بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ إِذَا وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ

به نام خداى رحمان و رحيم.؛ وقتى قيامت واقع شود (مؤمنين رستگار، و كفار زيانكار مى‌شوند).

لَيۡسَ لِوَقۡعَتِهَا كَاذِبَةٌ

وقوع قيامت دروغ نيست.

خَافِضَةٞ رَّافِعَةٌ

اين واقعه تمامى روابط و معيارها را زير و رو مى‌كند.

إِذَا رُجَّتِ ٱلۡأَرۡضُ رَجّٗا

و با زلزله‌اى واقع مى‌شود كه زمين را به شدت تكان مى‌دهد.

وَ بُسَّتِ ٱلۡجِبَالُ بَسّٗا

به طورى كه كوه‌ها چون آرد خرد شوند.

فَكَانَتۡ هَبَآءٗ مُّنۢبَثّٗا

و سپس به صورت غبارى در فضا پراكنده گردند.

وَ كُنتُمۡ أَزۡوَٰجٗا ثَلَٰثَةٗ

و شما در آن روز سه طايفه خواهيد بود.

فَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَيۡمَنَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَيۡمَنَةِ

اول" اصحاب ميمنه" و تو چه مى‌دانى كه اصحاب ميمنه چه شان عظيمى دارند.

وَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡ‍َٔمَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡ‍َٔمَةِ

دوم" اصحاب مشئمه" (شامت و نحوست) و تو چه مى‌دانى اصحاب مشئمه چه شقاوتى عظيم‌ دارند.

وَ ٱلسَّٰبِقُونَ ٱلسَّٰبِقُونَ

سوم آنهايى كه در دنيا به سوى خيرات و در آخرت به سوى مغفرت و رحمت سبقت مى‌گيرند.

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلۡمُقَرَّبُونَ

سابقين همان مقربين درگاه خدايند.

فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ

در باغهاى پر نعمت بهشت جاى دارند.

ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِينَ

اين طايفه در گذشتگان بيشتر هستند.

وَ قَلِيلٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِينَ

و در آيندگان كمتر.

عَلَىٰ سُرُرٖ مَّوۡضُونَةٖ

اينان بر تختهايى به هم پيوسته قرار دارند.

مُّتَّكِ‍ِٔينَ عَلَيۡهَا مُتَقَٰبِلِينَ

رو به روى هم تكيه مى‌زنند.

يَطُوفُ عَلَيۡهِمۡ وِلۡدَٰنٞ مُّخَلَّدُونَ

و غلامانى بهشتى پروانه‌وار به خدمتشان مى‌پردازند.

بِأَكۡوَابٖ وَ أَبَارِيقَ وَ كَأۡسٖ مِّن مَّعِينٖ

با ظرفهايى چون تنگ و آفتابه، و قدح شراب معين مى‌آورند.

لَّا يُصَدَّعُونَ عَنۡهَا وَ لَا يُنزِفُونَ

شرابى كه نه سر درد مى‌آورد و نه عقلشان را زايل مى‌سازد.

وَ فَٰكِهَةٖ مِّمَّا يَتَخَيَّرُونَ

و از ميوه‌ها هر چه اختيار كنند.

وَ لَحۡمِ طَيۡرٖ مِّمَّا يَشۡتَهُونَ

و از گوشت مرغ از هر نوع كه اشتها كنند.

وَ حُورٌ عِينٞ

و حور العين‌هايى (دارند).

كَأَمۡثَٰلِ ٱللُّؤۡلُوِٕ ٱلۡمَكۡنُونِ

كه از شدت صفا چون لؤلؤ دست نخورده‌اند.

جَزَآءَۢ بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

همه اينها پاداش كارهايى است كه همواره مى‌كردند.

لَا يَسۡمَعُونَ فِيهَا لَغۡوٗا وَ لَا تَأۡثِيمًا

در بهشت نه سخن بيهوده مى‌شنوند، و نه تهمت و گناه.

إِلَّا قِيلٗا سَلَٰمٗا سَلَٰمٗا

هر چه هست سلام است و سخن سالم.

وَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡيَمِينِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡيَمِينِ

اما اصحاب يمين نامه اعمالشان به دست راستشان داده مى‌شود و وصفى ناگفتنى دارند.

فِي سِدۡرٖ مَّخۡضُودٖ

در سايه سدرى بى‌خار.

وَ طَلۡحٖ مَّنضُودٖ

و موزى كه ميوه‌هايش رويهم چيده شده.

وَ ظِلّٖ مَّمۡدُودٖ

و سايه‌اى گسترده و هميشگى.

وَ مَآءٖ مَّسۡكُوبٖ

و آبشارى لا ينقطع.

وَ فَٰكِهَةٖ كَثِيرَةٖ

و ميوه‌هايى بسيار.

لَّا مَقۡطُوعَةٖ وَ لَا مَمۡنُوعَةٖ

كه در هيچ فصلى قطع و در هيچ حالى ممنوع نمى‌شود.

وَ فُرُشٖ مَّرۡفُوعَةٍ

و جايگاهى بلند (و يا در جوار همسرانى بلند مرتبه) قرار دارند.

إِنَّآ أَنشَأۡنَٰهُنَّ إِنشَآءٗ

ما آنان را به وصفى ناگفتنى ايجاد كرديم.

فَجَعَلۡنَٰهُنَّ أَبۡكَارًا

و هميشه بكر قرارشان داديم.

عُرُبًا أَتۡرَابٗا

و نيز شوهر دوست و هم سن شوهران.

لِّأَصۡحَٰبِ ٱلۡيَمِينِ

اين سرنوشت مخصوص اصحاب يمين است.

ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِينَ

كه هم در گذشتگان بسيارند.

وَ ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِينَ

و هم در آيندگان.

وَ أَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ

و اما اصحاب شمال چه اصحاب شمالى؟ (نامه اعمالشان به نشانه جرم به دست چپشان داده مى‌شود).

فِي سَمُومٖ وَ حَمِيمٖ

كه در آتشى نافذ و آبى جوشان.

وَ ظِلّٖ مِّن يَحۡمُومٖ

و در سايه‌اى از دود سياه قرار دارند.

لَّا بَارِدٖ وَ لَا كَرِيمٍ

كه نه خنكى دارد، و نه سودى مى‌بخشد.

إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُتۡرَفِينَ

چون ايشان قبل از اين در دنيا عياش و طاغى بودند.

وَ كَانُواْ يُصِرُّونَ عَلَى ٱلۡحِنثِ ٱلۡعَظِيمِ

و بر شكستن سوگند محكم و عظيم، اصرار مى‌ورزيدند.

وَ كَانُواْ يَقُولُونَ أَئِذَا مِتۡنَا وَ كُنَّا تُرَابٗا وَ عِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ

و بارها مى‌گفتند آيا اگر بميريم و خاك و استخوان شويم دوباره زنده و مبعوث مى‌گرديم؟.

أَ وَ ءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ

آيا پدران گذشته ما نيز مبعوث مى‌شوند.

قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَوَّلِينَ وَ ٱلۡأٓخِرِينَ

بگو انسانهاى اولين و آخرين.

لَمَجۡمُوعُونَ إِلَىٰ مِيقَٰتِ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ

به طور قطع براى اجتماع در ميقات روزى معلوم جمع خواهند شد.

ثُمَّ إِنَّكُمۡ أَيُّهَا ٱلضَّآلُّونَ ٱلۡمُكَذِّبُونَ

آن گاه شما اى گمراهان تكذيب‌گر.

لَأٓكِلُونَ مِن شَجَرٖ مِّن زَقُّومٖ

از درختى از زقوم خواهيد خورد.

فَمَالِ‍ُٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ

و شكم‌ها را از آن پر خواهيد ساخت.

فَشَٰرِبُونَ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡحَمِيمِ

و آن گاه از آب جوشان متعفن روى آن خواهيد نوشيد.

فَشَٰرِبُونَ شُرۡبَ ٱلۡهِيمِ

پس از آن باز هم خواهيد نوشيد، آن چنان كه شتر هيماء و دچار بيمارى استسقاء مى‌نوشد، و رفع عطش مى‌كند.

هَٰذَا نُزُلُهُمۡ يَوۡمَ ٱلدِّينِ

تازه همه اينها پذيرايى ابتدايى ورودشان به قيامت است.

نَحۡنُ خَلَقۡنَٰكُمۡ فَلَوۡلَا تُصَدِّقُونَ

ما شما را آفريده‌ايم، پس چرا تصديق نمى‌كنيد.

أَفَرَءَيۡتُم مَّا تُمۡنُونَ

به من خبر دهيد آيا نطفه‌اى كه در رحمها مى‌ريزيد.

ءَأَنتُمۡ تَخۡلُقُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡخَٰلِقُونَ

آيا شما آن را مى‌آفرينيد و يا ما خالق آنيم؟.

نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَيۡنَكُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَ مَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِينَ

اين ماييم كه مرگ را بين شما مقرر كرده‌ايم، و كسى نيست كه از تقدير ما سبقت بگيرد.

عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ أَمۡثَٰلَكُمۡ وَ نُنشِئَكُمۡ فِي مَا لَا تَعۡلَمُونَ

ما بر اين اساس مقدر كرده‌ايم كه جماعتى مثل شما جايگزين شما شوند، و شما را به خلقتى ديگر كه از آن خبر نداريد ايجاد كنيم.

وَ لَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُولَىٰ فَلَوۡلَا تَذَكَّرُونَ

و شما با اينكه نشاه نخستين را ديديد، چرا متذكر نمى‌شويد؟!.

أَفَرَءَيۡتُم مَّا تَحۡرُثُونَ

آيا هيچ در باره آنچه كشت مى‌كنيد انديشيده‌ايد؟.

ءَأَنتُمۡ تَزۡرَعُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلزَّٰرِعُونَ

آيا شما آن را مى‌رويانيد، و يا روياننده‌اش ماييم؟.

لَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَٰهُ حُطَٰمٗا فَظَلۡتُمۡ تَفَكَّهُونَ

و اگر بخواهيم مى‌توانيم آن را بوته خشكى كنيم، و شما از شدت حادثه تعجب كنيد.

إِنَّا لَمُغۡرَمُونَ

(و به يكديگر بگوييد) در خسارت سنگينى قرار گرفتيم.

بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ

بلكه به كلى از رزق محروم شديم.

أَفَرَءَيۡتُمُ ٱلۡمَآءَ ٱلَّذِي تَشۡرَبُونَ

آيا در باره اين آب (تصفيه شده و شيرين آسمانى) كه مى‌نوشيد انديشيده‌ايد؟.

ءَأَنتُمۡ أَنزَلۡتُمُوهُ مِنَ ٱلۡمُزۡنِ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنزِلُونَ

شما آن را از تصفيه خانه ابر نازل كرديد، و يا نازل‌كننده‌اش ماييم؟.

لَوۡ نَشَآءُ جَعَلۡنَٰهُ أُجَاجٗا فَلَوۡلَا تَشۡكُرُونَ

و اگر مى‌خواستيم (مانند قبل از تصفيه و همانند آب درياها) تلخ و شورش مى‌كرديم، پس چرا هنوز هم شكر نمى‌گزاريد.

أَفَرَءَيۡتُمُ ٱلنَّارَ ٱلَّتِي تُورُونَ

آيا در باره آتشى كه مى‌افروزيد فكر كرده‌ايد؟.

ءَأَنتُمۡ أَنشَأۡتُمۡ شَجَرَتَهَآ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنشِ‍ُٔونَ

آيا درختش را كه بعدا هيزم شد شما ايجاد كرديد، و يا پديد آورنده‌اش ما بوديم؟.

نَحۡنُ جَعَلۡنَٰهَا تَذۡكِرَةٗ وَ مَتَٰعٗا لِّلۡمُقۡوِينَ

ما آن را مايه تذكر و وسيله زندگى شما مردم تهى‌دست بى‌كس قرار داديم.

فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلۡعَظِيمِ

پس به نام پروردگار عظيمت تسبيح كن.

فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَوَٰقِعِ ٱلنُّجُومِ

مطلب آن قدر روشن است كه حاجت نيست به اينكه به سقوط ستارگان سوگند ياد كنيم.

وَ إِنَّهُۥ لَقَسَمٞ لَّوۡ تَعۡلَمُونَ عَظِيمٌ

(ولى ياد مى‌كنيم) و اين سوگند اگر بدانيد بسيار عظيم است.

إِنَّهُۥ لَقُرۡءَانٞ كَرِيمٞ

كه اين قرآنى است ارجمند.

فِي كِتَٰبٖ مَّكۡنُونٖ

(كه قبلا) در كتابى پنهان از بشر بود.

لَّا يَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ

كه جز پاكان كسى از آن آگاه نيست.

تَنزِيلٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

تنزيلى از ناحيه رب العالمين است.

أَفَبِهَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ أَنتُم مُّدۡهِنُونَ

آيا هنوز هم به اين امر مهم بى‌اعتنايى و سهل‌انگارى مى‌كنيد؟.

وَ تَجۡعَلُونَ رِزۡقَكُمۡ أَنَّكُمۡ تُكَذِّبُونَ

و بهره خود را در تكذيب آن قرار مى‌دهيد.

فَلَوۡلَآ إِذَا بَلَغَتِ ٱلۡحُلۡقُومَ

پس چرا وقتى جان يكى از شما به حلقوم مى‌رسد (توانايى بازگرداندن آن را نداريد؟).

وَ أَنتُمۡ حِينَئِذٖ تَنظُرُونَ

و در آن هنگام همه تماشا مى‌كنيد كه او دارد از دستتان مى‌رود (و كارى از دستتان ساخته نيست).

وَ نَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَيۡهِ مِنكُمۡ وَ لَٰكِن لَّا تُبۡصِرُونَ

در حالى كه ما از شما به او نزديك‌تريم، ولى شما نمى‌بينيد.

فَلَوۡلَآ إِن كُنتُمۡ غَيۡرَ مَدِينِينَ

پس چرا اگر روز جزايى نداريد.

تَرۡجِعُونَهَآ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

جان او را بر نمى‌گردانيد اگر راست مى‌گوييد؟.

فَأَمَّآ إِن كَانَ مِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ

(پس بدانيد كه روز جزايى داريد، و شما مردم در آن روز هم سه طايفه هستيد. مقربين و اصحاب يمين و مكذبين)، اگر آنكه جانش به حلقوم رسيده از مقربين باشد.

فَرَوۡحٞ وَ رَيۡحَانٞ وَ جَنَّتُ نَعِيمٖ

راحتى و رزق و جنت نعيم دارد.

وَ أَمَّآ إِن كَانَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡيَمِينِ

و اما اگر از اصحاب يمين باشد.

فَسَلَٰمٞ لَّكَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡيَمِينِ

اى پيامبر! در آن روز به تو سلام خواهد كرد.

وَ أَمَّآ إِن كَانَ مِنَ ٱلۡمُكَذِّبِينَ ٱلضَّآلِّينَ

و اما اگر از تكذيب‌گران و گمراهان باشد.

فَنُزُلٞ مِّنۡ حَمِيمٖ

پذيرايى وى از آب جوشان.

وَ تَصۡلِيَةُ جَحِيمٍ

و حرارت آتش خواهد بود.

إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ ٱلۡيَقِينِ

به درستى كه اين همان حق اليقين است.

فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلۡعَظِيمِ

پس به نام پروردگار عظيمت تسبيح گوى.