کتابخانه روایات شیعه
إِنَّ الْفَتَى مَنْ يَقُولُ هَا أَنَا ذَا
لَيْسَ الْفَتَى مَنْ يَقُولُ كَانَ أَبِي
نفى عوارض جسمانى و اثبات فضائل نفسانى
-
أَيُّهَا الْفَاخِرُ جَهْلًا بِالنَّسَبِ
إِنَّمَا النَّاسُ لِأُمٍّ وَ لِأَبٍ
هَلْ تَرَاهُمْ خُلِقُوا مِنْ فِضَّةٍ
أَمْ حَدِيدٍ أَمْ نُحَاسٍ أَمْ ذَهَبٍ
هَلْ تَرَاهُمْ خُلِقُوا مِنْ فَضْلِهِمْ
هَلْ سِوَى لَحْمٍ وَ عَظْمٍ وَ عَصَبٍ
إِنَّمَا الْفَخْرُ لِعَقْلٍ ثَابِتٍ
وَ حَيَاءٍ وَ عَفَافٍ وَ أَدَبٍ
تحسين سكوت و ستايش خاموشى
-
أَدَّبْتُ نَفْسِي فَمَا وَجَدْتُ لَهَا
بِغَيْرِ تَقْوَى الْإِلَهِ مِنْ أَدَبٍ
فِي كُلِّ حَالاتِهَا وَ إِنْ قَصُرَتْ
أَفْضَلَ مِنْ صَمْتِهَا عَنِ الْكَذِبِ
وَ غِيبَةِ النَّاسِ إِنَّ غِيبَتَهُمْ
حَرَّمَهَا ذُو الْجَلَالِ فِي الْكُتُبِ
إِنْ كَانَ مِنْ فِضَّةٍ كَلَامُكِ يَا
نَفْسُ إِنَّ السُّكُوتَ مِنْ ذَهَبٍ
تنبيه بر ترك جواب اراذل
-
سَلِيمُ الْعِرْضِ مَنْ حَذَرَ الْجَوَابَا
وَ مَنْ دَارَ الرِّجَالَ فَقَدْ أَصَابَا
وَ مَنْ هَابَ الرِّجَالَ تَهَيَّبُوهُ
وَ مَنْ يُهِنِ الرِّجَالَ فَلَنْ يُهَابَا
اظهار آثار حلم از كمال كياست و علم
-
وَ ذِي سَفَهٍ يُوَاجِهُنِي بِجَهْلٍ
وَ أَكْرَهُ أَنْ أَكُونَ لَهُ مُجِيباً
پرهيز از خودخواهى 175- اى كسى كه از روى نادانى به خويشاوندانت افتخار مىكنى، همه مردم فرزند يك مادر و پدر (آدم و حوا) هستند.
176- آيا فكر مىكنى كه خويشاوندانت از نقره، آهن، مس يا طلا ساخته شدهاند!؟
177- آيا از علم و دانش خود ساخته شده بودند؟! مگر غير از گوشت، استخوان و عصب چيز ديگرى بودند؟!
178- افتخار براى عقل ثابت، وجود حياء عفت و تربيت است.
اى كرده سلوك در بيابان طلب
زنهار مكن مفاخرت بهر نسب
چيزى كه به آن فخر توانى كردن
عقل است و حيا و عفت و علم و ادب
تحسين از كمگوئى 179- خود را بازرسى كردم، ديدم غير از پرهيزكارى (و ترس از عذاب خدا) تربيتى مناسب من نيست. 23
180- در تمام حالتهاى إنسان هرچند كم باشد بهتر از پرهيز از دروغ يافت نمىشود.
181- باز بهتر از غيبت نكردن پيدا نمىشود، بخصوص كه غيبت مردم را خدا در كتابهاى آسمانى ممنوع كرده است.
182- اگر حرف زدن (دروغ، غيبت) به ارزش نقره باشد، ارزش سكوت طلا است. 24
از هرچه كنى خيال، خاموشى به
و ز غيبت أهل دل فراموشى به
تقوى سبب نجات مردم باشد
كز مدت عمر خود در آن كوشى به
پرهيز از اهانت 183- آبروى كسى محفوظ است كه از پاسخگوئى (به نادانان) بپرهيزد و كسى كه با مردم مدارا كند به هدف مىرسد.
184- (اگر) كسى مردم را بترساند، از وى مىترسند ولى اگر با مردم مدارا كند از او حساب نمىبرند.
با مردم بد مشو مقابل به جواب
در صدق و صفا كوش كه اينست صواب
يك نكته فرو مهل ز تعظيم كسان
تا حرمت خود فزون كنى در همه باب
حوصله در برابر نادان 185- نادان براثر جهل با من برخورد مىكند، من دوست ندارم كه به او پاسخ بگويم.
يَزِيدُ سَفَاهَةً وَ أَزِيدُ حِلْماً
كَعُودٍ زَادَ فِي الْإِحْرَاقِ طِيباً
امر به ستر عيوب و عفو ذنوب
-
الْبَسْ أَخَاكَ عَلَى عُيُوبِهِ
وَ اسْتُرْ وَ غَطِّ عَلَى ذُنُوبِهِ
وَ اصْبِرْ عَلَى ظُلْمِ السَّفِيهِ
وَ لِلزَّمَانِ عَلَى خُطُوبِهِ
وَ دَعِ الْجَوَابَ تَفَضُّلًا
وَ كِلِ الظَّلُومَ إِلَى حَسِيبِهِ
شكايت از دوستان منافق
-
ذَهَبَ الْوَفَاءُ ذَهَابَ أَمْسِ الذَّاهِبِ
وَ النَّاسُ ابْنُ مُخَاتِلٍ وَ مُؤَارِبٍ
يُفْشُونَ بَيْنَهُمُ الْمَوَدَّةَ وَ الصَّفَا
وَ قُلُوبُهُمْ مَحْشُوَّةٌ بِعَقَارِبٍ
شكايت از فقدان احبا و اصدقا
-
عِلْمِي غَزِيرٌ وَ أَخْلَاقِي مُهَذَّبَةٌ
وَ مَنْ تَهَذَّبَ يَشْقَى فِي مُهَذَّبِهِ
لَوْ رُمْتُ أَلْفَ عَدُوٍّ كُنْتُ وَاجِدَهُمْ
وَ لَوْ طَلَبْتُ صَدِيقاً مَا ظَفِرْتُ بِهِ
مناجات و دعا بدرگاه الهى
-
يَا رَبِّ ثَبِّتْ قَدَمِي وَ قَلْبِي
سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ أَنْتَ حَسْبِي
مناجات با حضرت قاضى الحاجات
-
قَرِيحُ الْقَلْبِ مِنْ وَجَعِ الذُّنُوبِ
نَحِيلُ الْجِسْمِ يَشْهَقُ بِالنَّحِيبِ
أَضَرَّ بِجِسْمِهِ سَهَرُ اللَّيَالِي
فَصَارَ الْجِسْمُ مِنْهُ كَالْقَضِيبِ
186- او بر نادانى مىافزايد و من بر حوصله. روش «عود» 25 را پيش مىگيرم كه هرچه در آتش بيشتر بسوزد، عطرش زيادتر مىگردد.
از حلم چه باشد دل من آسوده
هرگز نشود به كين آلوده
چون عود كه هرچند بسوزى آن را
خوشبوتر از آن شود كه اول بوده
امر به چشمپوشى از بدرفتارى 187- عيبهاى برادر دينى خود را بپوشان و انحراف او را علنى مگردان.
188- در برابر ظلم نادان (تا آنجا كه ممكن است) صبر كن و كارهاى بزرگ او را به روزگار واگذار نما.
189- از روى بزرگوارى پاسخ را ناديده بگير و (انتقام) از ستمگر را به حسابگرش (خدا) واگذار كن.
اى دوست مكن عيب كسان را اظهار
و ز جرم گناه خلق بگذر زنهار
بر جور و جفاى ظالمان صابر باش
وين طائفه را به دست جبار سپار
شكايت از دوستان منافق 190- همانند روزى كه گذشت، وفاى دوستان رفته است و مردم يا حيله مىزنند يا خدعه.
191- دوستى و يكرنگى را بصورت ظاهر اعلام مىدارند، اما قلبهاى آنان از عقرب كينه انباشته است.
شد مهر و وفا و صدق از عالم گم
كوشند به كين و مكر و حيله مردم
دارند وفا و مهربانى به زبان
ليكن دل اين خلق پر است از كژدم
دوست حقيقي كمياب است 192- علم من سرشار و اخلاقم پاك است و آن كس كه پاك بماند با پاكى مورد ستم قرار مىگيرد.
193- اگر يكهزار دشمن بخواهم مىيابم و اگر يك دوست صميمى بخواهم به آن دست نمىيابم.
هرچند كه خلق نيك دارى اي دل
هرگز بمراد خود نگشتى واصل
يك خصم اگر طلب كنى صد يابى
يك يار به صد سال نگردد حاصل
گفتگو با خدا 194- بار خدايا گام و قلب مرا استوار گردان، اى خداى بزرگوار تو براى تكيهگاهم كافى هستى.
يا ربّ قدم و قلب مرا ثابت دار
كز بهر هدايت نكنم عزم كبار
يك قطره زلال خود بىغايت تو
كافى است براى مثل من چند هزار
مناجات با خدا 195- خستهدل از درد گناهان است با جسمى لاغر گريه را با صداى بلند سرداده است.
196- بيدارى شب جسمش را آزرده تا جائى كه بصورت چوب خشكى درآمده است.
وَ غَيَّرَ لَوْنَهُ خَوْفٌ شَدِيدٌ
لِمَا يَلْقَاهُ مِنْ طُولِ الْكُرُوبِ
يُنَادِي بِالتَّضَرُّعِ يَا إِلَهِي
أَقِلْنِي عَثْرَتِي وَ اسْتُرْ عُيُوبِي
فَزِعْتُ إِلَى الْخَلَائِقِ مُسْتَغِيثاً
وَ لَمْ أَرَ فِي الْخَلَائِقِ مِنْ مُجِيبٍ
وَ أَنْتَ تُجِيبُ مَنْ يَدْعُوكَ رَبِّي
وَ تَكْشِفُ ضُرَّ عَبْدِكَ يَا حَبِيبِي
وَ دَائِي بَاطِنٌ وَ لَدَيْكَ طِبٌ
وَ مَنْ لِي مِثْلُ طِبِّكَ يَا طَبِيبِي
منع از مداومت در مصاحبت
-
إِذَا شِئْتَ أَنْ تُقْلَى فَزُرْ مُتَوَاتِراً
وَ إِنْ شِئْتَ أَنْ تَزْدَادَ حُبّاً فَزُرْ غِبّاً
مُنَادَمَةُ الْإِنْسَانِ يَحْسُنُ مَرَّةً
وَ إِنْ أَكْثَرُوا إِدْمَانَهَا أَفْسَدُوا الْحُبَّا
در ترتيب چيدن اظفار
-
قَلِّمْ أَظَافِيرَكَ بِسُنَّةٍ وَ أَدَبٍ
يُمْنَى ثُمَّ يُسْرَى خَوَابِسَ أَوْ خَسَبٍ
در تقريب نفس به موت
-
عَجِبْتُ لِجَازِعٍ بَاكٍ مُصَابٍ
بِأَهْلٍ أَوْ حَمِيمٍ ذِي اكْتِيَابٍ
شَقِيقِ الْجَيْبِ دَاعِي الْوَيْلِ جَهْلًا
كَأَنَّ الْمَوْتَ كَالشَّيْءِ الْعُجَابِ
وَ سَوَّى اللَّهُ فِيهِ الْخَلْقَ حَتَّى
نَبِيَّ اللَّهِ فِيهِ لَمْ يُحَابِ
لَهُ مَلَكٌ يُنَادِي كُلَّ يَوْمٍ
لِدُوا لِلْمَوْتِ وَ ابْنُوا لِلْخَرَابِ