کتابخانه روایات شیعه
وَ عَنْ يَمِينِي مَذْحِجُ الْقَمَاقِمِ
وَ عَنْ يَسَارِي وَائِلُ الْخَضَارِمِ
الْقَلْبُ حَوْلِي مُضَرُ الْجَمَاجِمِ
وَ أَقْبَلَتْ هَمْدَانُ وَ الْأَكَارِمُ
وَ الْأَزْدُ مِنْ بَعْدُ لَنَا دَعَائِمُ
وَ الْحَقُّ فِي النَّاسِ قَدِيمٌ دَائِمٌ
اظهار اندوه از قتل اعيان اهل شام
-
وَ صِحْتُ عَلَى شِبَامَ فَلَمْ تُجِبْنِي
يَعِزُّ عَلَيَّ مَا لَقِيَتْ شِبامُ
مذمت بعضى از قبائل عرب
-
وَ أَبْعَدُ مِنْ حِلْمٍ وَ أَقْرَبُ مِنْ خَنَا
وَ أَخْمَدُ نِيرَاناً وَ أَخْمَلُ أَنْجُماً
مَوَالِي إيَادٍ شَرُّ مَنْ وَطِئَ الْحَصَى
مَوَالِيَ قَيْسٍ لَا أُنُوفٌ وَ مَا فَمَا
فَمَا سَبَقُوا قَوْماً بِوِتْرٍ وَ لَا دَمٍ
وَ لَا نَقَضُوا وِتْراً وَ لَا أَدْرَكُوا دَماً
وَ لَا قَامَ مِنْهُمْ قَائِمٌ فِي جَمَاعَةٍ
لِيَحْمِلَ ضَيْماً أَوْ لِيَدْفَعَ مَغْرَماً
[حرف النون]
مناجات با قاضى الحاجات
-
إِلَهِي أَنْتَ ذُو فَضْلٍ وَ مَنٍ
وَ إِنِّي ذُو خَطَايَا وَ اعْفُ عَنِّي
وَ ظَنِّي فِيكَ يَا رَبِّي جَمِيلٌ
فَحَقِّقْ يَا إِلَهِي حُسْنَ ظَنِّي
ابتهال و زارى به درگاه بارى
-
إِلَهِي لَا تُعَذِّبْنِي فَإِنِّي
مُقِرٌّ بِالَّذِي قَدْ كَانَ مِنِّي
وَ مَا لِي حِيلَةٌ إِلَّا رَجَائِي
بِعَفْوِكَ إِنْ عَفَوْتَ وَ حُسْنَ ظَنِّي
اظهار نگرانى از قتل شاميان 1656- با صداى بلند طائفه «شبام» را صدا زدم، هيچكس جواب مرا نداد (چون همه كشته شده بودند) خيلى بر من سخت گذشت از آنچه بر سر طائفه شبام آمده است.
جمعى كه ندارند به دل كينهى من
هستند ز جان محبّ ديرينه من
گر رفت به پاى اين جماعت خارى
ديدم كه شكافت خنجرى سينهى من
1657- (قبيله قيس) از حوصله و بردبارى دور و به ناسزاگوئى نزديكاند.
نه رفت و آمدى دارند و نه نام و نشانى.
1658- درعين اينكه از نعمت بهرهمندند بدترين مردم روى زمين هستند طائفه قيس را مىگويم، نه مغز متفكر دارند و نه سخنگو.
1659- نه براى دفاع از ظلمى كه به آنان شده قيام كردهاند و نه براى خونخواهى از كشتگان خود بهپا خاستهاند. نه شكافى ميان دشمن انداختهاند و نه خون پايمال شدهاى را بازگرفتهاند.
1660- در ميان هيچ اجتماعى يك نفر از طائفه قيس (قيس غيلان) برنخاست تا از ظلمى جلوگيرى كند و يا زيانى را كه وارد آمده جبران نمايد.
هستند جماعتى به غايت مردود
كز خانه ايشان نرود هرگز دود 116
هرچند كه مال بىنهايت دارند
يك بار نشد كسى از ايشان خشنود
مناجات با خدا 1661- اى خداى من تو بخشايشگر و محبتكنندهاى، من هم گناهان فراوان دارم، از اشتباههاى من صرفنظر كن.
1662- آى آفريدگار من! به تو گمان خوب دارم، بنابراين اي خداى من! حسن ظنّ مرا نسبت به خود به ثبوت برسان!
مائيم كه صد هزار طغيان داريم
اقرار به تقصير و به عصيان داريم
فردا كه حساب نيك و بد خواهد بود
ما عجز و نياز و چشم گريان داريم
1663- اى خداى من! مرا عذاب نكن، زيرا من نسبت به آنچه كه از من سرزده اعتراف دارم.
1664- غير از اميد من به عفوت كه ببخشى و حسن ظنى كه به تو دارم سرمايهى ديگرى ندارم.
1665- چه لغزشهاى زيادى كه در گناهان داشتهام و براثر آن انگشتان خود را زير دندان فشار داده و يا به دندان كوبيدهام!
يا ربّ ز يان، حجاب غفلت بردار
باشد كه شوم ز عمر خود برخوردار
چون من به گناه خويش دارم إقرار
درياب مرا به فضل خود اي غفار
1666- مردم نسبت بمن خوشبين هستند و اگر از گناهان من صرفنظر نكنى بدترين مردم خواهم بود.
1667- در پيش روى من (قبر) بازداشتگاهى طولانى است كه من بآن دعوت شدهام.
فَكَمْ مِنْ زَلَّةٍ لِي فِي الْخَطَايَا
غَضَضْتُ أَنَامِلِي وَ قَرَعْتُ سِنِّي
يَظُنُّ النَّاسُ بِي خَيْراً وَ إِنِّي
لَشَرُّ النَّاسِ إِنْ لَمْ تَعْفُ عَنِّي
وَ بَيْنَ يَدَيَّ مُحْتَبَسٌ طَوِيلٌ
كَأَنِّي قَدْ دُعِيتُ لَهُ كَأَنِّي
أُجَنُّ بِزَهْوَةِ الدُّنْيَا جُنُوناً
وَ يَفْنَى الْعُمْرُ مِنْهَا بِالتَّمَنِّي
فَلَوْ أَنِّي صَدَقْتُ الزُّهْدَ فِيهَا
قَلَبْتُ لِأَهْلِهَا ظَهْرَ الْمِجَنِ
نصيحت قرة العين امام حسين ع
-
وَ مَنْ كَرُمَتْ طَبَائِعُهُ تَحَلَّى
بِآدَابٍ مُفَضَّلَةٍ حِسَانٍ
وَ مَنْ قَلَّتْ مَطَامِعُهُ تَغَطَّى
مِنَ الدُّنْيَا بِأَثْوَابِ الْأَمَانِ
وَ مَا يَدْرِي الْفَتَى مَا ذَا يُلَاقِي
إِذَا مَا عَاشَ مِنْ حَدَثِ الزَّمَانِ
فَإِنْ غَدَرَتْ بِكَ الْأَيَّامُ فَاصْبِرْ
وَ كُنْ بِاللَّهِ مَحْمُودَ الْمَعَانِي
وَ لَا تَكُ سَاكِناً فِي دَارِ ذُلٍ
فَإِنَّ الذُّلَّ تُقْرَنُ بِالْهَوَانِ
وَ إِنْ أَوْلَاكَ ذُو كَرَمٍ جَمِيلًا
فَكُنْ بِالشُّكْرِ مُنْطَلِقَ اللِّسَانِ
در امر به صبر و شكيبائى
-
الصَّبْرُ مِفْتَاحُ مَا يُرْجَى
وَ كُلُّ خَيْرٍ بِهِ يَكُونُ
فَاصْبِرْ وَ إِنْ طَالَتِ اللَّيَالِي
فَرُبَّمَا طَاوَعَ الْحَرُونُ
وَ رُبَّمَا نِيلَ بِاصْطِبَارٍ
مَا قِيلَ هَيْهَاتَ مَا يَكُونُ
1668- (با چنين خطّ سيرى) باز زيبائى دنيا مرا بطور باورنكردنى ديوانه كرده و عمر دنيا را آرزوها بر باد داده است.
1669- اگر زهد دنيا را قبول كنم، مردم را فريب دادهام.
تا كى به گناه خود شوم آلوده
وز مردم غافل شنوم بيهوده
يا ربّ كرمى كن كه نشينم فارغ
وز هر دو جهان دلم شود آسوده
نصيحت به امام حسين عليه السّلام 1670- كسى كه خصلتهاى شايسته داشته باشد با آداب نيك و خوب زينت يافته است.
1671- و كسى كه نسبت به مردم كم طمع باشد، لباسهاى آسايش و امنيت دنيا را پوشيده است.
1672- جوان در طول زندگى خود نمىداند با چه حوادثى مواجه خواهد شد.
1673- بنابراين، درصورتى كه روزگار با تو ناسازگارى كرد صبر كن و نسبت به خدا هدف و فكر خوب داشته باش (زيرا خدا در حوادث مستقيما دخالت ندارد.)
1674- در خانه (محيط) ذلتبار توقف مكن، زيرا ذلت، پستى و شكست را همراه دارد.
1675- اگر سخاوتمندى نسبت به تو احترام گذاشت، زبانت به شكر باز باشد.
اى دوست طمع تو را نگونسار كند
بر هركه طمع كنى تو را خار كند
زنهار كه در صبر و قناعت كوشى
تا چرخ تو را مركز پرگار كند
امر به صبر و شكيبائى 1676- صبر كليد چيزهائى است كه بآن اميد بستهاى و هر موضوع شايستهاى با صبر بدست مىآيد.
1677- بنابراين بايد صبر كنى هرچند تاريكىها و موانع زياد باشد زيرا چهبسا اسب يكهشناس، تسليم گردد.
1678- و چهبسا كارهائى كه آرزو مىكردند به وجود آيد و با صبر بآن دست يافتهاند.
صبر است كه مفتاح سعادت باشد
صبر است كه مصباح عبادت باشد
گر صبر كنى زود مهيا گردد
چيزى كه تو را به آن ارادت باشد
نهى از بدبينى 1679- آنگاه كه موضوع ناپسندى براى تو پيش آيد ناراحت نباش، زيرا حوادث هميشه يكنواخت نيست.
1680- چه بسيار نعمتهائى كه هنوز شكر خداى آن را بجاى نياوردهاى و در لابلاى ناگواريها پيدا شده است.
گاهى كه ز دوستان جفائى برسد
وز گردش آسمان بلائى برسد
زنهار مخور غصه كه از عالم غيب
ناگاه شود فتح و صفائى برسد
نهى از كراهت مكروه دنيوى
-
لَا تَكْرَهِ الْمَكْرُوهَ عِنْدَ نُزُولِهِ
إِنَّ الْحَوَادِثَ لَمْ تَزَلْ مُتَبَايِنَةً
كَمْ نِعْمَةٍ لَمْ تَسْتَقِلَّ بِشُكْرِهَا
لِلَّهِ فِي طَيِّ الْمَكَارِهِ كَائِنَةٌ
اشاره به رضا و تسهيل امور
-
هَوِّنِ الْأَمْرَ تَعِشْ فِي رَاحَةٍ
قَلَّ مَا هَوَّنْتَ إِلَّا سَيَهُونُ
لَيْسَ أَمْرُ الْمَرْءِ سَهْلًا كُلُّهُ
إِنَّمَا الْأَمْرُ سُهُولٌ وَ حُزُونٌ
تَطْلُبُ الرَّاحَةَ فِي دَارِ الْعَنَا
خَابَ مَنْ يَطْلُبُ شَيْئاً لَا يَكُونُ
تنبيه به غنيمت شمردن اقبال
-
إِذَا هَبَّتْ رِيَاحُكَ فَاغْتَنِمْهَا
فَعُقْبَى كُلِّ خَافِقَةٍ سُكُونٌ
وَ لَا تَغْفَلْ عَنِ الْإِحْسَانِ فِيهَا
وَ لَا تَدْرِي السُّكُونُ مَتَى يَكُونُ
شكايت از جفاى روزگار
-
تَنَكَّرَ لِي دَهْرِي وَ لَمْ يَدْرِ أَنَّنِي
أَعِزُّ وَ رَوْعَاتُ الْخُطُوبِ تَهُونُ
فَظَلَّ يُرِينِي الْخَطْبَ كَيْفَ اعْتِدَاؤُهُ
وَ بِتُّ أُرِيهِ الصَّبْرَ كَيْفَ يَكُونُ
بيان تأديب روزگار انسان را
-
الدَّهْرُ أَدَّبَنِي وَ الْيَأْسُ أَغْنَانِي
وَ الْقُوتُ أَقْنَعَنِي وَ الصَّبْرُ رَبَّانِي
وَ أَحْكَمَتْنِي مِنَ الْأَيَّامِ تَجْرِبَةٌ