بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً

بنام خداى رحمان رحيم؛ ما براى تو فتح آشكارى را پيش آورديم.

لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِراطاً مُسْتَقِيماً

تا خدا بيامرزد گناه گذشته و به آخر مانده تو را، و نعمت خويش را بر تو كامل گرداند، و به راه راست هدايتت كند.

وَ يَنْصُرَكَ اللَّهُ نَصْراً عَزِيزاً

و خدا تو را يارى كند، يارى سخت.

هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لِيَزْدادُوا إِيماناً مَعَ إِيمانِهِمْ وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ عَلِيماً حَكِيماً

اوست كه اطمينان را بر قلوب مؤمنان نازل كرد تا اضافه كنند ايمان را با ايمانشان، جنود آسمانها و زمين خاص خداست و او دانا و حكيم است.

لِيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ يُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ كانَ ذٰلِكَ عِنْدَ اللَّهِ فَوْزاً عَظِيماً

تا داخل كند مؤمنين و مؤمنات را به بهشتهايى كه از زير آنها نهرها روان است در آنها مخلد هستند و تا بپوشاند از آنها و بالهايشان را و آن نزد خدا نجات بزرگى است.

وَ يُعَذِّبَ الْمُنافِقِينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِكِينَ وَ الْمُشْرِكاتِ الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَيْهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لَعَنَهُمْ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيراً

و تا عذاب كند منافقين و منافقات را و مشركين و مشركات را كه به خدا سوء ظن دارند بر آنهاست پيشامد بد و خشم گرفته خدا بر آنها و لعنت كرده و آماده كرده براى آنها جهنم را كه بد جايگاهى است.

وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ عَزِيزاً حَكِيماً

براى خداست اسباب آسمانها و زمين و خدا توانا و حكيم است.

إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِيراً

(اى پيامبر) ما تو را نمونه و بشارت ده و انذار كننده فرستاده‌ايم.

لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُعَزِّرُوهُ وَ تُوَقِّرُوهُ وَ تُسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَ أَصِيلاً

تا به خدا و رسولش ايمان بياوريد و خدا را يارى و تعظيم نموده و صبح و شام تسبيح گوئيد.

إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّما يَنْكُثُ عَليٰ نَفْسِهِ وَ مَنْ أَوْفيٰ بِما عاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً

آنان كه به تو بيعت مى‌كنند، به خدا بيعت مى‌كنند، دست خدا بالاى دست آنهاست پس هر كه آن را بشكند بر ضرر خويش مى‌شكند و هر كس وفا كند به آنچه با خدا عهد بسته است حتما به او اجر بزرگى خواهد داد.

سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرابِ شَغَلَتْنا أَمْوالُنا وَ أَهْلُونا فَاسْتَغْفِرْ لَنا يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ ما لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً إِنْ أَرادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرادَ بِكُمْ نَفْعاً بَلْ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً

حتما بازماندگان به تو خواهند گفت: اموال و خانواده‌هاى ما (از آمدن به جنگ) مشغولمان كردند، با زبان چيزى مى‌گويند كه در قلوبشان نيست، بگو چه كسى براى شما چيزى را از خدا صاحب اختيار است، اگر به شما ضررى بخواهد يا نفعى؟ بلكه خدا به آنچه مى‌كنيد داناست.

بَلْ ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَنْقَلِبَ الرَّسُولُ وَ الْمُؤْمِنُونَ إِليٰ أَهْلِيهِمْ أَبَداً وَ زُيِّنَ ذٰلِكَ فِي قُلُوبِكُمْ وَ ظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ وَ كُنْتُمْ قَوْماً بُوراً

بلكه پنداشتيد كه پيامبر و مؤمنان هرگز به خانواده‌هاى خويش باز نخواهند گشت و اين گمان در نظر شما مزين گرديد و گمان بد گرديد و قومى بدبخت گشتيد.

وَ مَنْ لَمْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ فَإِنَّا أَعْتَدْنا لِلْكافِرِينَ سَعِيراً

هر كه به خدا و رسولش ايمان نياورد، ما براى كافران آتشى افروخته آماده كرده‌ايم.

وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشاءُ وَ يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً

حكومت آسمانها و زمين خاص خداست هر كس را بخواهد مى‌بخشايد و هر كس را بخواهد عذاب مى‌كند، خدا آمرزنده و مهربان است.

سَيَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انْطَلَقْتُمْ إِليٰ مَغانِمَ لِتَأْخُذُوها ذَرُونا نَتَّبِعْكُمْ يُرِيدُونَ أَنْ يُبَدِّلُوا كَلامَ اللَّهِ قُلْ لَنْ تَتَّبِعُونا كَذٰلِكُمْ قالَ اللَّهُ مِنْ قَبْلُ فَسَيَقُولُونَ بَلْ تَحْسُدُونَنا بَلْ كانُوا لا يَفْقَهُونَ إِلَّا قَلِيلاً

چون براى اخذ غنائم خيبر خارج شديد، بازماندگان خواهند گفت: بگذاريد ما هم با شما بيائيم، مى‌خواهند سخن خدا را عوض كنند بگو: هرگز با ما نخواهيد آمد، خدا از پيش چنين گفته است، حتما خواهند گفت: نه بلكه به ما حسد مى‌ورزيد، بلكه دركشان كم است.

قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرابِ سَتُدْعَوْنَ إِليٰ قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْراً حَسَناً وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا كَما تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذاباً أَلِيماً

به بازماندگان از اعراب بگو، به زودى به طرف قومى قوى خوانده مى‌شويد با آنها مى‌جنگيد يا مسلمان مى‌شوند، اگر اطاعت كنيد خدا را پاداش خوبى به شما مى‌دهد و اگر مانند گذشته اعراض كرديد، عذابتان مى‌كند.

لَيْسَ عَلَي الْأَعْميٰ حَرَجٌ وَ لا عَلَي الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لا عَلَي الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ مَنْ يَتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذاباً أَلِيماً

بر نابينا و بر لنگ و بر مريض گناهى نيست (از اينكه به جنگ نيايند) هر كه خدا و رسولش را اطاعت كند، او را به جناتى كه از زير آنها نهرها روانست داخل مى‌كند و هر كه اعراض نمايد، عذابش مى‌كند عذابى دردناك.

لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ ما فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنْزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَ أَثابَهُمْ فَتْحاً قَرِيباً

حقا كه خدا راضى شد از مؤمنان وقتى كه در زير آن درخت به تو بيعت مى‌كردند، صدق نيت آنها را دانست، لذا بر آنها آرامش نازل كرديم و فتح نزديكى را به آنها پاداش داد.

وَ مَغانِمَ كَثِيرَةً يَأْخُذُونَها وَ كانَ اللَّهُ عَزِيزاً حَكِيماً

و پاداش داد غنائم زيادى را كه به دست مى‌آورند، خدا توانا و حكيم است.

وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغانِمَ كَثِيرَةً تَأْخُذُونَها فَعَجَّلَ لَكُمْ هذِهِ وَ كَفَّ أَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ وَ لِتَكُونَ آيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ وَ يَهْدِيَكُمْ صِراطاً مُسْتَقِيماً

خدا به شما غنائم زيادى را وعده كرده است كه خواهيد گرفت، غنيمت (خيبر) را به فوريت داد و دست كفار را از شما بازداشت و تا علامتى براى مؤمنان باشد و آنها را به راه راست هدايت نمايد.

وَ أُخْريٰ لَمْ تَقْدِرُوا عَلَيْها قَدْ أَحاطَ اللَّهُ بِها وَ كانَ اللَّهُ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيراً

و غنائم ديگرى كه به آنها توانا نبوده‌ايد ولى خدا مى‌داند و خدا بر هر چيز تواناست.

وَ لَوْ قاتَلَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوَلَّوُا الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَ لا نَصِيراً

اگر كفار با شما جنگ مى‌كردند، حتما پا به فرار مى‌گذاشتند و سرپرست و يارى نمى‌يافتند.

سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلاً

اين سنت خداست كه از پيش گذشته، سنت خدا را تغييرى نمى‌يابى.

وَ هُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ مِنْ بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ عَلَيْهِمْ وَ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيراً

خدا همانست كه دست آنها را از شما و دست شما را از آنها بازداشت در جوف مكه بعد از آنكه شما را بر آنها پيروز كرد ...

هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ الْهَدْيَ مَعْكُوفاً أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَ لَوْلا رِجالٌ مُؤْمِنُونَ وَ نِساءٌ مُؤْمِناتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِيماً

آنها همان هستند كه كافر شده و شما را از مسجد الحرام بازداشتند و قربانيها را محبوس گذاشتند از اينكه به محل ذبحش برسد، اگر مردان و زنان مؤمن كه به آنها علم نداريد، نبودند كه ندانسته آنها را بكشيد و ناراحتى پيش (دست شما را باز نمى‌داشتيم ولى خواستيم) كه خدا هر كه را بخواهد به رحمتش داخل كند ...

إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجاهِلِيَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَليٰ رَسُولِهِ وَ عَلَي الْمُؤْمِنِينَ وَ أَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْويٰ وَ كانُوا أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيماً

اينكار وقتى بود كه كفار در قلب خود نخوت جاهليت را نهادند، پس خدا آرامش خود را بر رسولش و مؤمنان نازل كرد و كلمه توحيد را ملازم آنها گردانيد كه به آن سزاوارتر و اهل آن بودند ...

لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ لا تَخافُونَ فَعَلِمَ ما لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذٰلِكَ فَتْحاً قَرِيباً

خدا رؤياى به حق را به رسولش راست كرد كه حتما اگر خدا بخواهد به مسجد الحرام با ايمنى داخل مى‌شويد، سر تراشيده و مو كوتاه كرده، دانست چيزى را كه شما ندانسته‌ايد، و قبل از آن فتح نزديكى قرار داد.

هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُديٰ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ وَ كَفيٰ بِاللَّهِ شَهِيداً

خدا همانست كه پيامبرش را با هدايت و دين حق فرستاد، تا آن دين را بر همه اديان غالب كند، خدا در شاهد بودن بس است.

مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَي الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذٰلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَويٰ عَليٰ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِيماً

محمد رسول خداست، كسانى كه با او هستند بر كفار سخت و بين خويش مهربانند، مى‌بينى آنها را راكعان و ساجدان كه از خداى خويش بهشت و خوشنودى مى‌خواهند، علامتشان از اثر سجده در چهره‌شان آشكار است اين است صفت آنها در تورات و انجيل آنها همچون مزرعه‌اى هستند كه جوانه‌هاى خويش را بيرون آورده و به آنها نيرو مى‌دهد، آنها سخت شده بر ساقه‌هاى خود مى‌ايستاد. تا كفار را به غضب آورد، خدا به آنهايى كه ايمان آورده و عمل صالح كرده‌اند وعده مغفرت و اجر عظيم داده است.