سوره لقمان
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ الٓمٓ
1بنام خداوند بخشاينده مهربان؛ الف لام میم
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡحَكِيمِ
2اين است آيتهاى كتاب استوار
هُدٗى وَ رَحۡمَةٗ لِّلۡمُحۡسِنِينَ
3راهنمايى و رحمتى براى نيكوكاران
ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَ يُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَ هُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ
4آنان كه بپاى دارند نماز را و دهند زكات را و ايشانند به آخرت يقيندارندگان
أُوْلَٰٓئِكَ عَلَىٰ هُدٗى مِّن رَّبِّهِمۡ وَ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
5آنانند بر هدايتى از پروردگارشان و آنانند رستگاران
وَ مِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَشۡتَرِي لَهۡوَ ٱلۡحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَ يَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ
6و از مردم است آنكه مىخرد داستانهاى بيهوده (سخنهاى هوسناك) را تا گمراه كند از راه خدا به نادانى و بگيرد آنها را به استهزاء آنان را است عذابى خواركننده
وَ إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ءَايَٰتُنَا وَلَّىٰ مُسۡتَكۡبِرٗا كَأَن لَّمۡ يَسۡمَعۡهَا كَأَنَّ فِيٓ أُذُنَيۡهِ وَقۡرٗا فَبَشِّرۡهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
7و گاهى كه خوانده شود بر او آيتهاى ما پشت كند كبرورزنده چنان كه گويى نشنيده است آن را گويى كه در گوشهايش است سنگينى پس نويدش ده به عذابى دردناك
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُمۡ جَنَّٰتُ ٱلنَّعِيمِ
8همانا آنان كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته كردند ايشان را است باغستان نعمتها
خَٰلِدِينَ فِيهَا وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٗا وَ هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
9جاودانان در آن وعده خدا به درست و او است عزتمند حكيم
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ بِغَيۡرِ عَمَدٖ تَرَوۡنَهَا وَ أَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَ بَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖ وَ أَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوۡجٖ كَرِيمٍ
10آفريد آسمانها را بىستونى كه بينيدش و افكند در زمين لنگرهايى نبادا كج شود به شما و پراكند در آن از هر جنبندهاى و فرستاديم از آسمان آبى پس رويانيديم در آن از هر جفتى گرامى
هَٰذَا خَلۡقُ ٱللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ ٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦ بَلِ ٱلظَّٰلِمُونَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
11اين است آفرينش خدا پس بنمايانيدم چه چيز آفريدند آنان كه جز اويند بلكه ستمگرانند در گمراهيى آشكار
وَ لَقَدۡ ءَاتَيۡنَا لُقۡمَٰنَ ٱلۡحِكۡمَةَ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِلَّهِ وَ مَن يَشۡكُرۡ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦ وَ مَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٞ
12و همانا داديم به لقمان حكمت را كه سپاسگزار براى خدا و آنكه سپاس گزارد جز اين نيست كه سپاس گزارد براى خويش و آنكه ناسپاسى ورزد همانا خدا است بىنياز ستوده
وَ إِذۡ قَالَ لُقۡمَٰنُ لِٱبۡنِهِۦ وَ هُوَ يَعِظُهُۥ يَٰبُنَيَّ لَا تُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ إِنَّ ٱلشِّرۡكَ لَظُلۡمٌ عَظِيمٞ
13و گاهى كه گفت لقمان به فرزند خود و اندرزش همىداد اى پسرك من شرك نورز به خدا همانا شرك است ستمى بزرگ
وَ وَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ حَمَلَتۡهُ أُمُّهُۥ وَهۡنًا عَلَىٰ وَهۡنٖ وَ فِصَٰلُهُۥ فِي عَامَيۡنِ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِي وَ لِوَٰلِدَيۡكَ إِلَيَّ ٱلۡمَصِيرُ
14و اندرز گفتيم انسان را در باره پدر و مادر بارور گشت بدو مادرش سستى اى بر سستى اى و از شير بازگرفتنش در دو سال كه شكرگزار براى من و براى پدر و مادر خويش بسوى من است بازگشت
وَ إِن جَٰهَدَاكَ عَلَىٰٓ أَن تُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَا وَ صَاحِبۡهُمَا فِي ٱلدُّنۡيَا مَعۡرُوفٗا وَ ٱتَّبِعۡ سَبِيلَ مَنۡ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
15و اگر كوشيدند با تو كه شرك ورزى با من آنچه را نيستت بدان دانشى پس فرمانبرداريشان نكن و همراهيشان كن در دنيا به خوشى و پيروى كن راه آن را كه بازگشت كند بسوى من بسوى من است بازگشت شما پس آگهيتان دهم بدانچه بوديد مىكرديد
يَٰبُنَيَّ إِنَّهَآ إِن تَكُ مِثۡقَالَ حَبَّةٖ مِّنۡ خَرۡدَلٖ فَتَكُن فِي صَخۡرَةٍ أَوۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ أَوۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَأۡتِ بِهَا ٱللَّهُ إِنَّ ٱللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٞ
16اى پسرك من همانا آن اگر باشد به سنگينى دانهاى از خردل پس باشد در سنگى خارا يا در آسمانها يا در زمين بياردش خدا همانا خدا است بخشنده آگاه
يَٰبُنَيَّ أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ وَ أۡمُرۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَ ٱنۡهَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَ ٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَآ أَصَابَكَ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ
17اى پسرك من بپاى دار نماز را و فرمان كن به نيكى و بازدار از بدى و شكيبا شو بر آنچه رسدت همانا اين است از عزيمت كارها
وَ لَا تُصَعِّرۡ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَ لَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًا إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٖ فَخُورٖ
18و دژم نساز روى خود را براى مردم و نرو در زمين خرامان همانا خدا دوست ندارد آن را كه خرامانى خودپسند است
وَ ٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَ ٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ
19و ميانهرو باش در روش خويش و فرو كش از آواز خويش همانا ناخوشترين آوازها آواز خران است
أَلَمۡ تَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ أَسۡبَغَ عَلَيۡكُمۡ نِعَمَهُۥ ظَٰهِرَةٗ وَ بَاطِنَةٗ وَ مِنَ ٱلنَّاسِ مَن يُجَٰدِلُ فِي ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَ لَا هُدٗى وَ لَا كِتَٰبٖ مُّنِيرٖ
20آيا نبينيد كه خدا رام كرد براى شما آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و فراوان كرد بر شما روزيهاى خويش را آشكار و نهان و از مردم است آنكه بستيزد در خدا بى دانشى و نه رهبريى و نه كتابى درخشان
وَ إِذَا قِيلَ لَهُمُ ٱتَّبِعُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ قَالُواْ بَلۡ نَتَّبِعُ مَا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآ أَ وَ لَوۡ كَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ يَدۡعُوهُمۡ إِلَىٰ عَذَابِ ٱلسَّعِيرِ
21و اگر گفته شود بديشان پيروى كنيد آنچه را فرستاد خدا گويند بلكه پيروى كنيم آنچه يافتيم پدران خويش را بر آن و اگر چه باشد شيطان بخواندشان بسوى عذاب سوزان
وَ مَن يُسۡلِمۡ وَجۡهَهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِ وَ هُوَ مُحۡسِنٞ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ وَ إِلَى ٱللَّهِ عَٰقِبَةُ ٱلۡأُمُورِ
22و آنكه تسليم كند روى خود را بسوى خدا و او است نكوكار همانا پناه جست به دستاويزى استوار و بسوى خدا است فرجام كارها
وَ مَن كَفَرَ فَلَا يَحۡزُنكَ كُفۡرُهُۥٓ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ فَنُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
23و آنكه كفر ورزد اندوهگين نسازدت كفرش بسوى ما است بازگشت ايشان تا آگهيشان دهيم بدانچه كردند همانا خدا دانا است به راز سينهها
نُمَتِّعُهُمۡ قَلِيلٗا ثُمَّ نَضۡطَرُّهُمۡ إِلَىٰ عَذَابٍ غَلِيظٖ
24بهرهمندشان سازيم اندكى و سپس ناگزيرشان سازيم بسوى عذابى انبوه
وَ لَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُ قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
25و اگر پرسيشان كه آفريد آسمانها و زمين را هر آينه گويند خدا بگو سپاس خدا را بلكه بيشتر ايشان نمىدانند
لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡغَنِيُّ ٱلۡحَمِيدُ
26خداى را است آنچه در آسمانها و زمين است همانا خدا است بىنياز ستوده
وَ لَوۡ أَنَّمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن شَجَرَةٍ أَقۡلَٰمٞ وَ ٱلۡبَحۡرُ يَمُدُّهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦ سَبۡعَةُ أَبۡحُرٖ مَّا نَفِدَتۡ كَلِمَٰتُ ٱللَّهِ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
27و اگر باشد آنچه در زمين است از درخت قلمهايى و دريا را كمك كند از پس آن هفت دريا پايان نيابد سخنان خدا همانا خدا است عزتمند حكيم
مَّا خَلۡقُكُمۡ وَ لَا بَعۡثُكُمۡ إِلَّا كَنَفۡسٖ وَٰحِدَةٍ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعُۢ بَصِيرٌ
28نيست آفرينش شما و نه برانگيختن شما مگر چون يك تن همانا خدا است شنواى بينا
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَ يُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِ وَ سَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَ ٱلۡقَمَرَ كُلّٞ يَجۡرِيٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَ أَنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
29آيا نبينى خدا فرو مىبرد شب را در روز و فرو مىبرد روز را در شب و رام كرد مهر و ماه را هر كدام روان است بسوى سرآمدى نامبرده و آنكه خدا است به آنچه مىكنيد آگاه
ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡحَقُّ وَ أَنَّ مَا يَدۡعُونَ مِن دُونِهِ ٱلۡبَٰطِلُ وَ أَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡكَبِيرُ
30اين بدان است كه خدا است حق و هر چه خوانند جز او باطل است و آنكه خدا است مهتر بزرگ
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱلۡفُلۡكَ تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ
31آيا نديدى كشتى روان است در دريا به نعمت خدا تا بنماياند شما را از آيتهايش همانا در اين است آيتهايى براى هر شكيبايى سپاسگزار
وَ إِذَا غَشِيَهُم مَّوۡجٞ كَٱلظُّلَلِ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ فَلَمَّا نَجَّىٰهُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ فَمِنۡهُم مُّقۡتَصِدٞ وَ مَا يَجۡحَدُ بَِٔايَٰتِنَآ إِلَّا كُلُّ خَتَّارٖ كَفُورٖ
32و هر گاه فراگيردشان موجى چون تودههاى ابر خوانند خدا را پاكدارنده برايش دين را و هنگامى كه رهانيدشان بسوى خشكى از ايشان است ميانهروى و نستيزد با آيتهاى ما جز هر پيمانشكنى ناسپاس
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡ وَ ٱخۡشَوۡاْ يَوۡمٗا لَّا يَجۡزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِۦ وَ لَا مَوۡلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِۦ شَيًۡٔا إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَ لَا يَغُرَّنَّكُم بِٱللَّهِ ٱلۡغَرُورُ
33اى مردم بترسيد پروردگار خود را و بترسيد از روزى كه بىنياز نگرداند پدرى از فرزند خويش و نه فرزندى كه بىنياز كند از پدر خود چيزى را همانا وعده خدا است حق پس نفريبد شما را زندگانى دنيا و نفريبد شما را به خدا فريبنده (سرگرمى)
إِنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلسَّاعَةِ وَ يُنَزِّلُ ٱلۡغَيۡثَ وَ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡأَرۡحَامِ وَ مَا تَدۡرِي نَفۡسٞ مَّاذَا تَكۡسِبُ غَدٗا وَ مَا تَدۡرِي نَفۡسُۢ بِأَيِّ أَرۡضٖ تَمُوتُ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرُۢ
34همانا خدا نزد او است علم ساعت و فرود آورد باران را و داند آنچه را در زهدانها است و نداند كسى چه چيز فراهم مىآورد فردا و نداند كسى به كدام زمين مىميرد همانا خدا است داناى آگاه