بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ لا أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيامَةِ

به نام خداى رحمان و رحيم.؛ چنين نيست (كه كافران پنداشتند)، قسم به روز (بزرگ) قيامت.

وَ لا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ

و قسم به نفس بسيار ملامت كننده.

أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ

آيا آدمى پندارد كه ما ديگر ابدا استخوانهاى (پوسيده) او را باز جمع نمى‌كنيم؟.

بَليٰ قادِرِينَ عَليٰ أَنْ نُسَوِّيَ بَنانَهُ

بلى ما قادريم كه سرانگشتان او را هم درست گردانيم.

بَلْ يُرِيدُ الْإِنْسانُ لِيَفْجُرَ أَمامَهُ

بلكه انسان مى‌خواهد ما دام العمر گناه كند.

يَسْئَلُ أَيَّانَ يَوْمُ الْقِيامَةِ

(كه دايم با شك و انكار) مى‌پرسد كى روز قيامت (و حساب) خواهد بود؟.

فَإِذا بَرِقَ الْبَصَرُ

(بگو) روزى كه چشمها از وحشت و هول خيره بماند.

وَ خَسَفَ الْقَمَرُ

و ماه (تابان) تاريك شود.

وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ

و ميان خورشيد و ماه جمع گردد.

يَقُولُ الْإِنْسانُ يَوْمَئِذٍ أَيْنَ الْمَفَرُّ

و در آن روز انسان (زشت كار) گويد: (اى واى از سختى عذاب) كجا مفر و پناهى خواهد بود؟.

كَلاَّ لا وَزَرَ

هرگز مفرى نيست.

إِليٰ رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمُسْتَقَرُّ

آن روز جز درگاه خدا هيچ آرامگاهى نيست.

يُنَبَّؤُا الْإِنْسانُ يَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ وَ أَخَّرَ

آن روز آدمى به هر نيك و بدى كه در مقدم و مؤخر عمر كرده از نتيجه همه آگاه خواهد شد.

بَلِ الْإِنْسانُ عَليٰ نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ

بلكه انسان خود بر نيك و بد خويش به خوبى آگاهست.

وَ لَوْ أَلْقيٰ مَعاذِيرَهُ

و هر چند (پرده‌هاى) عذر بر (چشم بصيرت) خود بيفكند.

لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ

(اى رسول!) با شتاب و عجله زبان به قرائت (قرآن) مگشاى.

إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ

كه ما خود آن را مجموع و محفوظ داشته و بر تو فراخوانيم.

فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ

و آن گاه كه آن را خوانديم تو از آن پيروى كن (و به تعليم امت بكوش).

ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنا بَيانَهُ

پس از آن بر ماست كه حقايق آن را بر تو بيان كنيم (و احكام آن را بر قلبت مشروح سازيم).

كَلاَّ بَلْ تُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ

هرگز چنين نيست كه شما مى‌پنداريد (و دلايل معاد را مخفى شماريد) بلكه شما دنياى زودگذر را دوست داريد.

وَ تَذَرُونَ الْآخِرَةَ

و به كلى كار آخرت و نشانه قيامت را رها مى‌كنيد.

وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ

آن روز رخسار طايفه‌اى از شادى برافروخته و نورانى است.

إِليٰ رَبِّها ناظِرَةٌ

و با چشم قلب جمال حق را مشاهده مى‌كنند.

وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ باسِرَةٌ

و رخسار گروهى ديگر عبوس و غمگين است.

تَظُنُّ أَنْ يُفْعَلَ بِها فاقِرَةٌ

كه مى‌دانند حادثه ناگوارى در پيش است كه پشت آنها را مى‌شكند.

كَلاَّ إِذا بَلَغَتِ التَّراقِيَ

چنين نيست كه منكران قيامت پنداشتند، باش تا جانشان به گلو رسد.

وَ قِيلَ مَنْ راقٍ

و (اهلش) گويند كيست كه درد اين بيمار را علاج كند (و او را از مرگ نجات دهد)؟.

وَ ظَنَّ أَنَّهُ الْفِراقُ

و بيمار خود يقين به مفارقت از دنيا كند (كه ملك الموت را به چشم ببيند).

وَ الْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ

و ساقهاى پا (از شدت غم عقبى و حسرت دنيا) به هم در پيچد.

إِليٰ رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ

در آن روز خلق را به سوى خدا خواهند كشيد.

فَلا صَدَّقَ وَ لا صَلَّيٰ

(آن روز واى بر آنكه چون ابو جهل) حق را تصديق نكرد و نماز و طاعتش را بجا نياورد.

وَ لٰكِنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّيٰ

بلكه خدا را تكذيب كرد و از حكمش رو بگردانيد.

ثُمَّ ذَهَبَ إِليٰ أَهْلِهِ يَتَمَطَّيٰ

و آن گاه با تكبر و نخوت به سوى اهل خويش روى آورد.

أَوْليٰ لَكَ فَأَوْليٰ

عذاب الهى براى تو شايسته‌تر است، شايسته‌تر.

ثُمَّ أَوْليٰ لَكَ فَأَوْليٰ

سپس عذاب الهى بر تو شايسته‌تر است، شايسته‌تر.

أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ يُتْرَكَ سُديً

آيا آدمى پندارد كه او را مهمل از تكليف و ثواب و عقاب گذارند (و غرضى در خلقتش منظور ندارند).

أَ لَمْ يَكُ نُطْفَةً مِنْ مَنِيٍّ يُمْنيٰ

آيا در اول، قطره آب منى نبود؟.

ثُمَّ كانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّيٰ

و پس از آن، خون بسته و آن گاه (به اين صورت زيباى حيرت انگيز) آفريده و آراسته گرديد.

فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثيٰ

پس آن گاه از او دو صنف نر و ماده پديد آورد.

أَ لَيْسَ ذٰلِكَ بِقادِرٍ عَليٰ أَنْ يُحْيِيَ الْمَوْتيٰ

آيا چنين خداى با قدرت و حكمت (كه اول او را از قطره آبى آفريده) دگر بار نمى‌تواند پس از مرگش زنده‌اش گرداند؟.