بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ وَ ٱلصَّٰٓفَّٰتِ صَفّٗا

به نام خداوند بخشنده مهربان‌؛ سوگند به صف كشندگان (از ملائكه) كه صف‌آرايى كرده‌اند.

فَٱلزَّٰجِرَٰتِ زَجۡرٗا

قسم به (ملائكه) راننده ابر و باران.

فَٱلتَّٰلِيَٰتِ ذِكۡرًا

و قسم به ملائكه‌اى كه قرآن را بر پيامبر تلاوت مى‌كنند.

إِنَّ إِلَٰهَكُمۡ لَوَٰحِدٞ

كه خداى شما هر آينه يكتاست.

رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ مَا بَيۡنَهُمَا وَ رَبُّ ٱلۡمَشَٰرِقِ

اوست پروردگار آسمانها و زمين و آنچه بين آن دو است و او است پروردگار مشرقها.

إِنَّا زَيَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡيَا بِزِينَةٍ ٱلۡكَوَاكِبِ

همانا ماييم كه آسمان دنيا را با زينت ستارگان آراستيم.

وَ حِفۡظٗا مِّن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ مَّارِدٖ

تا هم زينت آن باشد و هم آسمان را از هر شيطان سركشى حفظ كند.

لَّا يَسَّمَّعُونَ إِلَى ٱلۡمَلَإِ ٱلۡأَعۡلَىٰ وَ يُقۡذَفُونَ مِن كُلِّ جَانِبٖ

تا شيطانها نتوانند به آنچه در سكان آسمان مى‌گذرد گوش فرا دهند و اگر خواستند گوش دهند از هر طرف رانده شوند.

دُحُورٗا وَ لَهُمۡ عَذَابٞ وَاصِبٌ

و در نتيجه از آسمان دور شوند و براى ايشان است عذابى واجب.

إِلَّا مَنۡ خَطِفَ ٱلۡخَطۡفَةَ فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ ثَاقِبٞ

آرى شيطانها نمى‌توانند به سخنان فرشتگان گوش فرا دهند مگر آنهايى كه كلام ملائكه را بربايند كه آنها نيز بلافاصله هدف شهاب ثاقب قرار مى‌گيرند.

فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَهُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَم مَّنۡ خَلَقۡنَآ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّن طِينٖ لَّازِبِۢ

حال از مشركين بپرس آيا ايشان از حيث خلقت سخت‌تر و مهم‌ترند يا آنچه از آسمان و زمين و مخلوقات بين آن دو كه ما خلق كرده‌ايم با اينكه ما انسانها را از گلى چسبنده آفريديم؟.

بَلۡ عَجِبۡتَ وَ يَسۡخَرُونَ

(نه تنها ايمان نمى‌آورند) بلكه وقتى تو از گمراهى آنان تعجب مى‌كنى تو را مسخره مى‌كنند.

وَ إِذَا ذُكِّرُواْ لَا يَذۡكُرُونَ

و چون تذكر داده مى‌شوند پند نمى‌پذيرند.

وَ إِذَا رَأَوۡاْ ءَايَةٗ يَسۡتَسۡخِرُونَ

و چون آيتى مى‌بينند مسخره مى‌كنند.

وَ قَالُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٌ

و مى‌گويند: اين نيست مگر سحرى آشكار.

أَءِذَا مِتۡنَا وَ كُنَّا تُرَابٗا وَ عِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ

آيا وقتى مرديم و خاك و استخوان شديم دوباره زنده مى‌شويم؟.

أَ وَ ءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ

(ما) و حتى پدران گذشته ما؟.

قُلۡ نَعَمۡ وَ أَنتُمۡ دَٰخِرُونَ

بگو: بله، زنده مى‌شويد در حالى كه خوار و ذليل باشيد.

فَإِنَّمَا هِيَ زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ فَإِذَا هُمۡ يَنظُرُونَ

و اين زنده شدن انسانها با يك نهيب صورت مى‌گيرد كه ناگهان همگى نگران برمى‌خيزند.

وَ قَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا هَٰذَا يَوۡمُ ٱلدِّينِ

و مى‌گويند: اى واى بر ما اين همان روز جزاست.

هَٰذَا يَوۡمُ ٱلۡفَصۡلِ ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تُكَذِّبُونَ

اين روز جدايى حق از باطل است كه تا در دنيا بوديد تكذيبش مى‌كرديد.

ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَ أَزۡوَٰجَهُمۡ وَ مَا كَانُواْ يَعۡبُدُونَ

(هان اى فرشتگان) همه آنها كه ظلم كردند و اتباع و اشباه آنها را و آنچه را كه مى‌پرستيدند يك جا جمع كنيد.

مِن دُونِ ٱللَّهِ فَٱهۡدُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡجَحِيمِ

آرى آنچه كه به جاى خدا عبادت مى‌كردند، پس آن گاه به سوى دوزخ ببريد.

وَ قِفُوهُمۡ إِنَّهُم مَّسۡ‍ُٔولُونَ

آنجا نگهشان بداريد كه بايد بازخواست شوند.

مَا لَكُمۡ لَا تَنَاصَرُونَ

در آنجا از ايشان مى‌پرسند چرا مانند دنيا از يكديگر حمايت نمى‌كنيد؟.

بَلۡ هُمُ ٱلۡيَوۡمَ مُسۡتَسۡلِمُونَ

(جوابى ندارند) بلكه ايشان امروز تسليم‌اند.

وَ أَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ

بعضى به بعضى رو مى‌كنند و از يكديگر پرسش مى‌كنند.

قَالُوٓاْ إِنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَأۡتُونَنَا عَنِ ٱلۡيَمِينِ

پيروان به سردمداران گويند شما بوديد كه به عنوان بشارت و ميمنت مى‌آمديد و ما را به دين خود مى‌خوانديد.

قَالُواْ بَل لَّمۡ تَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ

در پاسخشان گويند خود شما بنا نداشتيد ايمان بياوريد.

وَ مَا كَانَ لَنَا عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنِۢ بَلۡ كُنتُمۡ قَوۡمٗا طَٰغِينَ

و ما بر شما دست تسلط نداشتيم (و اجبارتان نمى‌كرديم) بلكه خودتان مردمى طغيان‌گر بوديد.

فَحَقَّ عَلَيۡنَا قَوۡلُ رَبِّنَآ إِنَّا لَذَآئِقُونَ

و در نتيجه حكم خدا و قضاى او در باره ما حتمى گشت و ما عذاب را خواهيم چشيد.

فَأَغۡوَيۡنَٰكُمۡ إِنَّا كُنَّا غَٰوِينَ

آرى ما شما را گمراه كرديم چون خودمان گمراه بوديم.

فَإِنَّهُمۡ يَوۡمَئِذٖ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ

در نتيجه همه آنان در عذاب شريكند.

إِنَّا كَذَٰلِكَ نَفۡعَلُ بِٱلۡمُجۡرِمِينَ

ما با مجرمين اينچنين رفتار مى‌كنيم.

إِنَّهُمۡ كَانُوٓاْ إِذَا قِيلَ لَهُمۡ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ يَسۡتَكۡبِرُونَ

چون ايشان اين طور بودند كه وقتى لا اله الا الله برايشان گفته مى‌شد كبر مى‌ورزيدند.

وَ يَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُوٓاْ ءَالِهَتِنَا لِشَاعِرٖ مَّجۡنُونِۢ

و مى‌گفتند آيا به خاطر مردى ديوانه خدايان خود را رها كنيم.

بَلۡ جَآءَ بِٱلۡحَقِّ وَ صَدَّقَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

با اينكه او حق آورده و رسولان قبلى را تصديق مى‌كند.

إِنَّكُمۡ لَذَآئِقُواْ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَلِيمِ

محققا شما عذاب دردناك را خواهيد چشيد.

وَ مَا تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

و اين جزايتان نيست مگر بخاطر همان اعمالى كه مى‌كرديد.

إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

مگر بندگان مخلص خدا.

أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ رِزۡقٞ مَّعۡلُومٞ

كه ايشان رزقى معلوم دارند.

فَوَٰكِهُ وَ هُم مُّكۡرَمُونَ

ميوه‌هايى و ايشان گرامى هستند.

فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ

در بهشت‌هاى پر نعمت.

عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ

بر تختهايى رو به روى هم.

يُطَافُ عَلَيۡهِم بِكَأۡسٖ مِّن مَّعِينِۢ

قدحها از آب بهشتى از هر سو برايشان حاضر مى‌شود.

بَيۡضَآءَ لَذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ

آبى زلال و لذت بخش براى نوشندگان.

لَا فِيهَا غَوۡلٞ وَ لَا هُمۡ عَنۡهَا يُنزَفُونَ

نه در آن ضرر و فسادى است و نه از آن مست مى‌شوند.

وَ عِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ عِينٞ

و پيش ايشان حوريان درشت چشم پركرشمه و نازند.

كَأَنَّهُنَّ بَيۡضٞ مَّكۡنُونٞ

گويى از سفيدى، سفيده تخم مرغند قبل از آنكه دست خورده شود.

فَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ

پس بعضى به بعضى ديگر روى آورده از يكديگر پرسش مى‌كنند.

قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٞ

يكى از آن ميان مى‌پرسد: من رفيقى داشتم.

يَقُولُ أَءِنَّكَ لَمِنَ ٱلۡمُصَدِّقِينَ

كه بارها از من خرده مى‌گرفت كه تو هم از معتقدين به معادى.

أَءِذَا مِتۡنَا وَ كُنَّا تُرَابٗا وَ عِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَدِينُونَ

آيا بعد از آنكه مرديم و خاك و استخوان شديم دوباره براى پاداش زنده مى‌شويم؟.

قَالَ هَلۡ أَنتُم مُّطَّلِعُونَ

شما هيچ از او خبر داريد؟.

فَٱطَّلَعَ فَرَءَاهُ فِي سَوَآءِ ٱلۡجَحِيمِ

در همين بين به دوزخ مى‌نگرد و رفيق خود را در وسط جهنم مى‌بيند.

قَالَ تَٱللَّهِ إِن كِدتَّ لَتُرۡدِينِ

به او مى‌گويد به خدا قسم نزديك بود مرا به ضلالت بيفكنى.

وَ لَوۡلَا نِعۡمَةُ رَبِّي لَكُنتُ مِنَ ٱلۡمُحۡضَرِينَ

و اگر نعمت پروردگارم نبود حتما من نيز از حاضر شدگان در دوزخ مى‌بودم.

أَفَمَا نَحۡنُ بِمَيِّتِينَ

دوستان بهشتى از شدت خرسندى و شادى به يكديگر مى‌گويند آيا راستى اين ماييم كه ديگر نمى‌ميريم؟.

إِلَّا مَوۡتَتَنَا ٱلۡأُولَىٰ وَ مَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ

و به جز همان مرگ اولمان ديگر مرگى نداشته و عذاب هم نمى‌شويم؟.

إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

محققا و به راستى كه اين چه رستگارى عظيمى است كه خدا به ما روزى كرد.

لِمِثۡلِ هَٰذَا فَلۡيَعۡمَلِ ٱلۡعَٰمِلُونَ

و شايسته است كه اهل عمل براى چنين زندگى تلاش كنند.

أَذَٰلِكَ خَيۡرٞ نُّزُلًا أَمۡ شَجَرَةُ ٱلزَّقُّومِ

آيا براى پذيرايى، اين رزق كريم بهتر است و يا درخت زقوم.

إِنَّا جَعَلۡنَٰهَا فِتۡنَةٗ لِّلظَّٰلِمِينَ

ما آن را فتنه ستمگران كرديم.

إِنَّهَا شَجَرَةٞ تَخۡرُجُ فِيٓ أَصۡلِ ٱلۡجَحِيمِ

درختى است كه از قعر جهنم سر درمى‌آورد.

طَلۡعُهَا كَأَنَّهُۥ رُءُوسُ ٱلشَّيَٰطِينِ

ميوه‌اش گويى سر شيطانها است.

فَإِنَّهُمۡ لَأٓكِلُونَ مِنۡهَا فَمَالِ‍ُٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ

چون ايشان از آن خواهند خورد و شكمها را از آن پر خواهند كرد.

ثُمَّ إِنَّ لَهُمۡ عَلَيۡهَا لَشَوۡبٗا مِّنۡ حَمِيمٖ

و سپس از روى آن خوراك، آبى بى‌نهايت سوزنده مى‌نوشند.

ثُمَّ إِنَّ مَرۡجِعَهُمۡ لَإِلَى ٱلۡجَحِيمِ

و سپس بازگشت نهايى آنان به سوى جهنم خواهد بود.

إِنَّهُمۡ أَلۡفَوۡاْ ءَابَآءَهُمۡ ضَآلِّينَ

همين‌ها بودند كه در دنيا پدران خود را گمراه يافتند.

فَهُمۡ عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِمۡ يُهۡرَعُونَ

و با اين حال به دنبال آثار پدران خود بشتافتند.

وَ لَقَدۡ ضَلَّ قَبۡلَهُمۡ أَكۡثَرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

قبل از ايشان هم بيشتر اقوام گذشته گمراه شدند.

وَ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا فِيهِم مُّنذِرِينَ

و همانا ما در بين آنان انذاركنندگانى فرستاديم.

فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِينَ

حال ببين عاقبت آن اقوام انذار شده چگونه بود.

إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

(همه محروم از سعادت و هلاك گشتند) مگر بندگان مخلص خدا.

وَ لَقَدۡ نَادَىٰنَا نُوحٞ فَلَنِعۡمَ ٱلۡمُجِيبُونَ

از آن جمله نوح ما را ندا كرد و چه پاسخگوى خوبى بوديم براى او.

وَ نَجَّيۡنَٰهُ وَ أَهۡلَهُۥ مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ

او و اهلش را از اندوه عظيم نجات داديم.

وَ جَعَلۡنَا ذُرِّيَّتَهُۥ هُمُ ٱلۡبَاقِينَ

و تنها ذريه او را در روى زمين باقى گذاشتيم.

وَ تَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ

و ذكر خيرش را در امت‌هاى بعد حفظ كرديم.

سَلَٰمٌ عَلَىٰ نُوحٖ فِي ٱلۡعَٰلَمِينَ

سلام بر نوح در همه عالميان.

إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

آرى ما نيكوكاران را اين طور جزا مى‌دهيم.

إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

آخر او از بندگان مؤمن ما بود.

ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ

او را باقى گذاشته و ديگران را غرق كرديم.

وَ إِنَّ مِن شِيعَتِهِۦ لَإِبۡرَٰهِيمَ

به درستى كه ابراهيم يكى از پيروان اوست.

إِذۡ جَآءَ رَبَّهُۥ بِقَلۡبٖ سَلِيمٍ

ابراهيمى كه با دلى سالم به درگاه پروردگارش شتافت.

إِذۡ قَالَ لِأَبِيهِ وَ قَوۡمِهِۦ مَاذَا تَعۡبُدُونَ

آن زمان كه به پدر و همه بستگانش و مردم شهرش گفت: آخر اين چيست كه مى‌پرستيد؟.

أَئِفۡكًا ءَالِهَةٗ دُونَ ٱللَّهِ تُرِيدُونَ

آيا (سزاوار است) كه از كوته‌بينى و افتراء به جاى خدا مريد چيزهايى پست‌تر از خود شويد.

فَمَا ظَنُّكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

راستى شما در باره رب العالمين چه فكر مى‌كنيد؟.

فَنَظَرَ نَظۡرَةٗ فِي ٱلنُّجُومِ

در اين هنگام نظر مخصوصى به ستارگان كرد.

فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٞ

و گفت: من بيمارم.

فَتَوَلَّوۡاْ عَنۡهُ مُدۡبِرِينَ

مردم شهر به ناچار او را به حال خود گذاشته به بيرون شهر رفتند.

فَرَاغَ إِلَىٰٓ ءَالِهَتِهِمۡ فَقَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ

ابراهيم كه شهر را خالى از اغيار ديد به سوى خدايان ايشان رفت (و ديد كه بر حسب معمول هر عيدى، طعام پيش روى آنهاست) پرسيد: پس چرا نمى‌خوريد؟.

مَا لَكُمۡ لَا تَنطِقُونَ

(و چون جوابى نشنيد) گفت: چرا حرف نمى‌زنيد؟!.

فَرَاغَ عَلَيۡهِمۡ ضَرۡبَۢا بِٱلۡيَمِينِ

پس با نيروى هر چه تمام‌تر بر آنها كوفت (و همه را خرد كرد).

فَأَقۡبَلُوٓاْ إِلَيۡهِ يَزِفُّونَ

مردم شهر كه خبردار شده بودند سراسيمه به سوى او شتافتند.

قَالَ أَتَعۡبُدُونَ مَا تَنۡحِتُونَ

ابراهيم پرسيد چيزى را كه خودتان مى‌تراشيد مى‌پرستيد؟.

وَ ٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ وَ مَا تَعۡمَلُونَ

با اينكه خدا شما و عمل شما را آفريده؟.

قَالُواْ ٱبۡنُواْ لَهُۥ بُنۡيَٰنٗا فَأَلۡقُوهُ فِي ٱلۡجَحِيمِ

گفتند بايد براى سوزاندنش آتشخانه‌اى بسازيد و او را در آتش بيفكنيد.

فَأَرَادُواْ بِهِۦ كَيۡدٗا فَجَعَلۡنَٰهُمُ ٱلۡأَسۡفَلِينَ

آرى آنها نقشه اين كار را مى‌كشيدند ولى خدا پستشان كرد.

وَ قَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهۡدِينِ

(ابراهيم پس از نجات از آتش) گفت من به سوى پروردگارم خواهم رفت و او به زودى مرا راهنمايى مى‌كند.

رَبِّ هَبۡ لِي مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ

پروردگارا فرزندى به من بده كه از صالحان باشد.

فَبَشَّرۡنَٰهُ بِغُلَٰمٍ حَلِيمٖ

ما هم او را به فرزندى حليم بشارت داديم.

فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡيَ قَالَ يَٰبُنَيَّ إِنِّيٓ أَرَىٰ فِي ٱلۡمَنَامِ أَنِّيٓ أَذۡبَحُكَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰ قَالَ يَٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُ سَتَجِدُنِيٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّٰبِرِينَ

همين كه به حد كار كردن رسيد بدو گفت پسرم در خواب مى‌بينم كه تو را ذبح مى‌كنم نظرت در اين باره چيست؟ گفت پدرجان آنچه مامور شده‌اى انجام ده كه به زودى ان شاء الله مرا از صابران خواهى يافت.

فَلَمَّآ أَسۡلَمَا وَ تَلَّهُۥ لِلۡجَبِينِ

همين كه تسليم امر خدا شدند و ابراهيم او را به زمين انداخت و پهلوى صورتش را به زمين نهاد.

وَ نَٰدَيۡنَٰهُ أَن يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُ

ما او را ندا داديم كه اى.

قَدۡ صَدَّقۡتَ ٱلرُّءۡيَآ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

ابراهيم ماموريت را به انجام رساندى ما اين چنين نيكوكاران را جزا مى‌دهيم.

إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡبَلَٰٓؤُاْ ٱلۡمُبِينُ

اين به راستى آزمايشى بس آشكارا بود.

وَ فَدَيۡنَٰهُ بِذِبۡحٍ عَظِيمٖ

و آن ذبح را به ذبحى بزرگ عوض كرديم.

وَ تَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ

و نام نيكش را در آيندگان حفظ نموديم.

سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ

سلام بر ابراهيم.

كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

ما اين چنين نيكوكاران را جزاء مى‌دهيم.

إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

آرى راستى او از بندگان مؤمن ما بود.

وَ بَشَّرۡنَٰهُ بِإِسۡحَٰقَ نَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ

و ما او را به اسحاق بشارت داديم در حالى كه پيامبرى از صالحان باشد.

وَ بَٰرَكۡنَا عَلَيۡهِ وَ عَلَىٰٓ إِسۡحَٰقَ وَ مِن ذُرِّيَّتِهِمَا مُحۡسِنٞ وَ ظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ مُبِينٞ

و بر او و بر اسحاق بركت نهاديم و از ذريه ايشان بعضى نيكوكار بودند و بعضى آشكارا به خود ستم كردند.

وَ لَقَدۡ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَ هَٰرُونَ

و همانا ما بر موسى و هارون منت نهاديم.

وَ نَجَّيۡنَٰهُمَا وَ قَوۡمَهُمَا مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ

و آن دو و قوم آن دو را از اندوهى عظيم رهايى بخشيديم.

وَ نَصَرۡنَٰهُمۡ فَكَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِينَ

و نصرتشان داديم در نتيجه آنان غالب آمدند.

وَ ءَاتَيۡنَٰهُمَا ٱلۡكِتَٰبَ ٱلۡمُسۡتَبِينَ

و كتابى رازگشا به آن دو داديم.

وَ هَدَيۡنَٰهُمَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ

و آن دو را به صراط مستقيم راهنمايى نموديم.

وَ تَرَكۡنَا عَلَيۡهِمَا فِي ٱلۡأٓخِرِينَ

و آثار و بركات و نام نيكشان را براى آيندگان حفظ كرديم.

سَلَٰمٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَ هَٰرُونَ

سلام بر موسى و هارون.

إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

ما اين چنين نيكوكاران را جزا مى‌دهيم.

إِنَّهُمَا مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

آرى آن دو از بندگان مؤمن ما بودند.

وَ إِنَّ إِلۡيَاسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

و به درستى كه الياس از پيامبران بود.

إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَلَا تَتَّقُونَ

به يادش آور آن دم كه به قوم خود گفت آيا نمى‌خواهيد با تقوى باشيد.

أَتَدۡعُونَ بَعۡلٗا وَ تَذَرُونَ أَحۡسَنَ ٱلۡخَٰلِقِينَ

آيا بت" بعل" را مى‌خوانيد و بهترين خالقان را وامى‌گذاريد.

ٱللَّهَ رَبَّكُمۡ وَ رَبَّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ

همان الله را كه رب شما و رب پدران نخستين شما است.

فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ

ولى مردم او را تكذيب كردند و در نتيجه از احضار شدگان شدند.

إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

آرى همه‌شان احضار خواهند شد مگر بندگان مخلص خدا.

وَ تَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ

ما نام نيك و آثار و بركات الياس را هم در آيندگان باقى گذاشتيم.

سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِلۡ‏يَاسِينَ

سلام بر آل ياسين.

إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

آرى ما به نيكوكاران اينچنين جزا مى‌دهيم.

إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

كه او از بندگان مؤمن ما بود.

وَ إِنَّ لُوطٗا لَّمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

و همانا لوط از مرسلين بود.

إِذۡ نَجَّيۡنَٰهُ وَ أَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ

به يادش باش كه ما او و اهل او همگى را نجات داديم.

إِلَّا عَجُوزٗا فِي ٱلۡغَٰبِرِينَ

مگر پير زنى در باقى ماندگان در عذاب بود.

ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ

و بقيه را هلاك كرديم.

وَ إِنَّكُمۡ لَتَمُرُّونَ عَلَيۡهِم مُّصۡبِحِينَ

و شما (مردم حجاز) همه روزه از ويرانه آنان عبور مى‌كنيد.

وَ بِٱلَّيۡلِ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ

و همچنين در شب‌ها آيا باز هم نمى‌انديشيد؟.

وَ إِنَّ يُونُسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

و همانا يونس هم از پيامبران بود.

إِذۡ أَبَقَ إِلَى ٱلۡفُلۡكِ ٱلۡمَشۡحُونِ

به يادش آور زمانى كه به طرف يك كشتى پر بگريخت.

فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُدۡحَضِينَ

پس قرعه انداختند و او از مغلوبين شد.

فَٱلۡتَقَمَهُ ٱلۡحُوتُ وَ هُوَ مُلِيمٞ

پس ماهى او را ببلعيد در حالى كه ملامت زده بود.

فَلَوۡلَآ أَنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلۡمُسَبِّحِينَ

و اگر او از تسبيح‌گويان نمى‌بود.

لَلَبِثَ فِي بَطۡنِهِۦٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ

حتما در شكم ماهى تا روزى كه خلق مبعوث شوند باقى مى‌ماند.

فَنَبَذۡنَٰهُ بِٱلۡعَرَآءِ وَ هُوَ سَقِيمٞ

ولى چون از تسبيح‌گويان بود ما او را به خشكى پرتاب كرديم در حالى كه مريض بود.

وَ أَنۢبَتۡنَا عَلَيۡهِ شَجَرَةٗ مِّن يَقۡطِينٖ

و بر بالاى سرش بوته‌اى از كدو رويانديم.

وَ أَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ مِاْئَةِ أَلۡفٍ أَوۡ يَزِيدُونَ

و او را به سوى شهرى كه صد هزار نفر و بلكه بيشتر بودند فرستاديم.

فَ‍َٔامَنُواْ فَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ

پس ايمان آوردند ما هم به نعمت خود تا هنگامى معين (مدت عمر آن قوم) بهره‌مندشان گردانيديم.

فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَلِرَبِّكَ ٱلۡبَنَاتُ وَ لَهُمُ ٱلۡبَنُونَ

از ايشان نظر بخواه آيا براى پروردگارت دختران و براى ايشان پسران است؟.

أَمۡ خَلَقۡنَا ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ إِنَٰثٗا وَ هُمۡ شَٰهِدُونَ

و آيا روزى كه ما ملائكه را ماده خلق مى‌كرديم ايشان شاهد و ناظر بودند.

أَلَآ إِنَّهُم مِّنۡ إِفۡكِهِمۡ لَيَقُولُونَ

آگاه باش كه اينان از بس در دروغ‌گويى بى‌پروا هستند كه خواهند گفت.

وَلَدَ ٱللَّهُ وَ إِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ

خدا بچه آورده و حال آنكه دروغ گويند.

أَصۡطَفَى ٱلۡبَنَاتِ عَلَى ٱلۡبَنِينَ

آيا خدا دختران را بر پسران برگزيده.

مَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ

واى بر شما! اين چه حكمى است كه مى‌كنيد؟.

أَفَلَا تَذَكَّرُونَ

و چرا متذكر نمى‌شويد.

أَمۡ لَكُمۡ سُلۡطَٰنٞ مُّبِينٞ

يا آنكه راستى برهان روشنى داريد؟.

فَأۡتُواْ بِكِتَٰبِكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

اگر كتابى در اين باره بر شما نازل شده پس آن كتابتان را بياوريد اگر راست مى‌گوييد.

وَ جَعَلُواْ بَيۡنَهُۥ وَ بَيۡنَ ٱلۡجِنَّةِ نَسَبٗا وَ لَقَدۡ عَلِمَتِ ٱلۡجِنَّةُ إِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ

(دروغ ديگرشان اين است كه) بين خدا و جن خويشاوندى قايل شدند با اينكه جن هم مى‌دانند كه روزى براى حساب احضار مى‌شوند.

سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ

منزه است خدا از اين وصف‌ها كه برايش مى‌تراشند.

إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

مگر اوصافى كه بندگان مخلص او براى او قائلند.

فَإِنَّكُمۡ وَ مَا تَعۡبُدُونَ

اين شما و اين خدايانتان هر چه مى‌خواهيد بكنيد.

مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ بِفَٰتِنِينَ

شما هر كارى بكنيد نمى‌توانيد عليه خدا فتنه به پا كنيد.

إِلَّا مَنۡ هُوَ صَالِ ٱلۡجَحِيمِ

و در آن فتنه افراد را گمراه سازيد مگر كسى را كه خودش دنبال جهنم مى‌گردد.

وَ مَا مِنَّآ إِلَّا لَهُۥ مَقَامٞ مَّعۡلُومٞ

و هر يك از ما (فرشتگان) مقام و پستى معين داريم.

وَ إِنَّا لَنَحۡنُ ٱلصَّآفُّونَ

همواره آماده به خدمت در صف ايستاده‌ايم.

وَ إِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡمُسَبِّحُونَ

دائما در حال تسبيح اوييم.

وَ إِن كَانُواْ لَيَقُولُونَ

(بعد از شنيدن اين دليل از ملائكه) به طور مسلم خواهند گفت.

لَوۡ أَنَّ عِندَنَا ذِكۡرٗا مِّنَ ٱلۡأَوَّلِينَ

اگر نزد ما هم كتابى از جنس كتب گذشتگان مى‌بود.

لَكُنَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

ما نيز از بندگان مخلص خدا بوديم.

فَكَفَرُواْ بِهِۦ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ

(ولى اين هم دروغ است چون مشرك نزول كتاب از آسمان را محال مى‌داند) و به اين معنا كافر است و به زودى خواهند فهميد.

وَ لَقَدۡ سَبَقَتۡ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا ٱلۡمُرۡسَلِينَ

فرمان ما از سابق به نفع بندگان مرسل ما صادر شده.

إِنَّهُمۡ لَهُمُ ٱلۡمَنصُورُونَ

كه ايشان تنها يارى خواهند شد.

وَ إِنَّ جُندَنَا لَهُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ

و لشكر ما به تنهايى غالب خواهد گشت.

فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ

پس تو تا مدتى روى از ايشان برتاب.

وَ أَبۡصِرۡهُمۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ

ببين چه عكس العملهايى نشان مى‌دهند و به زودى ثمره رفتار خود را مى‌بينند.

أَفَبِعَذَابِنَا يَسۡتَعۡجِلُونَ

آيا به عذاب ما شتاب مى‌كنند.

فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمۡ فَسَآءَ صَبَاحُ ٱلۡمُنذَرِينَ

پس همين كه بر آنها احاطه كرد آن وقت مى‌فهمند كه چه روزگار بدى دارند.

وَ تَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ

تو تا چندى روى از ايشان برتاب.

وَ أَبۡصِرۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ

و رفتارشان را زير نظر داشته باش به زودى خودشان هم خواهند ديد.

سُبۡحَٰنَ رَبِّكَ رَبِّ ٱلۡعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ

منزه است پروردگار تو كه رب العزه است از آنچه اينان در باره‌اش مى‌گويند.

وَ سَلَٰمٌ عَلَى ٱلۡمُرۡسَلِينَ

و سلام بر فرستادگان.

وَ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

و ستايش مخصوص خدا است كه پروردگار عالميان است.