بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ الم

بنام خداى رحمان رحيم؛ الف، لام، ميم.

تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْحَكِيمِ

اين است آيات كتاب حكيم و مصلحتدار.

هُديً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنِينَ

هدايت و رحمت است نيكوكاران را.

الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ

كسانى كه نماز را بر پا مى‌دارند و زكاة را مى‌دهند و به آخرت ايمان مى‌آورند.

أُولئِكَ عَليٰ هُديً مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

آنها از خدايشان بر هدايتند و آنهايند راستگاران.

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ

بعضى از مردم هست كه سخت باطل را مى‌خرد تا مردم را از راه خدا گمراه كند و آن را به سخره گيرد، آنها راست عذابى خوار كننده.

وَ إِذا تُتْليٰ عَلَيْهِ آياتُنا وَلَّيٰ مُسْتَكْبِراً كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْها كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْراً فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِيمٍ

و چون آيات ما بر او خوانده شود متكبرانه اعراض مى‌كند، گويى آنها را نشنيده است و گويى دو گوشش كر است او را به عذابى دردناك بشارت ده.

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ

آنان كه ايمان آورده و اعمال شايسته كرده‌اند. جنات پر نعمت براى آنهاست.

خالِدِينَ فِيها وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

هميشه‌اند در آن جنات وعده خدا حق است و فقط اوست توانا و مصلحتكار.

خَلَقَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها وَ أَلْقيٰ فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَ بَثَّ فِيها مِنْ كُلِّ دابَّةٍ وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ

آسمانها را بدون ستونهاى مرئى آفريد، در زمين كوه‌هاى ثابت قرار داد مبادا كه شما را حركت دهد و در آن از هر جنبنده بگسترانيد و از آسمان آبى نازل كرديم و در آن از هر صفت خوشايند برويانديم.

هٰذا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي ما ذا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ

اين است مخلوق خدا، نشان دهيد آنها كه جز خدايند، چه چيز آفريده‌اند بلكه ظالمان در گمراهى آشكار هستند.

وَ لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ

به لقمان بينش داديم كه خدا را شكر كند، هر كس شكر كند به نفع خويش مى‌كند و هر كه كفران نمايد خدا بى نياز و پسنديده است.

وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لِابْنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ

و چون لقمان به پسرش در حال موعظه گفت: اى پسر عزيزم به خدا شرك مياور كه شرك ظلم بزرگى است.

وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَليٰ وَهْنٍ وَ فِصالُهُ فِي عامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَ لِوالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ

به انسان درباره پدر و مادرش وصيت كرديم مادرش او را در ضعف بعد از ضعف حمل كرده، از شير بريدنش در دو سال است كه براى من و پدر و مادرت شكر كن برگشت به سوى من است.

وَ إِنْ جاهَداكَ عَليٰ أَنْ تُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما وَ صاحِبْهُما فِي الدُّنْيا مَعْرُوفاً وَ اتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

اگر با اصرار از تو بخواهند كه بر من شريك قرار بدهى آنچه را كه علم به آن ندارى، اطاعتشان مكن، در امر دنيا با آن دو به نيكى رفتار كن پيروى كن از راه آنكه به سوى من برگشته است، برگشت شما بر من است از آنچه مى‌كنيد به شما خبر خواهم داد.

يا بُنَيَّ إِنَّها إِنْ تَكُ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّماواتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ

اى پسر عزيز اگر عمل انسان به قدر دانه خردل باشد در ميان سنگى باشد يا در آسمانها يا در زمين، خدا آن را مى‌آورد كه خدا لطيف و داناست.

يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اصْبِرْ عَليٰ ما أَصابَكَ إِنَّ ذٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ

اى پسر عزيزم: نماز را بپا دار امر به معروف و نهى از منكر كن، بر آنچه به تو مى‌رسد، خويشتن دار باش كه اينها از كارهاى جدى است.

وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَ لا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ

رخسارت را از مردم بر مگردان. در زمين به تكبر راه مرو كه خدا متكبر و افتخار كنندگان را دوست نمى‌دارد.

وَ اقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ

در راه رفتنت متوسط باش، صدايت را آرام كن، كه ناخوشايندترين صداها صداى الاغهاست.

أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ لا هُديً وَ لا كِتابٍ مُنِيرٍ

آيا ندانسته‌ايد كه خدا آنچه در آسمانها و زمين هست براى شما رام كرده و نعمتهاى ظاهرى و باطنى خويش را براى شما فراوان فرموده است؟ بعضى از مردم در باره خدا مجادله مى‌كنند بى آنكه دليلى يا الهامى و يا كتاب روشنگرى داشته باشند.

وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ كانَ الشَّيْطانُ يَدْعُوهُمْ إِليٰ عَذابِ السَّعِيرِ

و چون به آنها گفته شود: پيروى كنيد از آنچه خدا نازل كرده است گويند: بلكه پيروى مى‌كنيم از آنچه پدران خود را در آن يافته‌ايم، اگر و هر چند شيطان آنها را به عذاب آتش دعوت مى‌كند.

وَ مَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَي اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقيٰ وَ إِلَي اللَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ

هر كه چهره خويش را تسليم خدا كند و نيكوكار باشد، حقا كه به دستگيره محكمى دست زده است، عاقبت كارها به سوى خداست،

وَ مَنْ كَفَرَ فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ

و هر كه كافر شود، كفر او تو را محزون نكند كه رجوع آنها به طرف ماست، از آنچه كرده‌اند اطلاعشان مى‌دهيم، خدا بمكنونات سينه‌ها داناست.

نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلاً ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِليٰ عَذابٍ غَلِيظٍ

اندكى متاعشان مى‌دهيم، سپس به عذابى سخت مجبورشان مى‌كنيم.

وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ

اگر از آنها بپرسى آسمانها و زمين را كه آفريد؟ حتما و يقينا خواهند گفت: خدا بگو حمد خدا را، بلكه بيشترشان نمى‌دانند.

لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ

آنچه در آسمانها و زمين هست خاص خداست خدا فقط اوست بى نياز و پسنديده.

وَ لَوْ أَنَّ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ كَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

اگر آنچه در زمين از درخت هست قلمها مى‌بود و دريا و بعد از آن هفت دريا به قلمها مدد مى‌كرد، كلمات خدا تمام نمى‌شد حقا كه خدا توانا و مصلحتكار است.

ما خَلْقُكُمْ وَ لا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ واحِدَةٍ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ

آفرينش و بعثت شما نيست مگر مانند آفرينش و بعثت يك انسان، حقا كه خدا شنوا و داناست.

أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهارِ وَ يُولِجُ النَّهارَ فِي اللَّيْلِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي إِليٰ أَجَلٍ مُسَمًّي وَ أَنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ

آيا ندانسته‌اى كه خدا شب را به روز و روز را به شب داخل مى‌كند و آفتاب و ماه را مسخر كرده و همه تا مدتى معين جارى هستند و خدا به آنچه مى‌كنيد داناست؟

ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ ما يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الْباطِلُ وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ

اين براى آنست كه خدا فقط اوست حق و آنچه جز او مى‌خوانند باطل است و خدا فقط اوست برتر و بزرگ.

أَ لَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُمْ مِنْ آياتِهِ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآياتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ

آيا ندانسته‌اى كه كشتيها در دريا با نعمت خدا جارى است تا بعضى از آيات خويش را نشانتان بدهد؟ در اينها آياتى است به هر صبار شكور.

وَ إِذا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَي الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلَّا كُلُّ خَتَّارٍ كَفُورٍ

و چون موجى مانند سايبانها آنها را بپوشاند خدا را با اخلاص بندگى مى‌خوانند و چون به سوى خشكى نجاتشان بدهد، بعضى از آنها مستقيمند، آيات ما را جز دغلها و كفار انكار نمى‌كنند.

يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَ اخْشَوْا يَوْماً لا يَجْزِي والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَيْئاً إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ

اى مردم از پروردگار خويش بترسيد و بيم داشته باشيد از روزى كه پدرى از فرزندى كفايت نمى‌كند و فرزندى از پدرى هيچ چيز را كافى نيست، وعده خدا حق است، زندگى دنيا مغرورتان نكند. شيطان شما را به خدا جرى نسازد.

إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ ماذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ

علم قيامت نزد خداست، او باران نازل مى‌كند و مى‌داند آنچه را كه در رحمهاست.