بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ حم

بنام خداى رحمان رحيم؛ حاء، ميم.

تَنْزِيلُ الْكِتابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ

اين كتاب از جانب خداى توانا و مصلحتكار نازل شده است.

إِنَّ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ لِلْمُؤْمِنِينَ

حقا كه در آسمانها و زمين مؤمنان را دلائلى هست.

وَ فِي خَلْقِكُمْ وَ ما يَبُثُّ مِنْ دابَّةٍ آياتٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ

و در آفرينش شما و آنچه از جنبنده در زمين منتشر مى‌كند آياتى است يقين جويندگان را.

وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ رِزْقٍ فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ تَصْرِيفِ الرِّياحِ آياتٌ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ

پى در پى بودن شب و روز و آنچه خدا از آسمان آب فرستاده و زمين را بعد از مردنش زنده كرده و حركت دادن بادها، آياتى است به آنان كه تعقل مى‌كنند.

تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَ آياتِهِ يُؤْمِنُونَ

اينهاست آيات خدا كه بر تو مى‌خوانيم پس به كدام سخن بعد از خدا و آياتش ايمان مى‌آورند؟!

وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ

واى بر هر دروغگوى گناهكار.

يَسْمَعُ آياتِ اللَّهِ تُتْليٰ عَلَيْهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسْتَكْبِراً كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْها فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِيمٍ

كه آيات خدا را مى‌شنود، كه بر او تلاوت مى‌گردد، سپس متكبرانه در كفر اصرار مى‌ورزد، او را به عذابى دردناك بشارت ده.

وَ إِذا عَلِمَ مِنْ آياتِنا شَيْئاً اتَّخَذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ

و چون چيزى از آيات ما را بداند، آنها را مسخره مى‌گيرد، آنها راست عذاب خوار كننده.

مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ وَ لا يُغْنِي عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَيْئاً وَ لا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ

از پس آنها جهنم است آنچه به دست آورده‌اند و آنچه براى خود سرپرست گرفته‌اند چيزى از آنها را كفايت نمى‌كند.

هٰذا هُديً وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ

قرآن هدايت است، كسانى كه آيات خدا را انكار كرده‌اند عذاب دردناكى دارند.

اللَّهُ الَّذِي سَخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

خدا همانست كه دريا را براى شما مسخر كرد تا كشتى‌ها به فرمان خدا در آن حركت كنند و تا از فضل خدا بطلبيد و تا شكر كنيد.

وَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً مِنْهُ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ

همه آنچه را كه در آسمانها و زمين است براى شما مسخر كرده است در آنچه گفته شد دلائلى است براى مردمى كه فكر مى‌كنند.

قُلْ لِلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لا يَرْجُونَ أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْماً بِما كانُوا يَكْسِبُونَ

به مؤمنان بگو: كسانى را كه روزهاى خدا را اميد ندارند، ناديده بگيرند تا خدا آن قوم را با آنچه مى‌كنند سزا دهد.

مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَيْها ثُمَّ إِليٰ رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ

هر كه كار نيكى انجام دهد. براى خويش است و هر كه كار بد كند بر ضررش است ...

وَ لَقَدْ آتَيْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلَي الْعالَمِينَ

به بنى اسرائيل كتاب و حكم و نبوت داديم و از پاكيزه‌ها رزق عطا كرديم، و آنها را بر جهانيان برترى داديم.

وَ آتَيْناهُمْ بَيِّناتٍ مِنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ

آيات روشنگرى از امر دين در اختيارشان گذاشتيم، اختلاف نكردند مگر بعد از دانستن و از روى حسد، خدايت روز قيامت در آنچه اختلاف مى‌كنند ميانشان‌ قضاوت خواهد كرد.

ثُمَّ جَعَلْناكَ عَليٰ شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْها وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ

سپس تو را بر راهى از امر دين قرار داديم از آن تبعيت كن و از هواهاى آنان كه جاهلند پيروى مكن.

إِنَّهُمْ لَنْ يُغْنُوا عَنْكَ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً وَ إِنَّ الظَّالِمِينَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ اللَّهُ وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ

كه آنها از خدا هيچ چيزى از تو كفايت نكنند، ظالمان بعضى سرپرست بعضى و خدا سرپرست متقيان است.

هٰذا بَصائِرُ لِلنَّاسِ وَ هُديً وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ

اين گفته براى مردم بصيرتها و براى اهل يقين هدايت و رحمت است.

أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَواءً مَحْياهُمْ وَ مَماتُهُمْ ساءَ ما يَحْكُمُونَ

مگر گناهكاران گمان كرده‌اند كه آنها را مانند اهل ايمان و عمل قرار مى‌دهيم كه حيات و مماتشان برابر باشد؟!! بد قضاوت مى‌كنند.

وَ خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ لِتُجْزيٰ كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ

خدا آسمانها و زمين را به حق آفريده و تا هر كس با عمل خويش مجازات شود، آنها مظلوم نمى‌شوند.

أَ فَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَليٰ عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَليٰ سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَليٰ بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ

آيا ديدى آنكه را كه معبودش را هوايش قرار داده و خدا او را با آنكه مى‌داند گمراه كرده و بر گوش و قلبش مهر نهاده و بر چشمش پرده به خصوصى قرار داده است ...؟!!

وَ قالُوا ما هِيَ إِلَّا حَياتُنَا الدُّنْيا نَمُوتُ وَ نَحْيا وَ ما يُهْلِكُنا إِلَّا الدَّهْرُ وَ ما لَهُمْ بِذٰلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ

مشركان گفتند: حياتى نيست مگر اين حيات دنيايى ما، مى‌ميريم و زنده مى‌شويم ما را هلاك نمى‌كند مگر گذشت ايام ...

وَ إِذا تُتْليٰ عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ ما كانَ حُجَّتَهُمْ إِلَّا أَنْ قالُوا ائْتُوا بِآبائِنا إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ

و چون آيات ما بر آنها خوانده شود، نيست دليل آنها مگر آنكه بگويند: اگر راست مى‌گوئيد پدران ما را زنده كنيد؟

قُلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِليٰ يَوْمِ الْقِيامَةِ لا رَيْبَ فِيهِ وَ لٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ

بگو: خدا شما را به وجود مى‌آورد سپس مى‌ميراند و سپس تا روز قيامت كه در آن شكى نيست شما را جمع مى‌كند اما بيشتر مردم نمى‌دانند.

وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ

حكومت آسمانها و زمين خاص خداست روزى كه قيامت قائم شود در آن روز اهل باطل به خسران مى‌افتند.

وَ تَريٰ كُلَّ أُمَّةٍ جاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعيٰ إِليٰ كِتابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

هر امت را به زانو در آمده مى‌بينى، همه امتها به سوى كتاب خويش خوانده شوند امروز مجازات مى‌شويد آنچه را كه مى‌كرديد.

هٰذا كِتابُنا يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِّ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

اين كتاب ماست كه بر شما به حق سخن مى‌گويد ما آنچه را كه مى‌كرديد نسخه بردارى مى‌نموديم.

فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِي رَحْمَتِهِ ذٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ

اما كسانى كه ايمان آورده و اعمال شايسته كرده‌اند، خدايشان به رحمت خويش داخل كند، نجات آشكار همان است.

وَ أَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا أَ فَلَمْ تَكُنْ آياتِي تُتْليٰ عَلَيْكُمْ فَاسْتَكْبَرْتُمْ وَ كُنْتُمْ قَوْماً مُجْرِمِينَ

و اما كسانى كه كافر شده‌اند آيا آيات من بر شما تلاوت نمى‌شد پس تكبر كرديد و قومى گناهكار بوديد.

وَ إِذا قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ السَّاعَةُ لا رَيْبَ فِيها قُلْتُمْ ما نَدْرِي مَا السَّاعَةُ إِنْ نَظُنُّ إِلَّا ظَنًّا وَ ما نَحْنُ بِمُسْتَيْقِنِينَ

و چون گفته مى‌شد: وعده خدا حق است و آخرت خواهد آمد مى‌گفتيد: نمى‌دانيم آخرت چيست فقط گمان مى‌كنيم، يقين نداريم.

وَ بَدا لَهُمْ سَيِّئاتُ ما عَمِلُوا وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِءُونَ

آشكار شد بر آنها عذابهاى آنچه مى‌كردند و گرفت آنها را عذابى كه مسخره‌اش مى‌كردند

وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنْساكُمْ كَما نَسِيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هٰذا وَ مَأْواكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ ناصِرِينَ

گفته شود: امروز شما را فراموش مى‌كنيم چنان كه ملاقات امروز را فراموش كرديد جايگاه شما آتش است، شما را يارانى نيست.

ذٰلِكُمْ بِأَنَّكُمُ اتَّخَذْتُمْ آياتِ اللَّهِ هُزُواً وَ غَرَّتْكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا فَالْيَوْمَ لا يُخْرَجُونَ مِنْها وَ لا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ

اين عذاب براى آنست كه شما آيات خدا را مسخره گرفتيد، زندگى دنيا مغرورتان كرد امروز نه از آن خارج مى‌شوند نه عذرى از آنها پذيرفته است.

فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّماواتِ وَ رَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعالَمِينَ

حمد خاص خداست كه رب آسمانها و رب زمين و رب مخلوقات است.

وَ لَهُ الْكِبْرِياءُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

در آسمانها و زمين، عظمت خاص اوست و فقط اوست توانا و حكيم.