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِمۡ إِلَّا كَانُواْ عَنۡهَا مُعۡرِضِينَ

و هيچ نشانه‌اى از نشانه‌هاى پروردگارشان براى آنان نيامد مگر آنكه از آن روى گردانيدند.

فَقَدۡ كَذَّبُواْ بِٱلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمۡ فَسَوۡفَ يَأۡتِيهِمۡ أَنۢبَٰٓؤُاْ مَا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

آنان حق را هنگامى كه به سويشان آمد تكذيب كردند، پس به زودى [ظهور و تحقق‌] خبرهاى آنچه را همواره به آن استهزا مى‌كردند، به آنان خواهد رسيد.

أَلَمۡ يَرَوۡاْ كَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِن قَبۡلِهِم مِّن قَرۡنٖ مَّكَّنَّٰهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَا لَمۡ نُمَكِّن لَّكُمۡ وَ أَرۡسَلۡنَا ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡهِم مِّدۡرَارٗا وَ جَعَلۡنَا ٱلۡأَنۡهَٰرَ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمۡ فَأَهۡلَكۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡ وَ أَنشَأۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِمۡ قَرۡنًا ءَاخَرِينَ

آيا ندانسته‌اند كه پيش از ايشان چه بسيار از ملت‌ها و اقوام را هلاك كرديم؟ كه به آنان در پهنه زمين، نعمت ها و امكاناتى داديم كه به شما نداديم، و بر آنان باران‌هاى پى در پى و پر ريزش فرستاديم و نهرهايى از زير پاى آنان جارى ساختيم [ولى ناسپاسى كردند]؛ پس آنان را به كيفر گناهانشان هلاك كرديم، و بعد از آنان اقوامى ديگر را پديد آورديم.

وَ لَوۡ نَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ كِتَٰبٗا فِي قِرۡطَاسٖ فَلَمَسُوهُ بِأَيۡدِيهِمۡ لَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ

و اگر ما نوشته‌اى روى صحفه‌اى بر تو نازل كنيم كه آنان آن را با دست خود لمس كنند، باز كفر پيشگان مى‌گويند: اين جز جادويى آشكار نيست!!

وَ قَالُواْ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ مَلَكٞ وَ لَوۡ أَنزَلۡنَا مَلَكٗا لَّقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ ثُمَّ لَا يُنظَرُونَ

و گفتند: چرا فرشته‌اى [كه در معرض ديد ما قرار گيرد] بر او نازل نشده است؟ اگر فرشته‌اى نازل كنيم، كار هلاكت [اين بهانه‌جويان‌] تمام مى‌شود و لحظه‌اى مهلت نيابند.

وَ لَوۡ جَعَلۡنَٰهُ مَلَكٗا لَّجَعَلۡنَٰهُ رَجُلٗا وَ لَلَبَسۡنَا عَلَيۡهِم مَّا يَلۡبِسُونَ

[اين مغالطه‌گران لجوج مى‌گويند: چرا پيامبر از جنس فرشتگان نيست؟] اگر او را فرشته‌اى قرار مى‌داديم، يقينا وى را به شكل مردى در مى‌آورديم، و قطعا حقيقت را همانطور كه آنان بر ديگران مشتبه مى‌كنند [به سزاى لجاجتشان‌] بر خود آنان مشتبه مى‌ساختيم، [تا بر فرض پيامبر قرار دادن فرشته، باز بگويند: چرا پيامبرى از جنس بشر براى ما قرار داده است؟]

وَ لَقَدِ ٱسۡتُهۡزِئَ بِرُسُلٖ مِّن قَبۡلِكَ فَحَاقَ بِٱلَّذِينَ سَخِرُواْ مِنۡهُم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

مسلما پيامبران پيش از تو هم مسخره شدند؛ پس بر كسانى كه پيامبران را مسخره مى‌كردند، عذاب و كيفرى كه همواره به استهزا مى‌گرفتند نازل شد و آنان را فرا گرفت.

قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ ٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ

بگو: در زمين بگرديد، سپس با تأمل بنگريد كه فرجام تكذيب كنندگان چگونه بوده است؟

قُل لِّمَن مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ قُل لِّلَّهِ كَتَبَ عَلَىٰ نَفۡسِهِ ٱلرَّحۡمَةَ لَيَجۡمَعَنَّكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ

بگو: مالكيت و فرمانروايى آنچه در آسمان‌ها و زمين است در سيطره كيست؟ بگو: در سيطره خداست كه رحمت را بر خود لازم و مقرر كرده؛ يقينا همه شما را در روز قيامت كه ترديدى در آن نيست جمع خواهد كرد. فقط كسانى كه سرمايه وجودشان را تباه كرده‌اند، ايمان نمى‌آورند.

وَ لَهُۥ مَا سَكَنَ فِي ٱلَّيۡلِ وَ ٱلنَّهَارِ وَ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ

و همه موجوداتى كه در [عرصه‌] شب و روز آرام دارند، در سيطره مالكيت خدا هستند؛ و او شنوا و داناست.

قُلۡ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيّٗا فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ هُوَ يُطۡعِمُ وَ لَا يُطۡعَمُ قُلۡ إِنِّيٓ أُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ أَوَّلَ مَنۡ أَسۡلَمَ وَ لَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

بگو: آيا جز خدا را كه آفريننده آسمان‌ها و زمين است، سرپرست و ياور خود گيرم؟ و اوست كه روزى مى‌دهد و خود بى‌نياز از روزى است. بگو: من مأمورم نخستين كسى باشم كه فرمان خدا را گردن نهد، و فرمان يافته‌ام كه: هرگز از مشركان مباش.

قُلۡ إِنِّيٓ أَخَافُ إِنۡ عَصَيۡتُ رَبِّي عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ

بگو: مسلما اگر پروردگارم را نافرمانى كنم، از عذاب روزى بزرگ مى‌ترسم

مَّن يُصۡرَفۡ عَنۡهُ يَوۡمَئِذٖ فَقَدۡ رَحِمَهُۥ وَ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡمُبِينُ

هر كس در آن روز، عذاب از او برگردانده شود، قطعا خدا به او رحم كرده، و آن است كاميابى آشكار.

وَ إِن يَمۡسَسۡكَ ٱللَّهُ بِضُرّٖ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَ وَ إِن يَمۡسَسۡكَ بِخَيۡرٖ فَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ

و اگر خدا تو را آسيب و گزندى رساند، كسى جز او برطرف كننده آن نيست، و اگر تو را خيرى رساند [حفظ و دوامش فقط به دست اوست‌]؛ پس او بر هر كارى تواناست.

وَ هُوَ ٱلۡقَاهِرُ فَوۡقَ عِبَادِهِۦ وَ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡخَبِيرُ

اوست كه بر بندگانش چيره و غالب است، و او حكيم و آگاه است.

قُلۡ أَيُّ شَيۡءٍ أَكۡبَرُ شَهَٰدَةٗ قُلِ ٱللَّهُ شَهِيدُۢ بَيۡنِي وَ بَيۡنَكُمۡ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ لِأُنذِرَكُم بِهِۦ وَ مَنۢ بَلَغَ أَئِنَّكُمۡ لَتَشۡهَدُونَ أَنَّ مَعَ ٱللَّهِ ءَالِهَةً أُخۡرَىٰ قُل لَّآ أَشۡهَدُ قُلۡ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ وَ إِنَّنِي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ

[به كافران و مشركان كه براى حق بودن نبوتت گواه مى‌طلبند] بگو: گواهى چه كسى از همه گواهان بزرگ‌تر است [تا او را بر حقانيت نبوتم براى شما گواه آورم‌]؟ بگو: خدا ميان من وشما گواه است [كه گواهى‌اش بزرگ‌ترين ومطمئن‌ترين و صحيح‌ترين گواهى‌هاست‌]، و اين قرآن [كه گواهى خدا بر حقانيت نبوت من است‌] به من وحى شده تا به وسيله آن شما وهر كس را كه اين قرآن به او مى‌رسد بيم دهم. آيا شما [با دليل استوار و محكم‌] گواهى مى‌دهيد كه با خدا معبودهاى ديگرى به عنوان شريك هست؟ بگو: [چون دليلى وجود ندارد] من گواهى نمى‌دهم. بگو: فقط معبود يگانه و يكتا اوست، و من از معبودهاى باطلى كه شريك او قرار مى‌دهيد، بيزارم.

ٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يَعۡرِفُونَهُۥ كَمَا يَعۡرِفُونَ أَبۡنَآءَهُمُۘ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ

كسانى كه به آنان كتاب آسمانى داديم، همان گونه كه پسرانشان را مى‌شناسند [بر اساس اوصافى كه در كتاب‌هايشان بيان شده‌] پيامبر را مى‌شناسند؛ فقط كسانى كه سرمايه وجودشان را تباه كردند، ايمان نمى‌آورند.

وَ مَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِ‍َٔايَٰتِهِۦٓ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ

ستمكارتر از كسى كه بر خدا دروغ بسته، يا آيات او را تكذيب كرده كيست؟ يقينا ستمكاران، رستگار نخواهند بود.

وَ يَوۡمَ نَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَيۡنَ شُرَكَآؤُكُمُ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تَزۡعُمُونَ

و [ياد كنيد] روزى كه همه آنان را [در عرصه قيامت‌] جمع مى‌كنيم، سپس به كسانى كه شرك ورزيده‌اند، مى‌گوييم: شريكانتان [كه آنان را شريك خدا مى‌پنداشتيد] كجايند [تا شما را از عذاب امروز نجات دهند؟]

ثُمَّ لَمۡ تَكُن فِتۡنَتُهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ وَ ٱللَّهِ رَبِّنَا مَا كُنَّا مُشۡرِكِينَ

پس [آن روز] بهانه و عذرشان [براى رهايى از عذاب‌] فقط اين است كه خواهند گفت: به خدا پروردگارمان سوگند كه ما مشرك نبوديم!!

ٱنظُرۡ كَيۡفَ كَذَبُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ وَ ضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ

با تأمل بنگر كه چگونه بر خود دروغ مى‌بندند؛ وآنچه را به دروغ شريك خدا مى‌دانستند از دستشان رفت وگم شد.

وَ مِنۡهُم مَّن يَسۡتَمِعُ إِلَيۡكَ وَ جَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَ فِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗا وَ إِن يَرَوۡاْ كُلَّ ءَايَةٖ لَّا يُؤۡمِنُواْ بِهَا حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوكَ يُجَٰدِلُونَكَ يَقُولُ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

گروهى از آنان به سخنانت گوش مى‌دهند، و ما [به كيفر لجاجت وكفرشان‌] بر دل‌هايشان پوشش‌هايى قرار داديم كه آن را نفهمند، و در گوش‌هايشان سنگينى نهاديم [تا نشنوند]. و اگر همه نشانه‌هاى حق را ببينند باز هم به آن ايمان نمى‌آورند؛ تا آنجا كه وقتى به محضرت مى‌آيند با تو مجادله وستيزه مى‌كنند، كافران [از روى لجاجت وعناد] مى‌گويند: اين [قرآن‌] جز افسانه‌هاى پيشينيان نيست.

وَ هُمۡ يَنۡهَوۡنَ عَنۡهُ وَ يَنۡ‍َٔوۡنَ عَنۡهُ وَ إِن يُهۡلِكُونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَ مَا يَشۡعُرُونَ

و آنان ديگران را [از توجه به قرآن‌] بازمى‌دارند و خود نيز از آن دور مى‌شوند، اينان جز خود را به هلاكت نمى‌اندازند، و [اين خطر را] درك نمى‌كنند.

وَ لَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ وُقِفُواْ عَلَى ٱلنَّارِ فَقَالُواْ يَٰلَيۡتَنَا نُرَدُّ وَ لَا نُكَذِّبَ بِ‍َٔايَٰتِ رَبِّنَا وَ نَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

اگر هنگامى كه آنان را بر آتش [دوزخ‌] نگه داشته‌اند ببينى [حالتى ذلت بار و وضعى هول‌انگيز مى‌بينى‌] مى‌گويند: اى كاش به دنيا بازگردانده مى‌شديم، و در آنجا آيات پروردگارمان را تكذيب نمى‌كرديم، و از مؤمنان مى‌شديم.

بَلۡ بَدَا لَهُم مَّا كَانُواْ يُخۡفُونَ مِن قَبۡلُ وَ لَوۡ رُدُّواْ لَعَادُواْ لِمَا نُهُواْ عَنۡهُ وَ إِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ

[ولى آرزوى آنان از روى صدق و راستى نيست‌] بلكه حقانيت توحيد و نبوت و معادى كه پيش از اين پنهان مى‌داشتند براى آنان آشكار شده [كه اين‌گونه آرزو مى‌كنند]، و اگر به دنيا بازگردانده شوند، يقينا به كفر و شركى كه از آن نهى شده‌اند بازمى‌گردند؛ و مسلما آنان دروغگويند.

وَ قَالُوٓاْ إِنۡ هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنۡيَا وَ مَا نَحۡنُ بِمَبۡعُوثِينَ

و [زمانى كه در دنيا بودند] گفتند: جز اين زندگى دنياى ما زندگى ديگرى نيست و [پس از مرگ‌] برانگيخته نخواهيم شد.

وَ لَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ وُقِفُواْ عَلَىٰ رَبِّهِمۡ قَالَ أَلَيۡسَ هَٰذَا بِٱلۡحَقِّ قَالُواْ بَلَىٰ وَ رَبِّنَا قَالَ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ

و اگر ببينى هنگامى كه در پيشگاه پروردگارشان بازداشته شوند [وضعى شگفت‌انگيز مى‌بينى‌]، خدا مى‌فرمايد: آيا اين [برانگيخته شدن و زنده گشتن پس از مرگ‌] حق نيست؟ مى‌گويند: سوگند به پروردگارمان حق است. [خدا] مى‌فرمايد: پس به كيفر آنكه كفر مى‌ورزيديد، اين عذاب را بچشيد.

قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةٗ قَالُواْ يَٰحَسۡرَتَنَا عَلَىٰ مَا فَرَّطۡنَا فِيهَا وَ هُمۡ يَحۡمِلُونَ أَوۡزَارَهُمۡ عَلَىٰ ظُهُورِهِمۡ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ

آنان كه ديدار [پاداش و مقام قرب‌] ما را تكذيب كردند، يقينا دچار زيان شدند. تا هنگامى كه قيامت به طور ناگهان و غافل‌گيرانه به آنان رسد، مى‌گويند: اى بر ما دريغ و افسوس كه نسبت به تكاليف و وظايف شرعى خود كوتاهى كرديم. و آنان بار سنگين گناهانشان را بر دوش مى‌كشند؛ آگاه باشيد! بد بارى است كه بر دوش خواهند كشيد.

وَ مَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَعِبٞ وَ لَهۡوٞ وَ لَلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ

و زندگى دنيا [بدون ايمان و عمل صالح‌] بازى و سرگرمى است، و يقينا سراى آخرت براى آنان كه همواره پرهيزكارى مى‌كنند، بهتر است. آيا نمى‌انديشيد؟

قَدۡ نَعۡلَمُ إِنَّهُۥ لَيَحۡزُنُكَ ٱلَّذِي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمۡ لَا يُكَذِّبُونَكَ وَ لَٰكِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ بِ‍َٔايَٰتِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ

آنچه را كافران و مشركان [بر ضد قرآن و تو] مى‌گويند مى‌دانيم كه تو را غمگين مى‌كند. پس آنان تو را تكذيب نمى‌كنند، بلكه ستمكاران آيات خدا را تكذيب مى‌نمايند.

وَ لَقَدۡ كُذِّبَتۡ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِكَ فَصَبَرُواْ عَلَىٰ مَا كُذِّبُواْ وَ أُوذُواْ حَتَّىٰٓ أَتَىٰهُمۡ نَصۡرُنَا وَ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِ وَ لَقَدۡ جَآءَكَ مِن نَّبَإِيْ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

مسلما پيش از تو رسولانى تكذيب شدند [و مورد آزار قرار گرفتند] و بر تكذيب و آزارى كه ديدند، شكيبايى ورزيدند تا يارى ما به آنان رسيد، [تو نيز شكيبايى كن تا يارى ما به تو برسد. اين سنت خداست،] و سنت‌هاى خدا را تغيير دهنده‌اى نيست. و قطعا بخشى از سرگذشت پيامبران [در آياتى كه پيش از اين نازل شده‌] به تو رسيده است.

وَ إِن كَانَ كَبُرَ عَلَيۡكَ إِعۡرَاضُهُمۡ فَإِنِ ٱسۡتَطَعۡتَ أَن تَبۡتَغِيَ نَفَقٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ أَوۡ سُلَّمٗا فِي ٱلسَّمَآءِ فَتَأۡتِيَهُم بِ‍َٔايَةٖ وَ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَمَعَهُمۡ عَلَى ٱلۡهُدَىٰ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ

و اگر روى‌گرداندن آنان [از قرآن و نبوت‌] بر تو سنگين و دشوار است، اگر بتوانى نقبى در زمين، يا نردبانى براى راه يافتن در آسمان بجويى تا [از عمق زمين و پهنه آسمان‌] معجزه‌اى ديگر [غير قرآن‌] براى آنان بياورى [اين كار را انجام ده‌]؛ و اگر خدا مى‌خواست همه آنان را [به جبر و زور] به راه هدايت گرد مى‌آورد؛ [ولى هدايت اجبارى فاقد ارزش است‌] پس هرگز [نسبت به روحيات و اوصاف كافران لجوج كه خواستار هدايت نيستند] از بى‌خبران مباش.

إِنَّمَا يَسۡتَجِيبُ ٱلَّذِينَ يَسۡمَعُونَۘ وَ ٱلۡمَوۡتَىٰ يَبۡعَثُهُمُ ٱللَّهُ ثُمَّ إِلَيۡهِ يُرۡجَعُونَ

فقط كسانى [دعوتت را] پاسخ مى‌دهند كه [سخنانت را با دقت، تدبر، انديشه و تفكر] مى‌شنوند، [مشركان و كافران لجوج، مردگانند] و خدا مردگان را [در قيامت‌] برمى‌انگيزد، آنگه [براى حسابرسى‌] به سوى او بازگردانده مى‌شوند.

وَ قَالُواْ لَوۡلَا نُزِّلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦ قُلۡ إِنَّ ٱللَّهَ قَادِرٌ عَلَىٰٓ أَن يُنَزِّلَ ءَايَةٗ وَ لَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

و [مرده‌دلان‌] گفتند: چرا معجزه‌اى از سوى پروردگارش [همانند معجزات پيامبران گذشته‌] بر او نازل نمى‌شود؟ بگو: يقينا خدا قدرت دارد كه معجزه‌اى [نظير آنچه آنان درخواست دارند] نازل كند، ولى [اين‌گونه درخواست‌هاى نابجا به سبب اين است كه‌] بيشترشان [شرايط و موقعيت‌ها را] نمى‌دانند.

وَ مَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ لَا طَٰٓئِرٖ يَطِيرُ بِجَنَاحَيۡهِ إِلَّآ أُمَمٌ أَمۡثَالُكُم مَّا فَرَّطۡنَا فِي ٱلۡكِتَٰبِ مِن شَيۡءٖ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ يُحۡشَرُونَ

و هيچ جنبنده‌اى در زمين نيست، و نه هيچ پرنده‌اى كه با دو بال خود پرواز مى‌كند، مگر آنكه گروه‌هايى مانند شمايند؛ ما چيزى را در كتاب [تكوين از نظر ثبت جريانات هستى و برنامه‌هاى آفرينش‌] فروگذار نكرده‌ايم، سپس همگى به سوى پروردگارشان گردآورى مى‌شوند.

وَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِ‍َٔايَٰتِنَا صُمّٞ وَ بُكۡمٞ فِي ٱلظُّلُمَٰتِ مَن يَشَإِ ٱللَّهُ يُضۡلِلۡهُ وَ مَن يَشَأۡ يَجۡعَلۡهُ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

كسانى كه آيات ما را تكذيب كردند، كرها و لال‌هايى فرو رفته در تاريكى‌هاى جهل و گمراهى‌اند؛ خدا هر كه را بخواهد [به كيفر تكذيب آياتش‌] گمراه مى‌كند، و هر كه را بخواهد [به پاداش تصديق آياتش‌] بر راه راست قرار مى‌دهد.

قُلۡ أَرَءَيۡتَكُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُ ٱللَّهِ أَوۡ أَتَتۡكُمُ ٱلسَّاعَةُ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَدۡعُونَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

بگو: اگر راستگوييد به من خبر دهيد چنانچه عذاب خدا بر شما درآيد يا قيامت به شما رسد، آيا كسى را جز خدا [براى يارى خويش‌] مى‌خوانيد؟

بَلۡ إِيَّاهُ تَدۡعُونَ فَيَكۡشِفُ مَا تَدۡعُونَ إِلَيۡهِ إِن شَآءَ وَ تَنسَوۡنَ مَا تُشۡرِكُونَ

[قطعا چنين نيست‌] بلكه فقط خدا را مى‌خوانيد، و او هم اگر بخواهد آسيب و گزندى كه به سبب آن او را خوانده‌ايد برطرف مى‌كند، و [آن زمان است كه‌] بت‌هايى كه براى او شريك قرار مى‌دهيد، فراموش مى‌كنيد.

وَ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَأَخَذۡنَٰهُم بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَ ٱلضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمۡ يَتَضَرَّعُونَ

و بى‌ترديد ما به سوى امت‌هايى كه پيش از تو بودند [پيامبرانى‌] فرستاديم؛ پس آنان را [هنگامى كه با پيامبران به مخالفت و دشمنى برخاستند] به تهيدستى و سختى و رنج و بيمارى دچار كرديم، باشد كه [در پيشگاه ما] فروتنى و زارى كنند.

فَلَوۡلَآ إِذۡ جَآءَهُم بَأۡسُنَا تَضَرَّعُواْ وَ لَٰكِن قَسَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَ زَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

پس چرا هنگامى كه عذاب ما به آنان رسيد، فروتنى و زارى نكردند؟ بلكه دل‌هايشان سخت شد و شيطان، اعمال ناپسندى كه همواره مرتكب مى‌شدند در نظرشان آراست.

فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَتَحۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَبۡوَٰبَ كُلِّ شَيۡءٍ حَتَّىٰٓ إِذَا فَرِحُواْ بِمَآ أُوتُوٓاْ أَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ فَإِذَا هُم مُّبۡلِسُونَ

پس چون حقايقى را كه [براى عبرت گرفتنشان‌] به آن يادآورى شده بودند، فراموش كردند، درهاى همه نعمت ها را به روى آنان گشوديم، تا هنگامى كه به آنچه داده شدند، مغرورانه خوشحال گشتند، به ناگاه آنان را [به عذاب‌] گرفتيم، پس يكباره [از نجات خود] درمانده و نوميد شدند.

فَقُطِعَ دَابِرُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

در نتيجه ريشه كسانى كه [به آيات ما و به مردم‌] ستم ورزيدند، بريده شد؛ و همه ستايش‌ها ويژه خداست كه پروردگار جهانيان است.

قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَخَذَ ٱللَّهُ سَمۡعَكُمۡ وَ أَبۡصَٰرَكُمۡ وَ خَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِكُم مَّنۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَأۡتِيكُم بِهِ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ ثُمَّ هُمۡ يَصۡدِفُونَ

[به آنان كه براى خدا به خيال باطلشان شريكانى قرار داده‌اند] بگو: به من خبر دهيد اگر خدا گوش‌ها و چشم‌هايتان را بگيرد، و بر دل‌هايتان مهر [تيره‌بختى‌] نهد، كدام معبودى جز خداست كه آنها را به شما دهد؟! با تأمل بنگر چگونه آيات خود را به صورت‌هاى گوناگون [براى هدايت اينان‌] بيان مى‌كنيم، سپس آنان روى مى‌گردانند.

قُلۡ أَرَءَيۡتَكُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُ ٱللَّهِ بَغۡتَةً أَوۡ جَهۡرَةً هَلۡ يُهۡلَكُ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلظَّٰلِمُونَ

بگو: به من خبر دهيد اگر عذاب خدا ناگهان [مانند صاعقه و صيحه آسمانى‌] يا آشكار [مانند بيمارى‌هاى مهلك‌] به سوى شما آيد، آيا جز گروه ستمكار هلاك مى‌شوند؟

وَ مَا نُرۡسِلُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَ مُنذِرِينَ فَمَنۡ ءَامَنَ وَ أَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَ لَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ

و پيامبران را جز مژده دهنده و بيم رسان نمى‌فرستيم؛ پس كسانى كه ايمان بياورند و [مفاسد خود را] اصلاح كنند نه بيمى بر آنان است و نه اندوهگين مى‌شوند.

وَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِ‍َٔايَٰتِنَا يَمَسُّهُمُ ٱلۡعَذَابُ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ

و آنان كه آيات ما را تكذيب كردند، به سزاى نافرمانى‌هايشان عذاب به آنان خواهد رسيد.

قُل لَّآ أَقُولُ لَكُمۡ عِندِي خَزَآئِنُ ٱللَّهِ وَ لَآ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ وَ لَآ أَقُولُ لَكُمۡ إِنِّي مَلَكٌ إِنۡ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلۡأَعۡمَىٰ وَ ٱلۡبَصِيرُ أَفَلَا تَتَفَكَّرُونَ

بگو: من به شما نمى‌گويم كه خزينه‌ها و گنجينه‌هاى خدا نزد من است، و نيز غيب هم نمى‌دانم، و نمى‌گويم كه فرشته‌ام؛ فقط از آنچه به من وحى شده پيروى مى‌كنم. بگو: آيا [اعراض كننده از وحى كه‌] نابينا [ست‌] و [پيرو وحى كه‌] بينا [ست‌] يكسانند؟! پس چرا نمى‌انديشيد؟!

وَ أَنذِرۡ بِهِ ٱلَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحۡشَرُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ لَيۡسَ لَهُم مِّن دُونِهِۦ وَلِيّٞ وَ لَا شَفِيعٞ لَّعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ

و به وسيله اين قرآن كسانى را كه از محشور شدن به سوى پروردگارشان مى‌ترسند، هشدار ده كه آنان را [در آن روز هول‌انگيز] جز خدا سرپرست و شفيعى نخواهد بود؛ باشد كه بپرهيزند.

وَ لَا تَطۡرُدِ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ رَبَّهُم بِٱلۡغَدَوٰةِ وَ ٱلۡعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجۡهَهُۥ مَا عَلَيۡكَ مِنۡ حِسَابِهِم مِّن شَيۡءٖ وَ مَا مِنۡ حِسَابِكَ عَلَيۡهِم مِّن شَيۡءٖ فَتَطۡرُدَهُمۡ فَتَكُونَ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ

و آنان كه بامدادان و شامگاهان پروردگارشان را مى‌خوانند [و با اين خواندن‌] خشنودى او را مى‌خواهند، از خود مران. نه چيزى از حساب [عمل‌] آنان بر عهده توست، و نه چيزى از حساب [كار] تو بر عهده آنان است تا آنان را برانى و [به سبب راندنشان‌] از ستمكاران باشى.

وَ كَذَٰلِكَ فَتَنَّا بَعۡضَهُم بِبَعۡضٖ لِّيَقُولُوٓاْ أَهَٰٓؤُلَآءِ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡهِم مِّنۢ بَيۡنِنَآ أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِأَعۡلَمَ بِٱلشَّٰكِرِينَ

و ما اين‌گونه توانگران را به مؤمنان تهيدستى كه در كنار تو هستند آزموديم، تا [توانگران با تعجب و استهزا] بگويند: آيا اينانند كه خدا از ميان ما بر آنان منت نهاده [و نعمت ايمان و عمل صالح داده و بر ما برترى بخشيده؟!] آيا خدا به سپاس‌گزاران داناتر نيست؟

وَ إِذَا جَآءَكَ ٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِ‍َٔايَٰتِنَا فَقُلۡ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡ كَتَبَ رَبُّكُمۡ عَلَىٰ نَفۡسِهِ ٱلرَّحۡمَةَ أَنَّهُۥ مَنۡ عَمِلَ مِنكُمۡ سُوٓءَۢا بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابَ مِنۢ بَعۡدِهِۦ وَ أَصۡلَحَ فَأَنَّهُۥ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

و هرگاه كسانى كه به آيات ما ايمان مى‌آورند به نزد تو آيند، بگو: سلام بر شما، پروردگارتان رحمت را بر خود لازم و مقرر كرده؛ بنابراين هر كس از شما به نادانى كار زشتى مرتكب شود، سپس بعد از آن توبه كند و [مفاسد خود را] اصلاح نمايد [مشمول آمرزش و رحمت خدا شود]؛ زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است.

وَ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ وَ لِتَسۡتَبِينَ سَبِيلُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

و اين گونه آيات را بيان مى‌كنيم تا [حق روشن شود و] راه و رسم گناهكاران آشكار گردد.

قُلۡ إِنِّي نُهِيتُ أَنۡ أَعۡبُدَ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ قُل لَّآ أَتَّبِعُ أَهۡوَآءَكُمۡ قَدۡ ضَلَلۡتُ إِذٗا وَ مَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُهۡتَدِينَ

بگو: من از پرستيدن كسانى كه شما به جاى خدا مى‌پرستيد نهى شده‌ام. بگو: من از هواهاى نفسانى شما پيروى نمى‌كنم، كه در آن صورت گمراه شده‌ام و از راه يافتگان نخواهم بود.

قُلۡ إِنِّي عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَ كَذَّبۡتُم بِهِۦ مَا عِندِي مَا تَسۡتَعۡجِلُونَ بِهِۦٓ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِ يَقُصُّ ٱلۡحَقَّ وَ هُوَ خَيۡرُ ٱلۡفَٰصِلِينَ

بگو: من بر دليل روشنى [مانند قرآن‌] از سوى پروردگارم هستم و حال آنكه شما آن را تكذيب كرديد، عذابى كه به آن شتاب داريد در اختيار من نيست. فرمان و حكم فقط به دست خداست، همواره حق را بيان مى‌كند و او بهترين داوران و جداكنندگان [حق از باطل‌] است.

قُل لَّوۡ أَنَّ عِندِي مَا تَسۡتَعۡجِلُونَ بِهِۦ لَقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ بَيۡنِي وَ بَيۡنَكُمۡ وَ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِٱلظَّٰلِمِينَ

بگو: اگر عذابى كه به آن شتاب داريد در اختيار من بود، يقينا كار ميان من و شما به سرعت تمام شده بود؛ و خدا به ستمكاران داناتر است [كه چه زمانى آنان را عذاب كند.]

وَ عِندَهُۥ مَفَاتِحُ ٱلۡغَيۡبِ لَا يَعۡلَمُهَآ إِلَّا هُوَ وَ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡبَرِّ وَ ٱلۡبَحۡرِ وَ مَا تَسۡقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعۡلَمُهَا وَ لَا حَبَّةٖ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡأَرۡضِ وَ لَا رَطۡبٖ وَ لَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ

و كليدهاى غيب فقط نزد اوست، و كسى آنها را جز او نمى‌داند. و به آنچه در خشكى و درياست، آگاه است، و هيچ برگى نمى‌افتد مگر آنكه آن را مى‌داند، و هيچ دانه‌اى در تاريكى‌هاى زمين، و هيچ تر و خشكى نيست مگر آنكه در كتابى روشن [ثبت‌] است.

وَ هُوَ ٱلَّذِي يَتَوَفَّىٰكُم بِٱلَّيۡلِ وَ يَعۡلَمُ مَا جَرَحۡتُم بِٱلنَّهَارِ ثُمَّ يَبۡعَثُكُمۡ فِيهِ لِيُقۡضَىٰٓ أَجَلٞ مُّسَمّٗى ثُمَّ إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ ثُمَّ يُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

او كسى است كه شبانگاهان روح شما را به وقت خواب مى‌گيرد، و آنچه را در روز [از نيكى و بدى‌] به دست مى‌آوريد مى‌داند؛ سپس شما را در روز [با برگرداندن روح به جسمتان از خواب‌] بر مى‌انگيزد تا اجل معين سر آيد؛ آن گاه بازگشت شما به سوى اوست؛ آن گاه شما را به آنچه همواره انجام مى‌داديد آگاه مى‌كند.

وَ هُوَ ٱلۡقَاهِرُ فَوۡقَ عِبَادِهِۦ وَ يُرۡسِلُ عَلَيۡكُمۡ حَفَظَةً حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ تَوَفَّتۡهُ رُسُلُنَا وَ هُمۡ لَا يُفَرِّطُونَ

و اوست كه بر بندگانش چيره و غالب است، و همواره نگهبانانى [از فرشتگان‌] براى [حفاظت‌] شما [از حوادث و بلاها] مى‌فرستد تا هنگامى كه يكى از شما را مرگ در رسد [در اين وقت‌] فرستادگان ما جانش را مى‌گيرند؛ و آنان [در مأموريت خود] كوتاهى نمى‌كنند.

ثُمَّ رُدُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ مَوۡلَىٰهُمُ ٱلۡحَقِّ أَلَا لَهُ ٱلۡحُكۡمُ وَ هُوَ أَسۡرَعُ ٱلۡحَٰسِبِينَ

سپس [همه‌] به سوى خدا، سرپرست و مولاى به حقشان بازگردانده مى‌شوند. آگاه باشيد! [كه در آن روز] فرمانروايى و حكومت مطلق فقط ويژه اوست؛ و او سريع‌ترين حساب‌گران است.

قُلۡ مَن يُنَجِّيكُم مِّن ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَ ٱلۡبَحۡرِ تَدۡعُونَهُۥ تَضَرُّعٗا وَ خُفۡيَةٗ لَّئِنۡ أَنجَىٰنَا مِنۡ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ

بگو: چه كسى شما را از تاريكى‌هاى خشكى و دريا نجات مى‌دهد؟ در حالى كه او را [براى نجات خود] از روى فروتنى و زارى و مخفيانه به كمك مى‌طلبيد؛ [و مى‌گوييد] كه: اگر ما را از اين [تنگناها و مهلكه‌ها] نجات دهد، بى ترديد از سپاس‌گزاران خواهيم بود.

قُلِ ٱللَّهُ يُنَجِّيكُم مِّنۡهَا وَ مِن كُلِّ كَرۡبٖ ثُمَّ أَنتُمۡ تُشۡرِكُونَ

بگو: خدا شما را از آن [سختى‌ها] و از هر اندوهى نجات مى‌دهد، باز شما به او شرك مى‌ورزيد [و به ناسپاسى مى‌گراييد.]

قُلۡ هُوَ ٱلۡقَادِرُ عَلَىٰٓ أَن يَبۡعَثَ عَلَيۡكُمۡ عَذَابٗا مِّن فَوۡقِكُمۡ أَوۡ مِن تَحۡتِ أَرۡجُلِكُمۡ أَوۡ يَلۡبِسَكُمۡ شِيَعٗا وَ يُذِيقَ بَعۡضَكُم بَأۡسَ بَعۡضٍ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَفۡقَهُونَ

بگو: او تواناست كه از بالاى سرتان يا از زير پاهايتان عذابى بر شما برانگيزد، يا شما را گروه گروه و حزب حزب به جان هم اندازد، [تا وضعتان به اختلافات سنگين و كينه‌هاى سخت بيانجامد،] و مزه تلخ جنگ و خونريزى را به هر گروه شما به وسيله گروه ديگر بچشاند؛ با تأمل بنگر چگونه آيات خود را به صورت‌هاى گوناگون بيان مى‌كنيم تا بفهمند.

وَ كَذَّبَ بِهِۦ قَوۡمُكَ وَ هُوَ ٱلۡحَقُّ قُل لَّسۡتُ عَلَيۡكُم بِوَكِيلٖ

و قوم تو آن [قرآن‌] را در حالى كه حق است تكذيب كردند؛ بگو: من بر [هدايت، پاداش و كيفر] شما كارساز و صاحب اختيار نيستم.

لِّكُلِّ نَبَإٖ مُّسۡتَقَرّٞ وَ سَوۡفَ تَعۡلَمُونَ

براى هر خبرى [از مژده‌ها و بيم‌ها] قرارگاهى است، و به زودى [ظهور و تحقق آنها را در قرارگاه‌هايشان‌] خواهيد دانست.

وَ إِذَا رَأَيۡتَ ٱلَّذِينَ يَخُوضُونَ فِيٓ ءَايَٰتِنَا فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦ وَ إِمَّا يُنسِيَنَّكَ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَلَا تَقۡعُدۡ بَعۡدَ ٱلذِّكۡرَىٰ مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ

و هرگاه كسانى را ديدى كه در آيات ما [به قصد شبهه اندازى‌] به ياوه گويى و سخن بى‌منطق مى‌پردازند از آنان روى گردان [و مجلسشان را ترك كن‌] تا در سخنى ديگر در آيند. و اگر شيطان تو را [نسبت به ترك مجلسشان‌] به فراموشى اندازد، پس از ياد آوردن [به سرعت بيرون برو و] با گروه ستمكاران منشين.

وَ مَا عَلَى ٱلَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنۡ حِسَابِهِم مِّن شَيۡءٖ وَ لَٰكِن ذِكۡرَىٰ لَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ

و چيزى از حساب ستمكاران [مغالطه‌گر] بر عهده كسانى كه [به ناچار سخنان آنان را مى‌شنوند ولى از نشستن با آنان‌] مى‌پرهيزند نيست؛ بلكه [بر عهده اهل تقواست كه ياوه‌گويان را] پند دهند، تا [از گفتار باطل و بى‌پايه خود] بپرهيزند.

وَ ذَرِ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَعِبٗا وَ لَهۡوٗا وَ غَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَ ذَكِّرۡ بِهِۦٓ أَن تُبۡسَلَ نَفۡسُۢ بِمَا كَسَبَتۡ لَيۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٞ وَ لَا شَفِيعٞ وَ إِن تَعۡدِلۡ كُلَّ عَدۡلٖ لَّا يُؤۡخَذۡ مِنۡهَآ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ أُبۡسِلُواْ بِمَا كَسَبُواْ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَ عَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ

و كسانى كه دينشان را بازى و سرگرمى گرفتند، و زندگى دنيا آنان را فريفت، و اگذار؛ و [مردم را] با قرآن اندرز ده؛ كه مبادا كسى [در روز قيامت‌] به [كيفر] آنچه [از گناهان‌] مرتكب شده [از رحمت و ثواب‌] محروم ماند [و به هلاكت سپرده شود]؛ و او را جز خدا سرپرست و ياور و شفيعى نباشد؛ و اگر [براى رهايى‌اش از عذاب‌] هر گونه عوض و فديه‌اى بدهد از او پذيرفته نشود. آنانند كه به سبب آنچه [از اعمال زشت‌] مرتكب شده‌اند [از رحمت و ثواب‌] محروم مانده [و به هلاكت سپرده شده‌] اند. و به خاطر آنكه همواره [به آيات الهى‌] كفر مى‌ورزيدند براى آنان نوشابه‌اى از آب جوشان و عذابى دردناك است.

قُلۡ أَنَدۡعُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَنفَعُنَا وَ لَا يَضُرُّنَا وَ نُرَدُّ عَلَىٰٓ أَعۡقَابِنَا بَعۡدَ إِذۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُ كَٱلَّذِي ٱسۡتَهۡوَتۡهُ ٱلشَّيَٰطِينُ فِي ٱلۡأَرۡضِ حَيۡرَانَ لَهُۥٓ أَصۡحَٰبٞ يَدۡعُونَهُۥٓ إِلَى ٱلۡهُدَى ٱئۡتِنَا قُلۡ إِنَّ هُدَى ٱللَّهِ هُوَ ٱلۡهُدَىٰ وَ أُمِرۡنَا لِنُسۡلِمَ لِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

بگو: آيا به جاى خدا معبودى را بپرستيم كه نه سودى به ما رساند و نه زيانى؟ و پس از آنكه خدا ما را هدايت كرد [به شرك و بت پرستى‌] به عقب بازگرديم، مانند كسى كه شياطين عقلش را ربوده‌اند و در زمين سرگردان [و بى‌هدف و گمراه‌] است، در حالى كه براى او يارانى است كه وى را به سوى هدايت دعوت مى‌كنند كه به جانب ما بيا [ولى او به سبب سرگردانى و حيرت زدگى نمى‌پذيرد.] بگو: يقينا هدايت خدا همان هدايت [واقعى‌] است، و ما مأموريم كه تسليم پروردگار جهانيان باشيم.

وَ أَنۡ أَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَ ٱتَّقُوهُ وَ هُوَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ

و [نيز فرمان يافته‌ايم‌] به اينكه: نماز را بر پا داريد و از خدا پروا كنيد، و اوست كه به سويش گردآورى مى‌شويد.

وَ هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّ وَ يَوۡمَ يَقُولُ كُن فَيَكُونُ قَوۡلُهُ ٱلۡحَقُّ وَ لَهُ ٱلۡمُلۡكُ يَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِ عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَ ٱلشَّهَٰدَةِ وَ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡخَبِيرُ

و اوست كه آسمان‌ها و زمين را به درستى و راستى آفريد؛ و روزى كه [اراده‌اش به آفريدن چيزى تعلق گيرد] مى‌گويد: باش، پس بى‌درنگ مى‌باشد؛ گفتارش حق است؛ و روزى كه در صور دميده شود فرمانروايى و حاكميت مطلق ويژه اوست، داناى نهان و آشكار است، و او حكيم و آگاه است.

وَ إِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِيمُ لِأَبِيهِ ءَازَرَ أَتَتَّخِذُ أَصۡنَامًا ءَالِهَةً إِنِّيٓ أَرَىٰكَ وَ قَوۡمَكَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ

و [ياد كنيد] هنگامى را كه ابراهيم به پدرش آزر [شخصى كه بنابر روايات اهل‌بيت، پدر خوانده يا عمويش بود] گفت: آيا بت‌هايى را به عنوان معبود خود انتخاب مى‌كنى؟ قطعا من تو را و قومت را در گمراهى آشكار مى‌بينم.

وَ كَذَٰلِكَ نُرِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ مَلَكُوتَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ لِيَكُونَ مِنَ ٱلۡمُوقِنِينَ

و اين گونه فرمانروايى و مالكيت و ربوبيت خود را بر آسمان‌ها و زمين به ابراهيم نشان مى‌دهيم تا از يقين‌كنندگان شود.

فَلَمَّا جَنَّ عَلَيۡهِ ٱلَّيۡلُ رَءَا كَوۡكَبٗا قَالَ هَٰذَا رَبِّي فَلَمَّآ أَفَلَ قَالَ لَآ أُحِبُّ ٱلۡأٓفِلِينَ

پس چون [تاريكى‌] شب او را پوشانيد، ستاره‌اى ديد [براى محكوم كردن ستاره پرستان با تظاهر به ستاره پرستى‌] گفت: اين پروردگار من است؛ هنگامى كه ستاره غروب كرد، گفت: من غروب كنندگان را دوست ندارم.

فَلَمَّا رَءَا ٱلۡقَمَرَ بَازِغٗا قَالَ هَٰذَا رَبِّي فَلَمَّآ أَفَلَ قَالَ لَئِن لَّمۡ يَهۡدِنِي رَبِّي لَأَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلضَّآلِّينَ

هنگامى كه ماه را در حال طلوع ديد، گفت: اين پروردگار من است؛ چون ماه غروب كرد، گفت: يقينا اگر پروردگارم مرا هدايت نكند بدون شك از گروه گمراهان خواهم بود.

فَلَمَّا رَءَا ٱلشَّمۡسَ بَازِغَةٗ قَالَ هَٰذَا رَبِّي هَٰذَآ أَكۡبَرُ فَلَمَّآ أَفَلَتۡ قَالَ يَٰقَوۡمِ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ

وقتى خورشيد را در حال طلوع ديد [براى محكوم كردن خورشيدپرستان با تظاهر به خورشيد پرستى‌] گفت: اين پروردگار من است، اين بزرگ‌تر است؛ و هنگامى كه غروب كرد، گفت: اى قوم من! بى‌ترديد من [با همه وجود] از آنچه شريك خدا قرار مى‌دهيد، بيزارم.

إِنِّي وَجَّهۡتُ وَجۡهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ حَنِيفٗا وَ مَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

من به دور از انحراف و با قلبى حق‌گرا همه وجودم را به سوى كسى كه آسمان‌ها و زمين را آفريد، متوجه كردم و از مشركان نيستم.

وَ حَآجَّهُۥ قَوۡمُهُۥ قَالَ أَتُحَٰٓجُّوٓنِّي فِي ٱللَّهِ وَ قَدۡ هَدَىٰنِ وَ لَآ أَخَافُ مَا تُشۡرِكُونَ بِهِۦٓ إِلَّآ أَن يَشَآءَ رَبِّي شَيۡ‍ٔٗا وَسِعَ رَبِّي كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمًا أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ

قومش با او به گفتگوى بى‌منطق و ستيز برخاستند، گفت: آيا درباره خدا با من گفتگوى بى‌منطق و ستيز مى‌كنيد و حال آنكه او مرا هدايت كرد؟ و من از آنچه كه شما شريك او قرار مى‌دهيد نمى‌ترسم مگر آنكه پروردگارم چيزى را [درباره من‌] بخواهد، دانش پروردگارم همه چيز را فراگرفته است، آيا [براى فهم توحيد] متذكر نمى‌شويد؟

وَ كَيۡفَ أَخَافُ مَآ أَشۡرَكۡتُمۡ وَ لَا تَخَافُونَ أَنَّكُمۡ أَشۡرَكۡتُم بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ عَلَيۡكُمۡ سُلۡطَٰنٗا فَأَيُّ ٱلۡفَرِيقَيۡنِ أَحَقُّ بِٱلۡأَمۡنِ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

چگونه از آنچه شما شريك او قرار داده‌ايد بترسم؟! در حالى كه خود شما از اينكه چيزى را شريك خدا گرفته‌ايد كه خدا هيچ دليلى بر حقانيت آن بر شما نازل نكرده نمى‌ترسيد، اگر حقايق را مى‌دانيد [بگوييد] كدام يك از دو گروه [خداپرستان و مشركان‌] به ايمنى [از عذاب خدا] سزاوارترند؟

ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ لَمۡ يَلۡبِسُوٓاْ إِيمَٰنَهُم بِظُلۡمٍ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمُ ٱلۡأَمۡنُ وَ هُم مُّهۡتَدُونَ

كسانى كه ايمان آوردند و ايمانشان را به ستمى [چون شرك‌] نياميختند، ايمنى [از عذاب‌] براى آنان است، و آنان راه يافتگانند.

وَ تِلۡكَ حُجَّتُنَآ ءَاتَيۡنَٰهَآ إِبۡرَٰهِيمَ عَلَىٰ قَوۡمِهِۦ نَرۡفَعُ دَرَجَٰتٖ مَّن نَّشَآءُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٞ

و آن [دلايل استوار و محكم‌] حجت و برهان ما بود كه به ابراهيم در برابر قومش عطا كرديم؛ هر كه را بخواهيم [به‌] درجاتى بالا مى‌بريم؛ زيرا پروردگارت حكيم و داناست.

وَ وَهَبۡنَا لَهُۥٓ إِسۡحَٰقَ وَ يَعۡقُوبَ كُلًّا هَدَيۡنَا وَ نُوحًا هَدَيۡنَا مِن قَبۡلُ وَ مِن ذُرِّيَّتِهِۦ دَاوُۥدَ وَ سُلَيۡمَٰنَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسَىٰ وَ هَٰرُونَ وَ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

و اسحاق و يعقوب را به ابراهيم بخشيديم، [و] هر يك را هدايت كرديم، و [نيز] نوح را پيش از اين هدايت نموديم، و از فرزندان او داود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى و هارون را [هدايت كرديم؛] و اين گونه نيكوكاران را پاداش مى‌دهيم.

وَ زَكَرِيَّا وَ يَحۡيَىٰ وَ عِيسَىٰ وَ إِلۡيَاسَ كُلّٞ مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ

و زكريا و يحيى و عيسى و الياس را [نيز كه از نسل اويند، هدايت نموديم‌] همه از شايستگان بودند.

وَ إِسۡمَٰعِيلَ وَ ٱلۡيَسَعَ وَ يُونُسَ وَ لُوطٗا وَ كُلّٗا فَضَّلۡنَا عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ

و اسماعيل و يسع و يونس و لوط را [هدايت كرديم‌]، و همه را بر جهانيان برترى داديم.

وَ مِنۡ ءَابَآئِهِمۡ وَ ذُرِّيَّٰتِهِمۡ وَ إِخۡوَٰنِهِمۡ وَ ٱجۡتَبَيۡنَٰهُمۡ وَ هَدَيۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

و از پدران و فرزندان و برادرانشان برخى را [برترى عطا كرديم‌]، و آنان را برگزيديم و به راهى راست هدايت نموديم.

ذَٰلِكَ هُدَى ٱللَّهِ يَهۡدِي بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَ لَوۡ أَشۡرَكُواْ لَحَبِطَ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

اين هدايت خداست كه هر كس از بندگانش را بخواهد به آن هدايت مى‌كند، و اگر [آنان با همه عظمت و مقامى كه داشتند براى خدا] شريك قرار داده بودند، يقينا آنچه عمل شايسته انجام مى‌دادند، تباه و بى‌اثر مى‌شد.

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَ ٱلۡحُكۡمَ وَ ٱلنُّبُوَّةَ فَإِن يَكۡفُرۡ بِهَا هَٰٓؤُلَآءِ فَقَدۡ وَكَّلۡنَا بِهَا قَوۡمٗا لَّيۡسُواْ بِهَا بِكَٰفِرِينَ

آنان كسانى هستند كه به ايشان كتاب ومنصب داورى ونبوت داديم؛ پس اگر اينان [كه به سبب مشرك بودنشان دشمنى و مخالفت مى‌كنند] به اين حقايق [كه پايه‌هاى آيين الهى‌اند] كفر ورزند، يقينا گروهى را [براى نگهبانى و مراعات امر نبوت و برنامه دين‌] مى‌گماريم كه نسبت به آنها كافر نيستند.

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ هَدَى ٱللَّهُ فَبِهُدَىٰهُمُ ٱقۡتَدِهۡ قُل لَّآ أَسۡ‍َٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًا إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِكۡرَىٰ لِلۡعَٰلَمِينَ

آنان [كه در آيات گذشته به عنوان پيامبران از ايشان ياد شد] كسانى هستند كه خدا هدايتشان كرد، پس به هدايت آنان اقتدا كن، [و به قوم خود] بگو: در برابر رسالتم پاداشى از شما نمى‌خواهم، اين [قرآن‌] جز تذكر و پندى براى جهانيان نيست.

وَ مَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ حَقَّ قَدۡرِهِۦٓ إِذۡ قَالُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَىٰ بَشَرٖ مِّن شَيۡءٖ قُلۡ مَنۡ أَنزَلَ ٱلۡكِتَٰبَ ٱلَّذِي جَآءَ بِهِۦ مُوسَىٰ نُورٗا وَ هُدٗى لِّلنَّاسِ تَجۡعَلُونَهُۥ قَرَاطِيسَ تُبۡدُونَهَا وَ تُخۡفُونَ كَثِيرٗا وَ عُلِّمۡتُم مَّا لَمۡ تَعۡلَمُوٓاْ أَنتُمۡ وَ لَآ ءَابَآؤُكُمۡ قُلِ ٱللَّهُ ثُمَّ ذَرۡهُمۡ فِي خَوۡضِهِمۡ يَلۡعَبُونَ

[يهوديان بر ضد پيامبر اسلام به سفسطه‌گرى پرداختند چون‌] آنان خدا را آن گونه كه سزاوار اوست نشناختند، چرا كه گفتند: خدا بر هيچ بشرى چيزى نازل نكرده. بگو: كتابى را كه موسى آورده چه كسى نازل كرده؟ كتابى كه براى مردم نور [و روشنگر حقايق‌] و [سرتاسر] هدايت است، شما آن را در طومارهاى پراكنده قرار مى‌دهيد، بخشى از آن را [كه دلخواه شماست براى مردم‌] آشكار مى‌كنيد و بسيارى از آن را [كه گواه نبوت پيامبر اسلام است‌] پنهان مى‌داريد و حال آنكه حقايقى كه نه شما مى‌دانستيد و نه پدرانتان [به وسيله تورات‌] به شما آموخته شد. بگو: خدا، سپس آنان را رها كن تا در باطل گويى و خرافاتشان بازى كنند.

وَ هَٰذَا كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ مُبَارَكٞ مُّصَدِّقُ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَ لِتُنذِرَ أُمَّ ٱلۡقُرَىٰ وَ مَنۡ حَوۡلَهَا وَ ٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦ وَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ يُحَافِظُونَ

و اين [قرآن‌] كتابى است پرفايده، كه ما آن را نازل كرديم، تصديق كننده كتاب‌هاى آسمانى پيش از خود است، و [نزولش‌] براى اين است كه مردم مكه و كسانى را كه پيرامون آنند بيم دهى؛ و آنان كه به آخرت ايمان دارند به آن ايمان مى‌آورند، و آنان همواره بر نمازشان محافظت مى‌كنند.

وَ مَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ قَالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَ لَمۡ يُوحَ إِلَيۡهِ شَيۡءٞ وَ مَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثۡلَ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَ لَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلظَّٰلِمُونَ فِي غَمَرَٰتِ ٱلۡمَوۡتِ وَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ بَاسِطُوٓاْ أَيۡدِيهِمۡ أَخۡرِجُوٓاْ أَنفُسَكُمُ ٱلۡيَوۡمَ تُجۡزَوۡنَ عَذَابَ ٱلۡهُونِ بِمَا كُنتُمۡ تَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ وَ كُنتُمۡ عَنۡ ءَايَٰتِهِۦ تَسۡتَكۡبِرُونَ

چه كسى ستمكارتر از كسى است كه به خدا دروغ مى‌بندد، يا مى‌گويد: به من وحى شده؛ در حالى كه چيزى به او وحى نشده است، و نيز كسى كه بگويد: من به زودى مانند آنچه خدا نازل كرده نازل مى‌كنم؟! اى كاش ستمكاران را هنگامى كه در سختى‌ها و شدايد مرگ‌اند ببينى در حالى كه فرشتگان دست‌هاى خود را [به سوى آنان‌] گشوده [و فرياد مى‌زنند] جانتان را بيرون كنيد، امروز [كه روز وارد شدن به جهان ديگر است‌] به سبب سخنانى كه به ناحق درباره خدا مى‌گفتيد واز پذيرفتن آيات او تكبر مى‌كرديد، به عذاب خواركننده‌اى مجازات مى‌شويد.

وَ لَقَدۡ جِئۡتُمُونَا فُرَٰدَىٰ كَمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَ تَرَكۡتُم مَّا خَوَّلۡنَٰكُمۡ وَرَآءَ ظُهُورِكُمۡ وَ مَا نَرَىٰ مَعَكُمۡ شُفَعَآءَكُمُ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُمۡ أَنَّهُمۡ فِيكُمۡ شُرَكَٰٓؤُاْ لَقَد تَّقَطَّعَ بَيۡنَكُمۡ وَ ضَلَّ عَنكُم مَّا كُنتُمۡ تَزۡعُمُونَ

و [لحظه ورود به جهان ديگر به آنان خطاب مى‌شود:] همان‌گونه كه شما را نخستين بار [در رحم مادر تنها و دست خالى از همه چيز] آفريديم، اكنون هم تنها به نزد ما آمديد، و آنچه را در دنيا به شما داده بوديم پشت سر گذاشته و همه را از دست داديد، و شفيعانتان را كه [در ربوبيت و عبادت ما] شريك مى‌پنداشتيد، همراه شما نمى‌بينيم، يقينا پيوندهاى شما [با همه چيز] بريده، و آنچه را شريكان خدا گمان مى‌كرديد از دستتان رفته و گم شده است.

إِنَّ ٱللَّهَ فَالِقُ ٱلۡحَبِّ وَ ٱلنَّوَىٰ يُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَ مُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتِ مِنَ ٱلۡحَيِّ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ فَأَنَّىٰ تُؤۡفَكُونَ

بى‌ترديد خدا شكافنده دانه و هسته است؛ زنده را از مرده بيرون مى‌آورد، و بيرون آورنده مرده از زنده است؛ اين است خدا، پس چگونه [از حق‌] منصرفتان مى‌كنند؟

فَالِقُ ٱلۡإِصۡبَاحِ وَ جَعَلَ ٱلَّيۡلَ سَكَنٗا وَ ٱلشَّمۡسَ وَ ٱلۡقَمَرَ حُسۡبَانٗا ذَٰلِكَ تَقۡدِيرُ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡعَلِيمِ

شكافنده صبح [از پرده تاريك شب است‌] و شب را براى آرامش قرار داد، و خورشيد و ماه را وسيله‌اى براى محاسبه و اندازه‌گيرى زمان مقرر فرمود؛ اين است اندازه‌گيرى آن تواناى شكست‌ناپذير ودانا.

وَ هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلنُّجُومَ لِتَهۡتَدُواْ بِهَا فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَ ٱلۡبَحۡرِ قَدۡ فَصَّلۡنَا ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ

و اوست كه ستارگان را براى شما قرار داد تا به وسيله آنها در تاريكى‌هاى خشكى و دريا راه يابيد؛ مسلما ما آيات خود را براى قومى كه دانايند بيان كرديم.

وَ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ فَمُسۡتَقَرّٞ وَ مُسۡتَوۡدَعٞ قَدۡ فَصَّلۡنَا ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَفۡقَهُونَ

و اوست كه شما را از يك تن آفريد، برخى [از شما] استقرار يافته [در زمين‌] و برخى به وديعت نهاده [در اصلاب و رحم‌هايند]؛ ما آيات خود را براى قومى كه مى‌فهمند، بيان كرديم.

وَ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ نَبَاتَ كُلِّ شَيۡءٖ فَأَخۡرَجۡنَا مِنۡهُ خَضِرٗا نُّخۡرِجُ مِنۡهُ حَبّٗا مُّتَرَاكِبٗا وَ مِنَ ٱلنَّخۡلِ مِن طَلۡعِهَا قِنۡوَانٞ دَانِيَةٞ وَ جَنَّٰتٖ مِّنۡ أَعۡنَابٖ وَ ٱلزَّيۡتُونَ وَ ٱلرُّمَّانَ مُشۡتَبِهٗا وَ غَيۡرَ مُتَشَٰبِهٍ ٱنظُرُوٓاْ إِلَىٰ ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَ يَنۡعِهِۦٓ إِنَّ فِي ذَٰلِكُمۡ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ

و اوست كه از آسمان آبى فرستاد، و به وسيله آن گياهان گوناگون را [از زمين‌] رويانديم، و از آن ساقه‌ها و شاخه‌هاى سبز درآورديم، و از آن دانه‌هاى متراكم را خارج مى‌كنيم، و از شكوفه درخت خرما خوشه‌هاى سر فروهشته [به وجود مى‌آوريم‌]، و باغ‌هايى از انگور و زيتون و انار شبيه به هم و بى‌شباهت به هم [بيرون مى‌آوريم‌]؛ به ميوه‌اش چون ميوه دهد و به كيفيت رسيدنش با تأمل بنگريد، مسلما در اين [امور] براى قومى كه ايمان مى‌آورند، نشانه‌هايى [بر توحيد، ربوبيت و قدرت خدا] ست.

وَ جَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ ٱلۡجِنَّ وَ خَلَقَهُمۡ وَ خَرَقُواْ لَهُۥ بَنِينَ وَ بَنَٰتِۢ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ سُبۡحَٰنَهُۥ وَ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يَصِفُونَ

[مشركان‌] براى خدا شريكانى از جن قرار دادند، در حالى كه جن را خدا آفريد، و از روى جهل و بى‌دانشى براى خدا پسران و دخترانى انگاشتند؛ منزه و برتر است از آنچه آنان توصيف مى‌كنند.

بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُۥ وَلَدٞ وَ لَمۡ تَكُن لَّهُۥ صَٰحِبَةٞ وَ خَلَقَ كُلَّ شَيۡءٖ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ

[او] پديد آورنده آسمان‌ها و زمين است، چگونه او را فرزندى باشد؟! در صورتى كه براى او همسرى نبوده، و همه چيز را او آفريده؛ و او به همه چيز داناست.

ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ فَٱعۡبُدُوهُ وَ هُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٞ

اين است خدا پروردگار شما، جز او معبودى نيست، آفريننده همه چيز است؛ پس تنها او را بپرستيد، و او نگهبان و كارساز هر چيز است.

لَّا تُدۡرِكُهُ ٱلۡأَبۡصَٰرُ وَ هُوَ يُدۡرِكُ ٱلۡأَبۡصَٰرَ وَ هُوَ ٱللَّطِيفُ ٱلۡخَبِيرُ

چشم‌ها او را در نمى‌يابند، ولى او چشم‌ها را درمى‌يابد، و او لطيف و آگاه است.

قَدۡ جَآءَكُم بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمۡ فَمَنۡ أَبۡصَرَ فَلِنَفۡسِهِۦ وَ مَنۡ عَمِيَ فَعَلَيۡهَا وَ مَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِحَفِيظٖ

بى‌ترديد براى شما از سوى پروردگارتان دلايلى روشن آمده، پس هر كه [به وسيله آن دلايل بينا شود و حقايق را با چشم دل‌] ببيند به سود خود اوست و هر كه [با پشت كردن به دلايل‌] كوردل شود [و از ديدن حقايق محروم گردد] به زيان خود اوست، [وظيفه من ابلاغ پيام خداست‌] و بر شما حافظ و نگهبان نيستم.

وَ كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ وَ لِيَقُولُواْ دَرَسۡتَ وَ لِنُبَيِّنَهُۥ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ

، اين چنين، آيات [خود] را به صورت‌هاى گوناگون بيان مى‌كنيم [تا هدف‌هايى تحقق يابد]، يكى اينكه منكران با متهم كردن تو كه اين آيات را از ديگران فرا گرفته‌اى، شقاوت خود را كامل كنند و ديگر اينكه آن را براى گروهى كه دانايند، روشن سازيم.

ٱتَّبِعۡ مَآ أُوحِيَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَ أَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

از آنچه از سوى پروردگارت به تو وحى شده پيروى كن، هيچ معبودى جز او نيست، و از مشركان روى بگردان.

وَ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَآ أَشۡرَكُواْ وَ مَا جَعَلۡنَٰكَ عَلَيۡهِمۡ حَفِيظٗا وَ مَآ أَنتَ عَلَيۡهِم بِوَكِيلٖ

اگر خدا مى‌خواست آنان [به طور اجبار] شرك نمى‌آوردند، [ولى خواست خدا آزادى انسان در انتخاب است‌] و ما تو را بر آنان نگهبان و كارساز قرار نداديم [تا آنان را به اجبار به پذيرش دين وادار كنى.]

وَ لَا تَسُبُّواْ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ فَيَسُبُّواْ ٱللَّهَ عَدۡوَۢا بِغَيۡرِ عِلۡمٖ كَذَٰلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمۡ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِم مَّرۡجِعُهُمۡ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

و معبودانى را كه كافران به جاى خدا مى‌پرستند، دشنام ندهيد، كه آنان هم از روى دشمنى و نادانى خدا را دشنام خواهند داد. اين گونه براى هر امتى اعمالشان را آراستيم [تا به كيفر لجاجت و عنادشان گمان كنندكه آنچه انجام مى‌دهند نيكوست،] سپس بازگشت همه آنان به سوى پروردگارشان خواهد بود، پس آنان را به اعمالى كه همواره انجام مى‌دادند، آگاه مى‌كند.

وَ أَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَئِن جَآءَتۡهُمۡ ءَايَةٞ لَّيُؤۡمِنُنَّ بِهَا قُلۡ إِنَّمَا ٱلۡأٓيَٰتُ عِندَ ٱللَّهِ وَ مَا يُشۡعِرُكُمۡ أَنَّهَآ إِذَا جَآءَتۡ لَا يُؤۡمِنُونَ

با سخت‌ترين سوگندهايشان به خدا سوگند خوردند كه اگر معجزه دلخواهشان براى آنان آيد، قطعا به آن ايمان مى‌آورند، بگو: معجزات فقط در اختيار خداست، و شما [اى مردم مؤمن!] چه مى‌دانيد [كه حقيقت چيست؟] حقيقت اين است كه اگر آن معجزه هم بيايد، ايمان نمى‌آورند.

وَ نُقَلِّبُ أَفۡ‍ِٔدَتَهُمۡ وَ أَبۡصَٰرَهُمۡ كَمَا لَمۡ يُؤۡمِنُواْ بِهِۦٓ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَ نَذَرُهُمۡ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ

و دل‌ها و ديدگانشان را [كه وسيله فهم و بصيرت است، به سزاى لجاجت و عنادشان‌] وارونه و دگرگون كرديم، [به اين سبب با آمدن معجزه دلخواهشان هم ايمان نمى‌آورند] همان‌گونه كه نخستين بار به آيات قرآن ايمان نياوردند، آنان را در طغيانشان رها مى‌كنيم تا پيوسته سرگردان باشند.

وَ لَوۡ أَنَّنَا نَزَّلۡنَآ إِلَيۡهِمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ وَ كَلَّمَهُمُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَ حَشَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ كُلَّ شَيۡءٖ قُبُلٗا مَّا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُوٓاْ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ وَ لَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ يَجۡهَلُونَ

و مسلما اگر ما فرشتگان را به سوى آنان نازل مى‌كرديم، و مردگان با آنان سخن مى‌گفتند، و همه چيز را گروه گروه در برابرشان گرد مى‌آورديم، باز هم [از روى اراده و اختيار] ايمان نمى‌آوردند؛ مگر آنكه خدا [ايمان آوردنشان را به طور اجبار] بخواهد، ولى بيشترشان نادانى و جهالت مى‌ورزند.

وَ كَذَٰلِكَ جَعَلۡنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوّٗا شَيَٰطِينَ ٱلۡإِنسِ وَ ٱلۡجِنِّ يُوحِي بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٖ زُخۡرُفَ ٱلۡقَوۡلِ غُرُورٗا وَ لَوۡ شَآءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرۡهُمۡ وَ مَا يَفۡتَرُونَ

و اين گونه براى هر پيامبرى دشمنانى از شياطين انس و جن قرار داديم، كه براى فريب مردم همواره گفتارى باطل ولى به ظاهر آراسته و دلپسند به يكديگر القاء مى‌كنند، و اگر پروردگارت مى‌خواست چنين نمى‌كردند، پس آنان و آنچه را به دروغ به هم مى‌بافند واگذار.

وَ لِتَصۡغَىٰٓ إِلَيۡهِ أَفۡ‍ِٔدَةُ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ وَ لِيَرۡضَوۡهُ وَ لِيَقۡتَرِفُواْ مَا هُم مُّقۡتَرِفُونَ

و [ما به عنوان آزمايش بندگان از القاى گفتار باطل توسط شياطين انس و جن به يكديگر مانع نشديم‌] تا دل‌هاى كسانى كه به آخرت ايمان ندارند به آن القائات متمايل شود، و آن را بپسندد و [براى رسيدن به منتهاى شقاوت كه كيفر لجاجت و عناد آنان است‌] هر عمل زشتى را كه بخواهند انجام دهند، نهايتا انجام دهند.

أَفَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَبۡتَغِي حَكَمٗا وَ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ إِلَيۡكُمُ ٱلۡكِتَٰبَ مُفَصَّلٗا وَ ٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يَعۡلَمُونَ أَنَّهُۥ مُنَزَّلٞ مِّن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ

آيا جز خدا حاكم و داورى بطلبم؟! در حالى كه اوست كه اين كتاب آسمانى را كه [همه معارف و احكام در آن‌] به تفصيل بيان شده به سوى شما نازل كرد؛ و اهل كتاب [به ويژه دانشمندان آنان‌] مى‌دانند كه اين كتاب [قرآن‌] از سوى پروردگارت به درستى و راستى نازل شده؛ پس [در اينكه معجزه خواهى منكران و مخالفت‌هاى اهل كتاب از روى حقيقت‌جويى نيست‌] از ترديدكنندگان مباش.

وَ تَمَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدۡقٗا وَ عَدۡلٗا لَّا مُبَدِّلَ لِكَلِمَٰتِهِۦ وَ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ

و سخن پروردگارت از روى راستى و عدل كامل شد، سخنان او را تغيير دهنده‌اى نيست؛ و او شنوا و داناست.

وَ إِن تُطِعۡ أَكۡثَرَ مَن فِي ٱلۡأَرۡضِ يُضِلُّوكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَ إِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ

اگر از بيشتر مردم روى زمين پيروى كنى [و آرا و خواسته‌هايشان را گردن نهى‌] تو را از راه خدا گمراه مى‌كنند؛ آنان فقط از گمان و پندار [كه پايه علمى و منطقى ندارد] پيروى مى‌كنند، و تنها به حدس و تخمين تكيه مى‌زنند.

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ مَن يَضِلُّ عَن سَبِيلِهِۦ وَ هُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ

يقينا پروردگارت به كسى كه از راه او گمراه مى‌شود و نيز به راه يافتگان داناتر است.

فَكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ إِن كُنتُم بِ‍َٔايَٰتِهِۦ مُؤۡمِنِينَ

پس اگر به آيات خدا ايمان داريد، از آنچه [از گوشت حيوان حلال گوشتى‌] كه [وقت ذبح شدن‌] نام خدا بر او برده شده بخوريد [نه از ذبيحه گمراهان.]

وَ مَا لَكُمۡ أَلَّا تَأۡكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَ قَدۡ فَصَّلَ لَكُم مَّا حَرَّمَ عَلَيۡكُمۡ إِلَّا مَا ٱضۡطُرِرۡتُمۡ إِلَيۡهِ وَ إِنَّ كَثِيرٗا لَّيُضِلُّونَ بِأَهۡوَآئِهِم بِغَيۡرِ عِلۡمٍ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُعۡتَدِينَ

و شما را چه شده [كه به دنبال ياوه‌گويى مشركان‌] از آنچه [چون گوشت ذبيحه‌اى‌] كه نام خدا بر آن برده شده نمى‌خوريد؟! در صورتى كه آنچه را خدا بر شما حرام نموده براى شما بيان كرده است، مگر چيزى كه [براى حفظ جانتان‌] به خوردن آن ناچار شويد؛ و قطعا بسيارى [از بدانديشان‌]، ديگران را از روى جهل و نادانى با هواهاى نفسانى خود گمراه مى‌كنند؛ يقينا پروردگارت به تجاوزكاران [از حدود حق‌] داناتر است.

وَ ذَرُواْ ظَٰهِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَ بَاطِنَهُۥٓ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡسِبُونَ ٱلۡإِثۡمَ سَيُجۡزَوۡنَ بِمَا كَانُواْ يَقۡتَرِفُونَ

گناه آشكار و پنهان را رها كنيد؛ قطعا كسانى كه مرتكب گناه مى‌شوند به زودى در برابر آنچه همواره مرتكب مى‌شدند، مجازات خواهند شد.

وَ لَا تَأۡكُلُواْ مِمَّا لَمۡ يُذۡكَرِ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَ إِنَّهُۥ لَفِسۡقٞ وَ إِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ لَيُوحُونَ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِهِمۡ لِيُجَٰدِلُوكُمۡ وَ إِنۡ أَطَعۡتُمُوهُمۡ إِنَّكُمۡ لَمُشۡرِكُونَ

از آنچه [هنگام ذبح شدن‌] نام خدا بر آن برده نشده نخوريد؛ مسلما خوردن آن فسق [و بيرون رفتن از عرصه طاعت خدا] است؛ قطعا شياطين [شبهات ناروايى را به ضد احكام خدا] به دوستانشان القاء مى‌كنند تا با شما [درباره احكام خدا] مجادله و ستيزه كنند، و اگر از آنان پيروى كنيد، يقينا شما هم مشركيد.

أَ وَ مَن كَانَ مَيۡتٗا فَأَحۡيَيۡنَٰهُ وَ جَعَلۡنَا لَهُۥ نُورٗا يَمۡشِي بِهِۦ فِي ٱلنَّاسِ كَمَن مَّثَلُهُۥ فِي ٱلظُّلُمَٰتِ لَيۡسَ بِخَارِجٖ مِّنۡهَا كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلۡكَٰفِرِينَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

آيا كسى كه [از نظر عقلى و روحى‌] مرده بود و ما او را [به وسيله هدايت و ايمان‌] زنده كرديم، و براى وى نورى قرار داديم تا در پرتو آن در ميان مردم [به درستى و سلامت‌] حركت كند، مانند كسى است كه در تاريكى‌ها [ى جهل و گمراهى‌] است و از آن بيرون شدنى نيست؟! اين گونه براى كافران [به خاطر لجاجت و عنادشان‌] آنچه انجام مى‌دادند، آراسته شد [تا گمان كنند اعمالى را كه انجام مى‌دهند نيكوست.]

وَ كَذَٰلِكَ جَعَلۡنَا فِي كُلِّ قَرۡيَةٍ أَكَٰبِرَ مُجۡرِمِيهَا لِيَمۡكُرُواْ فِيهَا وَ مَا يَمۡكُرُونَ إِلَّا بِأَنفُسِهِمۡ وَ مَا يَشۡعُرُونَ

و اين گونه [كه در مكه مى‌بينى‌] در هر آبادى و شهرى رؤسا و سردمداران گنهكارى قرار داديم تا در آن [براى گمراه كردن مردم‌] نيرنگ زنند، ولى جز به خودشان نيرنگ نمى‌زنند، و [اين واقعيت را] درك نمى‌كنند.

وَ إِذَا جَآءَتۡهُمۡ ءَايَةٞ قَالُواْ لَن نُّؤۡمِنَ حَتَّىٰ نُؤۡتَىٰ مِثۡلَ مَآ أُوتِيَ رُسُلُ ٱللَّهِۘ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ حَيۡثُ يَجۡعَلُ رِسَالَتَهُۥ سَيُصِيبُ ٱلَّذِينَ أَجۡرَمُواْ صَغَارٌ عِندَ ٱللَّهِ وَ عَذَابٞ شَدِيدُۢ بِمَا كَانُواْ يَمۡكُرُونَ

و چون آيه و معجزه‌اى [براى هدايتشان‌] به سوى آنان آيد، مى‌گويند: هرگز ايمان نمى‌آوريم تا نظير آنچه به پيامبران خدا داده شده به ما هم داده شود. خدا داناتر است كه مقام رسالت را در كجا قرار دهد؛ به زودى آنان را كه گناه كرده‌اند به كيفر نيرنگى كه [همواره براى گمراه كردن مردم‌] مى‌زدند، در پيشگاه خدا ذلت و خوارى و عذابى سخت خواهد رسيد.

فَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يَهۡدِيَهُۥ يَشۡرَحۡ صَدۡرَهُۥ لِلۡإِسۡلَٰمِ وَ مَن يُرِدۡ أَن يُضِلَّهُۥ يَجۡعَلۡ صَدۡرَهُۥ ضَيِّقًا حَرَجٗا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي ٱلسَّمَآءِ كَذَٰلِكَ يَجۡعَلُ ٱللَّهُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ

پس كسى را كه خدا بخواهد هدايت كند، سينه‌اش را براى [پذيرفتن‌] اسلام مى‌گشايد؛ و كسى را كه [به خاطر لجاجت و عنادش‌] بخواهد گمراه نمايد، سينه‌اش را چنان تنگ مى‌كند كه گويى به زحمت در آسمان بالا مى‌رود؛ خدا اين گونه پليدى را بر كسانى كه ايمان نمى‌آورند، قرار مى‌دهد.

وَ هَٰذَا صِرَٰطُ رَبِّكَ مُسۡتَقِيمٗا قَدۡ فَصَّلۡنَا ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ

و اين [قرآن و اسلام‌] راه راست پروردگار توست؛ ما آيات را براى گروهى كه متذكر مى‌شوند، بيان كرديم.

لَهُمۡ دَارُ ٱلسَّلَٰمِ عِندَ رَبِّهِمۡ وَ هُوَ وَلِيُّهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

براى آنان نزد پروردگارشان خانه سلامت و امن است؛ و به پاداش كارهاى پسنديده‌اى كه همواره انجام مى‌دادند يار و سرپرست آنان است.

وَ يَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ قَدِ ٱسۡتَكۡثَرۡتُم مِّنَ ٱلۡإِنسِ وَ قَالَ أَوۡلِيَآؤُهُم مِّنَ ٱلۡإِنسِ رَبَّنَا ٱسۡتَمۡتَعَ بَعۡضُنَا بِبَعۡضٖ وَ بَلَغۡنَآ أَجَلَنَا ٱلَّذِيٓ أَجَّلۡتَ لَنَا قَالَ ٱلنَّارُ مَثۡوَىٰكُمۡ خَٰلِدِينَ فِيهَآ إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٞ

و [ياد كنيد] روزى كه همه جن و انس را جمع مى‌كنيم [و به طايفه جن مى‌گوييم:] اى گروه جن! شما [با وسوسه و اغواگرى خود] در بسيارى از انسان‌ها ميل و رغبت كرديد [تا آنان را گمراه كنيد] و دوستانشان از ميان انسان‌ها مى‌گويند: پروردگارا! هر يك از ما دو گروه [پيشوايان و پيروان‌] از ديگرى بهره‌بردارى كرديم [ما پيروان به بهره‌هاى نامشروع رسيديم، و پيشوايان از منحرف كردن ما بهره ناروا بردند] تا به آن مدت از عمرى كه براى ما مقرر كرده بودى، رسيديم. [خدا] مى‌گويد: آتش، جايگاه شماست، در آن جاودانه‌ايد، مگر آنكه خدا نجات شما را بخواهد؛ يقينا پروردگارت حكيم و داناست.

وَ كَذَٰلِكَ نُوَلِّي بَعۡضَ ٱلظَّٰلِمِينَ بَعۡضَۢا بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ

اين گونه برخى ستمكاران را بر برخى به كيفر گناهانى كه همواره مرتكب مى‌شدند، مسلط و چيره مى‌كنيم.

يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ وَ ٱلۡإِنسِ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِي وَ يُنذِرُونَكُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَا قَالُواْ شَهِدۡنَا عَلَىٰٓ أَنفُسِنَا وَ غَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَ شَهِدُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰفِرِينَ

[در قيامت خطاب مى‌رسد:] اى گروه جن و انس! آيا براى شما از جنس خودتان پيامبرانى نيامدند كه همواره آيات مرا بر شما مى‌خواندند و شما را از ديدار امروزتان هشدار مى‌دادند؟ مى‌گويند: ما به زيان خود گواهى مى‌دهيم [كه: آمدند، ولى ما تكذيبشان كرديم‌] و [جلوه‌هاى پر زرق و برق‌] زندگى دنيا آنان را فريفت، و [اكنون در اين عرصه هول‌انگيز] به زيان خود گواهى مى‌دهند كه [در دنيا] كافر بودند.

ذَٰلِكَ أَن لَّمۡ يَكُن رَّبُّكَ مُهۡلِكَ ٱلۡقُرَىٰ بِظُلۡمٖ وَ أَهۡلُهَا غَٰفِلُونَ

اين [فرستادن پيامبران‌] براى اين است كه پروردگارت مردم شهرها و آبادى‌ها را در حالى كه اهلشان [پيش از آمدن پيامبران‌] بى‌خبر [از توحيد و معاد و حقايق‌] باشند، از روى ستم هلاك نمى‌كند.

وَ لِكُلّٖ دَرَجَٰتٞ مِّمَّا عَمِلُواْ وَ مَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا يَعۡمَلُونَ

و [در قيامت‌] براى هر كدام [از دو گروه جن و انس‌] به سزاى آنچه انجام مى‌دادند، درجاتى [از ثواب و عذاب‌] است؛ و پروردگارت از آنچه انجام مى‌دهند، بى‌خبر نيست.

وَ رَبُّكَ ٱلۡغَنِيُّ ذُو ٱلرَّحۡمَةِ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَ يَسۡتَخۡلِفۡ مِنۢ بَعۡدِكُم مَّا يَشَآءُ كَمَآ أَنشَأَكُم مِّن ذُرِّيَّةِ قَوۡمٍ ءَاخَرِينَ

و پروردگارت بى‌نياز و صاحب رحمت است، اگر بخواهد همه شما را هلاك مى‌نمايد، و پس از شما هر نسلى كه بخواهد جايگزين شما مى‌كند، همان گونه كه شما را از نسل گروهى ديگر پديد آورد.

إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لَأٓتٖ وَ مَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ

بى‌ترديد آنچه [از ثواب و عقاب‌] به شما وعده مى‌دهند، آمدنى است؛ و شما عاجز كننده خدا نيستيد [تا بتوانيد از دسترس قدرتش بيرون رويد.]

قُلۡ يَٰقَوۡمِ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنِّي عَامِلٞ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن تَكُونُ لَهُۥ عَٰقِبَةُ ٱلدَّارِ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ

بگو: اى قوم! تا جايى كه در قدرت شماست [براى مبارزه با من و آيينم‌] بكوشيد، من هم [در انجام دادن وظايفم‌] مى‌كوشم، به زودى خواهيد دانست كه سرانجام خوش و نيكوى سراى آخرت براى كيست؟ قطعا ستمكاران رستگار نمى‌شوند.

وَ جَعَلُواْ لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ ٱلۡحَرۡثِ وَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ نَصِيبٗا فَقَالُواْ هَٰذَا لِلَّهِ بِزَعۡمِهِمۡ وَ هَٰذَا لِشُرَكَآئِنَا فَمَا كَانَ لِشُرَكَآئِهِمۡ فَلَا يَصِلُ إِلَى ٱللَّهِ وَ مَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلَىٰ شُرَكَآئِهِمۡ سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ

و مشركان از زراعت و چهارپايانى كه خدا آفريده براى او سهمى قرار دادند، و به گمان بى‌اساس خود گفتند: اين سهم خدا، و اين سهم بتان ما؛ [و عقيده داشتند] آنچه براى بتانشان باشد به خدا نمى‌رسد و آنچه براى خدا باشد [در صورتى كه سهم بتان كمبودى داشته باشد] به آنها مى‌رسد؛ بد است آنچه داورى مى‌كنند.

وَ كَذَٰلِكَ زَيَّنَ لِكَثِيرٖ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ قَتۡلَ أَوۡلَٰدِهِمۡ شُرَكَآؤُهُمۡ لِيُرۡدُوهُمۡ وَ لِيَلۡبِسُواْ عَلَيۡهِمۡ دِينَهُمۡ وَ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا فَعَلُوهُ فَذَرۡهُمۡ وَ مَا يَفۡتَرُونَ

مانند [اين سهم‌بندى بى‌اساس كه هواى نفسشان در نظرشان آراست‌] بتان، كشتن فرزندانشان را در نظرشان آراستند تا سرگردان و هلاكشان سازند و دينشان را بر آنان مشتبه [و آميخته به بدعت‌ها و خرافات‌] كنند؛ اگر خدا مى‌خواست [اجبارا] آن كار را نمى‌كردند [ولى اجبار به عمل و ترك آن مشمول خواست خدا نيست؛] پس آنان را با آنچه دروغ مى‌سازند واگذار.

وَ قَالُواْ هَٰذِهِۦٓ أَنۡعَٰمٞ وَ حَرۡثٌ حِجۡرٞ لَّا يَطۡعَمُهَآ إِلَّا مَن نَّشَآءُ بِزَعۡمِهِمۡ وَ أَنۡعَٰمٌ حُرِّمَتۡ ظُهُورُهَا وَ أَنۡعَٰمٞ لَّا يَذۡكُرُونَ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهَا ٱفۡتِرَآءً عَلَيۡهِ سَيَجۡزِيهِم بِمَا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ

و به گمان بى‌اساس خود گفتند: اين چهار پايان و زراعتى كه [سهم خدا و بتان است، خوردنش‌] ممنوع است، فقط كسى كه ما بخواهيم بايد از آنها بخورد، و [اينها] چهارپايانى است كه سوار شدن بر آنان حرام است، و [نيز آنان را] چهارپايانى [بود] كه [هنگام ذبح‌] نام خدا را بر آنها نمى‌بردند، در حالى كه [اين سنت‌ها و قوانين را به دروغ‌] به خدا نسبت مى‌دادند؛ به زودى خدا آنان را در برابر آنچه دروغ مى‌بستند، مجازات خواهد كرد.

وَ قَالُواْ مَا فِي بُطُونِ هَٰذِهِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ خَالِصَةٞ لِّذُكُورِنَا وَ مُحَرَّمٌ عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِنَا وَ إِن يَكُن مَّيۡتَةٗ فَهُمۡ فِيهِ شُرَكَآءُ سَيَجۡزِيهِمۡ وَصۡفَهُمۡ إِنَّهُۥ حَكِيمٌ عَلِيمٞ

و گفتند: آنچه در شكم اين چهارپايان است [در صورتى كه زنده بيرون آيد] ويژه مردان ماست، و بر همسرانمان حرام است، و اگر مرده باشد همگى در آن شريكند؛ به زودى خدا آنان را بر اين توصيف بى‌پايه و باطلشان جزا خواهد داد، زيرا خدا حكيم و داناست.

قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ قَتَلُوٓاْ أَوۡلَٰدَهُمۡ سَفَهَۢا بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَ حَرَّمُواْ مَا رَزَقَهُمُ ٱللَّهُ ٱفۡتِرَآءً عَلَى ٱللَّهِ قَدۡ ضَلُّواْ وَ مَا كَانُواْ مُهۡتَدِينَ

قطعا كسانى كه فرزندان خود را از روى سبك مغزى و جهالت كشته‌اند، و آنچه را خدا روزى آنان كرده بود بر پايه دروغ بستن به خدا حرام شمرده‌اند، زيان كردند؛ به راستى كه گمراه شدند و هدايت يافته نبودند.

وَ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَ جَنَّٰتٖ مَّعۡرُوشَٰتٖ وَ غَيۡرَ مَعۡرُوشَٰتٖ وَ ٱلنَّخۡلَ وَ ٱلزَّرۡعَ مُخۡتَلِفًا أُكُلُهُۥ وَ ٱلزَّيۡتُونَ وَ ٱلرُّمَّانَ مُتَشَٰبِهٗا وَ غَيۡرَ مُتَشَٰبِهٖ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَ ءَاتُواْ حَقَّهُۥ يَوۡمَ حَصَادِهِۦ وَ لَا تُسۡرِفُوٓاْ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ

و اوست كه باغ‌هايى [كه درختانش برافراشته‌] بر داربست و باغ‌هايى [كه درختانش‌] بدون داربست [است‌]، و درخت خرما، و كشتزار با محصولات گوناگون، و زيتون، و انار شبيه به هم و بى‌شباهت به هم را پديد آورد. از ميوه‌هاى آنها هنگامى كه ميوه داد بخوريد، و حق [الهى‌] آن را روز دروكردنش [كه به تهيدستان اختصاص داده شده‌] بپردازيد، و از اسراف [در خوردن وخرج كردن‌] بپرهيزيد، كه قطعا خدا اسراف كنندگان را دوست ندارد.

وَ مِنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ حَمُولَةٗ وَ فَرۡشٗا كُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ وَ لَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٞ

و از دام‌ها، حيوانات باربر و حيوانات كرك و پشم‌دهنده را [آفريد]؛ از آنچه خدا روزى شما كرده بخوريد، و از گام‌هاى شيطان پيروى نكنيد، كه بى‌ترديد او براى شما دشمنى آشكار است.

ثَمَٰنِيَةَ أَزۡوَٰجٖ مِّنَ ٱلضَّأۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَ مِنَ ٱلۡمَعۡزِ ٱثۡنَيۡنِ قُلۡ ءَآلذَّكَرَيۡنِ حَرَّمَ أَمِ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ أَمَّا ٱشۡتَمَلَتۡ عَلَيۡهِ أَرۡحَامُ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ نَبِّ‍ُٔونِي بِعِلۡمٍ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

[از حيوانات حلال گوشت و قابل استفاده شما] هشت نوع همراه با جفتش [را آفريد] از گوسفند يك نر و يك ماده، از بز يك نر و يك ماده، بگو: آيا خدا، نر گوسفند و بز، يا ماده گوسفند و بز را يا آنچه را كه رحم آن دو ماده در برگرفته حرام كرده؟ اگر راستگوييد از روى علم و دانش به من خبر دهيد.

وَ مِنَ ٱلۡإِبِلِ ٱثۡنَيۡنِ وَ مِنَ ٱلۡبَقَرِ ٱثۡنَيۡنِ قُلۡ ءَآلذَّكَرَيۡنِ حَرَّمَ أَمِ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ أَمَّا ٱشۡتَمَلَتۡ عَلَيۡهِ أَرۡحَامُ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ أَمۡ كُنتُمۡ شُهَدَآءَ إِذۡ وَصَّىٰكُمُ ٱللَّهُ بِهَٰذَا فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا لِّيُضِلَّ ٱلنَّاسَ بِغَيۡرِ عِلۡمٍ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ

و از شتر يك نر و يك ماده و از گاو يك نر و يك ماده [را آفريد] بگو: آيا خدا نرينه شتر و گاو يا ماده هر دو را يا آنچه را كه رحم آن دو ماده دربرگرفته حرام كرده؟ يا زمانى كه خدا شما را به اين [حرام ساختگى‌] سفارش كرد حاضر بوديد، پس ستمكارتر از كسى كه به خدا دروغ بندد تا مردم را از روى نادانى و جهالت گمراه كند، كيست؟! مسلما خدا گروه ستمكاران را هدايت نمى‌كند.

قُل لَّآ أَجِدُ فِي مَآ أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّمًا عَلَىٰ طَاعِمٖ يَطۡعَمُهُۥٓ إِلَّآ أَن يَكُونَ مَيۡتَةً أَوۡ دَمٗا مَّسۡفُوحًا أَوۡ لَحۡمَ خِنزِيرٖ فَإِنَّهُۥ رِجۡسٌ أَوۡ فِسۡقًا أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَ لَا عَادٖ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

بگو: در احكامى كه به من وحى شده [خوراك‌] حرامى را بر خورنده‌اى كه ميل دارد آن را بخورد نمى‌يابم، مگر آنكه مردار يا خون ريخته شده [از رگ‌هاى حيوان‌] يا گوشت خوك باشد كه يقينا همه نجس و پليدند، يا حيوانى كه از روى نافرمانى از دستور خدا [هنگام ذبح‌] نام غير خدا بر آن برده شده؛ پس كسى كه [براى نجات جانش از خطر] به خوردن آنها ناچار شود در حالى كه خواهان لذت نباشد و از حد لازم تجاوز نكند [گناهى بر او نيست؛] يقينا پروردگارت بسيار آمرزنده و مهربان است.

وَ عَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا كُلَّ ذِي ظُفُرٖ وَ مِنَ ٱلۡبَقَرِ وَ ٱلۡغَنَمِ حَرَّمۡنَا عَلَيۡهِمۡ شُحُومَهُمَآ إِلَّا مَا حَمَلَتۡ ظُهُورُهُمَآ أَوِ ٱلۡحَوَايَآ أَوۡ مَا ٱخۡتَلَطَ بِعَظۡمٖ ذَٰلِكَ جَزَيۡنَٰهُم بِبَغۡيِهِمۡ وَ إِنَّا لَصَٰدِقُونَ

و هر حيوان ناخن‌دار، و پيه گاو و گوسفند را بر يهوديان حرام كرديم مگر چربى‌هايى كه بر پشت يا روده‌هاى آنان است، يا آنچه آميخته و مخلوط با استخوان است؛ اين [تحريم‌] را به سبب ستم كردنشان به آنان كيفر داديم، و يقينا ما راستگوييم.

فَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل رَّبُّكُمۡ ذُو رَحۡمَةٖ وَٰسِعَةٖ وَ لَا يُرَدُّ بَأۡسُهُۥ عَنِ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

اگر تو را تكذيب كردند، بگو: پروردگارمان صاحب رحمتى گسترده است، ولى عذاب او هم از گروه مجرمان بازگردانده نخواهد شد.

سَيَقُولُ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَآ أَشۡرَكۡنَا وَ لَآ ءَابَآؤُنَا وَ لَا حَرَّمۡنَا مِن شَيۡءٖ كَذَٰلِكَ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ حَتَّىٰ ذَاقُواْ بَأۡسَنَا قُلۡ هَلۡ عِندَكُم مِّنۡ عِلۡمٖ فَتُخۡرِجُوهُ لَنَآ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا تَخۡرُصُونَ

كسانى كه براى خدا شريك و همتا قرار دادند به زودى خواهند گفت: اگر خدا مى‌خواست نه ما شرك مى‌ورزيديم و نه پدرانمان، و نه چيزى [از حلال خدا را خودسرانه‌] حرام مى‌كرديم [پس شرك و تحريم ما جبرى بوده نه اختيارى‌] كسانى كه پيش از اينان بودند [بر اساس همين عقيده باطل پيامبران را] تكذيب كردند تا عذاب و انتقام ما را چشيدند؛ بگو: آيا نزد شما دانشى [استوار و منطقى مستدل بر عقايدتان‌] هست كه آن را براى ما آشكار كنيد؟ شما فقط از پندارهاى واهى و پوچ پيروى مى‌كنيد و جز به حدس و گمان تكيه نمى‌زنيد.

قُلۡ فَلِلَّهِ ٱلۡحُجَّةُ ٱلۡبَٰلِغَةُ فَلَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ

بگو: دليل و برهان رسا [كه قابل رد، ايراد، شك و ترديد نيست‌] مخصوص خداست، و اگر خدا مى‌خواست قطعا همه شما را [به طور جبر] هدايت مى‌كرد.

قُلۡ هَلُمَّ شُهَدَآءَكُمُ ٱلَّذِينَ يَشۡهَدُونَ أَنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَ هَٰذَا فَإِن شَهِدُواْ فَلَا تَشۡهَدۡ مَعَهُمۡ وَ لَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِ‍َٔايَٰتِنَا وَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ وَ هُم بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُونَ

[به مدعيان تحريم‌هاى خودسرانه‌] بگو: گواهان خود را كه گواهى مى‌دهند بر اينكه خدا اين امور را حرام كرده بياوريد. پس اگر گواهان هم گواهى دادند تو با آنان گواهى مده؛ [زيرا گواهى دادنشان ناحق و نارواست‌] و از هواهاى نفسانى آنان كه آيات ما را تكذيب كردند، و كسانى كه به آخرت ايمان ندارند، و براى پروردگارشان شريك و همتا قرار مى‌دهند، پيروى مكن.

قُلۡ تَعَالَوۡاْ أَتۡلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمۡ عَلَيۡكُمۡ أَلَّا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡ‍ٔٗا وَ بِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَ لَا تَقۡتُلُوٓاْ أَوۡلَٰدَكُم مِّنۡ إِمۡلَٰقٖ نَّحۡنُ نَرۡزُقُكُمۡ وَ إِيَّاهُمۡ وَ لَا تَقۡرَبُواْ ٱلۡفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَ مَا بَطَنَ وَ لَا تَقۡتُلُواْ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ

بگو: بياييد تا آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده بخوانم: اينكه چيزى را شريك او قرار مدهيد، و به پدر و مادر نيكى كنيد، و فرزندانتان را از [ترس‌] تنگدستى نكشيد، ما شما و آنان را روزى مى‌دهيم، و به كارهاى زشت چه آشكار و چه پنهانش نزديك نشويد، و انسانى را كه خدا محترم شمرده جز به حق نكشيد؛ خدا اين [گونه‌] به شما سفارش كرده تا بينديشيد.

وَ لَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥ وَ أَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَ ٱلۡمِيزَانَ بِٱلۡقِسۡطِ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَا وَ إِذَا قُلۡتُمۡ فَٱعۡدِلُواْ وَ لَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰ وَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ أَوۡفُواْ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ

و به مال يتيم جز به روشى كه نيكوتر است، نزديك نشويد تا به حد بلوغ [بدنى و عقلى‌] خود برسد، و پيمانه و ترازو را بر اساس عدالت و انصاف كامل و تمام بدهيد؛ هيچ كس را جز به اندازه توانش تكليف نمى‌كنيم؛ و هنگامى كه سخن گوييد، عدالت ورزيد هر چند درباره خويشان باشد، و به پيمان خدا وفا كنيد؛ خدا اين [گونه‌] به شما سفارش كرده تا پند گيريد.

وَ أَنَّ هَٰذَا صِرَٰطِي مُسۡتَقِيمٗا فَٱتَّبِعُوهُ وَ لَا تَتَّبِعُواْ ٱلسُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمۡ عَن سَبِيلِهِۦ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ

و مسلما اين [برنامه‌هاى محكم و استوار و قوانين و مقررات حكيمانه‌] راه راست من است؛ بنابراين از آن پيروى كنيد و از راه‌هاى ديگر پيروى مكنيد كه شما را از راه او پراكنده مى‌كند؛ خدا اين [گونه‌] به شما سفارش كرده تا پرهيزكار شويد.

ثُمَّ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ تَمَامًا عَلَى ٱلَّذِيٓ أَحۡسَنَ وَ تَفۡصِيلٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَ هُدٗى وَ رَحۡمَةٗ لَّعَلَّهُم بِلِقَآءِ رَبِّهِمۡ يُؤۡمِنُونَ

سپس به موسى كتاب داديم براى اينكه [نعمت خود را] بر آنان كه نيكى كردند كامل كنيم، و براى اينكه همه احكام و معارفى كه مورد نياز بنى‌اسرائيل بود، تفصيل و توضيح دهيم و براى اينكه هدايت و رحمت [بر آنان‌] باشد تا به ديدار [پاداش و مقام قرب‌] پروردگارشان ايمان آورند.

وَ هَٰذَا كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ مُبَارَكٞ فَٱتَّبِعُوهُ وَ ٱتَّقُواْ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ

و اين [قرآن‌] كتابى پرفايده است كه ما آن را نازل كرديم پس آن را پيروى كنيد و [از مخالفت با آن‌] بپرهيزيد تا مشمول رحمت شويد.

أَن تَقُولُوٓاْ إِنَّمَآ أُنزِلَ ٱلۡكِتَٰبُ عَلَىٰ طَآئِفَتَيۡنِ مِن قَبۡلِنَا وَ إِن كُنَّا عَن دِرَاسَتِهِمۡ لَغَٰفِلِينَ

[آرى، قرآن را نازل كرديم‌] تا [شما مشركان‌] نگوييد: كتاب آسمانى فقط بر دو گروه پيش از ما [يهود و نصارى‌] نازل شد و [چون به لغت ما نبود] از [ياد گرفتن‌] قرائت آنان و آموزششان بى‌خبر مانديم.

أَوۡ تَقُولُواْ لَوۡ أَنَّآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا ٱلۡكِتَٰبُ لَكُنَّآ أَهۡدَىٰ مِنۡهُمۡ فَقَدۡ جَآءَكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَ هُدٗى وَ رَحۡمَةٞ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن كَذَّبَ بِ‍َٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَ صَدَفَ عَنۡهَا سَنَجۡزِي ٱلَّذِينَ يَصۡدِفُونَ عَنۡ ءَايَٰتِنَا سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يَصۡدِفُونَ

يا نگوييد: اگر كتاب آسمانى بر ما نازل مى‌شد، مسلما از آن دو گروه راه يافته‌تر بوديم، اينك برهانى آشكار و هدايت و رحمتى از سوى پروردگارتان براى شما آمد، پس ستمكارتر از كسى كه آيات خدا را تكذيب كند و از آن‌ها روى بگرداند كيست؟ به زودى كسانى [را] كه از آيات ما روى مى‌گردانند، به خاطر روى گرداندنشان به عذابى سخت مجازات خواهيم كرد.

هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ رَبُّكَ أَوۡ يَأۡتِيَ بَعۡضُ ءَايَٰتِ رَبِّكَ يَوۡمَ يَأۡتِي بَعۡضُ ءَايَٰتِ رَبِّكَ لَا يَنفَعُ نَفۡسًا إِيمَٰنُهَا لَمۡ تَكُنۡ ءَامَنَتۡ مِن قَبۡلُ أَوۡ كَسَبَتۡ فِيٓ إِيمَٰنِهَا خَيۡرٗا قُلِ ٱنتَظِرُوٓاْ إِنَّا مُنتَظِرُونَ

آيا جز اين انتظار دارند كه فرشتگان [عذاب‌] به سويشان آيند، يا [قيامت‌] پروردگارت [كه روز جلوه كامل حق و ظهور وانكشاف تام توحيد است‌] بيايد، يا برخى از نشانه‌هاى پروردگارت [مانند مرگ و آثار پس از آن‌] تحقق يابد؟ روزى كه برخى از نشانه‌هاى پروردگارت به ظهور آيد، ايمان آوردن كسى كه پيش از اين ايمان نياورده يا در حال ايمانش عمل شايسته‌اى انجام نداده سودى نخواهد داشت. بگو: [شما با اين وضع ناروايى كه داريد] منتظر [عذاب‌] باشيد. ما هم منتظريم [كه عذاب خدا به شما برسد.]

إِنَّ ٱلَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمۡ وَ كَانُواْ شِيَعٗا لَّسۡتَ مِنۡهُمۡ فِي شَيۡءٍ إِنَّمَآ أَمۡرُهُمۡ إِلَى ٱللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ

مسلما كسانى كه دينشان را بخش بخش كردند، وگروه گروه شدند، تو را هيچ پيوندى با آنان نيست، كار آنان فقط با خداست، سپس به اعمالى كه همواره انجام مى‌دادند، آگاهشان مى‌كند.

مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ عَشۡرُ أَمۡثَالِهَا وَ مَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَا وَ هُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ

هر كس كار نيك بياورد، پاداشش ده برابر آن است، و آنان كه كار بد بياورند، جز به مانند آن مجازات نيابند و مورد ستم قرار نمى‌گيرند.

قُلۡ إِنَّنِي هَدَىٰنِي رَبِّيٓ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ دِينٗا قِيَمٗا مِّلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗا وَ مَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

بگو: يقينا پروردگارم مرا به راه راست هدايت كرد، به دينى پايدار و استوار، دين ابراهيم يكتاپرست حق‌گرا، و از مشركان نبود.

قُلۡ إِنَّ صَلَاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحۡيَايَ وَ مَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

بگو: مسلما نماز و عبادتم و زندگى كردن و مرگم براى خدا پروردگار جهانيان است.

لَا شَرِيكَ لَهُۥ وَ بِذَٰلِكَ أُمِرۡتُ وَ أَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡمُسۡلِمِينَ

او را شريكى نيست، و به اين [يگانه‌پرستى‌] مأمورم، و نخستين كسى هستم كه [در اين آيين‌] تسليم [فرمان‌ها و احكام‌] اويم.

قُلۡ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَبۡغِي رَبّٗا وَ هُوَ رَبُّ كُلِّ شَيۡءٖ وَ لَا تَكۡسِبُ كُلُّ نَفۡسٍ إِلَّا عَلَيۡهَا وَ لَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُم مَّرۡجِعُكُمۡ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ

بگو: آيا جز خدا پروردگارى بجويم در حالى كه او پروردگار هر چيزى است؟! و هيچ كس جز به زيان خود [عمل زشتى‌] مرتكب نمى‌شود، و هيچ سنگين بارى بار گناه ديگرى را بر نمى‌دارد؛ سپس بازگشت همه شما به سوى پروردگارتان خواهد بود، پس شما را به [حقانيت‌] آنچه درباره آن [با مردم مؤمن‌] اختلاف مى‌كرديد، آگاه مى‌كند.

وَ هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَكُمۡ خَلَٰٓئِفَ ٱلۡأَرۡضِ وَ رَفَعَ بَعۡضَكُمۡ فَوۡقَ بَعۡضٖ دَرَجَٰتٖ لِّيَبۡلُوَكُمۡ فِي مَآ ءَاتَىٰكُمۡ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ ٱلۡعِقَابِ وَ إِنَّهُۥ لَغَفُورٞ رَّحِيمُۢ

اوست كسى كه شما را در زمين، جانشينان [نسل‌هاى گذشته‌] قرار داد، و [پايه‌هاى مادى و معنوى‌] برخى از شما را بر برخى ديگر به درجاتى بالا برد، تا شما را در آنچه به شما عطا كرده بيازمايد؛ قطعا پروردگارت زود كيفر است، و يقينا بسيار آمرزنده و مهربان است.