سوره سبأ
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ لَهُ ٱلۡحَمۡدُ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡخَبِيرُ
1به نام خدايى كه رحمتى شامل، و رحمتى خاص نيكان دارد،؛ سپاس آن خدايى را كه ملك آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن اوست، و سپاس براى اوست، در آخرت نيز، و او حكيم و خبير است.
يَعۡلَمُ مَا يَلِجُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ مَا يَخۡرُجُ مِنۡهَا وَ مَا يَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَ مَا يَعۡرُجُ فِيهَا وَ هُوَ ٱلرَّحِيمُ ٱلۡغَفُورُ
2آنچه كه در زمين دفن مىشود، و آنچه كه از زمين بيرون مىآيد، و آنچه كه از آسمان نازل مىگردد، و آنچه كه به آسمان بالا مىرود، همه را مىداند، و او رحيم و آمرزنده است.
وَ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَا تَأۡتِينَا ٱلسَّاعَةُ قُلۡ بَلَىٰ وَ رَبِّي لَتَأۡتِيَنَّكُمۡ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ لَا يَعۡزُبُ عَنۡهُ مِثۡقَالُ ذَرَّةٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ لَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ لَآ أَصۡغَرُ مِن ذَٰلِكَ وَ لَآ أَكۡبَرُ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ
3كسانى كه كفر ورزيدند گفتند: قيامتى به سر وقت ما نمىآيد، بگو: چرا مىآيد، و به پروردگار سوگند كه به طور قطع به سراغتان خواهد آمد، و او عالم غيب است، كه حتى به سنگينى ذرهاى در همه آسمانها و زمين از او پوشيده نيست، و نه كوچكتر از آن ذره، و نه بزرگتر از آن، مگر آنكه در كتاب مبين ثبت است.
لِّيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَ رِزۡقٞ كَرِيمٞ
4تا آنان كه ايمان آورده عملهاى صالح مىكنند پاداش دهد، اينان آمرزشى و رزقى آبرومندانه دارند.
وَ ٱلَّذِينَ سَعَوۡ فِيٓ ءَايَٰتِنَا مُعَٰجِزِينَ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مِّن رِّجۡزٍ أَلِيمٞ
5و در مقابل، كسانى كه به منظور جلوگيرى از پيشرفت آيات ما تلاش مىكنند عذابى پليد و دردناك دارند.
وَ يَرَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ هُوَ ٱلۡحَقَّ وَ يَهۡدِيٓ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَمِيدِ
6آنان كه علم داده شدهاند، آنچه را كه از ناحيه پروردگارت به تو نازل شده حق مىبينند، حقى كه به سوى صراط عزيز حميد راهنمايى مىكند.
وَ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ هَلۡ نَدُلُّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ يُنَبِّئُكُمۡ إِذَا مُزِّقۡتُمۡ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُمۡ لَفِي خَلۡقٖ جَدِيدٍ
7و آنان كه كفر ورزيدند گفتند: آيا مىخواهيد شما را به مردى رهنمون شويم كه خبر آورده كه چون شما پس از مرگ پاره پاره شديد دو باره به خلقت جديدى در مىآييد.
أَفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَم بِهِۦ جِنَّةُۢ بَلِ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ فِي ٱلۡعَذَابِ وَ ٱلضَّلَٰلِ ٱلۡبَعِيدِ
8چنين دروغى به خدا افتراء بسته، و يا آنكه دچار جنون شده است، ليكن نه آن است، و نه اين، بلكه كسانى كه به آخرت ايمان ندارند در عذاب و ضلالتى بعيد قرار گرفتهاند.
أَفَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَ مَا خَلۡفَهُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَ ٱلۡأَرۡضِ إِن نَّشَأۡ نَخۡسِفۡ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ نُسۡقِطۡ عَلَيۡهِمۡ كِسَفٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّكُلِّ عَبۡدٖ مُّنِيبٖ
9مگر نمىبينيد آنچه را كه پيش روى ايشان و پشت سرشان از آسمان و زمين است، كه اگر بخواهيم زمين را در زير پايشان مىشكافيم، و يا پارهاى از آسمان بر سرشان مىكوبيم، در همين مطلب آيتى است براى هر بندهاى كه به سوى خدا برگشت دارد.
وَ لَقَدۡ ءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ مِنَّا فَضۡلٗا يَٰجِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُۥ وَ ٱلطَّيۡرَ وَ أَلَنَّا لَهُ ٱلۡحَدِيدَ
10و به تحقيق داوود را از ناحيه خود فضلى داديم، (و آن اين بود كه به كوهها و مرغان گفتيم:) اى كوهها و اى مرغان! با او همصدا شويد! و آهن را هم برايش نرم كرديم.
أَنِ ٱعۡمَلۡ سَٰبِغَٰتٖ وَ قَدِّرۡ فِي ٱلسَّرۡدِ وَ ٱعۡمَلُواْ صَٰلِحًا إِنِّي بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
11(و بدو گفتيم با اين آهن نرم) زره بباف، و سيمهاى آن را به يك اندازه ببر، و عمل صالح كن، كه من به آنچه مىكنيد بينايم.
وَ لِسُلَيۡمَٰنَ ٱلرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهۡرٞ وَ رَوَاحُهَا شَهۡرٞ وَ أَسَلۡنَا لَهُۥ عَيۡنَ ٱلۡقِطۡرِ وَ مِنَ ٱلۡجِنِّ مَن يَعۡمَلُ بَيۡنَ يَدَيۡهِ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦ وَ مَن يَزِغۡ مِنۡهُمۡ عَنۡ أَمۡرِنَا نُذِقۡهُ مِنۡ عَذَابِ ٱلسَّعِيرِ
12و براى سليمان باد را مسخر كرديم، كه صبح مسافت يك ماه راه را مىرفت، و عصر هم همين مسافت را طى مىكرد، و چشمه مس را برايش جارى كرديم، و از جن كسانى به دستور و به اذن خدا برايش كار مىكردند، و هر يك از امر ما منحرف مىشد از عذابى سوزان به وى مىچشانديم.
يَعۡمَلُونَ لَهُۥ مَا يَشَآءُ مِن مَّحَٰرِيبَ وَ تَمَٰثِيلَ وَ جِفَانٖ كَٱلۡجَوَابِ وَ قُدُورٖ رَّاسِيَٰتٍ ٱعۡمَلُوٓاْ ءَالَ دَاوُۥدَ شُكۡرٗا وَ قَلِيلٞ مِّنۡ عِبَادِيَ ٱلشَّكُورُ
13براى او هر چه مىخواست از محرابها، و تمثالها، و كاسههايى چون حوض، و ديگهاى ثابت در زمين، درست مىكردند، گفتيم: اى آل داوود! شكر بگزاريد، و بندگان شكرگزار من اندكند.
فَلَمَّا قَضَيۡنَا عَلَيۡهِ ٱلۡمَوۡتَ مَا دَلَّهُمۡ عَلَىٰ مَوۡتِهِۦٓ إِلَّا دَآبَّةُ ٱلۡأَرۡضِ تَأۡكُلُ مِنسَأَتَهُۥ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ ٱلۡجِنُّ أَن لَّوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ ٱلۡغَيۡبَ مَا لَبِثُواْ فِي ٱلۡعَذَابِ ٱلۡمُهِينِ
14بعد از آنكه قضاى مرگ بر او رانديم، كسى جنيان را از مرگ وى خبر نداد، مگر موريانه زمين، كه عصايش را خورد، و او به زمين افتاد، همين كه افتاد جنيان فهميدند: كه اگر از مرگ او خبر مىداشتند (در اين مدت طولانى) در عذابى خوار كننده به سر نمىبردند.
لَقَدۡ كَانَ لِسَبَإٖ فِي مَسۡكَنِهِمۡ ءَايَةٞ جَنَّتَانِ عَن يَمِينٖ وَ شِمَالٖ كُلُواْ مِن رِّزۡقِ رَبِّكُمۡ وَ ٱشۡكُرُواْ لَهُۥ بَلۡدَةٞ طَيِّبَةٞ وَ رَبٌّ غَفُورٞ
15براى قوم سبا در شهرشان آيتى بود، و آن دو باغستان از راست و چپ محل بود، كه گفتيم رزق پروردگارتان را بخوريد، و شكر بر او بگزاريد شهرى پاكيزه، و پروردگارى آمرزنده.
فَأَعۡرَضُواْ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ سَيۡلَ ٱلۡعَرِمِ وَ بَدَّلۡنَٰهُم بِجَنَّتَيۡهِمۡ جَنَّتَيۡنِ ذَوَاتَيۡ أُكُلٍ خَمۡطٖ وَ أَثۡلٖ وَ شَيۡءٖ مِّن سِدۡرٖ قَلِيلٖ
16ولى روى بگرداندند، پس سيل عرم را به سويشان سرازير كرديم، و دو باغستانشان را مبدل به دو زمين خشك كرديم، كه جز خوراكى تلخ، و اثل و مختصرى سدر نمىرويانيد.
ذَٰلِكَ جَزَيۡنَٰهُم بِمَا كَفَرُواْ وَ هَلۡ نُجَٰزِيٓ إِلَّا ٱلۡكَفُورَ
17اين كيفر را بدان جهت به آنان داديم كه كفران كردند، و مگر جز مردم كفرانگر را كيفر مىكنيم.
وَ جَعَلۡنَا بَيۡنَهُمۡ وَ بَيۡنَ ٱلۡقُرَى ٱلَّتِي بَٰرَكۡنَا فِيهَا قُرٗى ظَٰهِرَةٗ وَ قَدَّرۡنَا فِيهَا ٱلسَّيۡرَ سِيرُواْ فِيهَا لَيَالِيَ وَ أَيَّامًا ءَامِنِينَ
18و ما بين آنان و دهكدههاى پر بركت قريهها قرار داديم، كه يكديگر را مىديدند، و مسافت بين آنها را به اندازه هم كرده بوديم، گفتيم: در بين اين شهرها شبها و روزها سير كنيد، در حالى كه ايمن باشيد.
فَقَالُواْ رَبَّنَا بَٰعِدۡ بَيۡنَ أَسۡفَارِنَا وَ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَجَعَلۡنَٰهُمۡ أَحَادِيثَ وَ مَزَّقۡنَٰهُمۡ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ
19گفتند: پروردگار ما بين سفرهاى ما فاصله زياد قرار داده، و به خود ستم كردند، پس آن چنان هلاكشان كرديم كه داستان آيندگان شدند، و آن چنان متفرقشان كرديم كه ما فوق آن تصور ندارد، و در اين آيتها است براى هر پر صبر و پر شكرى.
وَ لَقَدۡ صَدَّقَ عَلَيۡهِمۡ إِبۡلِيسُ ظَنَّهُۥ فَٱتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقٗا مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
20ابليس وعده خود را در باره آنان عملى كرد، او را پيروى كردند، مگر طايفهاى از مؤمنان.
وَ مَا كَانَ لَهُۥ عَلَيۡهِم مِّن سُلۡطَٰنٍ إِلَّا لِنَعۡلَمَ مَن يُؤۡمِنُ بِٱلۡأٓخِرَةِ مِمَّنۡ هُوَ مِنۡهَا فِي شَكّٖ وَ رَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَفِيظٞ
21با اينكه ابليس سلطنتى بر آنان نداشت، بلكه ما مىخواستيم مؤمنين به آخرت را، از كسانى كه در باره آن شك دارند متمايز كنيم، و پروردگار تو بر هر چيزى آگاه است.
قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَمۡلِكُونَ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ لَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ مَا لَهُمۡ فِيهِمَا مِن شِرۡكٖ وَ مَا لَهُۥ مِنۡهُم مِّن ظَهِيرٖ
22بگو: آن خدايان را كه به جاى خدا معبود خود پنداشتهايد بخوانيد، (آن وقت خواهيد ديد كه) مالك حتى يك ذره در همه آسمانها و زمين نيستند، و در هيچ چيز شريك خدا نبوده، و احدى از آنها پشتيبان وى نيستند.
وَ لَا تَنفَعُ ٱلشَّفَٰعَةُ عِندَهُۥٓ إِلَّا لِمَنۡ أَذِنَ لَهُۥ حَتَّىٰٓ إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمۡ قَالُواْ مَاذَا قَالَ رَبُّكُمۡ قَالُواْ ٱلۡحَقَّ وَ هُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡكَبِيرُ
23و نزد خدا شفاعت سودى ندارد، مگر از كسى كه به وى اجازه آن داده شود، تا آنكه فزع از دلهايشان زايل شود، آن وقت مىپرسند: پروردگار شما چه گفت؟ مىگويند: حق گفت، و او بلند مرتبه و والاست.
قُلۡ مَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ قُلِ ٱللَّهُ وَ إِنَّآ أَوۡ إِيَّاكُمۡ لَعَلَىٰ هُدًى أَوۡ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
24بگو: چه كسى شما را از آسمانها و زمين روزى مىدهد؟ و خودت پاسخ بده: خدا، و بگو: من و يا شما بر طريق هدايت و يا در ضلالتى آشكاريم.
قُل لَّا تُسَۡٔلُونَ عَمَّآ أَجۡرَمۡنَا وَ لَا نُسَۡٔلُ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
25بگو: اگر ما مجرم باشيم شما مسئول جرم ما نيستيد، و اگر شما مجرم باشيد، ما از آنچه شما مىكنيد بازخواست نمىشويم.
قُلۡ يَجۡمَعُ بَيۡنَنَا رَبُّنَا ثُمَّ يَفۡتَحُ بَيۡنَنَا بِٱلۡحَقِّ وَ هُوَ ٱلۡفَتَّاحُ ٱلۡعَلِيمُ
26بگو: پروردگار ما بين ما و شما جمع نموده، سپس به حق در بين ما داورى مىكند، و او جدا كننده حق و باطل به دانايى است.
قُلۡ أَرُونِيَ ٱلَّذِينَ أَلۡحَقۡتُم بِهِۦ شُرَكَآءَ كَلَّا بَلۡ هُوَ ٱللَّهُ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
27بگو به من نشان دهيد آن خدايان موهومى كه به خدا ملحق كرده و شركاى او پنداشتيد، ابدا، نمىتوانيد نشان دهيد، بلكه خدا عزيز و حكيم است.
وَ مَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا كَآفَّةٗ لِّلنَّاسِ بَشِيرٗا وَ نَذِيرٗا وَ لَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
28ما تو را نفرستاديم مگر براى اينكه از خطا و گناه بازشان دارى، و نيز نويدبخش و بيمرسان باشى، و ليكن بيشتر مردم نمىدانند.
وَ يَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
29و مىگويند: اين وعده چه وقت است اگر راست مىگوييد؟.
قُل لَّكُم مِّيعَادُ يَوۡمٖ لَّا تَسۡتَٔۡخِرُونَ عَنۡهُ سَاعَةٗ وَ لَا تَسۡتَقۡدِمُونَ
30بگو ميعاد شما روزى معين است، كه نه ساعتى آن را مىتوانيد تاخير بيندازيد، و نه جلو.
وَ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن نُّؤۡمِنَ بِهَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ وَ لَا بِٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَ لَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلظَّٰلِمُونَ مَوۡقُوفُونَ عِندَ رَبِّهِمۡ يَرۡجِعُ بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٍ ٱلۡقَوۡلَ يَقُولُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ لَوۡلَآ أَنتُمۡ لَكُنَّا مُؤۡمِنِينَ
31كسانى كه كافر شدند گفتند: هرگز به اين قرآن، و به كتابهاى آسمانى كه فعلا هست ايمان نمىآوريم، و اگر ظالمان را در آن هنگام كه نزد پروردگارشان ايستاده باشند ببينى، خواهى ديد كه با يكديگر كشمكش نموده، جرم را به گردن يكديگر مىاندازند، كسانى كه در دنيا ضعيف شمرده شدند، به كسانى كه بزرگمنشى كردند، مىگويند: اگر شما نبوديد ما از مؤمنان بوديم.
قَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ لِلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُوٓاْ أَنَحۡنُ صَدَدۡنَٰكُمۡ عَنِ ٱلۡهُدَىٰ بَعۡدَ إِذۡ جَآءَكُم بَلۡ كُنتُم مُّجۡرِمِينَ
32و كسانى كه بزرگمنشى كردند، به آنان كه ضعيف شمرده شدند، مىگويند: آيا ما شما را از هدايت بعد از آنكه در اختيارتان قرار گرفت جلوگيرى كرديم؟ نه، بلكه خودتان مجرم بوديد.
وَ قَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ بَلۡ مَكۡرُ ٱلَّيۡلِ وَ ٱلنَّهَارِ إِذۡ تَأۡمُرُونَنَآ أَن نَّكۡفُرَ بِٱللَّهِ وَ نَجۡعَلَ لَهُۥٓ أَندَادٗا وَ أَسَرُّواْ ٱلنَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَ وَ جَعَلۡنَا ٱلۡأَغۡلَٰلَ فِيٓ أَعۡنَاقِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ هَلۡ يُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
33و آنهايى كه ضعيف شمرده شدند، به كسانى كه بزرگمنشى كردند، گفتند: بلكه نيرنگ شبانه روزى شما، ما را وادار به كفر نمود، براى اينكه شما ما را دستور مىداديد به خدا كفر بورزيم، و برايش شريك بگيريم، (آن روز هم بر حسب طبيعتى كه در دنيا كسب كرده بودند) پشيمانى خود را در وقت ديدن عذاب پنهان مىكنند، و ما كنده و زنجير به گردن كفار مىگذاريم، آيا جز به آنچه كه مىكردند كيفر مىشوند؟.
وَ مَآ أَرۡسَلۡنَا فِي قَرۡيَةٖ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتۡرَفُوهَآ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلۡتُم بِهِۦ كَٰفِرُونَ
34ما به سوى هيچ قريهاى بيمرسان نفرستاديم، مگر آنكه عياشهاى آن قريه گفتند: ما به آنچه شما به تبليغش مامور شدهايد كافريم.
وَ قَالُواْ نَحۡنُ أَكۡثَرُ أَمۡوَٰلٗا وَ أَوۡلَٰدٗا وَ مَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ
35و نيز گفتند: ما اموال و اولاد بيشترى داريم، و هرگز عذاب نمىشويم.
قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَ يَقۡدِرُ وَ لَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
36بگو اين پروردگار من است، كه روزى را براى هر كس بخواهد بسيار، و براى هر كس بخواهد اندك مىسازد، و ليكن بيشتر مردم نمىدانند.
وَ مَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَ لَآ أَوۡلَٰدُكُم بِٱلَّتِي تُقَرِّبُكُمۡ عِندَنَا زُلۡفَىٰٓ إِلَّا مَنۡ ءَامَنَ وَ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ جَزَآءُ ٱلضِّعۡفِ بِمَا عَمِلُواْ وَ هُمۡ فِي ٱلۡغُرُفَٰتِ ءَامِنُونَ
37و اموال و اولاد شما چنان نيست كه شما را نزد ما مقرب سازد، مگر كسى كه ايمان آورد، و عمل صالح كند، كه اينگونه افراد پاداشى دو برابر آنچه مىكردند دارند، و در غرفهها ايمنند.
وَ ٱلَّذِينَ يَسۡعَوۡنَ فِيٓ ءَايَٰتِنَا مُعَٰجِزِينَ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ٱلۡعَذَابِ مُحۡضَرُونَ
38و كسانى كه در جلوگيرى از آيات ما تلاش مىكنند، و مىخواهند ما را عاجز كنند، در عذاب احضار خواهند شد.
قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَ يَقۡدِرُ لَهُۥ وَ مَآ أَنفَقۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَهُوَ يُخۡلِفُهُۥ وَ هُوَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ
39(باز هم بگو) كه: اين پروردگار من است كه رزق را براى هر كس بخواهد وسعت داده، و براى هر كس بخواهد تنگ مىگيرد، و آنچه كه انفاق كنيد او جايش را پر مىكند، و او بهترين روزى دهندگان است.
وَ يَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ يَقُولُ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ أَهَٰٓؤُلَآءِ إِيَّاكُمۡ كَانُواْ يَعۡبُدُونَ
40و روزى كه همگى را محشور مىكند، و آن گاه به ملائكه مىگويند: آيا اينان شما را مىپرستيدند؟.
قَالُواْ سُبۡحَٰنَكَ أَنتَ وَلِيُّنَا مِن دُونِهِم بَلۡ كَانُواْ يَعۡبُدُونَ ٱلۡجِنَّ أَكۡثَرُهُم بِهِم مُّؤۡمِنُونَ
41در جواب مىگويند: منزهى تو اى خدا! تويى ولى ما، نه اينان، بلكه اينان جن را مىپرستيدند، بيشترشان به جن ايمان داشتند.
فَٱلۡيَوۡمَ لَا يَمۡلِكُ بَعۡضُكُمۡ لِبَعۡضٖ نَّفۡعٗا وَ لَا ضَرّٗا وَ نَقُولُ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلنَّارِ ٱلَّتِي كُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ
42پس (به هر حال) امروز هيچ يك از شما براى ديگرى مالك نفع و ضررى نيست، و ما به كسانى كه ستم كردند مىگوييم: عذاب آتش را كه آن را تكذيب مىكردند بچشيد.
وَ إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالُواْ مَا هَٰذَآ إِلَّا رَجُلٞ يُرِيدُ أَن يَصُدَّكُمۡ عَمَّا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُكُمۡ وَ قَالُواْ مَا هَٰذَآ إِلَّآ إِفۡكٞ مُّفۡتَرٗى وَ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمۡ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
43و چون آيات ما بر آنان تلاوت مىشود، با اينكه آياتى روشن است، در عين حال مىگويند: اين مرد هيچ منظورى ندارد جز اينكه شما را از آنچه پدرانتان مىپرستيدند جلوگيرى كند، و نيز مىگويند: اين آيات دروغى بيش نيست، كه وى به خدا بسته است، و كسانى كه كافر شدند وقتى حق برايشان روشن مىشود مىگويند: اين جز سحرى آشكار نيست.
وَ مَآ ءَاتَيۡنَٰهُم مِّن كُتُبٖ يَدۡرُسُونَهَا وَ مَآ أَرۡسَلۡنَآ إِلَيۡهِمۡ قَبۡلَكَ مِن نَّذِيرٖ
44با اينكه ما هيچ كتابى به اين كفار قريش نفرستادهايم تا درس آن را خوانده باشند، و نيروى تشخيص سحر را به دست آورده باشند، و قبل از تو هيچ بيمرسانى به سوى آنان نفرستاديم.
وَ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ وَ مَا بَلَغُواْ مِعۡشَارَ مَآ ءَاتَيۡنَٰهُمۡ فَكَذَّبُواْ رُسُلِي فَكَيۡفَ كَانَ نَكِيرِ
45(اين تنها اينان نيستند كه آيات ما را تكذيب مىكنند)، كسانى كه قبل از ايشان بودند، (و قريش) ده يك آن نيرو را كه ما به آنان داديم ندارند فرستادگان مرا تكذيب كردند، و من چگونه آنان را به عذاب خود هلاك كردم، آيا از هلاك قريش عاجزم؟.
قُلۡ إِنَّمَآ أَعِظُكُم بِوَٰحِدَةٍ أَن تَقُومُواْ لِلَّهِ مَثۡنَىٰ وَ فُرَٰدَىٰ ثُمَّ تَتَفَكَّرُواْ مَا بِصَاحِبِكُم مِّن جِنَّةٍ إِنۡ هُوَ إِلَّا نَذِيرٞ لَّكُم بَيۡنَ يَدَيۡ عَذَابٖ شَدِيدٖ
46بگو: من شما را به يك اندرز موعظت مىكنم، و آن اين است كه: فقط به خاطر خدا (و بدون اينكه غير از خدا را دخالت دهيد) دو به دو و يا تك تك و بدون سر و صدا قيام كنيد، و سپس در باره من بينديشيد، آيا در مدتى طولانى كه در بين شما زندگى كردهام سوء سابقهاى و يا جنونى سراغ داريد؟ نه، طرف شما جنون ندارد، او جز بيمرسان نيست، كه شما را از عذابى شديد كه در انتظار شماست، مىترساند.
قُلۡ مَا سَأَلۡتُكُم مِّنۡ أَجۡرٖ فَهُوَ لَكُمۡ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِ وَ هُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدٞ
47بگو: من كه از شما اجرتى نخواستهام، و به فرض هر چه هم خواسته باشم مال خود شما، چون پاداش من جز بر خدا نتواند بود، و او بر هر چيز ناظر است.
قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَقۡذِفُ بِٱلۡحَقِّ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ
48بگو پروردگار من حق را نازل مىكند، و او علام الغيوب است.
قُلۡ جَآءَ ٱلۡحَقُّ وَ مَا يُبۡدِئُ ٱلۡبَٰطِلُ وَ مَا يُعِيدُ
49بگو حق آمد، و ديگر باطل نمىتواند از نو چيزى را بياورد، و با آن رونق قبلى خود را اعاده دهد.
قُلۡ إِن ضَلَلۡتُ فَإِنَّمَآ أَضِلُّ عَلَىٰ نَفۡسِي وَ إِنِ ٱهۡتَدَيۡتُ فَبِمَا يُوحِيٓ إِلَيَّ رَبِّيٓ إِنَّهُۥ سَمِيعٞ قَرِيبٞ
50بگو: به فرضى هم كه من گمراه شده باشم، به ضرر خودم شدهام، و اگر راه يافته باشم، به وحى پروردگارم يافتهام، كه او شنوايى نزديك است.
وَ لَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ فَزِعُواْ فَلَا فَوۡتَ وَ أُخِذُواْ مِن مَّكَانٖ قَرِيبٖ
51و اگر ببينى هنگامى كه كفار به فزع در مىآيند، پس در پيشگاه خدا فرارى نيست، و چيزى از او فوت نمىشود، بلكه از جايى نزديك دستگير مىشوند.
وَ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِهِۦ وَ أَنَّىٰ لَهُمُ ٱلتَّنَاوُشُ مِن مَّكَانِۢ بَعِيدٖ
52و نيز گفتند: ايمان آورديم به آن قرآن، ولى چگونه از مكانى دور يعنى از قيامت به ايمان توانند رسيد.
وَ قَدۡ كَفَرُواْ بِهِۦ مِن قَبۡلُ وَ يَقۡذِفُونَ بِٱلۡغَيۡبِ مِن مَّكَانِۢ بَعِيدٖ
53با اينكه قبلا به آن كفر ورزيدند، و از مكانى دور سخن به ناديده رها مىكردند.
وَ حِيلَ بَيۡنَهُمۡ وَ بَيۡنَ مَا يَشۡتَهُونَ كَمَا فُعِلَ بِأَشۡيَاعِهِم مِّن قَبۡلُ إِنَّهُمۡ كَانُواْ فِي شَكّٖ مُّرِيبِۢ
54ميان ايشان و آن آرزو كه دارند حايل افكند، چنان كه با نظاير ايشان از پيش همين رفتار را كرد، كه آنان در شكى سخت بودند.