سوره فاطر
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِكَةِ رُسُلاً أُولِي أَجْنِحَةٍ مَثْنيٰ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ يَزِيدُ فِي الْخَلْقِ ما يَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
1بنام خداوند بخشاينده مهربان؛ سپاس خدا را آفريننده آسمانها و زمين گرداننده فرشتگان فرستادگانى دارندگان بالهايى دو تا و سهتا و چهارتا بيفزايد در آفرينش آنچه خواهد همانا خدا است بر همه چيز توانا
ما يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِكَ لَها وَ ما يُمْسِكْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
2آنچه بگشايد خدا براى مردم از رحمت نيستش بازدارنده و آنچه بازدارد نيستش رهاكنندهاى پس از او و او است عزتمند حكيم
يا أَيُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ هَلْ مِنْ خالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَأَنّيٰ تُؤْفَكُونَ
3اى مردم ياد آريد نعمت خدا را بر شما آيا هست آفرينندهاى جز خدا كه روزى دهد شما را از آسمان و زمين نيست خدايى جز او پس كجا به دروغ رانده مىشويد
وَ إِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ وَ إِلَي اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ
4و اگر تكذيبت كنند همانا تكذيب شدند فرستادگانى پيش از تو و بسوى خدا بازگردانيده شوند كارها
يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ
5اى مردم همانا وعده خدا است حق پس نفريبد شما را زندگانى دنيا و فريب ندهد شما را به خدا فريبدهنده
إِنَّ الشَّيْطانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا إِنَّما يَدْعُوا حِزْبَهُ لِيَكُونُوا مِنْ أَصْحابِ السَّعِيرِ
6همانا شيطان شما را است دشمنى پس برگيريدش دشمن جز اين نيست كه مىخواند دسته خويش را تا شوند از ياران آتش سوزان
الَّذِينَ كَفَرُوا لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ كَبِيرٌ
7آنان كه كفر ورزيدند براى ايشان است شكنجهاى سخت و آنان كه ايمان آوردند و كردار شايسته كردند ايشان را است آمرزشى و مزدى بزرگ
أَ فَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ فَرَآهُ حَسَناً فَإِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ فَلا تَذْهَبْ نَفْسُكَ عَلَيْهِمْ حَسَراتٍ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِما يَصْنَعُونَ
8آيا كسى كه آراسته شود برايش بدى كارش پس آن را نكو بيند همانا خدا گمراه سازد هر كه را خواهد و هدايت كند هر كه را خواهد پس نرود جانت اندوههايى (دريغهايى) بر ايشان همانا خدا دانا است بدانچه مىسازند
وَ اللَّهُ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّياحَ فَتُثِيرُ سَحاباً فَسُقْناهُ إِليٰ بَلَدٍ مَيِّتٍ فَأَحْيَيْنا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها كَذٰلِكَ النُّشُورُ
9و خدا است آنكه فرستاد بادها را پس برانگيزند ابرى پس رانديمش بسوى شهرى مرده پس زنده سازيم بدان زمين را پس از مرگش چنين است برانگيختن (يا گردآوردن)
مَنْ كانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعاً إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ وَ الَّذِينَ يَمْكُرُونَ السَّيِّئاتِ لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ وَ مَكْرُ أُولئِكَ هُوَ يَبُورُ
10آن كو عزت جويد پس براى خدا است عزت همگى بسويش بالا رود سخنان پاك و كردار نيك را او بالا برد و آنان كه نيرنگهاى زشت آرند ايشان را است عذابى سخت و نيرنگ آنان است تباه و نابود
وَ اللَّهُ خَلَقَكُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَكُمْ أَزْواجاً وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثيٰ وَ لا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ وَ ما يُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَ لا يُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلَّا فِي كِتابٍ إِنَّ ذٰلِكَ عَلَي اللَّهِ يَسِيرٌ
11و خدا بيافريد شما را از خاكى پس از چكه آبى سپس گردانيد شما را جفتهايى و بارور نگردد مادهاى و نه بنهد بارش را جز با علم او و سالمند نشود سالمندى و نه كاسته شود از سالش مگر در كتابى است همانا آن است بر خدا آسان
وَ ما يَسْتَوِي الْبَحْرانِ هٰذا عَذْبٌ فُراتٌ سائِغٌ شَرابُهُ وَ هٰذا مِلْحٌ أُجاجٌ وَ مِنْ كُلٍّ تَأْكُلُونَ لَحْماً طَرِيًّا وَ تَسْتَخْرِجُونَ حِلْيَةً تَلْبَسُونَها وَ تَرَي الْفُلْكَ فِيهِ مَواخِرَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
12و يكسان نيستند دو دريا اين خوشكام شيرين كه گوارا است نوشابه آن و آن نمكى شور (يا تلخ) و از هر يك خوريد ماهيى تازه و برون آريد زيورى كه پوشيدش و بينى كشتيها را در آن رونده تا بجوئيد از فضلش و شايد سپاس گزاريد
يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهارِ وَ يُولِجُ النَّهارَ فِي اللَّيْلِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّي ذٰلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ ما يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ
13فروبرد شب را در روز و فروبرد روز را در شب و رام گرداند مهر و ماه را هر كدام روانند تا سرآمدى نامبرده اين است پروردگار شما وى را است پادشاهى و آنان كه خوانيد جز او دارا نيستند پوست هسته خرمايى
إِنْ تَدْعُوهُمْ لا يَسْمَعُوا دُعاءَكُمْ وَ لَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجابُوا لَكُمْ وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ يَكْفُرُونَ بِشِرْكِكُمْ وَ لا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ
14اگر بخوانيدشان نشنوند بانگ شما را و اگر مىشنيدند پاسخ نمىگفتندتان و روز قيامت كفران ورزند به شركورزى شما و آگاه نسازدت همانند كاردان
يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَي اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ
15اى مردم شمائيد نيازمندان به خدا و خدا است بىنياز ستوده
إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَ يَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ
16اگر خواهد ببرد شما را و بيارد آفرينشى نوين
وَ ما ذٰلِكَ عَلَي اللَّهِ بِعَزِيزٍ
17و نيست آن بر خدا گران
وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْريٰ وَ إِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِليٰ حِمْلِها لا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبيٰ إِنَّما تُنْذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ مَنْ تَزَكَّيٰ فَإِنَّما يَتَزَكَّيٰ لِنَفْسِهِ وَ إِلَي اللَّهِ الْمَصِيرُ
18و برندارد گنهبارى بار ديگرى را و اگر بخواند گرانبارى بسوى بارش برداشته نشود از او چيزى و اگر چه باشد خويشاوند جز اين نيست كه بيم دهى آنان را كه مىپرستند پروردگار خويش را به نهان و بپاى دارند نماز را و آنكه پاكى جويد جز اين نيست كه براى خويش پاكى جويد و بسوى خداست بازگشت
وَ ما يَسْتَوِي الْأَعْميٰ وَ الْبَصِيرُ
19يكسان نيستند كور و بينا
وَ لَا الظُّلُماتُ وَ لَا النُّورُ
20و نه تاريكيها و نه روشنايى
وَ لَا الظِّلُّ وَ لَا الْحَرُورُ
21و نه سايه و نه سوزش گرما
وَ ما يَسْتَوِي الْأَحْياءُ وَ لَا الْأَمْواتُ إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَنْ يَشاءُ وَ ما أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِي الْقُبُورِ
22و يكسان نيستند زندگان و نه مردگان همانا خدا مىشنواند هر كه را خواهد و نيستى تو شنواننده آنان كه در گورستانند
إِنْ أَنْتَ إِلَّا نَذِيرٌ
23نيستى تو جز بيمدهنده
إِنَّا أَرْسَلْناكَ بِالْحَقِّ بَشِيراً وَ نَذِيراً وَ إِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلا فِيها نَذِيرٌ
24همانا فرستاديمت به حق نويددهنده و ترساننده و نيست ملتى جز آنكه بگذشت در آن ترسانندهاى
وَ إِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ وَ بِالزُّبُرِ وَ بِالْكِتابِ الْمُنِيرِ
25و اگر تكذيب كنند همانا تكذيب كردند آنان كه پيش از ايشان بودند بيامدندشان پيمبرانشان به نشانيها و به كتابها و به نامه درخشان
ثُمَّ أَخَذْتُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَكَيْفَ كانَ نَكِيرِ
26سپس برگرفتيم آنان را كه كفر ورزيدند پس چگونه بود كيفرم
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجْنا بِهِ ثَمَراتٍ مُخْتَلِفاً أَلْوانُها وَ مِنَ الْجِبالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَ حُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُها وَ غَرابِيبُ سُودٌ
27آيا نديدى كه خدا فرستاد از آسمان آبى پس برون آورديم بدان ميوههايى به رنگهاى گوناگون و از كوهها راههايى سفيد و سرخ رنگارنگ و سياههايى تار
وَ مِنَ النَّاسِ وَ الدَّوَابِّ وَ الْأَنْعامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ كَذٰلِكَ إِنَّما يَخْشَي اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ
28و از مردم و جنبندگان و دامها به رنگهاى گوناگون بدينسان جز اين نيست كه مىترسند خدا را از بندگانش دانشمندان همانا خدا است عزتمند آمرزگار
إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتابَ اللَّهِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِيَةً يَرْجُونَ تِجارَةً لَنْ تَبُورَ
29آنان كه خوانند كتاب خدا را و بپاى دارند نماز را و دهند از آنچه روزيشان داديم نهان و آشكارا اميد دارند سوداگريى را كه هرگز تباه نگردد
لِيُوَفِّيَهُمْ أُجُورَهُمْ وَ يَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَكُورٌ
30تا بپردازد بديشان پاداش ايشان را تمامى و بيفزايدشان از فضل خويش و او است آمرزنده سپاسگزار
وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ إِنَّ اللَّهَ بِعِبادِهِ لَخَبِيرٌ بَصِيرٌ
31و آنچه وحى فرستاديم بسوى تو از كتاب آن است حق تصديقكننده آنچه پيش روى آن است همانا خداوند است به بندگان خويش آگهى بينا
ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَيْراتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذٰلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ
32سپس ارث داديم كتاب را بدانان كه برگزيديم از بندگان خويش پس از ايشان است ستمكننده بر جان خود و از ايشان است ميانهروى و از ايشان است سبقتگيرنده به خوبيها به دستور خدا اين است آن فضل بزرگ
جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها يُحَلَّوْنَ فِيها مِنْ أَساوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤاً وَ لِباسُهُمْ فِيها حَرِيرٌ
33بهشتهاى جاودان در آنها درآيند آراسته شوند در آنها با زيورهايى از زر و دستبرنجهاى زرين و مرواريد و پوشاك ايشان در آن است حرير (ابريشم)
وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَكُورٌ
34و گفتند سپاس خداى را كه برد از ما اندوه را همانا پروردگار ما است آمرزنده سپاسگزار
الَّذِي أَحَلَّنا دارَ الْمُقامَةِ مِنْ فَضْلِهِ لا يَمَسُّنا فِيها نَصَبٌ وَ لا يَمَسُّنا فِيها لُغُوبٌ
35آن كو جايگزين ساخت ما را در سراى آرميدن از فضل خويش نرسد ما را در آن خستگى و نه ما را رسد در آن رنجى
وَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَهُمْ نارُ جَهَنَّمَ لا يُقْضيٰ عَلَيْهِمْ فَيَمُوتُوا وَ لا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ مِنْ عَذابِها كَذٰلِكَ نَجْزِي كُلَّ كَفُورٍ
36و آنان كه كفر ورزيدند ايشان را است آتش دوزخ نه گذرانيده شود بر ايشان تا بميرند و نه كاسته شود از ايشان از عذابش بدينسان پاداش دهيم به هر ناسپاسى
وَ هُمْ يَصْطَرِخُونَ فِيها رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَ جاءَكُمُ النَّذِيرُ فَذُوقُوا فَما لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ
37و ايشان مىنالند در آن پروردگارا برون آر ما را تا بكنيم كردارى شايسته جز آنچه بوديم مىكرديم آيا عمر نداديم شما را آنچه يادآور شود در آن آنكه يادآور شود و بيامد شما را ترسانندهاى پس بچشيد كه نيست ستمگران را ياورى
إِنَّ اللَّهَ عالِمُ غَيْبِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ
38همانا خدا است داننده نهان آسمانها و زمين همانا او است دانا بدانچه در سينهها است
هُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلائِفَ فِي الْأَرْضِ فَمَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَ لا يَزِيدُ الْكافِرِينَ كُفْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِلَّا مَقْتاً وَ لا يَزِيدُ الْكافِرِينَ كُفْرُهُمْ إِلَّا خَساراً
39او است آنكه گردانيد شما را جانشينانى در زمين پس آن كو كفر ورزد بر او است كفرش و نيفزايد كافران را كفرشان نزد پروردگارشان مگر خشمى و نيفزايد كافران را كفرشان مگر زيانى
قُلْ أَ رَأَيْتُمْ شُرَكاءَكُمُ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ أَمْ آتَيْناهُمْ كِتاباً فَهُمْ عَليٰ بَيِّنَةٍ مِنْهُ بَلْ إِنْ يَعِدُ الظَّالِمُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً إِلَّا غُرُوراً
40بگو آيا ديديد شريكان خويش را كه خوانيد جز خدا بنمايانيدم چه چيز آفريدند از زمين يا آنان را است شركتى در آسمانها يا داديم بديشان كتابى پس ايشانند بر روشنايى (يا نشانى) از آن بلكه وعده نمىدهند ستمگران برخى از ايشان برخى را جز فريب
إِنَّ اللَّهَ يُمْسِكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَكَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ كانَ حَلِيماً غَفُوراً
41همانا خدا نگهدارد آسمانها و زمين را از آنكه بيفتند و اگر بيفتند نگه ندارد آنها را كسى پس از او همانا او است بردبار آمرزگار
وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لَئِنْ جاءَهُمْ نَذِيرٌ لَيَكُونُنَّ أَهْديٰ مِنْ إِحْدَي الْأُمَمِ فَلَمَّا جاءَهُمْ نَذِيرٌ ما زادَهُمْ إِلَّا نُفُوراً
42و سوگند ياد كردند به خدا سختترين سوگندان خويش را كه اگر بيايدشان ترسانندهاى هر آينه باشند راه يابندهتر از يكى از امتها پس هنگامى كه بيامدشان ترسانندهاى نيفزود ايشان را جز رميدنى (نفرتى)
اسْتِكْباراً فِي الْأَرْضِ وَ مَكْرَ السَّيِّئِ وَ لا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِينَ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِيلاً وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِيلاً
43برترى جستنى در زمين و نيرنگ زشت و فرود نيايد نيرنگ زشت جز به اهلش پس آيا جز شيوه پيشينيان را منتظرند كه هرگز نيابى شيوه خدا را دگرگونى و نه هرگز يابى شيوه خدا را بازگشتنى
أَ وَ لَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ كانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعْجِزَهُ مِنْ شَيْءٍ فِي السَّماواتِ وَ لا فِي الْأَرْضِ إِنَّهُ كانَ عَلِيماً قَدِيراً
44آيا نگشتند در زمين تا بنگرند چگونه بود فرجام آنان كه پيش از ايشان بودند بودند سختتر از ايشان در نيرو و نبود خدا به عجزآرنده او چيزى در آسمانها و نه در زمين همانا او است داناى توانا
وَ لَوْ يُؤاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِما كَسَبُوا ما تَرَكَ عَليٰ ظَهْرِها مِنْ دَابَّةٍ وَ لٰكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِليٰ أَجَلٍ مُسَمًّي فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِعِبادِهِ بَصِيراً
45و اگر بگيرد خدا مردم را بدانچه فراهم كردند نگذارد بر پشت آن جنبندهاى ليكن پس اندازدشان تا سرآمدى نامبرده پس گاهى كه بيايد سرآمدشان همانا خدا است به بندگان خويش بينا