سوره الفتح
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً
1به نام خدا كه رحمتش بىاندازه است و مهربانىاش هميشگى؛ به راستى ما براى تو پيروزى آشكارى فراهم آورديم؛
لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِراطاً مُسْتَقِيماً
2تا خدا آنچه را از تبعات گذشته [كه به نا حق از گفتار و كردار مردم، درباره تو پديد آمده] و پس از آن را براى تو بپوشاند، و نعمتش را بر تو كامل كند، و به راهى راست راهنمايىات نمايد؛
وَ يَنْصُرَكَ اللَّهُ نَصْراً عَزِيزاً
3و خدا تو را به نصرتى توانمندانه و شكستناپذير يارى دهد.
هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لِيَزْدادُوا إِيماناً مَعَ إِيمانِهِمْ وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ عَلِيماً حَكِيماً
4اوست كه آرامش را در دل هاى مؤمنان نازل كرد، تا ايمانى بر ايمانشان بيفزايد. و سپاهيان آسمان و زمين فقط در سيطره مالكيت و فرمانروايى خداست؛ و خدا همواره دانا و حكيم است.
لِيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ يُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ كانَ ذٰلِكَ عِنْدَ اللَّهِ فَوْزاً عَظِيماً
5تا مردان و زنان مؤمن را در بهشتهايى درآورد كه از زير [درختان آن] نهرها جارى است در حالى كه در آن جاودانهاند، و گناهانشان را از آنان محو كند، و اين [سرانجام نيك] نزد خدا كاميابى بزرگ است.
وَ يُعَذِّبَ الْمُنافِقِينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِكِينَ وَ الْمُشْرِكاتِ الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَيْهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لَعَنَهُمْ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيراً
6و مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرك را كه به خدا گمان بد مىبرند عذاب كند؛ پيشامد بد زمانه فقط بر خودشان باد. خدا بر آنان خشم گرفته، و لعنتشان كرده است و دوزخ را براى آنان آماده نموده و چه بد بازگشت گاهى است.
وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ عَزِيزاً حَكِيماً
7سپاهيان آسمانها و زمين فقط در سيطره مالكيت و فرمانروايى خداست؛ و خدا همواره تواناى شكستناپذير و حكيم است.
إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِيراً
8ما تو را گواه [بر اعمال امت] و مژدهرسان و بيمدهنده فرستاديم؛
لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُعَزِّرُوهُ وَ تُوَقِّرُوهُ وَ تُسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَ أَصِيلاً
9تا [همه شما مردم] به خدا و پيامبرش ايمان آوريد و او را يارى دهيد و بزرگش بشماريد و بامداد و شام گاه تسبيحش گوييد.
إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّما يَنْكُثُ عَليٰ نَفْسِهِ وَ مَنْ أَوْفيٰ بِما عاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً
10به يقين كسانى كه با تو بيعت مىكنند، جز اين نيست كه با خدا بيعت مىكنند؛ [دست تو كه به منزله] دست خدا [ست]، بالاى دست هاى آنان است. پس كسى كه پيمان مىشكند فقط به زيان خود مىشكند، و كسى كه به پيمانى كه با خدا بسته است وفا كند، خدا به زودى پاداشى بزرگ به او مىدهد.
سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرابِ شَغَلَتْنا أَمْوالُنا وَ أَهْلُونا فَاسْتَغْفِرْ لَنا يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ ما لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً إِنْ أَرادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرادَ بِكُمْ نَفْعاً بَلْ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً
11كسانى از باديهنشينان كه از جنگ [با دشمن] تخلف كردند به زودى [از روى بهانهجويى] به تو مىگويند: اموال و خانوادهمان ما را به خود مشغول كردند [به اين سبب نتوانستيم به جنگ آييم]؛ پس براى ما آمرزش بخواه. با زبان هايشان چيزى مىگويند كه در دل هايشان نيست. بگو: اگر خدا زيانى يا سودى را براى شما بخواهد چه كسى مىتواند در برابر خدا از شما دفاع كند؟ بلكه خدا همواره به آنچه انجام مىدهيد، آگاه است.
بَلْ ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَنْقَلِبَ الرَّسُولُ وَ الْمُؤْمِنُونَ إِليٰ أَهْلِيهِمْ أَبَداً وَ زُيِّنَ ذٰلِكَ فِي قُلُوبِكُمْ وَ ظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ وَ كُنْتُمْ قَوْماً بُوراً
12[تخلف شما از جنگ، ربطى به اموال و خانوادهتان نداشت] بلكه پنداشتيد پيامبر و مؤمنان هرگز به كسان خود باز نمىگردند، و اين پندار باطل در دل هايتان آراسته شد، و گمان بد برديد [كه خدا پيامبر و مؤمنان را يارى نخواهد كرد] و شما [به سبب اين پندار باطل و گمان بد] قومى نابودشدنى هستيد.
وَ مَنْ لَمْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ فَإِنَّا أَعْتَدْنا لِلْكافِرِينَ سَعِيراً
13و هر كس به خدا و پيامبرش ايمان نياورد [زيانى به خدا و پيامبر نمىرساند]، ما براى كافران آتشى سوزان آماده كردهايم.
وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشاءُ وَ يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً
14و مالكيت و فرمانروايى آسمانها و زمين فقط در سيطره خداست، هر كس را بخواهد مىآمرزد و هر كس را بخواهد عذاب مىكند؛ و خدا همواره بسيار آمرزنده و مهربان است.
سَيَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انْطَلَقْتُمْ إِليٰ مَغانِمَ لِتَأْخُذُوها ذَرُونا نَتَّبِعْكُمْ يُرِيدُونَ أَنْ يُبَدِّلُوا كَلامَ اللَّهِ قُلْ لَنْ تَتَّبِعُونا كَذٰلِكُمْ قالَ اللَّهُ مِنْ قَبْلُ فَسَيَقُولُونَ بَلْ تَحْسُدُونَنا بَلْ كانُوا لا يَفْقَهُونَ إِلَّا قَلِيلاً
15هنگامى كه شما براى به دست آوردن غنايمى روانه [ميدان جنگى] مىشويد، متخلفان [از جنگ حديبيه] به زودى خواهند گفت: بگذاريد ما هم به دنبال شما بياييم. [اين سبكمغزان سودجو] مىخواهند وعده خدا را [كه به مؤمنان وعده پيروزى و غنيمت داد و به منافقان وعده محروميت از غنيمت و رحمت داده است] تغيير دهند. بگو: هرگز دنبال ما نخواهيد آمد؛ اينگونه خدا پيش از اين [درباره شما] فرموده است. اما [اين گروه بىشرم] به زودى خواهند گفت: شما نسبت به ما حسد مىورزيد، [چنين نيست] بلكه آنان جز اندكى نمىفهمند.
قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرابِ سَتُدْعَوْنَ إِليٰ قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْراً حَسَناً وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا كَما تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذاباً أَلِيماً
16به متخلفان باديه نشين بگو: به زودى به سوى گروهى سرسخت و نيرومند دعوت خواهيد شد كه با آنان بجنگيد، يا آنكه اسلام آورند؛ پس اگر اطاعت كنيد خدا پاداش نيكى به شما خواهد داد، و اگر روى برگردانيد، همان گونه كه پيش از اين روى گردانديد، شما را به عذابى دردناك عذاب خواهد كرد.
لَيْسَ عَلَي الْأَعْميٰ حَرَجٌ وَ لا عَلَي الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لا عَلَي الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ مَنْ يَتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذاباً أَلِيماً
17بر نابينا و لنگ و بيمار [اگر در جنگ شركت نكنند] گناهى نيست. و كسى كه از خدا و پيامبرش اطاعت كند، او را در بهشتهايى درآورد كه از زير درختان [آن] نهرها جارى است، و هر كس روى بگرداند او را به عذابى دردناك عذاب مىكند.
لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ ما فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنْزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَ أَثابَهُمْ فَتْحاً قَرِيباً
18يقينا خدا از مؤمنان هنگامى كه زير آن درخت [كه در منطقه حديبيه بود] با تو بيعت مىكردند خشنود شد، و خدا آنچه را [از خلوص نيت و پاكى قصد] در دل هايشان بود مىدانست، در نتيجه آرامش را بر آنان نازل كرد، و پيروزى نزديكى را [كه پيروزى در خيبر بود] به آنان پاداش داد.
وَ مَغانِمَ كَثِيرَةً يَأْخُذُونَها وَ كانَ اللَّهُ عَزِيزاً حَكِيماً
19[و پاداش ديگر] غنيمت هاى فراوانى است كه آن را به دست مىآوريد؛ و خدا همواره تواناى شكستناپذير و حكيم است.
وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغانِمَ كَثِيرَةً تَأْخُذُونَها فَعَجَّلَ لَكُمْ هذِهِ وَ كَفَّ أَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ وَ لِتَكُونَ آيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ وَ يَهْدِيَكُمْ صِراطاً مُسْتَقِيماً
20خدا غنيمتهاى فراوانى را در آينده به شما وعده داده است كه به دست مىآوريد، و اين يك غنيمت را [كه فتح خيبر است] براى شما پيش انداخت، و دست هاى [تجاوز و ستم] مردم را از شما باز داشت تا اين [پيروزى ها] براى مؤمنان نشانهاى [از حقانيت دين و يارى خدا] باشد و تا شما را به راهى راست هدايت كند.
وَ أُخْريٰ لَمْ تَقْدِرُوا عَلَيْها قَدْ أَحاطَ اللَّهُ بِها وَ كانَ اللَّهُ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيراً
21و [غنيمتها و پيروزىهاى] ديگر [ى هست] كه شما تا كنون بر آنها دست نيافتهايد، بىترديد خدا بر آنها احاطه دارد [و به آسانى مىتواند در دسترس شما قرار دهد]؛ و خدا همواره بر هر كارى تواناست.
وَ لَوْ قاتَلَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوَلَّوُا الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَ لا نَصِيراً
22اگر كافران با شما بجنگند حتما پشت كنان مىگريزند، آن گاه سرپرست و ياورى [كه از آنان دفاع كند] نمىيابند.
سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلاً
23خدا روشى ثابت و قطعى مقرر كرده است كه از پيش [بر پيروزى مؤمنان و شكست كافران] جارى بوده است، و هرگز براى روش خدا تغيير و تبديلى نخواهى يافت.
وَ هُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ مِنْ بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ عَلَيْهِمْ وَ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيراً
24و اوست كه پس از آنكه شما را [بىجنگ و خونريزى] بر دشمن پيروز و مسلط كرد، دست هاى آنان را از [جنگ با] شما و دست هاى شما را از [جنگ با] آنان در دل مكه [كه منطقه حديبيه است] باز داشت؛ و خدا همواره به آنچه انجام مىدهيد بيناست.
هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ الْهَدْيَ مَعْكُوفاً أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَ لَوْلا رِجالٌ مُؤْمِنُونَ وَ نِساءٌ مُؤْمِناتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِيماً
25آنان كسانى هستند كه كفر ورزيدند و شما را از [ورود به] مسجدالحرام باز داشتند و نيز نگذاشتند قربانىهايى كه با خود آورده بوديد به محل قربانىاش برسد، و اگر مردان و زنان مؤمن ناشناسى در ميان مكه نبودند، تا جنگ شما سبب كشته شدن آن بىگناهان شود و در نتيجه امر ناملايم و مكروهى [چون ديه] گريبان شما را بگيرد [شما را از جنگ باز نمىداشتيم، ولى بازداشتيم] تا خدا هركه را [مانند مردان و زنان مومنى كه براى شما ناشناخته بودند] بخواهد در رحمتش درآورد. [و] اگر مؤمنان از كافران جدا بودند يقينا كافران [از اهل مكه] را به عذابى دردناك عذاب مىكرديم
إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجاهِلِيَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَليٰ رَسُولِهِ وَ عَلَي الْمُؤْمِنِينَ وَ أَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْويٰ وَ كانُوا أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيماً
26[ياد كن] هنگامى را كه كافران [پس از قرارداد صلح حديبيه] دل هايشان را از تعصب و خشم شديد جاهلى آكنده كردند، پس خدا هم آرامشش را بر پيامبرش و مؤمنان نازل كرد و روح تقوا را [كه حقيقت و جان توحيد است] ملازم آنان نمود، و آنان به آن سزاوارتر و اهل آن بودند؛ و خدا همواره به هر چيز داناست.
لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ لا تَخافُونَ فَعَلِمَ ما لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذٰلِكَ فَتْحاً قَرِيباً
27بىترديد خدا رؤياى پيامبرش را به حق و درستى تحقق داد [كه در رؤيا وعده داده بود] شما قطعا در حال امن و امنيت در حالى كه سرهايتان را تراشيده و موى [يا ناخن] كوتاه كردهايد و بيمى نداريد وارد مسجدالحرام خواهيد شد. خدا آنچه را كه شما نمىدانستيد [كه وعده ورود به مسجدالحرام در سال آينده است] دانست و پيش از آن پيروزى نزديكى [كه صلح حديبيه بود براى شما] قرارداد.
هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُديٰ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ وَ كَفيٰ بِاللَّهِ شَهِيداً
28اوست كه پيامبرش را با هدايت و دين حق فرستاد تا آن را بر همه اديان پيروز كند، و كافى است كه خدا [بر وقوع اين حقيقت] گواه باشد.
مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَي الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذٰلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَويٰ عَليٰ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِيماً
29محمد، فرستاده خداست و كسانى كه با او هستند بر كافران سرسخت و در ميان خودشان با يكديگر مهربانند، همواره آنان را در ركوع و سجود مىبينى كه پيوسته فضل و خشنودى خدا را مىطلبند؛ نشانه آنان در چهرهشان از اثر سجود پيداست، اين است توصيف آنان در تورات، و اما توصيفشان در انجيل اين است كه وجودشان چون زراعتى است كه جوانههاى خود را رويانده پس تقويتش كرده تا ستبر و ضخيم شده، و در نتيجه بر ساقههايش [محكم و استوار] ايستاده است، به طورى كه دهقانان را [از رشد و انبوهى خود] به تعجب مىآورد تا خدا به وسيله [انبوهى و نيرومندى] مؤمنان، كافران را به خشم آورد. [و] خدا به كسانى از آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادهاند، آمرزش و پاداشى بزرگ وعده داده است.