بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ ن وَ الْقَلَمِ وَ ما يَسْطُرُونَ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ ن، سوگند به قلم و آنچه مينويسند،

ما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُونٍ

كه به نعمت پروردگارت تو مجنون نيستى،

وَ إِنَّ لَكَ لَأَجْراً غَيْرَ مَمْنُونٍ

و براى تو پاداشى عظيم و هميشگى است!

وَ إِنَّكَ لَعَليٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ

و تو اخلاق عظيم و برجسته‌اى دارى!

فَسَتُبْصِرُ وَ يُبْصِرُونَ

و بزودى تو مى‌بينى و آنان نيز مى‌بينند،

بِأَيِّكُمُ الْمَفْتُونُ

كه كدام يك از شما مجنونند!

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ

پروردگارت بهتر از هر كس مى‌داند چه كسى از راه او گمراه شده، و هدايت‌يافتگان را نيز بهتر مى‌شناسد!

فَلا تُطِعِ الْمُكَذِّبِينَ

حال كه چنين است از تكذيب‌كنندگان اطاعت مكن!

وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ

آنها دوست دارند نرمش نشان دهى تا آنها (هم) نرمش نشان دهند (نرمشى توأم با انحراف از مسير حق)!

وَ لا تُطِعْ كُلَّ حَلاَّفٍ مَهِينٍ

و از كسى كه بسيار سوگند ياد مى‌كند و پست است اطاعت مكن،

هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ

كسى كه بسيار عيبجوست و به سخن چينى آمد و شد مى‌كند،

مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ

و بسيار مانع كار خير، و متجاوز و گناهكار است؛

عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَنِيمٍ

علاوه بر اينها كينه توز و پرخور و خشن و بدنام است!

أَنْ كانَ ذا مالٍ وَ بَنِينَ

مبادا بخاطر اينكه صاحب مال و فرزندان فراوان است (از او پيروى كنى)!

إِذا تُتْليٰ عَلَيْهِ آياتُنا قالَ أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ

هنگامى كه آيات ما بر او خوانده مى‌شود مى‌گويد: «اينها افسانه‌هاى خرافى پيشينيان است!»

سَنَسِمُهُ عَلَي الْخُرْطُومِ

(ولى) ما بزودى بر بينى او علامت و داغ ننگ مى‌نهيم!

إِنَّا بَلَوْناهُمْ كَما بَلَوْنا أَصْحابَ الْجَنَّةِ إِذْ أَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّها مُصْبِحِينَ

ما آنها را آزموديم، همان گونه كه «صاحبان باغ» را آزمايش كرديم، هنگامى كه سوگند ياد كردند كه ميوه‌هاى باغ را صبحگاهان (دور از چشم مستمندان) بچينند.

وَ لا يَسْتَثْنُونَ

و هيچ از آن استثنا نكنند؛

فَطافَ عَلَيْها طائِفٌ مِنْ رَبِّكَ وَ هُمْ نائِمُونَ

اما عذابى فراگير (شب هنگام) بر (تمام) باغ آنها فرود آمد در حالى كه همه در خواب بودند،

فَأَصْبَحَتْ كَالصَّرِيمِ

و آن باغ سرسبز همچون شب سياه و ظلمانى شد!

فَتَنادَوْا مُصْبِحِينَ

صبحگاهان يكديگر را صدا زدند،

أَنِ اغْدُوا عَليٰ حَرْثِكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صارِمِينَ

كه بسوى كشتزار و باغ خود حركت كنيد اگر قصد چيدن ميوه‌ها را داريد!

فَانْطَلَقُوا وَ هُمْ يَتَخافَتُونَ

آنها حركت كردند در حالى كه آهسته با هم مى‌گفتند:»

أَنْ لا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُمْ مِسْكِينٌ

«مواظب باشيد امروز حتى يك فقير وارد بر شما نشود!»

وَ غَدَوْا عَليٰ حَرْدٍ قادِرِينَ

(آرى) آنها صبحگاهان تصميم داشتند كه با قدرت از مستمندان جلوگيرى كنند.

فَلَمَّا رَأَوْها قالُوا إِنَّا لَضَالُّونَ

هنگامى كه (وارد باغ شدند و) آن را ديدند گفتند: «حقا» ما گمراهيم!

بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ

(آرى، همه چيز از دست ما رفته) بلكه ما محروميم!»

قالَ أَوْسَطُهُمْ أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ لَوْلا تُسَبِّحُونَ

يكى از آنها كه از همه عاقلتر بود گفت: «آيا به شما نگفتم چرا تسبيح خدا نمى‌گوييد؟!

قالُوا سُبْحانَ رَبِّنا إِنَّا كُنَّا ظالِمِينَ

گفتند: «منزه است پروردگار ما، مسلما ما ظالم بوديم!»

فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَليٰ بَعْضٍ يَتَلاوَمُونَ

سپس رو به يكديگر كرده به ملامت هم پرداختند،

قالُوا يا وَيْلَنا إِنَّا كُنَّا طاغِينَ

(و فريادشان بلند شد) گفتند: «واى بر ما كه طغيانگر بوديم!

عَسيٰ رَبُّنا أَنْ يُبْدِلَنا خَيْراً مِنْها إِنَّا إِليٰ رَبِّنا راغِبُونَ

اميدواريم پروردگارمان (ما را ببخشد و) بهتر از آن به جاى آن به ما بدهد، چرا كه ما به او علاقه‌منديم!»

كَذٰلِكَ الْعَذابُ وَ لَعَذابُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ

اين گونه است عذاب (خداوند در دنيا)، و عذاب آخرت از آن هم بزرگتر است اگر مى‌دانستند!

إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ

مسلما براى پرهيزگاران نزد پروردگارشان باغهاى پر نعمت بهشت است!

أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ

آيا مؤمنان را همچون مجرمان قرار مى‌دهيم؟!

ما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ

شما را چه مى‌شود؟! چگونه داورى مى‌كنيد؟!

أَمْ لَكُمْ كِتابٌ فِيهِ تَدْرُسُونَ

آيا كتابى داريد كه از آن درس مى‌خوانيد ...

إِنَّ لَكُمْ فِيهِ لَما تَخَيَّرُونَ

كه آنچه را شما انتخاب مى‌كنيد از آن شماست؟!

أَمْ لَكُمْ أَيْمانٌ عَلَيْنا بالِغَةٌ إِليٰ يَوْمِ الْقِيامَةِ إِنَّ لَكُمْ لَما تَحْكُمُونَ

يا اينكه عهد و پيمان مؤكد و مستمرى تا روز قيامت بر ما داريد كه هر چه را حكم كنيد براى شما باشد؟!

سَلْهُمْ أَيُّهُمْ بِذٰلِكَ زَعِيمٌ

از آنها بپرس كدام يك از آنان چنين چيزى را تضمين مى‌كند؟!

أَمْ لَهُمْ شُرَكاءُ فَلْيَأْتُوا بِشُرَكائِهِمْ إِنْ كانُوا صادِقِينَ

يا اينكه معبودانى دارند كه آنها را شريك خدا قرار داده‌اند (و براى آنان شفاعت مى‌كنند)؟! اگر راست مى‌گويند معبودان خود را بياورند!

يَوْمَ يُكْشَفُ عَنْ ساقٍ وَ يُدْعَوْنَ إِلَي السُّجُودِ فَلا يَسْتَطِيعُونَ

(به خاطر بياوريد) روزى را كه ساق پاها (از وحشت) برهنه مى‌گردد و دعوت به سجود مى‌شوند، اما نمى‌توانند (سجود كنند).

خاشِعَةً أَبْصارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ وَ قَدْ كانُوا يُدْعَوْنَ إِلَي السُّجُودِ وَ هُمْ سالِمُونَ

اين در حالى است كه چشمهايشان (از شدت شرمسارى) به زير افتاده، و ذلت و خوارى وجودشان را فراگرفته؛ آنها پيش از اين دعوت به سجود مى‌شدند در حالى كه سالم بودند (ولى امروز ديگر توانايى آن را ندارند)!

فَذَرْنِي وَ مَنْ يُكَذِّبُ بِهٰذَا الْحَدِيثِ سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ

اكنون مرا با آنها كه اين سخن را تكذيب مى‌كنند واگذار! ما آنان را از آنجا كه نمى‌دانند به تدريج به سوى عذاب پيش مى‌بريم.

وَ أُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ

و به آنها مهلت (بازگشت) مى‌دهم؛ چرا كه نقشه‌هاى من محكم و دقيق است!

أَمْ تَسْئَلُهُمْ أَجْراً فَهُمْ مِنْ مَغْرَمٍ مُثْقَلُونَ

يا اينكه تو از آنها مزدى مى‌طلبى كه پرداختش براى آنها سنگين است؟!

أَمْ عِنْدَهُمُ الْغَيْبُ فَهُمْ يَكْتُبُونَ

يا اسرار غيب نزد آنهاست و آن را مى‌نويسند (و به يكديگر مى‌دهند)؟!

فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَ لا تَكُنْ كَصاحِبِ الْحُوتِ إِذْ ناديٰ وَ هُوَ مَكْظُومٌ

اكنون كه چنين است صبر كن و منتظر فرمان پروردگارت باش، و مانند صاحب ماهى [يونس‌] مباش (كه در تقاضاى مجازات قومش عجله كرد و گرفتار مجازات ترك اولى شد) در آن زمان كه با نهايت اندوه خدا را خواند.

لَوْلا أَنْ تَدارَكَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَراءِ وَ هُوَ مَذْمُومٌ

و اگر رحمت خدا به ياريش نيامده بود، (از شكم ماهى) بيرون افكنده مى‌شد در حالى كه نكوهيده بود!

فَاجْتَباهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ

ولى پروردگارش او را برگزيد و از صالحان قرار داد!

وَ إِنْ يَكادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ

نزديك است كافران هنگامى كه آيات قرآن را مى‌شنوند با چشم‌زخم خود تو را از بين ببرند، و مى‌گويند: «او ديوانه است!»

وَ ما هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعالَمِينَ

در حالى كه اين (قرآن) جز مايه بيدارى براى جهانيان نيست!