سوره الدخان
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ حم
1به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ حم
وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ
2سوگند به اين كتاب روشنگر،
إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ
3كه ما آن را در شبى پر بركت نازل كرديم؛ ما همواره انذاركننده بودهايم!
فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ
4در آن شب هر امرى بر اساس حكمت (الهى) تدبير و جدا مىگردد.
أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ
5(آرى، نزول قرآن) فرمانى بود از سوى ما؛ ما (محمد (ص) را) فرستاديم!
رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
6اينها همه بخاطر رحمتى است از سوى پروردگارت، كه شنونده و داناست!
رَبِّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما إِنْ كُنْتُمْ مُوقِنِينَ
7(همان) پروردگار آسمانها و زمين و آنچه در ميان آنهاست، اگر اهل يقين هستيد!
لا إِلهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَ يُمِيتُ رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبائِكُمُ الْأَوَّلِينَ
8هيچ معبودى جز او نيست؛ زنده مىكند و مىميراند؛ او پروردگار شما و پروردگار پدران نخستين شماست!
بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ
9ولى آنها در شكند و (با حقايق) بازى مىكنند.
فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّماءُ بِدُخانٍ مُبِينٍ
10پس منتظر روزى باش كه آسمان دود آشكارى پديد آورد ...
يَغْشَي النَّاسَ هٰذا عَذابٌ أَلِيمٌ
11كه همه مردم را فرامىگيرد؛ اين عذاب دردناكى است!
رَبَّنَا اكْشِفْ عَنَّا الْعَذابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ
12(مىگويند:) پروردگارا! عذاب را از ما برطرف كن كه ايمان مىآوريم.
أَنَّي لَهُمُ الذِّكْريٰ وَ قَدْ جاءَهُمْ رَسُولٌ مُبِينٌ
13چگونه: و از كجا متذكر مىشوند با اينكه رسول روشنگر (با معجزات و منطق روشن) به سراغشان آمد!
ثُمَّ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَ قالُوا مُعَلَّمٌ مَجْنُونٌ
14سپس از او روى گردان شدند و گفتند: «او تعليم يافتهاى ديوانه است!»
إِنَّا كاشِفُوا الْعَذابِ قَلِيلاً إِنَّكُمْ عائِدُونَ
15ما عذاب را كمى برطرف مىسازيم، ولى باز به كارهاى خود بازمىگرديد!
يَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْكُبْريٰ إِنَّا مُنْتَقِمُونَ
16(ما از آنها انتقام مىگيريم) در آن روز كه آنها را با قدرت خواهيم گرفت؛ آرى ما انتقام گيرندهايم!
وَ لَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَ جاءَهُمْ رَسُولٌ كَرِيمٌ
17ما پيش از اينها قوم فرعون را آزموديم و رسول بزرگوارى به سراغشان آمد،
أَنْ أَدُّوا إِلَيَّ عِبادَ اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ
18(و به آنان گفت: امور) بندگان خدا را به من واگذاريد كه من فرستاده امينى براى شما هستم!
وَ أَنْ لا تَعْلُوا عَلَي اللَّهِ إِنِّي آتِيكُمْ بِسُلْطانٍ مُبِينٍ
19و در برابر خداوند تكبر نورزيد كه من براى شما دليل روشنى آوردهام!
وَ إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَ رَبِّكُمْ أَنْ تَرْجُمُونِ
20و من به پروردگار خود و پروردگار شما پناه مىبرم از اينكه مرا متهم كنيد!
وَ إِنْ لَمْ تُؤْمِنُوا لِي فَاعْتَزِلُونِ
21و اگر به من ايمان نمىآوريد، از من كنارهگيرى كنيد (و مانع ايمان آوردن مردم نشويد)!
فَدَعا رَبَّهُ أَنَّ هٰؤُلاءِ قَوْمٌ مُجْرِمُونَ
22(آنها هيچ يك از اين پندها را نپذيرفتند، و موسى) به پيشگاه پروردگارش عرضه داشت: اينها قومى مجرمند!
فَأَسْرِ بِعِبادِي لَيْلاً إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ
23(به او دستور داده شد:) بندگان مرا شبانه حركت ده كه شما تعقيب مىشويد!
وَ اتْرُكِ الْبَحْرَ رَهْواً إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ
24(هنگامى كه از دريا گذشتيد) دريا را آرام و گشاده بگذار (و بگذر) كه آنها لشكرى غرقشده خواهند بود!
كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ
25(سرانجام همگى نابود شدند و) چه بسيار باغها و چشمهها كه از خود به جاى گذاشتند،
وَ زُرُوعٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ
26و زراعتها و قصرهاى زيبا و گرانقيمت،
وَ نَعْمَةٍ كانُوا فِيها فاكِهِينَ
27و نعمتهاى فراوان ديگر كه در آن (غرق) بودند!
كَذٰلِكَ وَ أَوْرَثْناها قَوْماً آخَرِينَ
28اينچنين بود ماجراى آنان! و ما (اموال و حكومت) اينها را ميراث براى اقوام ديگرى قرار داديم!
فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ
29نه آسمان بر آنان گريست و نه زمين، و نه به آنها مهلتى داده شد!
وَ لَقَدْ نَجَّيْنا بَنِي إِسْرائِيلَ مِنَ الْعَذابِ الْمُهِينِ
30ما بنى اسرائيل را از عذاب ذلتبار رهايى بخشيديم؛
مِنْ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ كانَ عالِياً مِنَ الْمُسْرِفِينَ
31از فرعون كه مردى متكبر و از اسرافكاران بود!
وَ لَقَدِ اخْتَرْناهُمْ عَليٰ عِلْمٍ عَلَي الْعالَمِينَ
32ما آنها را با علم (خويش) بر جهانيان برگزيديم و برترى داديم،
وَ آتَيْناهُمْ مِنَ الْآياتِ ما فِيهِ بَلٰؤُا مُبِينٌ
33و آياتى (از قدرت خويش) را به آنها داديم كه آزمايش آشكارى در آن بود (ولى آنان كفران كردند و مجازات شدند)!
إِنَّ هٰؤُلاءِ لَيَقُولُونَ
34اينها [مشركان] مىگويند:
إِنْ هِيَ إِلَّا مَوْتَتُنَا الْأُوليٰ وَ ما نَحْنُ بِمُنْشَرِينَ
35«مرگ ما جز همان مرگ اول نيست و هرگز برانگيخته نخواهيم شد!
فَأْتُوا بِآبائِنا إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ
36اگر راست مىگوييد پدران ما را (زنده كنيد و) بياوريد (تا گواهى دهند)!»
أَ هُمْ خَيْرٌ أَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ أَهْلَكْناهُمْ إِنَّهُمْ كانُوا مُجْرِمِينَ
37آيا آنان بهترند يا قوم «تبع» و كسانى كه پيش از آنها بودند؟! ما آنان را هلاك كرديم، چرا كه مجرم بودند!
وَ ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما لاعِبِينَ
38ما آسمانها و زمين و آنچه را كه در ميان اين دو است به بازى (و بىهدف) نيافريديم!
ما خَلَقْناهُما إِلَّا بِالْحَقِّ وَ لٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ
39ما آن دو را جز بحق نيافريديم؛ ولى بيشتر آنان نمىدانند!
إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ مِيقاتُهُمْ أَجْمَعِينَ
40روز جدايى (حق از باطل) وعدهگاه همه آنهاست!
يَوْمَ لا يُغْنِي مَوْلًي عَنْ مَوْلًي شَيْئاً وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ
41روزى كه هيچ دوستى كمترين كمكى به دوستش نمىكند، و از هيچ سو يارى نمىشوند؛
إِلَّا مَنْ رَحِمَ اللَّهُ إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ
42مگر كسى كه خدا او را مورد رحمت قرار داده، چرا كه او عزيز و رحيم است!
إِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ
43مسلما درخت زقوم ...
طَعامُ الْأَثِيمِ
44غذاى گنهكاران است،
كَالْمُهْلِ يَغْلِي فِي الْبُطُونِ
45همانند فلز گداخته در شكمها مىجوشد؛
كَغَلْيِ الْحَمِيمِ
46جوششى همچون آب سوزان!
خُذُوهُ فَاعْتِلُوهُ إِليٰ سَواءِ الْجَحِيمِ
47(آن گاه به مأموران دوزخ خطاب مىشود:) اين كافر مجرم را بگيريد و به ميان دوزخ پرتابش كنيد!
ثُمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذابِ الْحَمِيمِ
48سپس بر سر او از عذاب جوشان بريزيد!
ذُقْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْكَرِيمُ
49(به او گفته مىشود:) بچش كه (به پندار خود) بسيار قدرتمند و محترم بودى!
إِنَّ هٰذا ما كُنْتُمْ بِهِ تَمْتَرُونَ
50اين همان چيزى است كه پيوسته در آن ترديد مىكرديد!
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقامٍ أَمِينٍ
51(ولى) پرهيزگاران در جايگاه امنى قرار دارند،
فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ
52در ميان باغها و چشمهها؛
يَلْبَسُونَ مِنْ سُندُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ مُتَقابِلِينَ
53آنها لباسهايى از حرير نازك و ضخيم مىپوشند و در مقابل يكديگر مىنشينند؛
كَذٰلِكَ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عِينٍ
54اينچنيناند بهشتيان؛ و آنها را با «حور العين» تزويج مىكنيم!
يَدْعُونَ فِيها بِكُلِّ فاكِهَةٍ آمِنِينَ
55آنها در آنجا هر نوع ميوهاى را بخواهند در اختيارشان قرار مىگيرد، و در نهايت امنيت به سر مىبرند!
لا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُوليٰ وَ وَقاهُمْ عَذابَ الْجَحِيمِ
56هرگز مرگى جز همان مرگ اول (كه در دنيا چشيدهاند) نخواهند چشيد، و خداوند آنها را از عذاب دوزخ حفظ مىكند؛
فَضْلاً مِنْ رَبِّكَ ذٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
57اين فضل و بخششى است از سوى پروردگارت، اين همان رستگارى بزرگ است!
فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ
58ما آن [قرآن] را بر زبان تو آسان ساختيم، شايد آنان متذكر شوند!
فَارْتَقِبْ إِنَّهُمْ مُرْتَقِبُونَ
59(اما اگر نپذيرفتند) منتظر باش، آنها نيز منتظرند (تو منتظر پيروزى الهى و آنها منتظر عذاب و شكست)!