سوره الفتح
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ إِنَّا فَتَحۡنَا لَكَ فَتۡحٗا مُّبِينٗا
1به نام الله كه هم رحمان است و هم رحيم.؛ به درستى كه ما برايت فتحى نمايان كرديم.
لِّيَغۡفِرَ لَكَ ٱللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِن ذَنۢبِكَ وَ مَا تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكَ وَ يَهۡدِيَكَ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا
2تا خداوند آثار گناهانى كه بدهكار مشركين بودى (و به خاطر آن تو را مستحق آزار و شكنجه مىدانستند) از دلهاى آنان بزدايد، چه گذشتهات و چه آيندهات را، و نعمت خود بر تو تمام نموده به سوى صراط مستقيم رهنمونت شود.
وَ يَنصُرَكَ ٱللَّهُ نَصۡرًا عَزِيزًا
3و به نصرتى شكست ناپذير ياريت كند.
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ ٱلسَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِيمَٰنٗا مَّعَ إِيمَٰنِهِمۡ وَ لِلَّهِ جُنُودُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ كَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
4او همان خدايى است كه سكينت و آرامش و قوت قلب را بر دلهاى مؤمنين نازل كرد تا ايمانى بر ايمان خود بيفزايند، آرى براى خدا همه رقم لشكر در آسمانها و زمين هست و خدا مقتدرى شكست ناپذير و حكيمى فرزانه است.
لِّيُدۡخِلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَ يُكَفِّرَ عَنۡهُمۡ سَئَِّاتِهِمۡ وَ كَانَ ذَٰلِكَ عِندَ ٱللَّهِ فَوۡزًا عَظِيمٗا
5و نيز چنين كرد تا مردان و زنان مؤمن را به جناتى درآورد كه از زير آن نهرها جارى است جناتى كه ايشان در آن جاودانهاند و گناهانشان را جبران كند كه اين در آخرت (نزد خدا) رستگارى عظيمى است.
وَ يُعَذِّبَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَ ٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ وَ ٱلۡمُشۡرِكَٰتِ ٱلظَّآنِّينَ بِٱللَّهِ ظَنَّ ٱلسَّوۡءِ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِ وَ غَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَ لَعَنَهُمۡ وَ أَعَدَّ لَهُمۡ جَهَنَّمَ وَ سَآءَتۡ مَصِيرٗا
6و مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرك را كه به خدا ظن بد مىبردند عذاب نموده گردونه عذاب بر سرشان گرداند، و خدا بر آنان خشم و لعنت كرد و جهنم را كه بازگشتگاه بدى است برايشان آماده نمود.
وَ لِلَّهِ جُنُودُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ كَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا
7و خداى را لشكريانى در آسمانها و زمين است و خدا، مقتدرى شكست ناپذير و حكيمى فرزانه است.
إِنَّآ أَرۡسَلۡنَٰكَ شَٰهِدٗا وَ مُبَشِّرٗا وَ نَذِيرٗا
8ما تو را فرستاديم تا شاهد امت باشى و امت را بشارت و انذار دهى.
لِّتُؤۡمِنُواْ بِٱللَّهِ وَ رَسُولِهِۦ وَ تُعَزِّرُوهُ وَ تُوَقِّرُوهُ وَ تُسَبِّحُوهُ بُكۡرَةٗ وَ أَصِيلًا
9تا شما امت به خدا و رسول ايمان آورده او را يارى و احترام كنيد و صبح و شام تسبيحش گوييد.
إِنَّ ٱلَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ ٱللَّهَ يَدُ ٱللَّهِ فَوۡقَ أَيۡدِيهِمۡ فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ وَ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِمَا عَٰهَدَ عَلَيۡهُ ٱللَّهَ فَسَيُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا
10به درستى آنهايى كه با تو بيعت مىكنند جز اين نيست كه با خدا بيعت مىكنند چون دست خدا بالاى دستشان است بنا بر اين هر كس بيعت خود را بشكند عليه خودش شكسته و هر كس وفا كند به عهدى كه با خدا بر سر آن پيمان بسته خداى تعالى خيلى زود پاداش عظيمى به او مىدهد.
سَيَقُولُ لَكَ ٱلۡمُخَلَّفُونَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ شَغَلَتۡنَآ أَمۡوَٰلُنَا وَ أَهۡلُونَا فَٱسۡتَغۡفِرۡ لَنَا يَقُولُونَ بِأَلۡسِنَتِهِم مَّا لَيۡسَ فِي قُلُوبِهِمۡ قُلۡ فَمَن يَمۡلِكُ لَكُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيًۡٔا إِنۡ أَرَادَ بِكُمۡ ضَرًّا أَوۡ أَرَادَ بِكُمۡ نَفۡعَۢا بَلۡ كَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرَۢا
11از اعراب، آنهايى كه از حركت با تو تخلف كردند به زودى از در عذر خواهى خواهند گفت بى سرپرستى اموال و خانواده ما را از شركت در جهاد بازداشت از خدا برايمان طلب مغفرت كن. ولى اين سخنى است كه به زبان خود مىگويند و دلهايشان چيز ديگر مىگويد. به ايشان بگو اگر خدا بخواهد گرفتارتان كند و يا سودى برايتان بخواهد كيست كه چنين اختيار و قدرتى را دارا باشد كه جلو آن را بگيرد، بلكه خدا به آنچه مىكنيد دانا و با خبر است.
بَلۡ ظَنَنتُمۡ أَن لَّن يَنقَلِبَ ٱلرَّسُولُ وَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِلَىٰٓ أَهۡلِيهِمۡ أَبَدٗا وَ زُيِّنَ ذَٰلِكَ فِي قُلُوبِكُمۡ وَ ظَنَنتُمۡ ظَنَّ ٱلسَّوۡءِ وَ كُنتُمۡ قَوۡمَۢا بُورٗا
12اين بود كه پنداشتيد رسول و مؤمنين از اين جنگ به هيچ وجه به خانواده خود برنمىگردند و همين پندار در دلتان موجه جلوه كرد و ظن سويى برديد و مردمى هالك بوديد.
وَ مَن لَّمۡ يُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ وَ رَسُولِهِۦ فَإِنَّآ أَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ سَعِيرٗا
13و كسى كه به خدا و رسولش ايمان نياورده بداند كه ما براى كافران آتشى تهيه كردهايم.
وَ لِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَ يُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَ كَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
14ملك آسمانها و زمين از آن خدا است او هر كه را بخواهد مىآمرزد و هر كه را بخواهد عذاب مىكند و خدا همواره آمرزگار مهربان است.
سَيَقُولُ ٱلۡمُخَلَّفُونَ إِذَا ٱنطَلَقۡتُمۡ إِلَىٰ مَغَانِمَ لِتَأۡخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعۡكُمۡ يُرِيدُونَ أَن يُبَدِّلُواْ كَلَٰمَ ٱللَّهِ قُل لَّن تَتَّبِعُونَا كَذَٰلِكُمۡ قَالَ ٱللَّهُ مِن قَبۡلُ فَسَيَقُولُونَ بَلۡ تَحۡسُدُونَنَا بَلۡ كَانُواْ لَا يَفۡقَهُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
15به زودى آنهايى كه از شركت در جهاد تخلف كردند وقتى كه مىرويد كه غنيمتهاى جنگى را بگيريد خواهند گفت بگذاريد ما هم با شما بياييم. اينان مىخواهند كلام خداى را مبدل نمايند. بگو: نه، شما هرگز ما را پيروى نمىكنيد و اين را خداى تعالى قبلا به من خبر داده. وقتى اين را بشنوند خواهند گفت: شما به ما حسد مىورزيد ولى بايد بدانند كه جز اندكى فهم ندارند.
قُل لِّلۡمُخَلَّفِينَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ سَتُدۡعَوۡنَ إِلَىٰ قَوۡمٍ أُوْلِي بَأۡسٖ شَدِيدٖ تُقَٰتِلُونَهُمۡ أَوۡ يُسۡلِمُونَ فَإِن تُطِيعُواْ يُؤۡتِكُمُ ٱللَّهُ أَجۡرًا حَسَنٗا وَ إِن تَتَوَلَّوۡاْ كَمَا تَوَلَّيۡتُم مِّن قَبۡلُ يُعَذِّبۡكُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا
16بگو به اعرابى كه تخلف كردند اگر راست مىگوييد به زودى به جنگى ديگر دعوت خواهيد شد جنگ با مردمى دلاور كه بايد يا مسلمان شوند و يا با ايشان بجنگند اگر در آن روز اطاعت كرديد خداوند اجرى نيك به شما خواهد داد و اگر آن روز هم مثل جنگ قبلى تخلف ورزيديد خداوند به عذابى دردناك معذبتان مىكند.
لَّيۡسَ عَلَى ٱلۡأَعۡمَىٰ حَرَجٞ وَ لَا عَلَى ٱلۡأَعۡرَجِ حَرَجٞ وَ لَا عَلَى ٱلۡمَرِيضِ حَرَجٞ وَ مَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَ رَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ وَ مَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبۡهُ عَذَابًا أَلِيمٗا
17در مساله جهاد بر افراد نابينا و لنگ و بيمار گناهى نيست (اگر تخلف كنند) و كسى كه خدا و رسولش را اطاعت كند خداوند او را در جناتى داخل مىكند كه از دامنه آن نهرها روانست و كسى كه اعراض كند خداوند تعالى به عذابى دردناك معذبش مىكند.
لَّقَدۡ رَضِيَ ٱللَّهُ عَنِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ يُبَايِعُونَكَ تَحۡتَ ٱلشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمۡ فَأَنزَلَ ٱلسَّكِينَةَ عَلَيۡهِمۡ وَ أَثَٰبَهُمۡ فَتۡحٗا قَرِيبٗا
18خداى تعالى آن روز كه مؤمنين در زير آن درخت با تو بيعت كردند از ايشان راضى شد چون از نيات درونيشان آگاه بود و به همين جهت آرامشى بر آنان نازل كرد و به عنوان پاداش، فتحى نزديك روزيشان كرد.
وَ مَغَانِمَ كَثِيرَةٗ يَأۡخُذُونَهَا وَ كَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمٗا
19و نيز غنيمتهايى بسيار روزيشان كرد كه به دست آورند و خدا همواره مقتدرى شكست ناپذير و حكيمى فرزانه است.
وَعَدَكُمُ ٱللَّهُ مَغَانِمَ كَثِيرَةٗ تَأۡخُذُونَهَا فَعَجَّلَ لَكُمۡ هَٰذِهِۦ وَ كَفَّ أَيۡدِيَ ٱلنَّاسِ عَنكُمۡ وَ لِتَكُونَ ءَايَةٗ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ وَ يَهۡدِيَكُمۡ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا
20خدا به شما وعده غنيمتهاى بسيارى داد كه به دست آوريد اين يك غنيمت را زودرس كرد و دست شرارت مردم را از شما كوتاه كرد (براى مصالحى ناگفتنى) و براى اينكه آيتى باشد براى مؤمنين و شما را به سوى صراط مستقيم هدايت كند.
وَ أُخۡرَىٰ لَمۡ تَقۡدِرُواْ عَلَيۡهَا قَدۡ أَحَاطَ ٱللَّهُ بِهَا وَ كَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٗا
21و غنيمت ديگرى كه هنوز بدان دست نيافتهايد خداوند به آن احاطه دارد و خدا بر هر چيزى قادر است.
وَ لَوۡ قَٰتَلَكُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوَلَّوُاْ ٱلۡأَدۡبَٰرَ ثُمَّ لَا يَجِدُونَ وَلِيّٗا وَ لَا نَصِيرٗا
22و اگر كفار با شما جنگ كنند پا به فرار خواهند گذاشت و ديگر سرپرست و ياورى نخواهند يافت.
سُنَّةَ ٱللَّهِ ٱلَّتِي قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلُ وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ ٱللَّهِ تَبۡدِيلٗا
23اين سنت خدا است كه تا امروز همواره جريان داشته و تو هرگز براى سنت خدا دگرگونگى نخواهى يافت.
وَ هُوَ ٱلَّذِي كَفَّ أَيۡدِيَهُمۡ عَنكُمۡ وَ أَيۡدِيَكُمۡ عَنۡهُم بِبَطۡنِ مَكَّةَ مِنۢ بَعۡدِ أَنۡ أَظۡفَرَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ وَ كَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرًا
24و او همان كسى است كه در درون مكه در زير پنجه دشمن دست كفار را از شما و دست شما را از ايشان كوتاه كرد بعد از آنكه در جنگهاى قبلى شما را بر آنان پيروزى داد و خدا بدانچه مىكنيد بينا است.
هُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ صَدُّوكُمۡ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ وَ ٱلۡهَدۡيَ مَعۡكُوفًا أَن يَبۡلُغَ مَحِلَّهُۥ وَ لَوۡلَا رِجَالٞ مُّؤۡمِنُونَ وَ نِسَآءٞ مُّؤۡمِنَٰتٞ لَّمۡ تَعۡلَمُوهُمۡ أَن تَطَُٔوهُمۡ فَتُصِيبَكُم مِّنۡهُم مَّعَرَّةُۢ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ لِّيُدۡخِلَ ٱللَّهُ فِي رَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُ لَوۡ تَزَيَّلُواْ لَعَذَّبۡنَا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ عَذَابًا أَلِيمًا
25و اما اينكه دست شما را از ايشان كوتاه كرد با اينكه اينان همانهايى هستند كه كفر ورزيدند و از ورود شما به مسجد الحرام جلوگيرى نمودند و نگذاشتند قربانيهاى شما به قربانگاه برسد براى اين بود كه خون مردان و زنان مؤمن را كه در بين كفار هستند و شما نمىشناسيد حفظ كند و دست شما به خون آن بى گناهان آلوده نگشته، در نتيجه بدون آگاهى به آثار سوء آن گرفتار نشويد تا خدا هر كه را بخواهد داخل در رحمت خود كند و الا اگر آن مؤمنين ناشناخته از بين كفار جدا شده بودند ما كفار را به عذابى دردناك گرفتار مىكرديم.
إِذۡ جَعَلَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فِي قُلُوبِهِمُ ٱلۡحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ فَأَنزَلَ ٱللَّهُ سَكِينَتَهُۥ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَ أَلۡزَمَهُمۡ كَلِمَةَ ٱلتَّقۡوَىٰ وَ كَانُوٓاْ أَحَقَّ بِهَا وَ أَهۡلَهَا وَ كَانَ ٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
26براى اينكه آنها كه كافر شدند حميتهاى جاهليت را در دل پروريدند و خدا در مقابل آن نيروى درونى كفار نيروى سكينت بر رسول و بر مؤمنين نازل كرد و كلمه تقوى را نيروى جدا ناشدنى ايشان كرد، و ايشان سزاوارترين كس به آن بودند و اهليت آن را داشتند و خدا به هر چيزى دانا است.
لَّقَدۡ صَدَقَ ٱللَّهُ رَسُولَهُ ٱلرُّءۡيَا بِٱلۡحَقِّ لَتَدۡخُلُنَّ ٱلۡمَسۡجِدَ ٱلۡحَرَامَ إِن شَآءَ ٱللَّهُ ءَامِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُءُوسَكُمۡ وَ مُقَصِّرِينَ لَا تَخَافُونَ فَعَلِمَ مَا لَمۡ تَعۡلَمُواْ فَجَعَلَ مِن دُونِ ذَٰلِكَ فَتۡحٗا قَرِيبًا
27و خداوند آن رؤيا را كه در خواب به تو نشان داد كه ان شاء الله به زودى داخل مسجد الحرام خواهيد شد در حالى كه از شر كفار ايمن باشيد و سر بتراشيد و بدون هيچ ترسى تقصير كنيد، ديدى كه چگونه آن رؤيا را به حق به كرسى نشاند. آرى او چيزهايى مىدانست كه شما نمىدانستيد و به همين جهت قبل از فتح مكه فتحى نزديك قرار داد.
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ رَسُولَهُۥ بِٱلۡهُدَىٰ وَ دِينِ ٱلۡحَقِّ لِيُظۡهِرَهُۥ عَلَى ٱلدِّينِ كُلِّهِۦ وَ كَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدٗا
28او كسى است كه رسول خود را به هدايت و دين حق فرستاد تا دين حق را بر همه اديان غالب سازد و اين گواهى خدا كافىترين گواهى است.
مُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِ وَ ٱلَّذِينَ مَعَهُۥٓ أَشِدَّآءُ عَلَى ٱلۡكُفَّارِ رُحَمَآءُ بَيۡنَهُمۡ تَرَىٰهُمۡ رُكَّعٗا سُجَّدٗا يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَ رِضۡوَٰنٗا سِيمَاهُمۡ فِي وُجُوهِهِم مِّنۡ أَثَرِ ٱلسُّجُودِ ذَٰلِكَ مَثَلُهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَ مَثَلُهُمۡ فِي ٱلۡإِنجِيلِ كَزَرۡعٍ أَخۡرَجَ شَطَۡٔهُۥ فََٔازَرَهُۥ فَٱسۡتَغۡلَظَ فَٱسۡتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِۦ يُعۡجِبُ ٱلزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ ٱلۡكُفَّارَ وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِنۡهُم مَّغۡفِرَةٗ وَ أَجۡرًا عَظِيمَۢا
29محمد رسول خدا است و كسانى كه با او هستند عليه كفار شديد و بى رحمند و در بين خود رحيم و دلسوزند، ايشان را مىبينى كه همواره در ركوع و سجودند و در طلب فضل و رضوان خدايند. علامتشان در رخسارشان از اثر سجده نمايان است، اين وصف ايشان است در تورات و اما وصف آنان در انجيل اين است كه چون زراعتى هستند كه از شدت بركت پيرامونش جوانههايى مىزند و آن جوانهها هم كلفت مىشود و مستقيم بر پاى خود مىايستد به طورى كه برزگران را به شگفت مىآورد (مؤمنين نيز اين طورند)، اين براى آن است كه كفار را به خشم آورد، خدا به كسانى كه ايمان آورده و از آن بين به كسانى كه اعمال صالح هم مىكنند وعده مغفرت و اجرى عظيم داده.