بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ تقاضاكننده‌اى تقاضاى عذابى كرد كه واقع شد!

لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ

اين عذاب مخصوص كافران است، و هيچ كس نمى‌تواند آن را دفع كند،

مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعارِجِ

از سوى خداوند ذى المعارج [خداوندى كه فرشتگانش بر آسمانها صعود و عروج مى‌كنند]!

تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ

فرشتگان و روح [فرشته مقرب خداوند] بسوى او عروج مى‌كنند در آن روزى كه مقدارش پنجاه هزار سال است!

فَاصْبِرْ صَبْراً جَمِيلاً

پس صبر جميل پيشه كن،

إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيداً

زيرا آنها آن روز را دور مى‌بينند،

وَ نَراهُ قَرِيباً

و ما آن را نزديك مى‌بينيم!

يَوْمَ تَكُونُ السَّماءُ كَالْمُهْلِ

همان روز كه آسمان همچون فلز گداخته مى‌شود،

وَ تَكُونُ الْجِبالُ كَالْعِهْنِ

و كوه‌ها مانند پشم رنگين متلاشى خواهد بود،

وَ لا يَسْئَلُ حَمِيمٌ حَمِيماً

و هيچ دوست صميمى سراغ دوستش را نمى‌گيرد!

يُبَصَّرُونَهُمْ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ

آنها را نشانشان مى‌دهند (ولى هر كس گرفتار كار خويشتن است)، چنان است كه گنهكار دوست مى‌دارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا كند،

وَ صاحِبَتِهِ وَ أَخِيهِ

و همسر و برادرش را،

وَ فَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْوِيهِ

و قبيله‌اش را كه هميشه از او حمايت مى‌كرد،

وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً ثُمَّ يُنْجِيهِ

و همه مردم روى زمين را تا مايه نجاتش گردند؛

كَلاَّ إِنَّها لَظيٰ

اما هرگز چنين نيست (كه با اينها بتوان نجات يافت، آرى) شعله‌هاى سوزان آتش است،

نَزَّاعَةً لِلشَّويٰ

دست و پا و پوست سر را مى‌كند و مى‌برد!

تَدْعُوا مَنْ أَدْبَرَ وَ تَوَلَّيٰ

و كسانى را كه به فرمان خدا پشت كردند صدا مى‌زند،

وَ جَمَعَ فَأَوْعيٰ

و (همچنين آنها كه) اموال را جمع و ذخيره كردند!

إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً

به يقين انسان حريص و كم‌طاقت آفريده شده است،

إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً

هنگامى كه بدى به او رسد بيتابى مى‌كند،

وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً

و هنگامى كه خوبى به او رسد مانع ديگران مى‌شود (و بخل مى‌ورزد)،

إِلَّا الْمُصَلِّينَ

مگر نمازگزاران،

الَّذِينَ هُمْ عَليٰ صَلاتِهِمْ دائِمُونَ

آنها كه نمازها را پيوسته بجا مى‌آورند،

وَ الَّذِينَ فِي أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ

و آنها كه در اموالشان حق معلومى است ...

لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ

براى تقاضاكننده و محروم،

وَ الَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ

و آنها كه به روز جزا ايمان دارند،

وَ الَّذِينَ هُمْ مِنْ عَذابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ

و آنها كه از عذاب پروردگارشان بيمناكند،

إِنَّ عَذابَ رَبِّهِمْ غَيْرُ مَأْمُونٍ

چرا كه هيچ كس از عذاب پروردگارش در امان نيست،

وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ

و آنها كه دامان خويش را (از بى‌عفتى) حفظ مى‌كنند،

إِلَّا عَليٰ أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ

جز با همسران و كنيزان (كه در حكم همسرند آميزش ندارند)، چرا كه در بهره‌گيرى از اينها مورد سرزنش نخواهند بود!

فَمَنِ ابْتَغيٰ وَراءَ ذٰلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ

و هر كس جز اينها را طلب كند، متجاوز است!

وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ

و آنها كه امانتها و عهد خود را رعايت مى‌كنند،

وَ الَّذِينَ هُمْ بِشَهاداتِهِمْ قائِمُونَ

و آنها كه با اداى شهادتشان قيام مى‌نمايند،

وَ الَّذِينَ هُمْ عَليٰ صَلاتِهِمْ يُحافِظُونَ

و آنها كه بر نماز مواظبت دارند،

أُولئِكَ فِي جَنَّاتٍ مُكْرَمُونَ

آنان در باغهاى بهشتى (پذيرايى و) گرامى داشته مى‌شوند.

فَما لِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ

اين كافران را چه مى‌شود كه با سرعت نزد تو مى‌آيند ...

عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمالِ عِزِينَ

از راست و چپ، گروه گروه (و آرزوى بهشت دارند)!

أَ يَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ

آيا هر يك از آنها (با اين اعمال زشتش) طمع دارد كه او را در بهشت پر نعمت الهى وارد كنند؟!

كَلاَّ إِنَّا خَلَقْناهُمْ مِمَّا يَعْلَمُونَ

هرگز چنين نيست؛ ما آنها را از آنچه خودشان مى‌دانند آفريده‌ايم!

فَلا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ إِنَّا لَقادِرُونَ

سوگند به پروردگار مشرقها و مغربها كه ما قادريم ...

عَليٰ أَنْ نُبَدِّلَ خَيْراً مِنْهُمْ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ

كه جاى آنان را به كسانى بدهيم كه از آنها بهترند؛ و ما هرگز مغلوب نخواهيم شد!

فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَ يَلْعَبُوا حَتَّي يُلاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي يُوعَدُونَ

آنان را به حال خود واگذار تا در باطل خود فروروند و بازى كنند تا زمانى كه روز موعود خود را ملاقات نمايند!

يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْداثِ سِراعاً كَأَنَّهُمْ إِليٰ نُصُبٍ يُوفِضُونَ

همان روز كه از قبرها بسرعت خارج مى‌شوند، گويى به سوى بتها مى‌دوند ...

خاشِعَةً أَبْصارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذٰلِكَ الْيَوْمُ الَّذِي كانُوا يُوعَدُونَ

در حالى كه چشمهايشان از شرم و وحشت به زير افتاده، و پرده‌اى از ذلت و خوارى آنها را پوشانده است! اين همان روزى است كه به آنها وعده داده مى‌شد!