انصاف
حديث (1) امام على عليه السلام:
اَلانصافُ أَفضَلُ الفَضائِلِ؛
انصاف، برترين ارزشهاست.
تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9096
حديث (2) رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم:
(لأَميرِ المُؤمِنين عليه السلام) أَ لا اُخبِرُكُم، بِأَشبَهِكُم بى خُلقا؟ قالَ: بَلى يا رَسولَ اللّه قالَ: أَحسَنُكُم خُلقا، و َأَعظَمُكُم حِلما، و َأَبَرُّكُم بِقَرابَتِهِ و َأشَدُّكُم مِن نَفسِهِ إِنصافا؛
(به اميرالمؤمنين عليه السلام فرمودند:) آيا تو را خبر ندهم كه اخلاق كدام يك از شما به من شبيهتر است؟ عرض كردند: آرى، اى رسول خدا. فرمودند: آن كس كه از همه شماخوش اخلاقتر و بردبارتر و به خويشاوندانش نيكوكارتر و با انصافتر باشد.
من لا يحضره الفقيه ج 4 ، ص 370 - مكارم الاخلاق ص 442
حديث (3) امام على عليه السلام:
الْإِنْصَافُ يَرْفَعُ الْخِلَافَ وَ يُوجِبُ الِائْتِلَاف
انصاف، اختلافات را از بين مى برد و موجب الفت و همبستگى مى شود.
تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9116
حديث (4) امام على عليه السلام:
مَن أَنصَفَ اُنصِفَ؛
هر كس با انصاف باشد، انصاف مى بيند.
تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9120
حديث (5) امام على عليه السلام:
زَكاةُ القُدرَةِ النصافُ؛
زكات قدرت، انصاف است.
تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 342 ، ح 7821
حديث (6) امام صادق عليه السلام:
مَن أَنصَفَ النّاسَ مِن نَفسِهِ رُضِىَ بِهِ حَكَما لِغَيرِهِ؛
هر كس با مردم منصفانه رفتار كند، ديگران داورى او را مى پذيرند.
من لا يحضر الفقيه ج 3 ، ص 13 ، ح 3237 - کافي(ط-الاسلاميه) ج 2 ، ص 146 ، ح 12 - تحف العقول ص357
حديث (7) امام على عليه السلام:
أَعدَلُ النّاسِ مَن أَنصَفَ مَن ظَلَمَهُ؛
عادلترين مردم كسى است كه با كسى كه به او ظلم كرده با انصاف رفتار كند.
تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9104
حديث (8) رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم:
مَن واسَى الفَقيرَ و َأَنصَفَ النّاسَ مِن نَفسِهِ فَذلِكَ المُؤمِنُ حَقّا؛
هر كس به نيازمند كمك مالى كند و با مردم منصفانه رفتار نمايد چنين كسى مؤمن حقيقى است.
خصال ص47 ، ح 48
حديث (9) امام على عليه السلام:
أَنصِفِ النّاسَ مِن نَفسِكَ وَ أَهلِكَ وَ خاصَّتِكَ وَ مَن لَكَ فيهِ هَوىً و َاعدِل فِى العَدُوِّ و َالصَّديقِ؛
خودت و خانواده ات و نزديكانت و كسانى كه به آنان علاقه دارى، با مردم منصفانه رفتار كنيد و با دوست و دشمن به عدالت رفتار كن.
تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9101
حديث (10) رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم:
أَنصِفِ النّاسَ مِن نَفسِكَ وَ انصَحِ الأُمَّةَ و َارحَمهُم فَإِذا كُنتَ كَذلِكَ وَ غَضِبَ اللّه عَلى أَهلِ بَلدَةٍ أَنتَ فيها و َأَرادَ أَن يُنزِلَ عَلَيهِمُ العَذابَ نَظَرَ إِلَيكَ فَرَحِمَهُم بِكَ، يَقولُ اللّه تَعالى: (و َما كانَ رَبُّكَ لِيُهلِكَ القُرى بِظُلمٍ و َأَهلُها مُصلِحونَ)؛
با مردم منصفانه رفتار كن و نسبت به آنان خيرخواه و مهربان باش، زيرا اگر چنين بودى و خداوند بر مردم آباديى كه تو در آن به سر مى برى خشم گرفت و خواست بر آنان عذاب فرو فرستد، به تو نگاه مى كند و به خاطر تو به آن مردم رحم مى كند. خداى متعال مى فرمايد «و پروردگار تو (هرگز) بر آن نبوده است كه شهرهايى را كه مردمش درستكارند، به ستمى هلاك كند».
مكارم الاخلاق ص 457
حديث (11) امام على عليه السلام:
اَلانصافُ راحَةٌ؛
انصاف، مايه آسايش است.
تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9113
حديث (12) رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم:
مَن اُلهِمَ الصِّدقَ فى كَلامِهِ وَ الانصافَ مِن نَفسِهِ وَ بِرَّ والِدَيهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنسِىءَ لَهُ فى اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَيهِ فى رِزقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقلِهِ وَ لُـقِّنَ حُجَّتَهُ وَقتَ مُساءَلَتِهِ؛
به هر كس، راستگويى در گفتار، انصاف در رفتار، نيكى به والدين و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخير مى افتد، روزيش زياد مى گردد، از عقلش بهره مند مى شود و هنگام سئوال [مأموران الهى] پاسخ لازم به او تلقين مى گردد.
اعلام الدين ص 265
حديث (13) امام على عليه السلام:
وَابذُل... لِلعامَّةِ بِشرَكَ وَ مَحَبَّتَكَ و َلِعَدُوِّكَ عَدلَكَ وَ إِنصافَكَ...؛
گشاده رويى و دوستى ات را براى عموم مردم و عدالت و انصافت را براى دشمنت بكار گير.
خصال ص 147 ، ح 178
حديث (14) امام على عليه السلام:
مَنْ طَلَبَ عِزّا بِظُلْمٍ و َباطِلٍ أَوْرَثَهُ اللّه ذُلاًّ بِإِنْصافٍ وَ حَقٍّ؛
هر كس عزّت را با ظلم و باطل طلب كند، خداوند به انصاف و حق ذلّت نصيبش مى نمايد.
شرح نهج البلاغه(ابن ابى الحديد) ج 20، ص 309، ح 536
حديث (15) پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم:
ألا اُخْبِرُكُمْ بِاَشبَهِكُم بى؟ قَالوا: بَلى يا رَسولَ اللّه. قالَ: اَحسَنُكُم خُلقا وَ اَليَنُكُم كَنَفا وَ اَبَرُّكُم بِقَرَابَتِهِ وَ اَشَدُّكُم حُبّا لاِخوانِهِ فى دينِهِ وَ اَصبَرُكُم عَلَى الحَقِّ وَ اَكظَمُكُم لِلغَيظِ وَ اَحسَنُكُم عَفْوا وَ اَشَدُّكُم مِن نَفْسِهِ اِنْصافا فِى الرِّضا وَ الْغَضَبِ؛
آيا شما را از شبيه ترينتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر كس خوش اخلاقتر، نرمخوتر، به خويشانش نيكوكارتر، نسبت به برادران دينىاش دوستدارتر، بر حق شكيباتر، خشم را فروخورندهتر و با گذشتتر و در خرسندى و خشم با انصاف تر باشد.
كافى(ط-الاسلاميه) ج 2، ص 240 و 241 ، ح 35
حديث (16) امام صادق عليه السلام:
ثَلاثٌ مَنْ اَتَى اللّه بِواحِدَةٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّه لَهُ الْجَنَّةَ: اَلاْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَميعِ الْعالَمِ وَ الاِنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛
هر كس يكى از اين كارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را براى او واجب مى گرداند: انفاق در تنگدستى، گشاده رويى با همگان و رفتار منصفانه.
کافي(ط-الاسلاميه) ج 2 ، ص 103 ، ح 2
حديث (17) از حسن بزاز که گفت امام صادق عليه السلام به من فرمود:
أَ لَا أُخبِرُکَ بِأَشَدِّ مَا فَرَضَ اللهُ عَلَي خَلقِهِ ثَلَاثٌ قُلتُ بَلَي قَالَ إِنصَافُ النَّاسِ مِن نَفسِکَ وَ مُوَاسَاتُکَ أَخَاکَ وَ ذِکرُ اللهِ فِي کُلِّ مَوطِنٍ أَمَا إِنِّي لَا أَقُولُ سُبحَانَ اللهِ وَ الحَمدُ لِلّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلِّا اللهُ وَ اللهُ أَکبَرُ وَ إِن کَانَ هَذَا مِن ذَاکَ وَلَکِن ذِکرُ اللهِ جَلَّ وَ عَزَّ فِي کُلِّ مَوطِنٍ إِذَا هَجَمتَ عَلَي طَاعَةٍ أَو عَلَي مَعصِيَةٍ.
آيابه سه چيز از سخت ترين اموري که خدا بر بندگانش واجب کرده، آگاهت نکنم گفتم: چرا؟ فرمود:منصفانه برخورد کردن تو با مردم هم دردي با برادرت به ياد خدا بودن در هر جا منظور من ازياد خدا «سبحان الله و الحمد الله و لا إله إلا الله و الله أکبر» گفتن نيست؛ اگر چه اين هم ياد خداست، اما ذکر خدا به ياد خدا بودن است آنگاه که به اطاعت يا معصيتي اقدام مي کني.
کافي(ط-الاسلاميه) ج2، ص 145، ح8
