سوره النحل
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ أَتيٰ أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحانَهُ وَ تَعاليٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ
1بنام خداى رحمان رحيم؛ عذاب خدا آمد، آن را به عجله مىخواهيد، پاك و برتر است خدا، از آنچه شرك مىآورند.
يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَليٰ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاتَّقُونِ
2ملائكه وحى را با روح نبوت از امرش، بر كسى كه از بندگانش بخواهد نازل مىكند بترسانيد زيرا كه جز من معبودى نيست، از من بترسيد.
خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ تَعاليٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ
3آسمانها و زمين را بحق آفريد، برتر است از آنچه شرك مىآورند.
خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ فَإِذا هُوَ خَصِيمٌ مُبِينٌ
4انسان را از آبى كم آفريد، آن گاه او مجادلهگر آشكارى است.
وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها لَكُمْ فِيها دِفْءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ
5چهارپايان را آفريد، در آنها براى شما نتايج هست و منافعى هست و از آنها مىخوريد.
وَ لَكُمْ فِيها جَمالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَ حِينَ تَسْرَحُونَ
6و براى شما در چهارپايان زينت، آن گاه كه به استراحتگاه بر مىگردانيد و آن گاه كه بچرا مىبريد.
وَ تَحْمِلُ أَثْقالَكُمْ إِليٰ بَلَدٍ لَمْ تَكُونُوا بالِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ
7امتعه شما را به سرزمينى حمل مىكنند كه جز به مشقت به آن نتوانيد رسيد، خداى شما رءوف و رحيم است.
وَ الْخَيْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوها وَ زِينَةً وَ يَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ
8براى شما اسبان و استران و الاغها آفريد تا سوار شويد و نيز براى زينت، و مىآفريند آنچه را كه نمىدانيد.
وَ عَلَي اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ مِنْها جائِرٌ وَ لَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعِينَ
9بر عهده خداست هدايت به راه معتدل، بعضى از راهها منحرف هستند، اگر مىخواست همه را هدايت مىكرد.
هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَكُمْ مِنْهُ شَرابٌ وَ مِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ
10اوست آنكه از آسمان باران فرستاد، از آنست آشاميدنى، از آنست درخت، در آن مىچرانيد.
يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّيْتُونَ وَ النَّخِيلَ وَ الْأَعْنابَ وَ مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ
11با آن آب براى شما كشت، زيتون، درختان خرما، تاكها، و از هر ميوهها مىروياند، در اينها شاهدى است براى مردمى كه تفكر مىكنند.
وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمْرِهِ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ
12شب، روز، آفتاب و ماه را براى شما رام كرد، ستارگان به امر او رام شدهاند، در اينها شواهدى است براى قومى كه تعقل مىكنند.
وَ ما ذَرَأَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُخْتَلِفاً أَلْوانُهُ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ
13و رام كرد براى شما آنچه را كه در زمين براى شما آفريده است با رنگهاى مختلف در آن شاهدى است براى قومى كه متذكر مىشوند.
وَ هُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِيًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَها وَ تَرَي الْفُلْكَ مَواخِرَ فِيهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
14او همان است كه دريا را براى شما رام كرد تا از آن گوشت تازهاى بخوريد و از آن خارج كنيد زيورى كه مىپوشيد، كشتىها را در آن روان مىبينى و تا از كرم خدا بطلبيد و تا شكرگزار باشيد.
وَ أَلْقيٰ فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَ أَنْهاراً وَ سُبُلاً لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
15در زمين كوههاى ثابتى افكند مبادا كه شما را مضطرب كند و نهرها و راههايى قرار داد تا هدايت شويد.
وَ عَلاماتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ
16و براى شما علاماتى قرار داد و با ستارگان هدايت مىشوند.
أَ فَمَنْ يَخْلُقُ كَمَنْ لا يَخْلُقُ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ
17آيا آنكه مىآفريند مانند كسى است كه نمىآفريند آيا بيدار نمىشويد.
وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لا تُحْصُوها إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ
18اگر نعمتهاى خدا را بشماريد، به آخر نتوانيد رسانيد كه خدا غفور و مهربان است.
وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تُسِرُّونَ وَ ما تُعْلِنُونَ
19خدا مىداند آنچه را كه پنهان مىكنند و آشكار مىنمايند.
وَ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لا يَخْلُقُونَ شَيْئاً وَ هُمْ يُخْلَقُونَ
20معبودهايى كه جز خدا مىخوانند، چيزى خلق نمىكنند و خود خلق مىشوند.
أَمْواتٌ غَيْرُ أَحْياءٍ وَ ما يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ
21مردگانند نه زندگان و نمىدانند كه مشركان چه زمانى مبعوث مىشوند.
إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَالَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَ هُمْ مُسْتَكْبِرُونَ
22معبود شما يكى است، آنان كه به آخرت ايمان نمىآورند قلوبشان حق را انكار مىكند و آنها متكبران هستند.
لا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما يُسِرُّونَ وَ ما يُعْلِنُونَ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ
23بىشك خدا داناست به آنچه پنهان مىدارند و آنچه آشكار مىكنند، او متكبران را دوست ندارد.
وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ ما ذا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قالُوا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ
24و چون به آنها گفته شود: پروردگارتان چه چيز نازل كرده است؟ گويند: افسانههاى گذشتگان را.
لِيَحْمِلُوا أَوْزارَهُمْ كامِلَةً يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ مِنْ أَوْزارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلا ساءَ ما يَزِرُونَ
25تا متحمل شوند گناهان خود را در روز قيامت به طور كامل، و متحمل شوند از گناهان آنان كه آنها را بدون علم گمراه مىكنند، بدانيد: بد است آنچه متحمل مىشوند.
قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَأَتَي اللَّهُ بُنْيانَهُمْ مِنَ الْقَواعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ أَتاهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ
26كسانى كه پيش از اهل مكه بودند تلاش كردند، خدا به ساختمانشان از پايه ناآمده بر آنها ريخت و عذاب از جايى كه نمىدانستند آمد.
ثُمَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ يُخْزِيهِمْ وَ يَقُولُ أَيْنَ شُرَكائِيَ الَّذِينَ كُنْتُمْ تُشَاقُّونَ فِيهِمْ قالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَ السُّوءَ عَلَي الْكافِرِينَ
27سپس روز قيامت خوارشان مىكند و مىگويد: كجاست شريكان من كه درباره آنها مخاصمه مىكرديد؟ اهل علم گويد: خوارى و بدى امروز بر كافران است.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظالِمِي أَنْفُسِهِمْ فَأَلْقَوُا السَّلَمَ ما كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ بَليٰ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
28كسانى كه ملائكه آنها را مىميراند در حالى كه به نفس خود ظالمند. اظهار تسليم مىكنند و مىگويند ما كار بدى نمىكرديم، بلى مىكرديد كه خدا با آنچه مىكرديد دانا بود.
فَادْخُلُوا أَبْوابَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها فَلَبِئْسَ مَثْوَي الْمُتَكَبِّرِينَ
29از درهاى جهنم داخل شويد در آن جاودان هستيد ناگوار است مكان متكبران.
وَ قِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا ما ذا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قالُوا خَيْراً لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةٌ وَ لَدارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ وَ لَنِعْمَ دارُ الْمُتَّقِينَ
30به اهل تقوى گفته شد: پروردگارتان چه چيز نازل كرده است؟ گفتند خوب را، براى آنان كه در دنيا نيكى كردهاند پاداش خوبى هست، خانه آخرت بهتر است خانه تقوى كاران بهتر است.
جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ لَهُمْ فِيها ما يَشاؤُنَ كَذٰلِكَ يَجْزِي اللَّهُ الْمُتَّقِينَ
31بهشتهاى جاودان كه بدان داخل مىشوند از زير آنها نهرها جارى است، براى آنهاست آنچه بخواهند خدا اين چنين به اهل تقوى پاداش مىدهد.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمْ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
32كسانى كه ملائكه آنها را در حال پاك بودن قبض روح مىكنند، مىگويند. سلام بر شما داخل بهشت شويد به سبب اعمالى كه مىكرديد.
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ ما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَ لٰكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
33منتظر نيستند مگر به آن كه ملائكه به سوى آنها آيد يا فرمان خدايت، اين چنين كردند آنان كه قبلا بودند خدا ظلمشان نكرد بلكه خود به خود ظلم مىكردند.
فَأَصابَهُمْ سَيِّئاتُ ما عَمِلُوا وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ
34عواقب ناگوار عملشان به آنها رسيد و عذابى كه مسخرهاش مىكردند آنها را فرا گرفت.
وَ قالَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا لَوْ شاءَ اللَّهُ ما عَبَدْنا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْءٍ نَحْنُ وَ لا آباؤُنا وَ لا حَرَّمْنا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْءٍ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَهَلْ عَلَي الرُّسُلِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ
35مشركان گفتند: اگر خدا مىخواست جز او چيزى را عبادت نمىكرديم نه ما و نه پدران ما و بدون امر او چيزى را تحريم نمىكرديم گذشتگان نيز چنين كردند رسولان را جز تبليغ آشكار وظيفه نيست.
وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَي اللَّهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ
36در هر امت رسولى برانگيختيم كه خدا را عبادت كنيد و از طاغوت بپرهيزيد، بعضى از آنها را خدا هدايت كرد و بعضى ضلالت بر آنها حتمى گرديد، در زمين سفر كنيد و بنگريد عاقبت مكذبين چگونه بود.
إِنْ تَحْرِصْ عَليٰ هُداهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي مَنْ يُضِلُّ وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرِينَ
37اگر به هدايتشان حريص باشى خدا كسى را كه گمراه مىكند هدايت نمىكند و يارانى نخواهند داشت.
وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لا يَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ يَمُوتُ بَليٰ وَعْداً عَلَيْهِ حَقًّا وَ لٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ
38به خدا سوگند اكيد ياد كردهاند كه خدا مردگان را زنده نمىكند، بلى زنده مىكند، آن وعده حقى بر خداست، ليكن بيشتر مردم نمىدانند.
لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي يَخْتَلِفُونَ فِيهِ وَ لِيَعْلَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّهُمْ كانُوا كاذِبِينَ
39تا خدا آشكار كند آنچه را در آن اختلاف مىكنند و تا كافران بدانند كه دروغگويانند.
إِنَّما قَوْلُنا لِشَيْءٍ إِذا أَرَدْناهُ أَنْ نَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ
40چون چيزى را اراده كنيم سخن ما فقط آنست كه به آن گوئيم: باش و مىشود.
وَ الَّذِينَ هاجَرُوا فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ لَأَجْرُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ
41كسانى كه بعد از مظلوم شدن، در راه خدا هجرت كنند، حتما و يقينا در دنيا براى آنها مكان نيكو آماده مىكنيم، پاداش آخرت نيكوتر است اى كاش مىدانستند.
الَّذِينَ صَبَرُوا وَ عَليٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ
42كسانى كه استقامت كردهاند و بر خدايشان اعتماد مىكنند.
وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجالاً نُوحِي إِلَيْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ
43پيش از تو مبعوث نكردهايم مگر مردانى كه به آنها وحى مىكرديم، اگر نمىدانيد از اهل كتاب بپرسيد.
بِالْبَيِّناتِ وَ الزُّبُرِ وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ
44آنها را با معجزات و كتابها فرستاديم، قرآن را بر تو نازل كرديم تا براى مردم آنچه را نازل شده بيان كنى و تا فكر كنند.
أَ فَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُوا السَّيِّئاتِ أَنْ يَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ
45آنان كه كارهاى بد كردهاند آيا ايمن هستند از اينكه خدايشان به زمين فرو برد يا عذاب از محلى كه نمىدانند به سوى آنها بيايد؟
أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِي تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ بِمُعْجِزِينَ
46يا در حين كارشان آنها را بگيرد كه زبون كننده خدا نيستند.
أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَليٰ تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ
47يا آنها را در حال دانستن بلا بگيرد كه خداى شما با رأفت و مهربان است.
أَ وَ لَمْ يَرَوْا إِليٰ ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْءٍ يَتَفَيَّؤُا ظِلالُهُ عَنِ الْيَمِينِ وَ الشَّمائِلِ سُجَّداً لِلَّهِ وَ هُمْ داخِرُونَ
48آيا نگاه نكردهاند به چيزهايى كه خدا خلق كرده كه سايههاى آن از راست و چپها مىآيد، به خدا سجدهكنان و منقاد مىباشند.
وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ دابَّةٍ وَ الْمَلائِكَةُ وَ هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ
49هر چه در آسمان و زمين از جنبندگان است به خدا سجده مىكنند فرشتگان نيز سجده مىكنند و متكبر نيستند.
يَخافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ
50از پروردگار ما فوق خود، مىترسند و آنچه بدان مأمورند عمل مىكنند.
وَ قالَ اللَّهُ لا تَتَّخِذُوا إِلهَيْنِ اثْنَيْنِ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ فَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ
51خدا گفته است: دو خدا مگيريد كه خداى يكى است و از من بترسيد.
وَ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لَهُ الدِّينُ واصِباً أَ فَغَيْرَ اللَّهِ تَتَّقُونَ
52آنچه در آسمانها و زمين هست خاص خداست و اطاعت لازم مخصوص او مىباشد، آيا از غير خدا مىترسيد؟
وَ ما بِكُمْ مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ثُمَّ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْئَرُونَ
53هر چه نعمت داريد از خداست و آن گاه كه گرفتارى رسد به درگاه او ناله مىكنيد.
ثُمَّ إِذا كَشَفَ الضُّرَّ عَنْكُمْ إِذا فَرِيقٌ مِنْكُمْ بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ
54و آن گاه كه بلا را زايل كند گروهى از شما به پروردگار خود شرك مىآورند.
لِيَكْفُرُوا بِما آتَيْناهُمْ فَتَمَتَّعُوا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ
55تا نعمتى را كه دادهايم انكار كنند، خوشى كنيد به بزودى خواهيد دانست.
وَ يَجْعَلُونَ لِما لا يَعْلَمُونَ نَصِيباً مِمَّا رَزَقْناهُمْ تَاللَّهِ لَتُسْئَلُنَّ عَمَّا كُنْتُمْ تَفْتَرُونَ
56براى اصنام كه چيزى نمىدانند، نصيبى قرار مىدهند از آنچه روزيشان دادهايم، به خدا حتما از آنچه دروغ مىبنديد مسئول خواهيد بود.
وَ يَجْعَلُونَ لِلَّهِ الْبَناتِ سُبْحانَهُ وَ لَهُمْ ما يَشْتَهُونَ
57براى خدا دختران قرار مىدهند، پاك است خدا از اين نسبت و براى آنهاست آنچه ميل مىكنند.
وَ إِذا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثيٰ ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ
58و چون به يكى از آنها مژده دخترى داده مىشود چهرهاش سياه مىشود و پر از خشم مىشود.
يَتَواريٰ مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ ما بُشِّرَ بِهِ أَ يُمْسِكُهُ عَليٰ هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرابِ أَلا ساءَ ما يَحْكُمُونَ
59از بدى آنچه مژده داده شده از مردم پنهان مىشود (و فكر مىكند) كه آيا با خوارى نگاهش دارد يا در خاك پنهانش كند، بد است آنچه حكم مىكنند.
لِلَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ وَ لِلَّهِ الْمَثَلُ الْأَعْليٰ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
60براى كسانى كه به آخرت ايمان ندارند صفت بدى است، براى خداست صفت برتر، و اوست توانا و حكيم.
وَ لَوْ يُؤاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ ما تَرَكَ عَلَيْها مِنْ دَابَّةٍ وَ لٰكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِليٰ أَجَلٍ مُسَمًّي فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ
61اگر خدا مردم را براى ظلمشان مؤاخذه مىكرد جنبندهاى در روى زمين نمىگذاشت ولى آنها را تا مدت معين به تأخير مىاندازد و چون اجلشان بيايد نه ساعتى تأخير مىكنند و نه جلو مىافتند.
وَ يَجْعَلُونَ لِلَّهِ ما يَكْرَهُونَ وَ تَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنيٰ لا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النَّارَ وَ أَنَّهُمْ مُفْرَطُونَ
62براى خدا دختران نسبت مىدهند كه خود مكروه مىدارند و زبانهايشان دروغ مىبندد كه براى آنها عاقبت خوبى هست، ناچار براى آنها آتش هست و آنها جلو افتادگان به آتشند.
تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِليٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ
63به خدا سوگند به سوى امتهايى پيش از تو رسولانى فرستاديم، شيطان اعمال آنها را براى آنها آراست و او اكنون مقتداى آنهاست و آنها راست عذابى دردناك.
وَ ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ وَ هُديً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
64اين كتاب را بر تو نازل نكردهايم مگر آنكه براى مشركان چيزى را كه در آن اختلاف كردهاند بيان كنى و هدايت و رحمتى باشد براى قومى كه مؤمن هستند.
وَ اللَّهُ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ
65خدا از آسمان آبى نازل كرد، زمين را بعد از مردن بوسيله آن زنده كرد، در اين كار، حجتى است براى قومى كه مىشنوند.
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ
66در چهارپايان براى شما عبرتى است، از آنچه در شكمهايشان هست از ميان فرث و از ميان خون شما را مىنوشانيم شير خالصى كه براى نوشندگان گواراست.
وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخِيلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ
67و از ميوههاى نخلها و تاكها (به شما دادهايم) كه از آن خمر و روزى نيكو به دست مىآوريد در اين سخن حجتى است براى قومى كه تعقل مىكنند.
وَ أَوْحيٰ رَبُّكَ إِلَي النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ
68پروردگارت به زنبور عسل وحى كرد كه از كوهها و درختان و از آنچه بالا مىبرند لانه كن.
ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلاً يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِيهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ
69سپس از همه ميوهها بخور و براههاى آسان خدايت داخل شو از شكمهاى آنها شرابى رنگارنگ خارج مىشود، در آن براى مردم شفا هست در اين مطلب حجتى است متفكران را.
وَ اللَّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّاكُمْ وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِليٰ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لا يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ قَدِيرٌ
70خدا شما را آفريده، سپس شما را تحويل مىگيرد بعضى از شما به پستترين عمر مىرسد كه بعد از دانستن چيزى را نداند خدا دانا و توانا است.
وَ اللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَليٰ بَعْضٍ فِي الرِّزْقِ فَمَا الَّذِينَ فُضِّلُوا بِرَادِّي رِزْقِهِمْ عَليٰ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ فَهُمْ فِيهِ سَواءٌ أَ فَبِنِعْمَةِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ
71خدا بعضى از شما را بر بعضى در روزى برترى داده است برتر شدگان رزق خود را بر مملوكان خود نمىدهند تا در رزق مساوى باشند آيا نعمت خدا را انكار مىكنند؟
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْواجِكُمْ بَنِينَ وَ حَفَدَةً وَ رَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ أَ فَبِالْباطِلِ يُؤْمِنُونَ وَ بِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ
72خدا براى شما از جنس خودتان همسران قرار داد و از همسران فرزندان و نوهها به وجود آورد و از پاكيزهها به شما روزى داد آيا به باطل ايمان مىآورند و نعمت خدا را انكار مىكنند؟!
وَ يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقاً مِنَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ شَيْئاً وَ لا يَسْتَطِيعُونَ
73به جاى خدا پرستش مىكنند بتهايى را كه از آسمانها و زمين هيچ رزقى را براى آنها مالك نيستند و قدرت مالك بودن را ندارند.
فَلا تَضْرِبُوا لِلَّهِ الْأَمْثالَ إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ
74براى خدا مثلها نزنيد، كه خدا مىداند و شما نمىدانيد.
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً عَبْداً مَمْلُوكاً لا يَقْدِرُ عَليٰ شَيْءٍ وَ مَنْ رَزَقْناهُ مِنَّا رِزْقاً حَسَناً فَهُوَ يُنْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَ جَهْراً هَلْ يَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ
75خدا مثل زده برده صاحبدارى را كه بر چيزى قدرت ندارد و انسان آزادى را كه به او رزق خوبى دادهايم و از آن پنهان و آشكار انفاق مىكند، آيا برابراند؟ حمد خدا راست، بلكه اكثرشان نمىفهمند.
وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً رَجُلَيْنِ أَحَدُهُما أَبْكَمُ لا يَقْدِرُ عَليٰ شَيْءٍ وَ هُوَ كَلٌّ عَليٰ مَوْلاهُ أَيْنَما يُوَجِّهْهُ لا يَأْتِ بِخَيْرٍ هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَ مَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ هُوَ عَليٰ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ
76خدا مثل زده دو مردى را كه يكى لال مادرزاد است، قدرت به چيزى ندارد بر مولايش سربار است او را به هر كجا مىفرستد بهرهاى نمىآورد آيا يكسان است او و كسى كه امر به عدالت مىكند و در راه راست است.
وَ لِلَّهِ غَيْبُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما أَمْرُ السَّاعَةِ إِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ إِنَّ اللَّهَ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
77نهان آسمانها و زمين از آن خداست، كار قيامت مانند چشم به هم زدن يا نزديكتر از آن است كه خدا بر هر چيز توانا است.
وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شَيْئاً وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
78خدا شما را از شكم مادرانتان خارج كرد در حالى كه چيزى نمىدانستيد، براى شما گوشها، چشمها و قلبها قرار داد تا شكر كنيد.
أَ لَمْ يَرَوْا إِلَي الطَّيْرِ مُسَخَّراتٍ فِي جَوِّ السَّماءِ ما يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
79آيا نگاه نمىكنند به پرندگان كه در فضا مسخر هستند؟ آنها را جز خدا نگاه نمىدارد. در آن دلائلى است براى قومى كه ايمان مىآورند.
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَناً وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعامِ بُيُوتاً تَسْتَخِفُّونَها يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَ يَوْمَ إِقامَتِكُمْ وَ مِنْ أَصْوافِها وَ أَوْبارِها وَ أَشْعارِها أَثاثاً وَ مَتاعاً إِليٰ حِينٍ
80خدا خانههاى شما را محل آرامش قرار داد و براى شما از پوست چهارپايان خانههايى داد كه آنها را روز سفر و روز اقامت به سهلى حمل مىكنيد، و از پشمها و كركها و موهاى آنها براى شما اثاث و متاعى است تا مدتى.
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلالاً وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْجِبالِ أَكْناناً وَ جَعَلَ لَكُمْ سَرابِيلَ تَقِيكُمُ الْحَرَّ وَ سَرابِيلَ تَقِيكُمْ بَأْسَكُمْ كَذٰلِكَ يُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ
81خدا از آنچه آفريده، براى شما سايههايى قرار داده و در كوهها مخفىگاهها به وجود آورده است و پيراهنها قرار داده كه شما را از سرما و از جنگ نگاه مىدارد، اين چنين نعمت خود را براى شما تمام مىكند تا اسلام بياوريد.
فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ الْمُبِينُ
82اگر اعراض كردند، بر عهده تو است فقط ابلاغ آشكار.
يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَها وَ أَكْثَرُهُمُ الْكافِرُونَ
83نعمت خدا را مىدانند سپس آن را انكار مىكنند و بيشترشان كافر مىباشند ياد كن روزى را كه از هر امت شاهدى اقامه مىكنيم.
وَ يَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً ثُمَّ لا يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا وَ لا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ
84سپس به كفار اجازه داده نمىشود و راضى كردن خدا از آنها خواسته مىشود.
وَ إِذا رَأَي الَّذِينَ ظَلَمُوا الْعَذابَ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ
85و چون ظالمان عذاب را بهبينند، نه از آنها سبك مىشود و نه مهلت داده مىشوند.
وَ إِذا رَأَي الَّذِينَ أَشْرَكُوا شُرَكاءَهُمْ قالُوا رَبَّنا هٰؤُلاءِ شُرَكاؤُنَا الَّذِينَ كُنَّا نَدْعُوا مِنْ دُونِكَ فَأَلْقَوْا إِلَيْهِمُ الْقَوْلَ إِنَّكُمْ لَكاذِبُونَ
86وقتى كه مشركان شركاء خود را ديدند گويند پروردگارا اينها شركاء ما هستند كه جز تو مىخوانديم شركاء مىگويند: به يقين شما دروغگويانيد.
وَ أَلْقَوْا إِلَي اللَّهِ يَوْمَئِذٍ السَّلَمَ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ
87آن روز به خدا تسليم مىشوند و آنچه از خود به دروغ مىگفتند از آنها گم مىشود.
الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ زِدْناهُمْ عَذاباً فَوْقَ الْعَذابِ بِما كانُوا يُفْسِدُونَ
88كسانى كه كافر شده و ديگران را از راه خدا باز داشتهاند، عذابى بر بالاى عذابشان اضافه مىكنيم به علت افسادى كه مىكردند.
وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنا بِكَ شَهِيداً عَليٰ هٰؤُلاءِ وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْءٍ وَ هُديً وَ رَحْمَةً وَ بُشْريٰ لِلْمُسْلِمِينَ
89ياد كن آن روز را كه از هر امت شاهد مبعوث مىكنيم از خودشان، و تو را بر اين امت شاهد مىآوريم، كتاب را براى بيان هر چيز و هدايت، بر تو نازل كردهايم و آن رحمت و مژده است مسلمين را.
إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إِيتاءِ ذِي الْقُرْبيٰ وَ يَنْهيٰ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
90خدا به عدالت و نيكى و احسان به خويشان فرمان مىدهد و از فحشاء و ناپسند و تجاوز نهى مىكند، شما را موعظه مىكند تا پند گيريد.
وَ أَوْفُوا بِعَهْدِ اللَّهِ إِذا عاهَدْتُمْ وَ لا تَنْقُضُوا الْأَيْمانَ بَعْدَ تَوْكِيدِها وَ قَدْ جَعَلْتُمُ اللَّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلاً إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما تَفْعَلُونَ
91چون عهد كرديد به عهد خدا وفا كنيد، سوگندها را بعد از محكم كردن نشكنيد كه خدا را براى خود كفيل قرار دادهايد، خدا مىداند آنچه را كه مىكنيد.
وَ لا تَكُونُوا كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْكاثاً تَتَّخِذُونَ أَيْمانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ أَنْ تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبيٰ مِنْ أُمَّةٍ إِنَّما يَبْلُوكُمُ اللَّهُ بِهِ وَ لَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ ما كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ
92مانند آن زن مباشيد كه رشته خود را بعد از تابيدن تكه تكه كرد، سوگندهاى خود را مايه فريب قرار مىدهيد كه گروهى از گروهى ثروتمندتر باشد، خدا شما را با آن امتحان مىكند و روز قيامت آنچه را كه در آن اختلاف مىكرديد روشن خواهد كرد.
وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لٰكِنْ يُضِلُّ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ وَ لَتُسْئَلُنَّ عَمَّا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
93اگر خدا مىخواست شما را امت واحده قرار مىداد و ليكن هر كه را بخواهد گمراه مىكند و هر كه را بخواهد هدايت مىكند و حتما از آنچه مىكنيد مسئول خواهيد بود.
وَ لا تَتَّخِذُوا أَيْمانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِها وَ تَذُوقُوا السُّوءَ بِما صَدَدْتُمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ لَكُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ
94سوگندهاى خود را مايه فريب ديگران قرار مدهيد تا قدمى بعد از ثبوتش بلغزد و در اثر اعراض از راه خدا، عذاب را بچشيد و براى شماست عذابى بزرگ.
وَ لا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلاً إِنَّما عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ
95عهد خدا را به بهاى اندكى نفروشيد، آنچه نزد خداست براى شما بهتر است اگر بدانيد.
ما عِنْدَكُمْ يَنْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ باقٍ وَ لَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُونَ
96آنچه نزد شماست تمام مىشود و آنچه نزد خداست باقى است به صبر كنندگان اجرشان را بهتر از آنچه مىكردند مىدهيم.
مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثيٰ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُونَ
97هر كه عمل شايسته كند مرد باشد يا زن در حالى كه ايمان دارد، حيات مىدهيم به او حياتى پاكيزه، و پاداششان مىدهيم بهتر از آنچه مىكردند
فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ
98وقتى كه قرآن را مىخوانى، به خدا از وسوسه شيطان رجيم پناه ببر.
إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَي الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَليٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ
99كه او را بر آنان كه ايمان آورده و بر پروردگارشان توكل مىكنند، تسلطى نيست.
إِنَّما سُلْطانُهُ عَلَي الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذِينَ هُمْ بِهِ مُشْرِكُونَ
100فقط تسلط او بر كسانى است كه او را سرپرست مىگيرند و به وسيله او مشرك مىشوند.
وَ إِذا بَدَّلْنا آيَةً مَكانَ آيَةٍ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالُوا إِنَّما أَنْتَ مُفْتَرٍ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ
101وقتى كه آيهاى را در جاى آيهاى عوض بگيريم خدا مىداند چه نازل مىكند گويند: تو افتراگويى، بلكه بيشترشان نمىدانند.
قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هُديً وَ بُشْريٰ لِلْمُسْلِمِينَ
102بگو: قرآن را روح پاك از طرف خدايت، به حق نازل كرده است، تا مؤمنان را ثابت قدم كند، و هدايت و بشارتى است مسلمانان را.
وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّما يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَ هٰذا لِسانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ
103مىدانيم كه مىگويند: قرآن را يك بشر به او تعليم مىكند (ولى) زبان كسى كه تعليم را باو نسبت مىدهند غير فصيح است و اين قرآن زبان عربى روشن است.
إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِآياتِ اللَّهِ لا يَهْدِيهِمُ اللَّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ
104آنان كه به آيات خدا ايمان نمىآورند، خدا هدايتشان نمىكند و آنها راست عذابى اليم.
إِنَّما يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْكاذِبُونَ
105فقط كسانى دروغ جعل مىكنند كه به آيات خدا ايمان نمىآورند و آنهايند دروغگويان.
مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمانِ وَ لٰكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْراً فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ
106هر كه بعد از ايمان آوردن، به خدا كافر شود، نه آنكه مجبور شده و دلش با ايمان آرام است، بلكه آن كس كه سينهاش را با كفر آكنده، آنها راست غضبى از خدا و عذابى بزرگ.
ذٰلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَي الْآخِرَةِ وَ أَنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرِينَ
107اين بدان علت است كه آنها زندگى دنيا را بر آخرت اختيار كردند و خدا كافران را هدايت نمىكند.
أُولئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَليٰ قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَ أَبْصارِهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ
108آنها كسانى هستند كه خدا بر دلهايشان و گوش و چشمهايشان مهر زده و آنها غافلانند
لا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الْآخِرَةِ هُمُ الْخاسِرُونَ
109بى شك آنها در آخرت زيانكارانند.
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هاجَرُوا مِنْ بَعْدِ ما فُتِنُوا ثُمَّ جاهَدُوا وَ صَبَرُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحِيمٌ
110پس از اينها، خدايت به آنان كه بعد از عذاب ديدن هجرت كرده و سپس جهاد كرده و استقامت ورزيدهاند، خدايت بعد از اينها آمرزنده و مهربان است.
يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْسٍ تُجادِلُ عَنْ نَفْسِها وَ تُوَفَّي كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ
111ياد كن روزى را كه هر كس مىآيد در حالى كه از خود دفاع مىكند، و به هر كس آنچه كرده است داده مىشود و آنها مظلوم نمىشوند.
وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً قَرْيَةً كانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيها رِزْقُها رَغَداً مِنْ كُلِّ مَكانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذاقَهَا اللَّهُ لِباسَ الْجُوعِ وَ الْخَوْفِ بِما كانُوا يَصْنَعُونَ
112خدا مثل مىزند شهرى را كه امن و آرام بود، ارزاق آن به وفور از هر مكان مىآمد، آن گاه نعمتهاى خدا را كفران كرد، خدا بر اثر گناهانى كه مىكردند پرده گرسنگى و ناامنى را بر آنها كشيد.
وَ لَقَدْ جاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذابُ وَ هُمْ ظالِمُونَ
113پيامبرى از خودشان به سوى آنها آمد، او را تكذيب كردند، عذاب در حال ظالم بودن آنها را گرفت.
فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلالاً طَيِّباً وَ اشْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ
114پس بخوريد از آنچه به شما روزى دادهايم حلال و خوش آيند، و شكر كنيد نعمت خدا را اگر او را بندگى مىكنيد؟
إِنَّما حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَ الدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَ ما أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ باغٍ وَ لا عادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
115فقط مردار و خون و گوشت خوك و آنچه نام غير خدا بر آن ياد شده را بر شما حرام كرده است هر كه ناچار باشد بدون ميل و بدون تجاوز از حد بخورد مانعى نيست كه خدا غفور و رحيم است.
وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هٰذا حَلالٌ وَ هٰذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَي اللَّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَي اللَّهِ الْكَذِبَ لا يُفْلِحُونَ
116براى توصيف دروغ كه زبانهايتان مىكند، نگوئيد: اين حلال است و اين حرام، تا بر خدا دروغ بنديد، آنان كه به خدا دروغ بندند نجات نمىيابند.
مَتاعٌ قَلِيلٌ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ
117متاعشان متاع اندكى است، آنها راست عذاب اليم.
وَ عَلَي الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا ما قَصَصْنا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لٰكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
118بر كسانى كه يهودى هستند، آنچه را كه از پيش بر تو حكايت كرديم، حرام كرده بوديم ما به آنها ظلم نكرديم خود، به خودشان ظلم مىكردند.
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذٰلِكَ وَ أَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحِيمٌ
119سپس پروردگار تو براى كسانى كه از روى جهالت گناه كرده و آن گاه توبه نموده و خود را اصلاح كردهاند، خدايت بعد از توبه غفور و رحيم است.
إِنَّ إِبْراهِيمَ كانَ أُمَّةً قانِتاً لِلَّهِ حَنِيفاً وَ لَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
120ابراهيم امتى بود مطيع خدا، موحد و از مشركان نبود.
شاكِراً لِأَنْعُمِهِ اجْتَباهُ وَ هَداهُ إِليٰ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ
121شكرگزار نعمتهاى خدا بود، خدا او را برگزيد و به راه راست هدايتش فرمود.
وَ آتَيْناهُ فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ إِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ
122به او در دنيا پاداش نيكو داديم و او در آخرت از صالحين خواهد بود.
ثُمَّ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
123سپس به تو وحى كرديم كه از دين ابراهيم پيروى كن، ابراهيمى كه موحد بود و از مشركان نبود.
إِنَّما جُعِلَ السَّبْتُ عَلَي الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ وَ إِنَّ رَبَّكَ لَيَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ
124ترك عمل در شنبه بر عليه كسانى وضع شده كه در آن اختلاف كردند، خدايت در ميان آنها در روز قيامت در آنچه اختلاف مىكردند داورى خواهد كرد،
ادْعُ إِليٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ
125به راه پروردگارت دعوت كن با حكمت و موعظه خوب و با طريق نيكو با آنها مجادله كن كه خدايت داناتر است با آنكه از راهش گمراه شده و او داناتر است به هدايت يافتگان.
وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصَّابِرِينَ
126اگر انتقام گرفتيد، انتقام بگيريد مانند آنچه عقوبت شدهايد و اگر صبر كنيد آن براى صابران بهتر است.
وَ اصْبِرْ وَ ما صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ لا تَكُ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ
127اى پيامبر صبر كن، صبرت نيست مگر با توفيق خدا، بر آنها محزون مباش و از آنچه مىكنند دلتنگ مشو.
إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا وَ الَّذِينَ هُمْ مُحْسِنُونَ
128خدا با كسانى است كه تقوى كردهاند و با كسانى است كه نيكوكاران هستند.