سخاوت

حديث (1) امام على عليه السلام:
اَلسَّخاءُ يُكسِبُ المَحَبَّةَ و َيُزَيِّنُ الاخلاقَ؛
سخاوت، محبّت آور و زينت اخلاق است.
تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 378 ، ح 8523

حديث (2) امام صادق عليه السلام:
السَّخَاءُ مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِيَاءِ وَ هُوَ عِمَادُ الْإِيمَانِ وَ لَا يَكُونُ مؤمنا [مُؤمِنٌ‎] إِلَّا سَخِيّاً- وَ لَا يَكُونُ سَخِيّاً إِلَّا ذُو يَقِينٍ وَ هِمَّةٍ عَالِيَةٍ لِأَنَّ السَّخَاءَ شُعَاعُ نُورِ الْيَقِينِ- مَنْ عَرَفَ مَا قَصَدَ هَانَ عَلَيْهِ مَا بَذَلَ
سخاوت از اخلاق پيامبران و ستون ايمان است. هيچ مؤمنى نيست مگر آن كه بخشنده است و تنها آن كس بخشنده است كه از يقين و همّت والا برخوردار باشد؛ زيرا كه بخشندگى پرتو نور يقين است. هر كس هدف را بشناسد بخشش بر او آسان شود.
مصباح الشريعه ص 82 - بحارالأنوار(ط-بيروت) ج 68، ص355، ح17

حديث (3) رسول اكرم صلي الله عليه و آله:
اَلسَّخىُّ قَريبٌ مِنَ اللّه ، قَريبٌ مِنَ النّاسِ ، قَريبٌ مِنَ الجَنَّةِ؛
سخاوتمند به خدا، مردم و بهشت نزديك است.
کافي(ط-الاسلاميه) ج4 ، ص 40 ، ح 9 - بحارالأنوار(ط-بيروت) ج 70، ص308، ح 37 {شبيه اين حديث در مصباح الشريعه ص 83 }

حديث (4) امام صادق عليه السلام:
اَلسَّخاءُ ما كانَ ابتِداءً ، فَأمّا ما كانَ مِن مَسألَةٍ فَحَياءٌ و تَذَمُّمٌ؛
سخاوت آن است كه بى درخواست انجام گيرد، اما سخاوتى كه در مقابل درخواست باشد ناشى از شرمندگى و براى فرار از سرزنش است.
بحارالأنوار(ط-بيروت) ج 68 ، ص357، ح 21 {شبيه اين حديث در نهج البلاغه(صبحي صالح) ص 478 ، ح 53 - تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 377 ، ح 8504 }

حديث (5) امام رضا عليه السلام:
اَلسَّخىُّ يَأكُلُ مِن طَعامِ النّاسِ لِيَأكُلوا مِن طَعامِهِ ، و البَخيلُ لا يَأكُلُ مِن طَعامِ النّاسِ لِئَلاّ يَأكُلوا مِن طَعامِهِ؛
سخاوتمند از غذاى مردم مى خورد، تا مردم از غذاى او بخورند اما بخيل از غذاى مردم نمى خورد تا آنها نيز از غذاى او نخورند.
تحف العقول ص 446 - بحارالأنوار(ط-بيروت) ج 68، ص352، ح8

حديث (6) رسول اكرم صلي الله عليه و آله:
طَعامُ السَّخىِّ دَواءٌ و طَعامُ الشَّحيحِ داءٌ؛
غذاى سخاوتمند، داروست و غذاى بخيل، درد.
نهج الفصاحه ص 556 ، ح 1900 - بحارالأنوار(ط-بيروت) ج 68، ص357، ح22

حديث (7) امام صادق عليه السلام:
قُلْتُ لَهُ مَا حَدُّ السَّخَاءِ فَقَالَ تُخْرِجُ مِنْ مَالِكَ الْحَقَّ الَّذِي أَوْجَبَهُ اللَّهُ عَلَيْكَ فَتَضَعُهُ فِي مَوْضِعِهِ.
در پاسخ به سئوال از مرز سخاوت فرمودند: حقوقى را كه خداوند بر اموال تو واجب كرده است، خارج كنى و آن را در جاى خودش قرار دهى.
کافي(ط-الاسلاميه) ج 4 ، ص 39 ، ح 2

حديث (8) رسول اكرم صلي الله عليه و آله:
السَّخِيُّ بِمَا مَلَكَ وَ أَرَادَ بِهِ وَجْهَ اللَّهِ تَعَالَى وَ أَمَّا السَّخِيُّ فِي مَعْصِيَةِ اللَّهِ فَحَمَّالُ سَخَطِ اللَّهِ وَ غَضَبِهِ وَ هُوَ أَبْخَلُ النَّاسِ عَلَى نَفْسِهِ فَكَيْفَ لِغَيْرِهِ
سخاوتمند كسى است كه از اموال خود و براى رضاى خدا سخاوت داشته باشد ، اما كسى كه در راه معصيت خدا دست و دل باز باشد ، باركش ناخشنودى و خشم خداست. چنين كسى بخيل ترين مردمان نسبت به خود است چه رسد به ديگران.
مستدرک الوسايل و مستنبط المسايل ج 7 ، ص 17 ، ح 14

حديث (9) امام حسن عسگرى عليه السلام:
إنَّ لِلسَّخاءِ مِقدارا فَإن زادَ عَلَيهِ فَهُوَ سَرَفٌ؛
سخاوت اندازه اى دارد كه اگر از آن فراتر رود اسراف است.
اعلام الدين في صفات المؤمنين ص 313

حديث (10) رسول اكرم صلي الله عليه و آله:
إنَّ اللّه يُبغِضُ البَخيلَ فى حَياتِهِ ، اَلسَّخىَّ عِندَ وَفاتِهِ؛
خداوند از كسى كه در زندگى بخيل باشد و در هنگام مرگ سخى شود، نفرت دارد.
بحارالانوار(ط-بيروت) ج 74 ، ص 173

حديث (11) امام صادق عليه السلام:
صِلَةُ الْأَرْحَامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسَمِّحُ الْكَفَّ وَ تُطَيِّبُ النَّفْسَ وَ تَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ تُنْسِئُ فِي الْأَجَلِ.
صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاكيزه جان مى نمايد و روزى را زياد مى كند و مرگ را به تأخير مى اندازد.
كافى(ط-الاسلاميه) ج 2، ص 151، ح 6

حديث (12) پيامبر صلى الله عليه وآله:
إِنَّ اللّه تَعالى جَميلٌ يُحِبُّ الجَمالَ، سَخىٌّ يُحِبُّ السَّخاءَ، نَظيفٌ يُحِبُّ النَّظافَةَ؛
خداوند زيباست و زيبايى را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد، پاكيزه است و پاكيزگى را دوست دارد.
نهج الفصاحه ص 293 ، ح 690

حديث (13) امام على عليه السلام:
اَلسَّخاءُ و َالشَّجاعَةُ غَرائِزُ شَريفَةٌ، يَضَعُهَا اللّه‎ سُبحانَهُ فيمَن أَحَبَّهُ وَ امتَحَنَهُ؛
سخاوت و شجاعت خصلت‎ هاى والايى هستند كه خداوند سبحان آن دو را در وجود هر كس كه دوستش داشته و او را آزموده باشد مى‎ گذارد.
تصنيف غررالحکم و دررالکلم ص 375 ، ح 8443

حديث (14) رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم:
اَنـَا اَديبُ اللّه‎ وَ عَلىٌّ اَديبى ، اَمَرَنى رَبّى بِالسَّخاءِ وَ الْبِرِّ وَ نَهانى عَنِ الْبُخْلِ وَ الْجَفاءِ وَ ما شَى‎ءٌ اَبْغَضُ اِلَى اللّه‎ عَز َّو َجَلَّ مِنَ الْبُخْلِ وَ سوءِ الْخُلُقِ، وَ اِنَّهُ ليُفْسِدُ العَمَلَ كَما يُفْسِدُ الخَلُّ الْعَسَلَ؛
من ادب آموخته خدا هستم و على، ادب آموخته من است. پروردگارم مرا به سخاوت و نيكى كردن فرمان داد و از بخل و سختگيرى بازَم داشت. در نزد خداوند عزّ و جلّ چيزى منفورتر از بخل و بد اخلاقى نيست. بد اخلاقى ، عمل را ضايع مى ‎كند ، آن‎سان كه سركه عسل را.
مكارم الاخلاق ص 17

حديث (15) ابن شهر آشوب:
كانَ النَّبىّ (صلي الله عليه و آله و سلم) قَبْلَ المَبْعَثِ مَوصوفا بِعِشرينَ خَصلَةً مِن خِصالِ الاَنْبياءِ لَوِ انْفَرَدَ واحِدٌ بِاَحَدِها لَدَلَّ عَلى جَلالِهِ فَكَيْفَ مَنِ اجْتَمَعَت فيهِ؟! كانَ نَبيّا اَمينا، صادِقا، حاذِقا، اَصيلاً، نَبيلاً، مَكينا، فَصيحا، عاقِلاً، فاضِلاً، عابِدا، زاهِدا، سَخيا، كميا، قانِعا، مُتَواضِعا، حَليما، رَحيما، غَيورا، صَبورا، مُوافِقا، مُرافِقا، لَم يُخالِطْ مُنَجِّما وَ لا كاهِنا و لا عَيافا؛
رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم پيش از مبعوث شدن، بيست خصلت از خصلت‎هاى پيامبران را دارا بودند، كه اگر كسى يكى از آنها را داشته باشد، دليل عظمت اوست؛ چه رسد به كسى كه همه آنها را دارا باشد، آن حضرت پيامبرى امين، راستگو، ماهر، اصيل، شريف، استوار، سخنور، عاقل، با فضيلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلير و با شهامت، قانع، متواضع، بردبار، مهربان، غيرتمند، صبور، سازگار، و نرم‎خو بودند و با هيچ منجّم (قائل به تأثير ستارگان)، غيب‎گو و پيش‎گويى هم‎نشين نبودند.
مناقب آل ابي طالب(ابن شهر آشوب) ج 1، ص 123

حديث (16) امام باقر عليه السلام:
شِيعَةُ عَلِيٍّ الْمُتَبَاذِلُونَ فِي وَلَايَتِنَا الْمُتَحَابُّونَ فِي مَوَدَّتِنَا الَّذِينَ إِذَا غَضِبُوا لَمْ يَظْلِمُوا وَ إِنْ رَضُوا لَمْ يُسْرِفُوا بَرَكَةٌ عَلَى مَنْ جَاوَرُوا سِلْمٌ لِمَنْ خَالَطُوا
شيعيان على عليه السّلام كسانى هستند كه در راه دوستى ما مال خود را به يك ديگر مى بخشند، و به دوستى ما با يك ديگر دوست مى شوند، اگر به خشم آيند ستم روا نمى دارند، و اگر خوشنود شوند زياده روى نمى كنند، براى همسايگان بركت هستند، و براى معاشرين خود سلامتى و آسايشند.
خصال ص 397 ، ح 104