کتابخانه روایات شیعه
-
إِذَا لَمْ يَكُنْ عَوْنٌ مِنَ اللَّهِ لِلْفَتَى
فَأَكْثَرُ مَا يُمْنَى عَلَيْهِ اجْتِهَادُهُ
بيان آنكه امور بر وفق تقدير الهى است
-
لَوْ كَانَتْ الْأَرْزَاقُ تَجْرِي عَلَى
مِقْدَارِ مَا يَسْتَأْهِلُ الْعَبْدُ
لَكَانَ مَنْ يَخْدُمُ مُسْتَخْدِماً
وَ غَابَ نَحْسٌ وَ بَدَا سَعْدٍ
وَ اعْتَدَلَ الدَّهْرُ إِلَى أَهْلِهِ
وَ اتَّصَلَ السُّودَدُ وَ الْمَجْدُ
لَكِنَّهَا تَجْرِي عَلَى سَمْتِهَا
كَمَا يُرِيدُ الْوَاحِدُ الْفَرْدُ
مذمت جمعى كه به صورت انسانند
-
مَا أَكْثَرَ النَّاسَ لَا بَلْ مَا أَقَلَّهُمْ
وَ اللَّهُ يَعْلَمُ أَنِّي لَمْ أَقُلْ فَنَداً
إِنِّي لَأَفْتَحُ عَيْنِي حِينَ أَفْتَحُهَا
عَلَى كَثِيرٍ وَ لَكِنْ لَا أَرَى أَحَداً
تنبيه بر احتراز از ياران منافق
-
مَنْ لَمْ يُرِدْكَ فَخَلِّهِ لِمُرَادِهِ
لَا تَحْزَنَنَّ لِهَجْرِهِ وَ بِعَادِهِ
تفصيل مراسم محبت و مودت
-
إِذَا مَا الْمَرْءُ لَمْ يَحْفَظْ ثَلَاثاً
فَبِعْهُ وَ لَوْ بِكَفٍّ مِنْ رَمَادٍ
وَفَاءً لِلصَّدِيقِ وَ بَذْلَ مَالٍ
وَ كِتْمَانَ السَّرَائِرِ فِي الْفُؤَادِ
بيان آنكه دوست دشمن دشمن است
-
صَدِيقُ عَدُوِّي دَاخِلٌ فِي عَدُوِّي
وَ إِنِّي لِمَنْ وَدَّ الصَّدِيقَ وَدُودٌ
466- (رزق بر اساس مقدار ارزش فرد نيست) بلكه رزق در مسيرى كه خداى يكتا صلاح مىداند و اراده كرده است جريان دارد.
گر روزى من به فضل بودى و كرم
هرگز نشدى بر دل من قصه رقم
ليكن چه توان كرد كه در صبح ازل
بر لوح قدر قضا چنين راند قلم
انسان كامل كمياب است 467- چقدر مردم زياداند، نه خيلى هم زياد نيستند (هم زمين گنجايش بيشتر را دارد، هم براى خدا زحمتى براى اضافه كردن نيست). خدا مىداند كه من دروغ نمىگويم.
468- هر وقت چشم خود را باز جمعيت مىبينم، اما فرد شايستهاى را نمىيابم.
امروز كه قحط فضل و إحسان باشد
نقصان و كمال خلق يكسان باشد
هرچند به اطراف جهان گرديديم
يك فرد نديديم كه إنسان باشد
پرهيز از منافق 469- هركس با تمام وجود تو را دوست ندارد، او را رها كن و از فاصله گرفتن و دور شدنش غمگين مباش.
آن دم كه كسى سلسله شوق گسيخت
و ز قيد محبت و وفاى تو گريخت
در باب صفا و مهر او سستى كن
ديگر نرود به كوزه هر آب كه ريخت
سه شرط براى دوست 470- وقتى شخص سه موضوع را رعايت نمىكند وى را بفروش هرچند در عوض، يك مشت خاكستر بگيرى:
471- نسبت به دوست وفادار باشد، از كمك مالى (به هنگام نياز) دريغ نكند و اسرارت را در قلب خود نگاهدارد.
گر شد هوست به دوستى كوشيدن
و ز جام صفا، مى طرب نوشيدن
شرط است به آتش وفا جوشيدن
پاشيدن سيم و رازها پوشيدن
دوست دشمن ما، دشمن است 472- دوستى كه با دشمن من دوست است در رديف دشمنان من است. من نسبت به كسى كه به دوست من مهربانى كند مهربانم.
473- اى كسى كه با دشمن من دوستى بمن نزديك مگرد، زيرا آنچه ميان دلهاست (كينه) جدائى و فاصله مىاندازد.
با خصم تو هركه يك نفس باشد دوست
اين نكته بدان كه دشمن جان تو اوست
زان پيش كه غمازى خود فاش كند
چون نافه بكش از سر او اول پوست
دوستى بايد دوام داشته باشد 474- هركس مرا دوست داشت، با كمال إخلاص، براى هميشه صفاى دوستى را نسبت به او رعايت كردهام.
475- هرچند دوست به من بدى كرده من عصبانى نشدهام و عكسالعمل
فَلَا تَقْرَبَنْ مِنِّي وَ أَنْتَ صَدِيقُهُ
فَإِنَّ الَّذِي بَيْنَ الْقُلُوبِ بَعِيدٌ
اثبات ثبات در محبت و وفا
-
مَا وَدَّنِي أَحَدٌ إِلَّا بَذَلْتُ لَهُ
صَفْوَ الْمَوَدَّةِ مِنِّي آخِرَ الْأَبَدِ
وَ لَا قَلَانِي وَ إِنْ كَانَ الْمُسِيءَ بِنَا
إِلَّا دَعَوْتُ لَهُ الرَّحْمَنَ بِالرَّشَدِ
وَ لَا اؤْتِمِنْتُ عَلَى سِرٍّ فَبُحْتُ بِهِ
وَ لَا مَدَدْتُ إِلَى غَيْرِ الْجَمِيلِ يَدِي
وَ لَا أَقُولُ نَعَمْ يَوْماً فَأُتْبِعَهُ
بُخْلًا وَ لَوْ ذَهَبَتْ بِالْمَالِ وَ الْوَلَدِ
آرزوى رفيق جانى و شفيق روحانى
-
هُمُومُ رِجَالٍ فِي أُمُورٍ كَثِيرَةٍ
وَ هَمِّي مِنَ الدُّنْيَا صَدِيقٌ مُسَاعِدٌ
يَكُونُ كَرُوحٍ بَيْنَ جِسْمَيْنِ قُسِّمَتْ
فَجِسْمُهُمَا جِسْمَانِ وَ الرُّوحُ وَاحِدٌ
ترغيب نفس به قناعت
-
أَفْلَحَ مَنْ كَانَ لَهُ كِرْدِيدَةٌ
يَأْكُلُ مِنْهَا ثُمَّ يَثْنِي جِيدَهُ
تنبيه بر تسكين دلهاى پريشان
-
وَ حَسْبُكَ دَاءً أَنْ تَبِيتَ بِبِطْنَةٍ
وَ حَوْلَكَ أَكْبَادٌ تَحِنُّ إِلَى الْقِدِّ
خطاب به مرديكه طمع خلود در دار دنيا دارد
-
يَا مُؤْثِرَ الدُّنْيَا عَلَى دِينِهِ
وَ التَّائِهَ الْحَيْرَانَ عَنْ قَصْدِهِ
أَصْبَحْتَ تَرْجُو الْخُلْدَ فِيهَا وَ قَدْ
أُبْرِزَ نَابُ الْمَوْتِ عَنْ حَدِّهِ
هَيْهَاتَ إِنَّ الْمَوْتَ ذُو أَسْهُمٍ
مَنْ يَرْمِهِ يَوْماً بِهَا يُرْدِهِ
من اين بوده كه در حقّ او دعا كردهام كه خدا عقلش را كامل گرداند.
آن دم كه كسى دشمن جان تو شود
يا در پى آسيب و زيان تو شود
از كينهى او گر دل خود پاك كنى
ناگاه ز غيب مهربان تو شود
476- دوستى را كه نسبت به من بدى مىكند بر اسرار خود امين نمىگردانم و رازهاى خود را در اختيارش نمىگذارم و براى آزار به وى هم دستم را باز نمىكنم.
477- وقتى براى دوستى با كسى پاسخ مثبت دادم، نسبت به او بخل نمىورزم، هرچند پاسخ من به وى سبب شود كه مال و فرزندم را در راه او بدهم.
تا در تن اين شكسته جان خواهد بود
از بهر وفاى دوستان خواهد بود
با هركه دم از مهر و محبت زدهام
گر سر برود سخن همان خواهد بود
دوست واقعى 478- هدف مردم در كارهاى جارى زياد است و هدف من از دنيا رفيق يكرنگ است.
479- رفيقى كه همانند يك روح در دو جسم تقسيم شده باشند اگر چه دو جسم هستند ولى روح آنان يكى است.
از حضرت حقّ هميشه خواهد دل من
يارى كه سرشته باشد به مهرش گل من
از غم چه شود جهان به چشمم تاريك
پرنور كند چهرهى او منزل من
قناعت 480- كسى كه غذاى باقيماندهاى دارد و مىخورد و سرش را بلند نگاه مىدارد
(در دنيا و آخرت) پيروز است.
گر نيست تو را ز كيد دشمن بيمى
ور نان جو سوخته دارى نيمى
فارغ بنشين به گوشهى عزلت خويش
زنهار مخور غم كه ندارى سيمى
481- اين درد براى تو بس است كه با شكم سير بخوابى و در اطرافت جگرهائى باشد كه آه پوست بزغالهاى را مىكشند (كه آن را كباب كنند و شكم خود را سير نمايند).
تا چند خورى سير به كس نان ندهى
يك لقمه ز خوان خود به مهمان ندهى
آن دم كه كشى سماط 47 جمعيت خويش
يك كاسه به درويش پريشان ندهى
براى هميشه در دنيا نمىمانى 482- اى كسى كه دنيا را بر دين خود مقدم انداختهاى و در مسير خود سرگردان و راه را گم كردهاى!
483- تو بفكر ماندن ابدى هستى، درصورتىكه دندان مرگ بيش از دنيا آشكار گرديده است (و مىخواهد تو را بربايد).
484- افسوس كه مرگ تيرهاى فراوانى دارد. كسى كه هدف مرگ قرار گرفت، ذليل وى خواهد شد. 48
ارشاد به ابن الوقت بودن
-
مَضَى أَمْسُكَ الْبَاقِي شَهِيداً مُعَدِّلًا
وَ أَصْبَحْتَ فِي يَوْمٍ عَلَيْكَ شَهِيدٌ
فَإِنْ كُنْتَ فِي الْأَمْسِ اقْتَرَفْتَ إِسَاءَةً
فَثَنِّ بِإِحْسَانٍ وَ أَنْتَ حَمِيدٌ
وَ لَا تُرْجِ فِعْلَ الْخَيْرِ يَوْماً إِلَى غَدٍ
لَعَلَّ غَداً يَأْتِي وَ أَنْتَ فَقِيدٌ
وَ يَوْمُكَ إِنْ عَاتَبْتَهُ عَادَ نَفْعُهُ
إِلَيْكَ وَ مَاضِي الْأَمْسِ لَيْسَ يَعُودُ
بيان يكسان شدن خلائق بعد از موت
-
ذَهَبَ الَّذِينَ عَلَيْهِمُ وَجْدِي
وَ بَقِيتُ بَعْدَ فِرَاقِهِمْ وَحْدِي
مَنْ كَانَ بَيْنَكَ فِي التُّرَابِ وَ بَيْنَهُ
شِبْرَانِ فَهُوَ بِغَايَةِ الْبُعْدِ
لَوْ كُشِفَتْ لِلْخَلْقِ أَطْبَاقُ الثَّرَى
لَمْ يُعْرَفِ الْمَوْلَى مِنَ الْعَبْدِ
مَنْ كَانَ لَا يَطَأُ التُّرَابَ بِرِجْلِهِ
يَطَأُ التُّرَابُ بِنَاعِمِ الْخَدِّ
بيان فناى عالم و زوال بنى آدم
-
إِنَّ الَّذِينَ بَنَوْا فَطَالَ بِنَاؤُهُمْ
وَ اسْتَمْتَعُوا بِالْأَهْلِ وَ الْأَوْلَادِ
جَرَتِ الرِّيَاحُ عَلَى مَحَلِّ دِيَارِهِمْ
فَكَأَنَّهُمْ كَانُوا عَلَى مِيعَادٍ
وَ أَرَى النَّعِيمَ وَ كُلَّ مَا يُلْهَى بِهِ
يَوْماً يَسِيرُ إِلَى بِلًى وَ نَفَادٍ
اظهار انديشه موت كردن
-
جَنْبَيِ تَجَافَى عَنِ الْوَسَادِ
خَوْفاً مِنَ الْمَوْتِ وَ الْمَعَادِ
مَنْ خَافَ عَنْ سَكْرَةِ الْمَنَايَا