بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ الم

به نام خداى گسترده مهر مهرورز؛ الف، لام، ميم.

أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ

آيا مردم پنداشتند، همين كه بگويند:« ايمان آورديم. »رها مى‌شوند در حالى كه آنان آزمايش نمى‌شوند؟!

وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ لَيَعْلَمَنَّ الْكاذِبِينَ

و بيقين كسانى را كه پيش از آنان بودند آزموديم، و حتما خدا كسانى را كه راست گفته‌اند معلوم مى‌دارد (و شناخته مى‌شوند،) و البته دروغگويان را (نيز) معلوم مى‌دارد.

أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ أَنْ يَسْبِقُونا ساءَ ما يَحْكُمُونَ

بلكه آيا كسانى كه [كارهاى‌] بد را انجام مى‌دهند پنداشتند كه بر ما پيشى مى‌گيرند؟! چه بد داورى مى كنند!

مَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ اللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لَآتٍ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

هر كس به ملاقات خدا همواره اميد دارد، پس (آماده شود، چرا) كه سرآمد (معين شده از طرف) خدا آمدنى است. و او شنوا [و] داناست.

وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما يُجاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ

و هر كس كوشش كند، پس تنها براى خودش كوشش كرده است؛ [چرا] كه مسلما خدا از جهانيان بى نياز است.

وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِي كانُوا يَعْمَلُونَ

و كسانى كه ايمان آورده و [كارهاى‌] شايسته انجام دادند، قطعا بدى‌هايشان را از آنان مى‌زداييم. و مسلما آنان را بر طبق بهترين چيزى كه همواره انجام مى‌دادند، پاداش مى‌دهيم.

وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حُسْناً وَ إِنْ جاهَداكَ لِتُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

و به انسان سفارش كرديم كه به پدر و مادرش نيكى كند؛ و اگر آن دو تلاش كنند براى اينكه [تو] چيزى را كه بدان هيچ دانشى ندارى، همتاى من قراردهى، پس از آن دو اطاعت مكن. بازگشت شما فقط به سوى من است؛ و شما را به آنچه همواره انجام مى‌داديد خبر مى‌دهم.

وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ

و كسانى كه ايمان آورده و [كارهاى‌] شايسته انجام دادند، قطعا آنان را در [زمره‌] شايستگان وارد خواهيم كرد.

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ فَإِذا أُوذِيَ فِي اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذابِ اللَّهِ وَ لَئِنْ جاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّكَ لَيَقُولُنَّ إِنَّا كُنَّا مَعَكُمْ أَ وَ لَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِما فِي صُدُورِ الْعالَمِينَ

و برخى از مردم كسانى هستند كه مى‌گويند:« به خدا ايمان آورده‌ايم. »و [لى‌] هنگامى كه در [راه‌] خدا آزار مى‌شوند، فتنه [گرى‌] مردم را همچون عذاب الهى قرار مى‌دهند؛ و اگر از سوى پروردگارت يارى (و پيروزى) فرارسد، حتما مى‌گويند:« البته ما با شما بوديم. »و آيا خدا به آنچه در سينه‌هاى جهانيان است داناتر نيست؟!

وَ لَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَيَعْلَمَنَّ الْمُنافِقِينَ

و مسلما خدا كسانى را كه ايمان آوردند معلوم مى‌دارد (و مى‌شناسد)؛ و حتما منافقان را (نيز) معلوم مى‌دارد.

وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا اتَّبِعُوا سَبِيلَنا وَ لْنَحْمِلْ خَطاياكُمْ وَ ما هُمْ بِحامِلِينَ مِنْ خَطاياهُمْ مِنْ شَيْءٍ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ

و كسانى كه كفر ورزيدند به كسانى كه ايمان آوردند، گفتند:« از راه ما پيروى كنيد، و بايد خطاهاى شما را بر دوش كشيم. »و [لى‌] آنان هيچ چيزى از خطاهايشان را بر دوش نخواهند گرفت؛ [چرا] كه آنان مسلما دروغگو هستند.

وَ لَيَحْمِلُنَّ أَثْقالَهُمْ وَ أَثْقالاً مَعَ أَثْقالِهِمْ وَ لَيُسْئَلُنَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَمَّا كانُوا يَفْتَرُونَ

و قطعا بار سنگين (گناهان) شان را، و بار سنگين (گناهان ديگران) را، با بار سنگين (گناهان) شان بر دوش مى‌كشند. و مسلما روز رستاخيز از آنچه همواره (بر خدا به دروغ) مى بستند، بازپرسى خواهند شد.

وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِليٰ قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عاماً فَأَخَذَهُمُ الطُّوفانُ وَ هُمْ ظالِمُونَ

و بيقين نوح را به سوى قومش فرستاديم؛ و در [ميان‌] آنان هزار سال جز پنجاه سال، درنگ كرد؛ و (سرانجام) سيلاب آنان را فراگرفت در حالى كه آنان ستمكار بودند.

فَأَنْجَيْناهُ وَ أَصْحابَ السَّفِينَةِ وَ جَعَلْناها آيَةً لِلْعالَمِينَ

و او و همراهان كشتى را نجات داديم؛ و آن را نشانه‌اى (عبرت آموز) براى جهانيان قرار داديم.

وَ إِبْراهِيمَ إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ ذٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ

و (يادكن) ابراهيم را هنگامى كه به قومش گفت:« خدا را پرستش كنيد و [خودتان را] از [عذاب‌] او حفظ كنيد كه اين براى شما بهتر است اگر بدانيد.

إِنَّما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثاناً وَ تَخْلُقُونَ إِفْكاً إِنَّ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لا يَمْلِكُونَ لَكُمْ رِزْقاً فَابْتَغُوا عِنْدَ اللَّهِ الرِّزْقَ وَ اعْبُدُوهُ وَ اشْكُرُوا لَهُ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ

(شما) تنها بتانى (سنگى) را كه غير از خدا هستند، مى‌پرستيد و فقط دروغى بزرگ مى‌سازيد؛ در واقع كسانى را كه جز خدا پرستش مى‌كنيد، براى شما مالك هيچ« روزى »نيستند؛ پس« روزى »را نزد خدا بجوييد و وى را پرستش كنيد و اورا سپاس گوييد، كه فقط به سوى او بازگردانده مى‌شويد.

وَ إِنْ تُكَذِّبُوا فَقَدْ كَذَّبَ أُمَمٌ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ ما عَلَي الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ

و اگر (مرا) تكذيب كنيد پس بتحقيق امت‌هاى پيش از شما (نيز پيامبران را) تكذيب كردند؛ و بر فرستاده [خدا وظيفه اى‌] جز رساندن [پيام روشنگرو] آشكار نيست. »

أَ وَ لَمْ يَرَوْا كَيْفَ يُبْدِئُ اللَّهُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ إِنَّ ذٰلِكَ عَلَي اللَّهِ يَسِيرٌ

و آيا اطلاع نيافته‌اند كه خدا چگونه آفرينش را آغاز مى‌كند، سپس آن را بازمى‌گرداند؟! [چرا] كه آن (كار) بر خدا آسان است.

قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ يُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

بگو:« در زمين گردش كنيد و بنگريد كه چگونه (خدا) آفرينش را آغاز كرد؟ سپس خدا پديده آخرت را پديد مى آورد؛ [چرا] كه خدا بر هر چيزى تواناست.

يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ وَ يَرْحَمُ مَنْ يَشاءُ وَ إِلَيْهِ تُقْلَبُونَ

هر كس را بخواهد (و مستحق بداند) مجازات مى‌كند، و هر كس را بخواهد (و شايسته بداند) رحم مى‌كند؛ و فقط به سوى او بازگردانده مى‌شويد.

وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ

و شما عاجز كننده (خدا) در زمين و در آسمان نيستيد، و جز خدا، هيچ سرپرست و ياورى براى شما نيست. »

وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ اللَّهِ وَ لِقائِهِ أُولئِكَ يَئِسُوا مِنْ رَحْمَتِي وَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ

و كسانى كه نشانه‌هاى خدا و ملاقات او را منكر شدند، آنان از رحمت من نااميدند؛ و آنان براى شان عذاب دردناكى است!

فَما كانَ جَوابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَنْ قالُوا اقْتُلُوهُ أَوْ حَرِّقُوهُ فَأَنْجاهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

و [لى‌] پاسخ قوم او [ابراهيم‌] جز اين نبود كه گفتند:« او را بكشيد يا وى را بسوزانيد! »و خدا اورا از آتش نجات داد؛ قطعا در آن (ماجرا) نشانه‌هايى است براى گروهى كه ايمان مى‌آورند.

وَ قالَ إِنَّمَا اتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثاناً مَوَدَّةَ بَيْنِكُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا ثُمَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ يَكْفُرُ بَعْضُكُمْ بِبَعْضٍ وَ يَلْعَنُ بَعْضُكُمْ بَعْضاً وَ مَأْواكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ ناصِرِينَ

(ابراهيم) گفت:« شما تنها بتانى (سنگى) را كه غير از خدا هستند، (به پرستش) گرفته‌ايد تا مايه دوستى بين شما در زندگى پست (دنيا) باشد؛ سپس روز رستاخيز برخى از شما برخى [ديگر] را انكار مى‌كند و برخى از شما برخى [ديگر] را لعنت مى‌كند؛ و مقصد شما آتش است و هيچ ياورى براى شما نخواهد بود! »

فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ وَ قالَ إِنِّي مُهاجِرٌ إِليٰ رَبِّي إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

و لوط به او [ابراهيم‌] ايمان آورد، و گفت:« در واقع من هجرت كننده به سوى پروردگارم هستم، كه تنها او شكست نا پذير [و] فرزانه است. »

وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ جَعَلْنا فِي ذُرِّيَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَ الْكِتابَ وَ آتَيْناهُ أَجْرَهُ فِي الدُّنْيا وَ إِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ

و اسحاق و يعقوب را به او بخشيديم، و نبوت و كتاب [الهى‌] را در نسلش قرار داديم، و در دنيا پاداشش را به وى داديم، و قطعا او در آخرت از شايستگان است.

وَ لُوطاً إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الْفاحِشَةَ ما سَبَقَكُمْ بِها مِنْ أَحَدٍ مِنَ الْعالَمِينَ

و (يادكن) لوط را هنگامى كه به قومش گفت:« قطعا شما [عمل‌] زشت (ى) را مرتكب مى‌شويد، كه هيچ يك از جهانيان در آن (كار) بر شما پيشى نگرفته است!

أَ إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجالَ وَ تَقْطَعُونَ السَّبِيلَ وَ تَأْتُونَ فِي نادِيكُمُ الْمُنْكَرَ فَما كانَ جَوابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَنْ قالُوا ائْتِنا بِعَذابِ اللَّهِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ

آيا واقعا شما به سراغ مردان مى‌رويد و راه (تداوم نسل انسان) را قطع مى‌كنيد و در محفل‌تان [كار] ناپسند انجام مى‌دهيد؟! »و پاسخ قومش جز اين نبود كه گفتند:« اگر از راستگويانى عذاب خدا را براى ما بياور! »

قالَ رَبِّ انْصُرْنِي عَلَي الْقَوْمِ الْمُفْسِدِينَ

(لوط) گفت:« پروردگارا! مرا بر گروه فسادگر پيروزگردان. »

وَ لَمَّا جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهِيمَ بِالْبُشْريٰ قالُوا إِنَّا مُهْلِكُوا أَهْلِ هذِهِ الْقَرْيَةِ إِنَّ أَهْلَها كانُوا ظالِمِينَ

و هنگامى كه فرستادگان ما براى ابراهيم مژده آوردند، گفتند:« در واقع ما مردم اين آبادى (لوط) را هلاك مى‌كنيم، [چرا] كه مردمش ستمكار هستند. »

قالَ إِنَّ فِيها لُوطاً قالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَنْ فِيها لَنُنَجِّيَنَّهُ وَ أَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ كانَتْ مِنَ الْغابِرِينَ

(ابراهيم) گفت:« در حقيقت لوط در اين (آبادى) است! » (فرشتگان) گفتند:« ما به كسانى كه در آن (جا) هستند داناتريم؛ قطعا او و خاندانش را نجات مى‌دهيم؛ جز زنش كه از بازماندگان (در آبادى) بود. »

وَ لَمَّا أَنْ جاءَتْ رُسُلُنا لُوطاً سِيءَ بِهِمْ وَ ضاقَ بِهِمْ ذَرْعاً وَ قالُوا لا تَخَفْ وَ لا تَحْزَنْ إِنَّا مُنَجُّوكَ وَ أَهْلَكَ إِلَّا امْرَأَتَكَ كانَتْ مِنَ الْغابِرِينَ

و هنگامى كه فرستادگان ما به سوى لوط آمدند، بخاطر (آمدن) آنان ناراحت شد و به جهت آنان دست (قدرتش از حمايت كوتاه گشت و دل) تنگ شد و (فرشتگان) گفتند:« مترس و اندوهگين مباش [چرا] كه ما تو و خاندانت را نجات مى‌دهيم، جز زنت كه از بازماندگان (در آبادى) است.

إِنَّا مُنْزِلُونَ عَليٰ أَهْلِ هذِهِ الْقَرْيَةِ رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ

در حقيقت ما بر مردم اين آبادى بخاطر آنكه همواره نافرمانى مى‌كردند، (عذابى) اضطراب‌آور از آسمان فرو مى‌فرستيم. »

وَ لَقَدْ تَرَكْنا مِنْها آيَةً بَيِّنَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ

و بيقين از اين (آبادى) نشانه (عبرت آموز) روشنى، براى گروهى كه خرد ورزى مى‌كنند، برجاى گذاشتيم.

وَ إِليٰ مَدْيَنَ أَخاهُمْ شُعَيْباً فَقالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ ارْجُوا الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ

و به سوى (مردم)« مدين »، برادرشان شعيب را (فرستاديم)؛ و گفت:« اى قوم [من‌]! خدا را پرستش كنيد، و به روز باز پسين اميدوار باشيد، و در زمين تبهكارانه فساد مكنيد. »

فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دارِهِمْ جاثِمِينَ

پس او را تكذيب كردند، و (در نتيجه) زلزله آنان را فرو گرفت؛ و در خانه‌هايشان از پاى در آمدند.

وَ عاداً وَ ثَمُودَ وَ قَدْ تَبَيَّنَ لَكُمْ مِنْ مَساكِنِهِمْ وَ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَ كانُوا مُسْتَبْصِرِينَ

و (قوم)« عاد »و« ثمود »را (نيز هلاك كرديم)، و بيقين (اين) از خانه‌هاى (ويران شده) آنان براى شما آشكار شده است؛ و شيطان كارهايشان را براى آنان آراست، و آنان را از راه (خدا) بازداشت در حالى كه آنان بينا بودند.

وَ قارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مُوسيٰ بِالْبَيِّناتِ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ما كانُوا سابِقِينَ

و« قارون »و« فرعون »و« هامان »را (نيز هلاك كرديم)؛ و بيقين موسى با دليل‌هاى روشن (معجزه‌آسا) به سراغشان آمد، و در زمين تكبر ورزيدند، و [لى‌] پيشى گيرنده (بر ما) نبودند.

فَكُلاًّ أَخَذْنا بِذَنْبِهِ فَمِنْهُمْ مَنْ أَرْسَلْنا عَلَيْهِ حاصِباً وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَتْهُ الصَّيْحَةُ وَ مِنْهُمْ مَنْ خَسَفْنا بِهِ الْأَرْضَ وَ مِنْهُمْ مَنْ أَغْرَقْنا وَ ما كانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَ لٰكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ

و هر كدام [از آنان‌] را بخاطر پيامد (گناه) ش گرفتار (عذاب) كرديم. پس از آنان كسى بود كه بر او طوفان شن فرستاديم، و از آنان كسى بود كه بانگ (مرگبار) او را فروگرفت، و از آنان كسى بود كه اورا در زمين فرو برديم، و از آنان كسى بود كه غرق كرديم؛ و خدا هرگز به آنان ستم نكرد و ليكن همواره بر خودشان ستم مى‌كردند.

مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتاً وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنْكَبُوتِ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ

مثال كسانى كه غير از خدا سرپرستانى گزيده‌اند، همچون مثال عنكبوت است كه خانه‌اى برگزيده، در حالى كه قطعا سست‌ترين خانه‌ها خانه عنكبوت است اگر (بر فرض) مى‌دانستند.

إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْءٍ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

در حقيقت خدا آن چيزى را كه غير از او مى‌خوانند (و مى پرستند) مى‌داند؛ و او شكست ناپذير [و] فرزانه است.

وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما يَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ

و آن مثال‌هايى است كه آنها را براى مردم مى‌زنيم، و جز دانايان آنها را درك نمى‌كنند.

خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ

خدا، آسمان‌ها و زمين را به حق آفريد؛ قطعا در آن نشانه‌اى (آموزنده) براى مؤمنان است.

اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهيٰ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ

آنچه از كتاب (قرآن) به سوى تو وحى شده بخوان [و پيروى كن،] و نماز را برپا دار؛ [چرا] كه نماز از [كارهاى‌] زشت و ناپسند باز مى‌دارد، و البته ياد خدا بزرگ‌تر است؛ و خدا آنچه را با زيركى انجام مى‌دهيد مى‌داند.

وَ لا تُجادِلُوا أَهْلَ الْكِتابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ وَ قُولُوا آمَنَّا بِالَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْنا وَ أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ وَ إِلهُنا وَ إِلهُكُمْ واحِدٌ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ

و با اهل كتاب جز به آن (شيوه‌اى) كه آن نيكوتر است مناظره نكنيد؛ مگر با كسانى از آنان كه ستم كرده‌اند؛ و بگوييد:« به آنچه به سوى ما فرو فرستاده شده و به سوى شما فرود آمده، ايمان آورده‌ايم، و معبود ما و معبود شما يگانه است، و ما تنها فرمانبردار او هستيم. »

وَ كَذٰلِكَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ فَالَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مِنْ هٰؤُلاءِ مَنْ يُؤْمِنُ بِهِ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلَّا الْكافِرُونَ

و اين گونه، كتاب (قرآن) را به سوى تو فرو فرستاديم، و كسانى كه كتاب (الهى) به آنان داده‌ايم بدان ايمان مى‌آورند؛ و برخى از آن (مشرك) ان كسانى هستند كه بدان ايمان مى‌آورند؛ و آيات ما را جز كافران انكار نمى‌كنند.

وَ ما كُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذاً لَارْتابَ الْمُبْطِلُونَ

و پيش از اين (قرآن) هيچ كتابى نمى‌خواندى [و پيروى نمى‌كردى‌] و با دست راستت آن را نمى‌نوشتى؛ در صورتى كه (اگر مى خواندى و مى نوشتى) حتما باطل گرايان شك مى‌كردند.

بَلْ هُوَ آياتٌ بَيِّناتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلَّا الظَّالِمُونَ

بلكه آن (قرآن) آيات روشنى است كه در سينه‌هاى كسانى است كه به آنان دانش داده شده است؛ و آيات ما را جز ستمكاران انكار نمى‌كنند.

وَ قالُوا لَوْلا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آياتٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّمَا الْآياتُ عِنْدَ اللَّهِ وَ إِنَّما أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ

و گفتند:« چرا نشانه هاى (اعجاز آميز) از سوى پروردگارش بر او فروفرستاده نشده؟! »بگو:« نشانه‌هاى (اعجاز آميز) تنها نزد خداست؛ و من فقط هشدارگرى روشنگرم. »

أَ وَ لَمْ يَكْفِهِمْ أَنَّا أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ يُتْليٰ عَلَيْهِمْ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَرَحْمَةً وَ ذِكْريٰ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

و آيا براى آنان كافى نبوده كه ما كتاب (قرآن) را بر تو فروفرستاديم در حالى كه بر آنان خوانده مى‌شود؟! قطعا در اين، رحمت و يادمانى است براى گروهى كه ايمان مى آورند.

قُلْ كَفيٰ بِاللَّهِ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ شَهِيداً يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْباطِلِ وَ كَفَرُوا بِاللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ

بگو:« گواهى خدا بين من و بين شما كافى است؛ در حالى كه آنچه را در آسمان‌ها و زمين است مى‌داند؛ و كسانى كه به باطل ايمان آورده و به خدا كفر ورزيدند، تنها آنان زيانكارند.

وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذابِ وَ لَوْلا أَجَلٌ مُسَمًّي لَجاءَهُمُ الْعَذابُ وَ لَيَأْتِيَنَّهُمْ بَغْتَةً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ

و از توى مى‌خواهند كه در عذاب شتاب ورزى؛ و اگر سرآمد معينى نبود، حتما عذاب به سراغ آنان مى‌آمد؛ و قطعا (عذاب) بطور ناگهانى به سراغشان مى‌آيد، در حالى كه آنان (با درك حسى) متوجه نمى‌شوند.

يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذابِ وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكافِرِينَ

و از تو مى‌خواهند كه در عذاب شتاب ورزى، و قطعا جهنم بر كافران احاطه دارد!

يَوْمَ يَغْشاهُمُ الْعَذابُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ وَ يَقُولُ ذُوقُوا ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

در روزى كه عذاب (الهى) آنان را از بالاى (سر) شان و از زير پاهايشان مى‌پوشاند! و (خدا به آنان) مى‌گويد:« بچشيد آنچه را كه (شما) همواره انجام مى‌داديد! »

يا عِبادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِي واسِعَةٌ فَإِيَّايَ فَاعْبُدُونِ

اى بندگان من كه ايمان آورده‌ايد! در واقع زمين من وسيع است، پس تنها مرا بپرستيد.

كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَيْنا تُرْجَعُونَ

هر شخصى چشنده مرگ است؛ سپس فقط به سوى ما بازگردانده مى‌شويد.

وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ

و كسانى كه ايمان آوردند و [كارهاى‌] شايسته انجام دادند، حتما آنان را در جايگاه‌هاى (بلندى) از بهشت جاى مى‌دهيم، كه نهرها از زير [درختان‌] ش روان است، در حالى كه در آنجا ماندگارند؛ پاداش اهل عمل چه نيكوست!

الَّذِينَ صَبَرُوا وَ عَليٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ

(همان) كسانى كه شكيبايى كردند و تنها بر پروردگارشان توكل مى‌كنند.

وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُها وَ إِيَّاكُمْ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

و چه بسيار جنبنده‌اى كه« روزى »خود را حمل نمى كند، خدا آنها و شما را« روزى »مى‌دهد؛ و او شنوا [و] داناست.

وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ فَأَنّيٰ يُؤْفَكُونَ

و اگر از آن (مشرك) ان بپرسى:« چه كسى آسمان‌ها و زمين را آفريده، و (منافع) خورشيد و ماه را مسخر كرده است؟ »حتما مى‌گويند:« خدا »پس چگونه (از حق) بازگردانده مى‌شوند؟!

اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ يَقْدِرُ لَهُ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

خدا« روزى »را براى هر كس از بندگانش كه بخواهد (و شايسته بداند) گسترده مى‌سازد و (يا) برايش تنگ مى‌گرداند؛ [چرا] كه خدا به هر چيزى داناست.

وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِها لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ

و اگر از آن (مشرك) ان بپرسى:« چه كسى از آسمان آبى فروفرستاد و با آن زمين را، پس از مردنش زنده نمود؟ حتما مى‌گويند:« خدا »بگو:« ستايش مخصوص خداست. »بلكه بيشترشان خرد ورزى نمى كنند.

وَ ما هذِهِ الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوانُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ

اين زندگى پست (دنيا) جز سرگرمى و بازى نيست؛ و قطعا سراى آخرت فقط زندگى (حقيقى) است، اگر (بر فرض) مى‌دانستند.

فَإِذا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَي الْبَرِّ إِذا هُمْ يُشْرِكُونَ

و هنگامى كه بر كشتى سوار شوند خدا را در حالى كه دين (خود) را براى او خالص گردانيده‌اند مى‌خوانند؛ و هنگامى كه آنان را به سوى خشكى نجات دهد، بناگاه آنان شرك مى ورزند.

لِيَكْفُرُوا بِما آتَيْناهُمْ وَ لِيَتَمَتَّعُوا فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ

تا آنچه را به آنان داده‌ايم ناسپاسى كنند، و تا (چند روزى از دنيا) بهره‌گيرند؛ و [لى‌] در آينده خواهند دانست!

أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنا حَرَماً آمِناً وَ يُتَخَطَّفُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِهِمْ أَ فَبِالْباطِلِ يُؤْمِنُونَ وَ بِنِعْمَةِ اللَّهِ يَكْفُرُونَ

و آيا نظر نكرده‌اند كه ما (مكه را) حرم امنى قرار داديم در حالى كه مردم از اطرافشان ربوده مى‌شدند؟! پس آيا به باطل ايمان مى آورند و نعمت خدا را انكار مى‌كنند؟!

وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَريٰ عَلَي اللَّهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُ أَ لَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْويً لِلْكافِرِينَ

و چه كسى ستمكارتر است از كسى كه بر خدا دروغ بسته يا حق را هنگامى كه به سراغش آمد دروغ انگاشته است؟! آيا در جهنم جايگاهى براى كافران نيست؟!

وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ

و كسانى كه در (راه) ما تلاش كنند، قطعا به راه‌هاى خود، رهنمونشان خواهيم كرد؛ و مسلما خدا با نيكوكاران است.