بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ

به نام خدا كه رحمتش بى‌اندازه است‌ و مهربانى‌اش هميشگى؛ درخواست كننده‌اى عذابى را كه واقع شدنى است درخواست كرد،

لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ

[عذابى كه‌] ويژه كافران است، [و] آن را بازدارنده‌اى نيست.

مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعارِجِ

[اين عذاب‌] از سوى خداى صاحب درجات است.

تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ

فرشتگان و روح در روزى كه مقدارش پنجاه هزار سال است به سوى او بالا مى‌روند.

فَاصْبِرْ صَبْراً جَمِيلاً

پس صبر كن صبرى نيكو [صبرى كه در كنارش جزع و ناخشنودى نباشد.]

إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيداً

دشمنان و مخالفان، آن [عذاب‌] را دور مى‌بينند

وَ نَراهُ قَرِيباً

و ما آن را نزديك مى‌بينيم.

يَوْمَ تَكُونُ السَّماءُ كَالْمُهْلِ

روزى كه آسمان چون فلز گداخته گردد

وَ تَكُونُ الْجِبالُ كَالْعِهْنِ

و كوه‌ها مانند پشم رنگين حلاجى شده شود

وَ لا يَسْئَلُ حَمِيمٌ حَمِيماً

و هيچ خويشاوند و دوست صميمى از [اوضاع و احوال‌] خويشاوند و دوست صميمى‌اش نپرسد!

يُبَصَّرُونَهُمْ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ

آنان را نشانشان مى‌دهند [ولى به خاطر دل‌مشغولى خود هرگز به آنان توجه نكنند!] گنهكار آرزو مى‌كند كه اى كاش مى‌توانست فرزندانش را در برابر عذاب آن روز فديه و عوض دهد!

وَ صاحِبَتِهِ وَ أَخِيهِ

و نيز همسر و برادرش را

وَ فَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْوِيهِ

و قبيله و قومش را كه [در دنيا] به او پناه مى‌دادند،

وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً ثُمَّ يُنْجِيهِ

و نيز همه كسانى را كه در روى زمين‌اند تا [اين فديه و عوض‌] او را [از عذاب آن روز] نجات دهد!

كَلاَّ إِنَّها لَظيٰ

اين چنين نيست [كه برايش راه نجاتى باشد] همانا آتش زبانه مى‌كشد،

نَزَّاعَةً لِلشَّويٰ

در حالى كه دست و پا و پوست سر را بر مى‌كند!!

تَدْعُوا مَنْ أَدْبَرَ وَ تَوَلَّيٰ

هر كه را به حق پشت كرده واز دعوت حق روى گردانده مى‌طلبد،

وَ جَمَعَ فَأَوْعيٰ

و آن را كه ثروت جمع كرده و به ذخيره‌سازى و انباشتن پرداخته، مى‌خواند؛

إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً

همانا انسان حريص و بى‌تاب آفريده شده است؛

إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً

چون آسيبى به او رسد، بى‌تاب است،

وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً

و هنگامى كه خير و خوشى [و مال و رفاهى‌] به او رسد، بسيار بخيل و بازدارنده است،

إِلَّا الْمُصَلِّينَ

مگر نماز گزاران،

الَّذِينَ هُمْ عَليٰ صَلاتِهِمْ دائِمُونَ

آنان كه همواره بر نمازشان مداوم و پايدارند،

وَ الَّذِينَ فِي أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ

و آنان كه در اموالشان حقى معلوم است

لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ

براى درخواست كننده [تهيدست‌] و محروم [از معيشت و ثروت،]

وَ الَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ

و آنان كه همواره روز پاداش را باور دارند،

وَ الَّذِينَ هُمْ مِنْ عَذابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ

و آنان كه از عذاب پروردگارشان بيمناكند،

إِنَّ عَذابَ رَبِّهِمْ غَيْرُ مَأْمُونٍ

زيرا كه از عذاب پروردگارشان ايمنى نيست،

وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ

و آنان كه دامنشان را [از آلوده شدن به شهوات حرام‌] حفظ مى‌كنند،

إِلَّا عَليٰ أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ

مگر در كام‌جويى از همسران و كنيزانشان كه آنان در اين زمينه مورد سرزنش نيستند.

فَمَنِ ابْتَغيٰ وَراءَ ذٰلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ

پس كسانى كه در بهره‌گيرى جنسى راهى غير از اين جويند، تجاوزكار از حدود حق‌اند،

وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ

و آنان كه امانت‌ها و پيمان‌هاى خود را رعايت مى‌كنند،

وَ الَّذِينَ هُمْ بِشَهاداتِهِمْ قائِمُونَ

و آنان كه بر اداى گواهى‌هاى خود پاى‌بند و متعهداند،

وَ الَّذِينَ هُمْ عَليٰ صَلاتِهِمْ يُحافِظُونَ

و آنان كه همواره بر [اوقات و شرايط ظاهرى و معنوى‌] نمازهايشان محافظت دارند.

أُولئِكَ فِي جَنَّاتٍ مُكْرَمُونَ

اينان در بهشت‌ها مكرم و محترم‌اند

فَما لِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ

كافران را چه شده كه به تو چشم دوخته به سويت شتابانند؟

عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمالِ عِزِينَ

از راست و چپ، گروه گروه،

أَ يَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ

آيا هر يك از آنان طمع دارد كه او را در بهشت پرنعمت درآورند؟!

كَلاَّ إِنَّا خَلَقْناهُمْ مِمَّا يَعْلَمُونَ

اين چنين نيست، ما آنان را از آنچه خود مى‌دانند [آبى گنديده و بى‌مقدار] آفريديم.

فَلا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ إِنَّا لَقادِرُونَ

به پروردگار مشرق‌ها و مغرب‌ها سوگند كه ما تواناييم،

عَليٰ أَنْ نُبَدِّلَ خَيْراً مِنْهُمْ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ

بر اينكه به جاى آنان بهتر از آنان را بياوريم؛ و هيچ چيز ما را مغلوب نمى‌كند.

فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَ يَلْعَبُوا حَتَّي يُلاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي يُوعَدُونَ

پس آنان را واگذار تا [در گفتار باطل‌] فرو روند و مشغول بازى باشند، تا روزشان را كه به آنان وعده داده‌اند ديدار كنند،

يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْداثِ سِراعاً كَأَنَّهُمْ إِليٰ نُصُبٍ يُوفِضُونَ

روزى كه شتابان از خاك بيرون آيند، گويى به سوى نشانه‌هاى نصب شده مى‌دوند،

خاشِعَةً أَبْصارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذٰلِكَ الْيَوْمُ الَّذِي كانُوا يُوعَدُونَ

درحالى كه ديدگانشان [از شدت ترس‌] فرو افتاده، خوارى و ذلت آنان را مى‌پوشاند. اين همان روزى است كه همواره به آنان وعده داده مى‌شد.