کتابخانه تفاسیر

دَسّ: زير خاك پنهانش كرد، حيله نمود، فريبكارى كرد، دشمنى نمود، تقلب كرد، دو چيز ارزشدار و بى ارزش را به هم آميخت، ناشايست را شايسته نشان داد. مصدر آن تدسيس است كه گاه سين دوم براى تخفيف بدل به ياء مى‏شود: تدسية (ج 4 ص 106/ 22).

دعا: خواستن، درخواست كردن، از مقام بالا در اصطلاح امر است (ج 1 ص 170/ 22).

دفاع: انگيزه دفاعى در انسان، نمودارى از اراده خداوند و قانون حيات است كه در زمينه اختلافات ملّى و مرزى و يا اقتصادى و فكرى از درون انسانها مى‏جوشد و مانند امواج دريا و هوا در سطح زندگى پديدار مى‏شود و گسترش مى‏يابد و پيوسته غالب را مغلوب و مغلوب را غالب مى‏گرداند و هيچيك پايدار نمى‏ماند. و همانند نيروى دفعى كه در ذرات كوچك و اجسام بزرگ است و آنها را از جذب و غلبه قدرتهاى بزرگتر پايدار مى‏دارد (ج 2 ص 191/ 7).

دُكَّتْ، ماضى مجهول از دَكَّ: بهم كوبيدن، پراكنده شدن، ويران كردن، ويران كردن ديوار و يكسان نمودن آن با زمين، پر كردن گودال، بهم آميختن چيزها. گويا محل كسب را از اين جهت دكان گويند كه كالاها در آن انباشته و از آن پراكنده مى‏شود (ج 4 ص 68/ 12).

دَمْدَمَ: خشمناك شد، بخروشيد، سرگردان شد، سخنى هراسناك و خشم انگيز گفت، هلاكشان كرد، بر گرفتاريشان افزود، او را فرا گرفت.

گويند: دمدم مانند كبكب تكرار دمَّ (به فتح و تشديد ميم) است: بر چيزى رو پوش كشيد، زمين را يكسان كرد، او را زد، شكنجه داد (ج 4 ص 107/ 2).

دمندگان در گرهها: بايد «النَّفَّاثاتِ فِي الْعُقَدِ» نوعى تشبيه لطيف و استعاره باشد براى نشان دادن تبليغات آهسته زنانه و ساحرانه و ماهرانه‏اى كه در مشاعر و تصميمات ايمانى و عِقْدهاى اعتقادى نفوذ مى‏نمايد و آنها را يكى پس از ديگرى سست و باز مى‏گرداند، از اين رو كار دميدن و گره زدن‏

پرتوى از قرآن، ج‏6، ص: 199

جادوگرانه را «عزيمه، عزائم- رُقْيه، رُقى» گويند. گويا در اين آيه به‏ «فِي الْعُقَدِ» تعبير شده تا اشعار به همان گرههاى عقيده و ايمانى داشته باشد كه جادوگران و دشمنان عقايد محكم، مى‏كوشند و با نَفَسهاى مسموم خود همى آهسته و پنهانى مى‏دمند تا آنها را سست نمايند. و صاحبان عقيده را تحت نفوذ و بهره‏گيرى «استعمار» خود در آورند (ج 4 ص 310/ 2).

دنيا: حيات دنيا مجموع زندگى اين جهان است از جهت نادانى‏ها و شهوات پستى كه در دسترس و زودگذر است. هر انديشه و عملى براى انسان عاقل مختار دو رو و دو جهت دارد، يكى جهت منافع فردى و لذتهاى وهمى گذرا و ناپايدار و ديگر جهت مصالح برتر و خير عمومى و نتايج آينده و باقى آن، اذهان تاريك و انديشه‏هاى بيمار كه محكوم قواى حسى و وهمى و طغيان هوا و شهواتند جهت اول را مى‏گزينند، اذهان روشن و انديشه‏هاى عاقبت انديش و نيرومند با ايمان، پيوسته جهت باقى و خير را مى‏گزينند. همين انديشه و اختيار سِرّ برترى انسان بر حيوانات، و گزيدن عمل خير و باقى، مقياس قدرت انديشه‏ها و عقول است، خرد و انديشه كه مميّز انسان است مانند نورى است كه هر چه فروغش بيشتر باشد محيط دورتر و وسيعتر را روشن مى‏نمايد و اعمال را متناسب با آن مى‏گزيند (ج 3 ص 113/ 16).

دِهاق، از دَهق: پر شدن ظرف، فرو ريختن آب از ظرف، سرشار شدن ظرف و خالى نشدن آن، پيوسته پر بودن ظرف، پيوند سخت اجزاء دو چيز به هم (ج 3 ص 52/ 20).

دِيار، جمع دار: محل سكونت و قرار (ج 1 ص 213/ 17).

دين: روح و حقيقت دين، ايمان وجدانى است كه در اثر آن از ضمير انسانى بايد رحمت و خير بجوشد و چون چشمه‏اى از زبان و اعضاء جارى شود. و نيز ر.

ك. به مذهب (ج 4 ص 272/ 23).

دِينار: واحد پول طلا در قديم. از دَنْنار به دليل جمع دنانير، نون اول براى تخفيف قلب به ياء شده است (ج 5 ص 185/ 7)

. ذ

ذات، مؤنث ذو: صاحب، ملازم، همراه (ج 5 ص 373/ 14).

ذالِكُمْ: تركيبى خاص (شايد قرآنى) از ذلك (اشاره به دور) و كم (خطاب جمع) و نشايد كه ذلكم جمع ذلك باشد، چون جمع ذلك از تركيب ديگر (اولائك، و هؤلاء) آمده است، لذا ذلكم اشاره به شخص يا شى‏ء دورى است كه حضور يافته مواجه با مخاطبين شده است (ج 5 ص 409/ 14).

ذرّه: اجزاء گرد كه در هوا منتشر است- هباء، كمترين جزء جسم، مورچه (ج 4 ص 217/ 15).

ذُرّية: چه موصوف و چه منصوب به ذُرّ، ذرء يا ذَرّ باشد، اشعار به ريزى و پراكندگى و از نهان بر آمدن و رشد يافتن و پراكنده شدن دارد (ج 5 ص 97/ 15).

ذِكْر: همان يادآورى است، يادآورى چيزى كه‏

پرتوى از قرآن، ج‏6، ص: 200

فراموش شده يا از آن غفلت گشته و اين غير از تعليم است.

ذكر يكى از نامها و صفات قرآن است و نزول قرآن براى آنست: «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ . إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ . وَ الذِّكْرِ الْحَكِيمِ‏ . وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ» . از رسالتهاى منحصر رسول اكرم (ص) تذكر دادن بوده: «فَذَكِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ . فَذَكِّرْ إِنْ نَفَعَتِ الذِّكْرى‏» . اينگونه آيات به صراحت دلالت بر اين دارد كه قرآن شعور و ضمير آدمى را بر مى‏انگيزد تا آن حقايق و معلوماتى كه در كمون فطرت است نمايانده و به ياد آورده گردد. اگر هيچگونه صورتى از اصول حقايق و معلومات در وجود آدمى نباشد براى به ياد آوردن صورتهاى كاملتر، جستجو از چه مى‏نمايد؟ زيرا توجه به مجهول مطلق و جستجوى از آن محال است. اصول معارف مانند صورتهاى جزئى و معلومات فراموش شده است كه در ذهن به طور واضح و روشن وجود ندارد ولى صورتهاى اجمالى آنها موجود است، از اين رو با توجه و به ياد آوردن قرائن و نشانيها و نام و نشان، فراموش شده‏ها كم كم رو مى‏آيند و روشن مى‏شوند (ج 3 ص 129/ 23).

يَذّكر، مضارع از باب افتعال كه تا، قلب به ذال و ادغام شده. ماضى آن: اذّكر، و ادّكر (به تشديد ذال و دال) و از دكر آمده، از «ذكْر، به سكون كاف» چيزى را ياد آوردن، به ذهن بردن، داستان را باز گفتن، حمد و ثناى خداوند گفتن (ج 3 ص 121/ 17).

يَتَذَكَّرُ (فعل مضارع از باب تفعيل، متضمن تدريج است): پى در پى به ياد مى‏آورد (ج 3 ص 97/ 2).

ذكريا: او پيغمبر و مربى و سرپرست معبد و پدر يحيى بوده است كه در سنين پيرى او و همسرش، خداوند يحيى را به او عطا كرد (ج 5 ص 114/ 22).

ذِلَّت (به كسر ذال): نوع مخصوصى از زبونى است، مانند جلْسة (به كسر جيم) كه نوع مخصوصى از نشستن را گويند. وزن فِعْلَة (به كسر فاء) دلالت بر هيأت مى‏كند، «ضَرْبُ الذِّلَة» بر آنان، يا عبارت از نقش زبونى خوردن و آشكار شدن اثر زبونى در آنان است، مانند ضرب سكّه و نقشى كه بر روى آن ظاهر مى‏شود، و يا مانند زدن خيمه بر روى كسى، معنى فرا گرفتن و احاطه كردن زبونى است چون خيمه بر سر آنان (ج 5 ص 274/ 14).

ذَوْق: چشيدن طعم، اندكى خوردن (ج 5 ص 432/ 9).

ذِى حِجْر: كسانى كه داراى قدرت بصيرت و انديشه استوارند، و هدفها و قوانين جهان را شناخته‏اند، و در ميان تاريكى‏هاى در هم زندگى، و طبيعت متغير، و اجتماع آشفته، سر چشمه خير و حيات را دريافته و از تحيّر و درماندگى در كفر و شبهات رسته‏اند، و طريق ربوبى را كه همان گذشت از علائق و شهوات و تكريم ديگران و خدمت به آنان است پيش گرفته‏اند، و با ايمان به حق، و عمل خير چنان نفس خود را مطمئن داشته‏اند، كه امواج و مصائب و ترسها، متزلزل و منحرفشان نمى‏كند (ج 4 ص 79/ 8)

پرتوى از قرآن، ج‏6، ص: 201

راسخين در علم: در پرتو هدايت قرآن و الهامات آن از اظلال و صورتها و متشابهات مى‏گذرند تا خود را در پرتو اصول و حقايق كلى و ثابتى رسانند كه از آنها نمى‏توانند پيش روند و متشابهات را در پرتو آن حقايق عينى در مى‏يابند (ج 5 ص 27/ 10).

راضِية: خود از خود خوشنود (ج 4 ص 79/ 21).

راعِنا، فعل امر از رَعى‏: رها شدن و رها كردن گوسفند در چراگاه، زيردست را سرپرستى كردن.

مراعات: نگريستن، رها ساختن، ملاحظه حال نمودن، چيزى را به جاى خود گذاردن، گوش فرا دادن، رحمت آوردن (ج 1 ص 254/ 10).

رانَ (فعل ماضى): بر او چيره شد، به او بسته شد، چيزى مانند زنگار با آن تركيب يافت، شخص پليد گشت، چنان گرفتارى به وى رسيد كه نتواند از آن بيرون آيد، خواب هوشش را گرفت، مرگ او را ربود. رين: چرك، پرده غليظ (ج 3 ص 247/ 11).

راه حقّ: همان راه مستقيم است كه خلق را به كمال و وحدت و قدرت و عزّت رساند (ج 2 ص 112/ 3).

رُؤْيَت: ادراك به چشم (ج 1 ص 158/ 12).

رَبّ: 1- آن مبدئى كه صفت ذاتى او كامل نمودن و فرا آوردن و رساندن موجودات و جهانيان است به كمالاتى كه بر آنها مى‏سزد (ج 1 ص 26/ 2).

2- اسم ربّ مظهر صفات علم و قدرت و حكمت است، زيرا پرورش كامل و حكيمانه، اثر اين صفات مى‏باشد (ج 3 ص 66/ 18).

3- نام و عنوان جامع صفات اراده و قدرت و علم، صفت ربّ است. كه همه آثار و صفات و نمودارهاى هستى از آن آغاز شده و بدان منتهى مى‏شود و در هر پديده به صورت تركيب و خواص محدود و متمايزى در آمده است. علم عادى، آشنايى- از طريق تجربه و كشف- با همين آثار و صفات محدود است كه در كلمات و سطور و صفحات كتاب بزرگ آفرينش نقش بسته: «وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ كُلَّها ...» در مكتب وحى از طريق شهود صفات رب، حقايق و اسرار پديده‏ها و نظم و منشأ و منتهاى جهان و حركت تكاملى آن، نمودار مى‏شود، گر چه متعلم و خواننده در اين مكتب، نتواند جزئيات حروف و تركيبات را بخواند و در اين جهت امّى باشد (ج 4 ص 177/ 20).

كمينگاه رَبّ: در دورانهايى كه در اذهان مردم، شعور به حق و قانون و عدل، و مسئوليت نسبت به آنها، چنان كه بايد نبود و انگيزندگى نداشت و بيدار فعّال نبود، اين ربوبيت، گاه گاه و پس از انذار پيمبران، از كمينگاه طبيعت رخ مى‏نمود. و چون مردم قابل ملاحظه‏اى در شناخت حقوق و حدود پيش رفتند و احساس مسئوليت در و جدان آنها بيدار شد و انسان خود سازنده و تسخير كننده قسمتى از قواى طبيعت گرديد، قدرت ربوبى نيز، همگام تكامل، كمينگاه بالاترى يافت كه آن، وجدانهاى حسّاس و بيدار انسانهاست، همان كه گاه گاه چهره آرام‏

پرتوى از قرآن، ج‏6، ص: 202

و مهربان خلقت را بر مى‏گرداند و خشمگين و طوفانى مى‏كرد، از ضمير آرام و احساس مردان اصلاح طلب و پاك سرشت، قهرمانان مى‏سازد، تا چون نسيم، به وزش در آيند، و چون آتشفشان بجوشند، و چون رعد بخروشند، و سيل راه بيندازند تا زمين و فضا را پاك كنند، و سرهاى جباران را به زير آورند، و موانع را بردارند، و راه خير و صلاح و رشد را باز كنند و بندها را بگشايند (ج 4 ص 65/ 1).

لقاء رَبّ: 1- خبر از اين ملاقات در همه يا بيشتر آيات قرآن با اضافه به ربّ است نه اللَّه، كه عنوان براى حقيقت محيط فوق نامتناهى است، و نه اوصاف ديگر او، پس مقصود ملاقات و رسيدن به ربوبيت مخصوص و ظهور كامل آنست، چون استعداد تربيت و كمال در آدمى غير متناهى و ربوبيت پروردگار هم غير متناهى است در هر مرتبه‏اى تا خشوع نباشد به كمال و ربوبيت برتر نائل نگردد (ج 1 ص 147/ 2).

2- در حقيقت هر چه دريافت بيشتر و روشنتر باشد ملاقات كاملتر است، از اينجهت چون ادراكات جزئى در حدود سطوح و الوان و حركات است، انسان دريافت واقعى از آنها ندارد، آن گاه انسان مى‏تواند حقايق اشياء را (اگر خود حقيقتى داشته باشند) دريابد كه ذهنش از ملابسات و جزئيات برتر آيد، هر چه از جزئى به كلى و از نسبى به مطلق نزديكتر شود حقايق و ربوبيات آشكاراتر رخ مى‏نمايد (ج 3 ص 286/ 8).

مقام ربّ: قيام كامل و ظهور تام صفت ربّ، همان هنگام قيامت مى‏باشد. زيرا در قيامت عالَم و نفوس و اعمال به منتهاى كمال و فعاليت در جهت خير و شرّ مى‏رسد. در وجود هر انسان نيز صفت ربوبى ربّ به صورت كاملتر از ديگر موجودات ظاهر شده چنان كه در هر انديشه و عمل انسانى از جهت تأثير در نفوس و بناى خير و شرّ و انشاء بهشت و دوزخ و افزايش آثار و بقاء آن مقامى از ربّ است (ج 3 ص 114/ 9).

ربا خوار: در مقابل مُنفِق، كه بى هيچ خدمت و عملى مايه حياتى ديگران را مى‏مكد و در خود انباشته مى‏كند و به درون خود مى‏پيچد و راكد و مخبَّط مى‏شود و استعدادها را خشك و دلها را پر از كينه و خشم و روابط فطرى و طبيعى را آن چنان گسيخته مى‏سازد تا در يك سو طبقه سود پرست و ستمگر و خشن و در سوى ديگر طبقه ستمزده و رنجور و در بند پديد مى‏آيد (ج 2 ص 251/ 26).

ربوة: (به ضم و فتح و كسر راء) برآمدگى زمين، زمين پر مايه كه گياهش انبوه مى‏شود، گروه انبوه از مردم. از ربا: مال افزايش يافت، جاندار نمو كرد (ج 2 ص 229/ 15).

رَبّانى: تسليم و عابد ربّ و مربّى خلق و راهگشاى به كمال ربوبى (ج 5 ص 211/ 3).

رَبّانِيِّينَ، جمع رَبّانى، منسوب به رَبّ (مصدر):

سرپرستى، اصلاح، تربيت، انجام كارى به خوبى، جمع و جور كردن. و يا منسوب به رَبّ (صفت خداوند) مانند بحرانى منسوب به بَحْرَيْن. وزن رَبّان، نوعى مبالغه در انتساب را مى‏رساند مانند: لَحْيان، نَعْسان، كَسلان: ريشو، هميشه خواب آلود، بسيار كسل (ج 5 ص 185/ 16).

رِجْز (به كسر راء): پليدى، عذاب نكبت بار. به فتح راء و جيم: صداى پى در پى رعد و ابر سنگين بار (ج 1 ص 164/ 7).

الرَجْع: برگشتن، جواب نامه، باران پى در پى، آبها و رطوبتهايى كه باد به اين سو و آن سو مى‏برد، سود، گياه بهارى، گودال آب (ج 3 ص 333/ 11).

رجوع: برگشت به حال و وضع نخستين (ج 1 ص 143/ 24)

پرتوى از قرآن، ج‏6، ص: 203

الرُجْعى‏: برگشتن، برگشت، نوعى بازگشت، برگشت و جواب رسالت (ج 4 ص 175/ 5).

رجف: چيزى از بن به حركت و اضطراب درآمد، زمين به شدت لرزيد، شخص هراسناك شد، گروه آماده جنگ شد (ج 3 ص 76/ 6).

رَجِيم: رانده شده. كسى كه با پرتاب سنگ رانده، يا زده يا كشته شده (ج 3 ص 194/ 17).

رَحِم (جمع ارحام): ظرف تلاقى دو حد حياتى و انتقال مواريث و تكوين فردى ديگر، يا افراد و خويشاوندان به هم پيوسته بوسيله رحم (ج 6 ص 54/ 17).

الرَّحمنِ الرَّحِيم: هر دو از جهت رحمت است، رَحمن بر وزن فَعلان براى مبالغه است، و از جهت افزايش بناى كلمه دلالت بر رحمت واسع و افزايش آن مى‏نمايد، رحيم دلالت بر رحمت مخصوص و محدود دارد، يا اول براى صفت ذاتى است و دوم رحمت اضافى، يا اوّل مانند عطشان عارضى است، دوّم مانند عليم و حكيم ذاتى است. در روايات آمده: رحمان به همه موجودات و رحيم به مؤمنان، يا رحمان در دنيا و آخرت و رحيم آخرت. از حضرت صادق (ع): رحمان. اسم خاص براى صفت عام است (چون اين صفت بر غير خداوند گفته نمى‏شود). و رحيم اسم عام است براى صفت خاصّ. اول در روايات و تعبيرات مطلق آورده مى‏شود، دوم اضافه مى‏شود: رَحِيمٌ بِعِبادِهِ، رَحِيمٌ بِالْمؤمنِينَ (ج 1 ص 24/ 9).

رَحْمَت و رُبُوبِيَّت: صفت رحمت، بيش از ربوبيت، مبدأ لطف و فيض بيدريغ و سرشار است كه هر مستعدى را فرا مى‏گيرد، صفت ربوبيت مى‏سازد و آماده مى‏كند، صفت رحمت، فراخور استعداد از هر سو و هر جهت به صورتهاى گوناگون مى‏جوشد و فرا مى‏گيرد (ج 3 ص 67/ 3).

رحيق: شراب خالص (باده ناب)، عطر مخصوص، مشك خالص، نياى پاك (ج 3 ص 256/ 4).

رِزْق: هر نوع بهره معنوى و مادّى حلال است بخصوص كه نسبت به خدا و عوامل خدا داده شده:

«رزقناهم»، و آن يا ماليست كه محصول عمل و فكر است يا اعضاء عمل و اخلاق و علم است كه منشأ عمل مى‏باشد (ج 1 ص 59/ 17).

- مريم: مريم كه در غرفه عبادت روى آورد و تحت تكفل زكرياى پيمبر بود و مشتاق اشراقات و كشف مشكلات بود. در چنين شرايطى بايد حكمت‏ها و معارف متنوع و اشراقاتى نو به نو روزيش گردد (ج 5 ص 117/ 16).

رسالت: 1- رسالت و مسئوليت همين است كه اين يقين و تشخيص فطرى و مجمل را مفصل و اين ادراك مبهم را واضح و اين نداى و جدان را رساتر نمايند (ج 1 ص 280/ 15).

2- هدايت به حق و تبيين اصول ثابت و توحيد فكرى و اجتماعى را رسالت پيمبران انجام مى‏دهد كه از مبدأ برترى در مى‏يابد و در فطرتها و عقول پاك از عوامل و انگيزه‏هاى پست و غرورها نفوذ مى‏يابد و موجب التزاماتى در درون انديشه و خلوتگاه زندگى تا بيرون اجتماع مى‏شود و اختلافات را از ميان مى‏برد يا تحت الشعاع هدايت فكرى و تشريعى مى‏گرداند (ج 2 ص 114/ 20).

- عقل و اراده: كار عقل و اراده همين است كه‏

پرتوى از قرآن، ج‏6، ص: 204

شعورهاى برافروخته و وجدانهاى برانگيخته را در راه وصول به حق و تعذيب و انتقام رهبرى كند و هماهنگ گرداند (ج 5 ص 16/ 8).

الرَّسول: رها شده، رهايى. گويا پيمبر از اين رو رسول ناميده شده كه رها براى ابلاغ و انجام امر خدا است و هيچ مانعى او را از رسالت باز نمى‏دارد (ج 1 ص 323/ 3).

ادوار روحى پيمبر: مراحل زندگى روحى آن حضرت، پس از چهل سالگى به سه دوره تنظيم يافته و مشخص شده: نخست دوره انعزال و تفكر و تقرب و آمادگى براى تجلى وحى. دوم دوره قيام به رسالت و هدايت خلق. سوم تسبيح و استغفار و آمادگى براى بازگشت به سوى پروردگار (ج 4 ص 291/ 22).

رُشد: 1- در مقابل غَىّ، راه يافتن به سوى هدفهاى برتر و استقامت در آنست، آن چنان كه گرايش به حق و ايمان و عمل به آن خود محبوب و مطلوب اصلى شود نه براى پاداش و ثواب. و بر كنارى از كفر و زشتى و باطل خود مكروه گردد نه از ترس عذاب و تعقيب (ج 2 ص 71/ 19).

2- رشد، رسيدن به متن حقّ و صواب است (ج 2 ص 206/ 13).

يَرشُدُون، مضارع رشد: رهبرى شدن، استقامت و پيشرفت، برتر آمدن در فكر و عمل، راه يافتن به خير و دريافت آن. مقابل غىّ (ج 2 ص 67/ 19).

رضوان: 1- (به كسر و ضم راء) مصدرى براى رضى است كه هيأت و حروف زائد آن مشعر به تكثير يا تعظيم و يا تمديد معناى آنست و چون معناى مصدرى (خوشنود شدن) و پيروى (اتِّباع) ندارد، بايد به معناى حاصل مصدر و وصف تحقق يافته باشد: خوشنودى بسيار (ج 5 ص 374/ 14).

2- رضايت شمولى و عمومى خدا و تجليگاه صفات و اسماء علياى الوهيت و ربوبيت است كه كانون جوشان آن پيامبران بودند (ج 5 ص 405/ 19).

رُعب: ترس فراگيرنده، هراس (ج 5 ص 372/ 15).

رَغَد: زندگى بى رنج و مزاحم (ج 1 ص 125/ 15).

الرَفَث: عمل زناشويى، گفتگو و آمادگى براى آن، تعدى به الى، كشيده شدن و نزديكى به آن را مى‏رساند (ج 2 ص 67/ 21).

رَفْع: فرا آوردن، بالا بردن (ج 1 ص 301/ 12).

رِقاب: گردنهايى كه خداوند آزاد و راستشان آفريده و نظامات واژگون بشرى آنها را خمانده و به بند كشيده است (ج 2 ص 50/ 23).

رَكَّب (از باب تفعيل): چيزى را با كوشش بالاى چيز ديگر برآورد و بر آن نهاد، بر اسب همى سوار شد (ج 3 ص 213/ 6).

صفحه بعد