سوره لقمان
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ الم
1بنام خداوند بخشاينده مهربان؛ الف لام میم
تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْحَكِيمِ
2اين است آيتهاى كتاب استوار
هُديً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنِينَ
3راهنمايى و رحمتى براى نيكوكاران
الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ
4آنان كه بپاى دارند نماز را و دهند زكات را و ايشانند به آخرت يقيندارندگان
أُولئِكَ عَليٰ هُديً مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
5آنانند بر هدايتى از پروردگارشان و آنانند رستگاران
وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ
6و از مردم است آنكه مىخرد داستانهاى بيهوده (سخنهاى هوسناك) را تا گمراه كند از راه خدا به نادانى و بگيرد آنها را به استهزاء آنان را است عذابى خواركننده
وَ إِذا تُتْليٰ عَلَيْهِ آياتُنا وَلَّيٰ مُسْتَكْبِراً كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْها كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْراً فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِيمٍ
7و گاهى كه خوانده شود بر او آيتهاى ما پشت كند كبرورزنده چنان كه گويى نشنيده است آن را گويى كه در گوشهايش است سنگينى پس نويدش ده به عذابى دردناك
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ
8همانا آنان كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته كردند ايشان را است باغستان نعمتها
خالِدِينَ فِيها وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
9جاودانان در آن وعده خدا به درست و او است عزتمند حكيم
خَلَقَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها وَ أَلْقيٰ فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَ بَثَّ فِيها مِنْ كُلِّ دابَّةٍ وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ
10آفريد آسمانها را بىستونى كه بينيدش و افكند در زمين لنگرهايى نبادا كج شود به شما و پراكند در آن از هر جنبندهاى و فرستاديم از آسمان آبى پس رويانيديم در آن از هر جفتى گرامى
هٰذا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي ما ذا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ
11اين است آفرينش خدا پس بنمايانيدم چه چيز آفريدند آنان كه جز اويند بلكه ستمگرانند در گمراهيى آشكار
وَ لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ
12و همانا داديم به لقمان حكمت را كه سپاسگزار براى خدا و آنكه سپاس گزارد جز اين نيست كه سپاس گزارد براى خويش و آنكه ناسپاسى ورزد همانا خدا است بىنياز ستوده
وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لِابْنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ
13و گاهى كه گفت لقمان به فرزند خود و اندرزش همىداد اى پسرك من شرك نورز به خدا همانا شرك است ستمى بزرگ
وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَليٰ وَهْنٍ وَ فِصالُهُ فِي عامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَ لِوالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ
14و اندرز گفتيم انسان را در باره پدر و مادر بارور گشت بدو مادرش سستى اى بر سستى اى و از شير بازگرفتنش در دو سال كه شكرگزار براى من و براى پدر و مادر خويش بسوى من است بازگشت
وَ إِنْ جاهَداكَ عَليٰ أَنْ تُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما وَ صاحِبْهُما فِي الدُّنْيا مَعْرُوفاً وَ اتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
15و اگر كوشيدند با تو كه شرك ورزى با من آنچه را نيستت بدان دانشى پس فرمانبرداريشان نكن و همراهيشان كن در دنيا به خوشى و پيروى كن راه آن را كه بازگشت كند بسوى من بسوى من است بازگشت شما پس آگهيتان دهم بدانچه بوديد مىكرديد
يا بُنَيَّ إِنَّها إِنْ تَكُ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّماواتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ
16اى پسرك من همانا آن اگر باشد به سنگينى دانهاى از خردل پس باشد در سنگى خارا يا در آسمانها يا در زمين بياردش خدا همانا خدا است بخشنده آگاه
يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اصْبِرْ عَليٰ ما أَصابَكَ إِنَّ ذٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
17اى پسرك من بپاى دار نماز را و فرمان كن به نيكى و بازدار از بدى و شكيبا شو بر آنچه رسدت همانا اين است از عزيمت كارها
وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَ لا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ
18و دژم نساز روى خود را براى مردم و نرو در زمين خرامان همانا خدا دوست ندارد آن را كه خرامانى خودپسند است
وَ اقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ
19و ميانهرو باش در روش خويش و فرو كش از آواز خويش همانا ناخوشترين آوازها آواز خران است
أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ لا هُديً وَ لا كِتابٍ مُنِيرٍ
20آيا نبينيد كه خدا رام كرد براى شما آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و فراوان كرد بر شما روزيهاى خويش را آشكار و نهان و از مردم است آنكه بستيزد در خدا بى دانشى و نه رهبريى و نه كتابى درخشان
وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ كانَ الشَّيْطانُ يَدْعُوهُمْ إِليٰ عَذابِ السَّعِيرِ
21و اگر گفته شود بديشان پيروى كنيد آنچه را فرستاد خدا گويند بلكه پيروى كنيم آنچه يافتيم پدران خويش را بر آن و اگر چه باشد شيطان بخواندشان بسوى عذاب سوزان
وَ مَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَي اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقيٰ وَ إِلَي اللَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ
22و آنكه تسليم كند روى خود را بسوى خدا و او است نكوكار همانا پناه جست به دستاويزى استوار و بسوى خدا است فرجام كارها
وَ مَنْ كَفَرَ فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ
23و آنكه كفر ورزد اندوهگين نسازدت كفرش بسوى ما است بازگشت ايشان تا آگهيشان دهيم بدانچه كردند همانا خدا دانا است به راز سينهها
نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلاً ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِليٰ عَذابٍ غَلِيظٍ
24بهرهمندشان سازيم اندكى و سپس ناگزيرشان سازيم بسوى عذابى انبوه
وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ
25و اگر پرسيشان كه آفريد آسمانها و زمين را هر آينه گويند خدا بگو سپاس خدا را بلكه بيشتر ايشان نمىدانند
لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ
26خداى را است آنچه در آسمانها و زمين است همانا خدا است بىنياز ستوده
وَ لَوْ أَنَّ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ كَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
27و اگر باشد آنچه در زمين است از درخت قلمهايى و دريا را كمك كند از پس آن هفت دريا پايان نيابد سخنان خدا همانا خدا است عزتمند حكيم
ما خَلْقُكُمْ وَ لا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ واحِدَةٍ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ
28نيست آفرينش شما و نه برانگيختن شما مگر چون يك تن همانا خدا است شنواى بينا
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهارِ وَ يُولِجُ النَّهارَ فِي اللَّيْلِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي إِليٰ أَجَلٍ مُسَمًّي وَ أَنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
29آيا نبينى خدا فرو مىبرد شب را در روز و فرو مىبرد روز را در شب و رام كرد مهر و ماه را هر كدام روان است بسوى سرآمدى نامبرده و آنكه خدا است به آنچه مىكنيد آگاه
ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ ما يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الْباطِلُ وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ
30اين بدان است كه خدا است حق و هر چه خوانند جز او باطل است و آنكه خدا است مهتر بزرگ
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُمْ مِنْ آياتِهِ إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآياتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ
31آيا نديدى كشتى روان است در دريا به نعمت خدا تا بنماياند شما را از آيتهايش همانا در اين است آيتهايى براى هر شكيبايى سپاسگزار
وَ إِذا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَي الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلَّا كُلُّ خَتَّارٍ كَفُورٍ
32و هر گاه فراگيردشان موجى چون تودههاى ابر خوانند خدا را پاكدارنده برايش دين را و هنگامى كه رهانيدشان بسوى خشكى از ايشان است ميانهروى و نستيزد با آيتهاى ما جز هر پيمانشكنى ناسپاس
يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَ اخْشَوْا يَوْماً لا يَجْزِي والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَيْئاً إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ
33اى مردم بترسيد پروردگار خود را و بترسيد از روزى كه بىنياز نگرداند پدرى از فرزند خويش و نه فرزندى كه بىنياز كند از پدر خود چيزى را همانا وعده خدا است حق پس نفريبد شما را زندگانى دنيا و نفريبد شما را به خدا فريبنده (سرگرمى)
إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ ماذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ
34همانا خدا نزد او است علم ساعت و فرود آورد باران را و داند آنچه را در زهدانها است و نداند كسى چه چيز فراهم مىآورد فردا و نداند كسى به كدام زمين مىميرد همانا خدا است داناى آگاه