تقوا

حديث (1) قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
مَن رُزِقَ تُقىً فَقَد رُزِقَ خَيرَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ؛
هر كس تقوا روزى اش شود، خير دنيا و آخرت روزى او شده است.
نهج الفصاحه ص 769 ، ح 3015

حديث (2) امام على عليه السلام:
إِنَّ التَّقْوَى مُنْتَهَى رِضَى اللَّهِ مِنْ عِبَادِهِ وَ حَاجَتِهِ مِنْ خَلْقِهِ فَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِنْ أَسْرَرْتُمْ عَلِمَهُ وَ إِنْ أَعْلَنْتُمْ كَتَبَه‎
نهايت خشنودى خداوند از بندگانش و خواسته او از آفريدگانش تقواست، پس تقوا از خداوندى بكنيد كه اگر پنهان كنيد مى داند و اگر آشكار سازيد مى نويسد.
عيون الحکم و المواعظ(ليثي) ص 154 ، ح 3358

حديث (3) امام على عليه السلام:
لَوْ أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ كَانَتَا عَلَى عَبْدٍ رَتْقاً ثُمَّ اتَّقَى اللَّهَ لَجَعَلَ لَهُ مِنْهَا مَخْرَجاً وَ رَزَقَهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ.
اگر آسمان ها و زمين راه را بر بنده اى ببندند و او تقواى الهى پيشه كند، خداوند حتما راه گشايشى براى او فراهم خواهد كرد و از جايى كه گمان ندارد روزى اش خواهد داد.
عيون الحکم و المواعظ(ليثي) ص 416 ، ح 7068

حديث (4) امام على عليه السلام:
إن لأهل التقوى علامات يعرفون بها: صدق الحديث و أداء الأمانة و وفاء العهد
تقواپيشگان نشانه هايى دارند كه با آنها شناخته مى شوند: راستگويى، امانتدارى، وفاى به عهد و....
تفسير العياشي ج 2 ، ص 213 ، ح 50

حديث (5) امام على عليه السلام:
اَلتَّقِىُّ سابِقٌ اِلى كُلِّ خَيرٍ؛
تقواپيشه براى انجام هر كار خيرى سبقت مى گيرد.
اعلام الدين ص 186

حديث (6) امام باقر عليه السلام:
اِنَّ اللّه عَز َّو َجَلَّ يَقى بِالتَّقوى عَنِ العَبدِ ما عَزُبَ عَنهُ عَقلُهُ وَ يُجَلّى بِالتَّقوى عَنهُ عَماهُ وَ جَهلَهُ؛
خداوند به وسيله تقوا بنده را حفظ مى كند از آنچه كه عقلش به آن نمى رسد و كور دلى و نادانى او را بر طرف مى سازد.
کافي(ط-الاسلاميه) ج 8 ، ص 52

حديث (7) قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
اَتقَى النّاسِ مَن قالَ الحَقَّ فيما لَهُ و َعَلَيهِ؛
باتقواترين مردم، كسى است كه در آنچه به نفع يا ضرراوست، حق رابگويد.
امالي(صدوق) ص 20 - من لا يحضره الفقيه ج 4 ، ص 395

حديث (8) قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
تَمامُ التَّقوى اَن تَتَعَلَّمَ ما جَهِلتَ وَ تَعمَلَ بِما عَلِمتَ؛
تمام و كمال تقوا اين است كه آنچه را نمى دانى بياموزى و بدانچه مى دانى عمل كنى.
مجموعه ورام ج 2 ، ص 120

حديث (9) قال الصادق عليه السلام:
سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ فَقَالَ يُطَاعُ فَلَا يُعْصَى وَ يُذْكَرُ فَلَا يُنْسَى وَ يُشْكَرُ فَلَا يُكْفَرُ.
از امام صادق عليه السلام درباره آيه (تقواى الهى داشته باشيد آنگونه كه حقّ تقواست) سئوال شد، فرمودند: از خدا فرمان مى برد و نافرمانى نمى كند، به ياد اوست و فراموشش نمى كند، شكرگزار اوست و كفران نمى كند.
غررالحكم، ج2، ص451، ح3260

حديث (10) قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
لا يَكونُ الرَّجُلُ مِنَ المُتَّقينَ حَتّى يُحاسِبَ نَفسَهُ اَشَدَّ مِن مُحاسَبَةِ الشَّريكِ لِشَريكِهِ فَيَعلَمَ مِن اَينَ مَطعَمُهُ وَ مِن اَينَ مَشرَبُهُ وَ مِن اَينَ مَلبَسُهُ اَ مِن حِلٍّ ذلِكَ اَم مِن حَرامٍ؛
انسان از تقواپيشگان نيست مگر آن كه سخت تر از حسابرسى شريك از شريك، از خود حساب بكشد و بداند خوردنى، نوشيدنى و پوشيدنى اش از كجاست آيا از حلال است يا حرام؟
الزهد ص 17 ، ح 37

حديث (11) امام باقر عليه السلام:
اِنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ يَقى بِالتَّقوى عَنِ العَبدِ ما عَزُبَ عَنهُ عَقلُهُ وَ يُجَلّى بِالتَّقوى عَنهُ عَماهُ وَ جَهلَهُ؛
خداوند عزوجل به وسيله تقوا، انسان را از آنچه عقلش به آن نمى رسد، حفظ مى كند و كوردلى و نادانى را از او دور مى نمايد.
كافى(ط-الاسلاميه) ج 8، ص 52، ح 16

حديث (12) قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
لَا يَزَالُ النَّاسُ بِخَيْرٍ مَا أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‎ فَإِذَا لَمْ يَفْعَلُوا ذَلِكَ نُزِعَتْ مِنْهُمُ الْبَرَكَاتُ وَ سُلِّطَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُمْ نَاصِرٌ فِي الْأَرْضِ وَ لَا فِي السَّمَاءِ.
تا زمانى كه مردم، امر به معروف و نهى از منكر نمايند و در كارهاى نيك و تقوا به يارى يكديگر بشتابند، در خير و سعادت خواهند بود، اما اگر چنين نكنند، بركت ها از آنان گرفته شود و گروهى بر گروه ديگر سلطه پيدا كنند. نه در زمين ياورى دارند و نه در آسمان.
تهذيب الاحكام(تحقيق خرسان) ج 6، ص 181، ح 22

حديث (13) قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
مَا مِنْ شَابٍّ تَزَوَّجَ فِي حَدَاثَةِ سِنِّهِ إِلَّا عَجَّ شَيْطَانُهُ يَا وَيْلَهُ يَا وَيْلَهُ عَصَمَ مِنِّي ثُلُثَيْ دِينِهِ فَلْيَتَّقِ اللَّهَ الْعَبْدُ فِي الثُّلُثِ الْبَاقِي.
هر جوانى كه در سن كم ازدواج كند ، شيطان فرياد بر مى آورد كه: واى برمن ، واى بر من! دو سوم دينش را از دستبرد من ، مصون نگه داشت. پس بنده بايد براى حفظ يك سومِ باقى مانده دينش ، تقواى الهى پيشه سازد.
نوادر (راوندى) ص 12

حديث (14) قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
مَنْ سَرَّهُ أَنْ يُنْسَأَ لَهُ فِي عُمُرِهِ وَ يُوَسَّعَ لَهُ فِي رِزْقِهِ فَلْيَتَّقِ اللَّهَ وَ لْيَصِلْ رَحِمَه‎
هر كس دوست دارد كه عمرش طولانى و روزى اش زياد شود، تقواى الهى پيشه كند و صله رحم نمايد.
الزهد ص 39 ، ح 104 - بحارالأنوار(ط-بيروت) ج 71 ، ص 102، ح 56

حديث (15) امام صادق عليه السلام:
اتَّقُوا اللَّهَ وَ عَلَيْكُمْ بِأَدَاءِ الْأَمَانَةِ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَكُمْ فَلَوْ أَنَّ قَاتِلَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع ائْتَمَنَنِي عَلَى أَمَانَةٍ لَأَدَّيْتُهَا إِلَيْهِ.
تقواى الهى پيشه كنيد و امانت را به كسى كه شما را امين دانسته است، باز گردانيد، زيرا حتّى اگر قاتل اميرالمؤمنين عليه السلام امانتى را به من بسپرد هر آينه آن را به او بر مى گردانم.
امالى (صدوق) ص 318{شبيه اين حديث در کافي(ط-الاسلاميه) ج 5 ، ص 133 ، ح 4}

حديث (16) قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
مَا مِنْ شَابٍّ تَزَوَّجَ فِي حَدَاثَةِ سِنِّهِ إِلَّا عَجَّ شَيْطَانُهُ يَا وَيْلَهُ يَا وَيْلَهُ عَصَمَ مِنِّي ثُلُثَيْ دِينِهِ فَلْيَتَّقِ اللَّهَ الْعَبْدُ فِي الثُّلُثِ الْبَاقِي‎
هر جوانى كه در سن كم ازدواج كند ، شيطان فرياد بر مى آورد كه: واى برمن ، واى بر من! دو سوم دينش را از دستبرد من ، مصون نگه داشت. پس بنده بايد براى حفظ يك سومِ باقى مانده دينش ، تقواى الهى پيشه سازد.
نوادر (راوندى) ص 12

حديث (17) امام على عليه السلام:
إِنَّ الْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخَاصَّةِ أَوْلِيَائِهِ وَ هُوَ لِبَاسُ التَّقْوَى وَ دِرْعُ اللَّهِ الْحَصِينَةُ وَ جُنَّتُهُ الْوَثِيقَة
براستى كه جهاد يكى از درهاى بهشت است كه خداوند آن را براى اولياى خاص خود گشوده است. جهاد جامه تقوا و زره استوار خداوند و سپر محكم اوست.
الغارات(ط-القديمة) ج 2 ، ص 326

حديث (18) امام على عليه السلام:
فى صِفَةِ المُتَّقينَ ـ: بُعدُهُ عَمَّن تَباعَدَ عَنهُ زُهدٌ وَ نَزاهَةٌ وَ دُنُوُّهُ مِمَّن دَنا مِنهُ لينٌ وَ رَحمَةٌ لَيسَ تَباعُدُهُ بِكِبرٍ وَ عَظَمَةٍ وَ لا دُنُوُّهُ بِمَكرٍ وَ خَديعَةٍ؛
در وصف پرهيزگاران، مى فرمايد: اگر از كسى دورى مى كند، به خاطر دنياگريزى و پاكدامنى است و اگر به كسى نزديك مى شود، از سر خوشخويى و مهربانى است، نه دورى كردنش از روى تكبر و نخوت است و نه نزديك شدنش از روى مكر و فريب.
نهج البلاغه(صبحي صالح) ص 306 ، خطبه 193

حديث (19) امام على عليه السلام:
اَدَّبْتُ نَفْسى فَما وَجَدْتُ لَها بِغَيرِ تَقْوَى الاْلهِ مِنْ اَدَبِ فى كُلِّ حالاتِها وَ اِن قَصُرَتْ اَفْضَلَ مِنْ صَمْتِها عَنِ الْكَذِبِ وَ غيبَةِ النّاسِ اَن غيبَتَهُم حَرَّمَها ذُوالْجَلالِ فِى الْكُتُبِ اِن كانَ مِن فِضَّةٍ كَلامُكِ يا نَفْسُ فَاِنَّ السُّكوتَ مِن ذَهَبِ؛
به ادب و تربيت نفس خود پرداختم و براى ‎آن / ادبى بهتر از تقواى الهى در تمام حالاتش نيافتم و اگر از پس اين امر برنيامد / براى آن چيزى بهتر از دم فروبستن از دروغ نيافتم و از غيبت مردمان، همانا غيبت آنان را / خداوند با عظمت در كتاب‎ها حرام كرده است اى نفس، اگر سخن تو / نقره است، سكوت طلاست
ديوان اميرالمومنين ص 69

حديث (20) امام على عليه السلام:
اَلْمُؤْمِنُ حَيىٌّ غَنىُّ مُوقِرٌ تَقىٌّ؛
مؤمن، با حيا، بى ‎نياز، با وقار و پرهيزگار است.
عيون الحکم و المواعظ(ليثي) ص 55 ، ح 1425

حديث (21) امام على عليه السلام:
وَرَعُ الْمُؤْمِنِ يَظهَرُ في عَمَلِهِ، وَرَعُ الْمُنافِقِ لا يَظهَرُ إلاّ عَلى لِسانِهِ؛
پرهيزكارى مؤمن در رفتارش آشكار مى‎ شود و پرهيزكارى منافق جز در زبانش ظاهر نمى ‎شود.
عيون الحکم و المواعظ(ليثي) ص 504 ، ح 9230 ، 9231

حديث (22) امام باقر عليه السلام:
اِنَّ اللّه‎ عَز َّوَ جَلَّ يَقى بِالتَّقْوى عَنِ الْعَبْدِ ما عَزُبَ عَنْهُ عَقْلُهُ وَ يُجَلّى بِالتَّقْوى عَنْهُ عَماهُ وَ جَهْلَهُ؛
خداوند عز و جل به وسيله تقوا، انسان را از آنچه عقلش به آن نمى ‎رسد، حفظ مى‎ كند و كوردلى و نادانى را از او دور مى ‎نمايد.
كافى(ط-الاسلاميه) ج 8، ص 52، ح 16

حديث (23) پيامبر صلى‎لله‎ عليه ‎و ‎آله:
اَلا اِنَّ خَيْرَ عِبادِ اللّه‎ التَّقىُّ النَّقىُّ الخَفىُّ وَ اِنَّ شَرَّ عِبادِ اللّه‎ المُشارُ اِلَيْهِ بِالاَصابِعِ؛
آگاه باشيد، بدرستى كه بهترين بندگان خدا كسى است كه با تقوا، پاك و گمنام باشد و بدترين بندگان خدا كسى است كه انگشت نما باشد.
بحارالأنوار(ط-بيروت) ج 67، ص 111، ح 12

حديث (24) پيامبر صلي الله عليه و آله:
ثَلَاثٌ مَنْ لَمْ تَكُنْ فِيهِ فَلَيْسَ مِنِّي وَ لَا مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا هُنَّ قَالَ حِلْم‎ يَرُدُّ بِهِ جَهْلَ الْجَاهِلِ وَ حُسْنُ خُلُقٍ يَعِيشُ بِهِ فِي النَّاسِ وَ وَرَعٌ يَحْجُزُهُ عَنْ مَعَاصِي اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.
سه چيز است كه هر كس نداشته باشد نه از من است و نه از خداى عزّوجلّ. عرض شد: اى رسول خدا! آنها كدامند؟ فرمودند: بردبارى كه به وسيله آن جهالت نادان را دفع كند، اخلاق خوش كه با آن در ميان مردم زندگى كند و پارسايى كه او را از نافرمانى خدا باز دارد.
خصال ص 145 و 146 ، ح 172

حديث (25) پيامبر صلي الله عليه و آله:
اَلْعَدْلُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الاُمَراءِ اَحْسَنُ، وَ السَّخاءُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الاَغْنياءِ اَحْسَنُ، اَلْوَرَعُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الْعُلَماءِ اَحْسَنُ، اَلصَّبْرُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الْفُقَراءِ اَحْسَنُ، اَلتَّوبَةُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الشَّبابِ اَحْسَنُ، اَلْحَياءُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى النِّساءِ اَحْسَنُ؛
عدالت نيكو است اما از دولتمردان نيكوتر، سخاوت نيكو است اما از ثروتمندان نيكوتر؛ تقوا نيكو است اما از علما نيكوتر؛ صبر نيكو است اما از فقرا نيكوتر، توبه نيكو است اما از جوانان نيكوتر و حيا نيكو است اما از زنان نيكوتر.
نهج الفصاحه ص578 ، ح 2006

حديث (26) امام صادق عليه السلام:
الحَسبُ الفِعالُ و الشّرَفُ المالُ و الکرَمُ التَّقوي؛
گوهر مرد و بزرگي او اعمال اوست و شرافت و ارجمندي او دارايي او و کرامت و بزرگواري او تقواي اوست.
معاني الاخبار ص 405 ، ح 76

حديث (27) امام محمد باقر عليه السلام:
اتَّقوا اللّهَ و صُونوا دينَکُم بِالوَرَع؛
تقواي خدا پيشه کنيد و دينتان را با ورع و تقوا حفظ کنيد.
کافي(ط-الاسلاميه) ج 2 ، ص 76 ، ح 2

حديث (28) امام صادق عليه السلام:
اعْمَلْ بِفَرَائِضِ اللَّهِ؛ تَكُنْ أَتْقَى النَّاس‎
به واجبات الهي عمل کن تا پرهيزکارترين مردمان باشي.
کافي(ط-الاسلاميه) ج 2 ، ص 82 ، ح 4

حديث (29) امام صادق عليه السلام:
لَا يَنفَعُ اجتِهادٌ لَا وَرَعَ فيه؛
کوششي که پارسايي در آن رعايت نشود، سودي نخواهد داشت.
کافي(ط-الاسلاميه) ج 2 ، ص 76 ، ح 1

حديث (30) امام صادق عليه السلام:
لَيسَ مِنّا وَ لاکَرامَةَ مَن کانَ في مِصر فِيهِ مِاَئةُ الفٍ أو يَزيدونَ وَ کانَ في ذَلِکَ المِصر أحَدٌ أورَعَ مِنهُ
از ما نيست و کرامتي ندارد آنکه در شهري صد هزار نفري با بيشتر زندگي کند و در آن شهر کسي باتقواتر از او باشد.
کافي(ط-الاسلاميه) ج 2 ، ص 78 ، ح 10

حديث (31) پيامبر صلي الله عليه و آله:
مَن أحَبَّ أن يَکونَ أتقَي النّاس فَليَتَوَکَّل عَلَي اللهِ تَعالَي
هر که دوست دارد با تقواترين مردم باشد به خداي تعالي توکل کند
من لا يحضره فقيه ج4 ، ص 400 ، ح 5858

حديث (32) امام عسکري عليه السلام:
مَن لَم يَتّقِ وُجوهَ النّاسِ لَم يَتّقِ اللهَ.
آن که از مردم پروا نکند از خدا نيز پروا نمي کند.
بحارالانوار(ط-بيروت) ج 68 ، ص 336

حديث (33) امام صادق عليه السلام:
مَا نَقَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَبْداً مِنْ ذُلِّ الْمَعَاصِي إِلَى عِزِّ التَّقْوَى إِلَّا أَغْنَاهُ مِنْ غَيْرِ مَالٍ وَ أَعَزَّهُ مِنْ غَيْرِ عَشِيرَةٍ وَ آنَسَهُ مِنْ غَيْرِ بَشَرٍ.
خداي عزوجل بنده اي را از خواري گناهان به عزت تقوا منتقل نمي کند، مگر اينکه بدون مال و ثروت، بي نيازش مي سازد و بدون خويشان و بستگان عزيزش مي گرداند و وجود آدمي، او را (با خود) مأنوس قرار مي دهد.
کافي(ط-الاسلاميه) ج 2 ، ص 76 ، ح 8